Właśnie wybuchła supernowa w M101?

Rybi · 13 Lutego 2015

Dziś jest ładna obserwacyjna noc w Polsce. Sugeruję skierowanie astrografów na M101 i sprawdzenie.
Są podejrzenia, że wybuchał tutaj supernowa - narazie jako obiekt o jasności około 16.5 mag (?). Nawet nie opublikowano dotąd aktualnego zdjęcia okolic M101.
Współrzędne obiektu: RA=14h02m16.81s, DEC=+54:26:20.8
Obiekt otrzymał tymczasowe oznaczenie PSN J14021678+5426205.

Więcej informacji pod poniższymi odnośnikami:
http://www.cbat.eps.harvard.edu/unconf/followups/J14021678+5426205.html
http://www.aavso.org/new-m101-sn

PS
Temat póki co jest na wyrost. Mam nadzieję, że rozwinie się z tego coś ciekawego!!! Obserwujmy.

Rybi · 13 Lutego 2015

Proszę administratora o wykasowanie jednego ze zdublowanych wątków o prawdodobnej SN w M101, które niechcący mi się założył ...

Rybi · 13 Lutego 2015

Już się pojawiły pierwsze zdjęcia tego obiektu (http://www.k-itagaki.jp/images/PN-M101.jpg):

Lepszej jakości zdjęcie z dzisiejszej nocy można znaleźć na sąsiednim forum.

Edytowane 13 Lutego 2015 przez Rybi

DarX86 · 14 Lutego 2015

Na zakończenie dzisiejszej sesji zrobiłem jedną klatkę m101 by zobaczyć czy coś będzie widać. Słabo ale jest widoczna:)

1x600s, canon 450d mod + 150/750 ,iso 800.

Rybi · 14 Lutego 2015

Na ROCHESTER ASTRONOMY podano, że odkrywcą tego "pojaśnienia" jest rumuński obserwator Ciprian Dumitru w dn.10.904 luty 2015r.

Centralne Biuro Telegramów Astronomicznych (CBAT) podało, że
-) pierwsza obserwacja w dn. 10.904 luty 2015r. - jasność 16.5 mag (bez filtrów),

-) potwierdzenie w dn. 13.54 lutego 2015r. - jasność około 16.7 mag (bez filtrów),

Jednocześnie w dzisiejszym telegramie CBAT nr 7063 podano następujące jasności:
---------------------
UT_date V
---------------------
2015-02-11.54 >17.24
2015-02-12.49 >17.26
---------------------
Tzn. brak detekcji. Czyżby tego obiektu nie było widać w filtrze V ???

Jest również prawdopodobne w tym miejscu galaktyki M101 obserwowano pojaśnienie już wcześniej ?
Np. na zdjęciu K. Itagaki z 13 listopada 2014r (nieostre zdjęcie?).

lub na zdjęciu K. Itagaki z 20 stycznia 2015r.

A tak wygląda referencyjne zdjęcie M101 z podanymi jasnościami Red/Blue gwiazd z ROCHESTERASTRONOMY.

R.A.Koff dzisiaj dn.14.4380 lutego 2015r. potwierdził odkrycie PSN dla współrzędnych RA=14h02m16.76s, DEC= +54 26 20.5 (UCAC3):
Jasność = 17.4V +-0.2mag.
Poniżej jest zdjęcie-stack 10x120sek 10"SCT

Tutaj na końcu artykułu znalazłem tabelkę ze średnimi jasnościami obserwowanymi w barwie niebieskiej ("Blue") różnych rodzajów supernowych w maksimum.

Tzn. dla supernowych jasność absolutna w maksimum wynosi zwykle od -17mag do -19mag.

Oszacowałem minimalną jasność absolutną prawdopdobnej supernowej w M101...
M101 jest w odległości około 21 mln lat świetlnych (6.4 Mpc).
Obserwowana jasność tego "zjawiska przejściowego" (jak to się ładnie nazywa, póki nie wiadomo co to jest ... ) to około 16.5mag - 17 mag.
Z wzoru na jasność absolutną
M = m - 5*log(d) + 5
wychodzi aktualna minimalna wartość jasności absolutnej wynosi około -12 / -12.5 mag.
Tzn.
16.5 - 5 * log(6 400 000) + 5 = 12.5mag,
17.0 - 5 * log(6 400 000) + 5 = 12.0mag.
Jeżeli uwzględnimy ekstynkcję to jasność absolutna może być jeszcze większa ("magnitudo" bardziej ujemne ...)

Gdyby obiekt został przy jasności absolutnej M= -12 ... -12.5mag (lub nieco? więcej ... gdyby uwzględnić ekstynkcję) to raczej byłby to wielki wybuch LBV (są to takie gwiazdy zmienne: Light Blue Variables - jasne niebieskie gwiazdy zmienne). Coś jak wielki wybuch w XIX wieku klasycznej gwiazdy LBV czyli eta Carinae.
Do "porządnej" supernowej temu "PSN J-otwi" brakuje jeszcze z 5-6 magnitudo. Ale również może być tak, że część z tej jasności jest pomniejszona przez ekstynkcję międzygwiazdową lub w samej galaktyce M101.

Wystarczy tych gdybań ...
Poczekajmy na rozwój sytuacji, bo ani krzywej blasku tego zjawiska przejściowego nie mamy, ani sklasyfikowanego widma.
I Ci co mają sprzęt niech focą i wrzucają zdjęcia na forum !!!

Edytowane 14 Lutego 2015 przez Rybi

Rybi · 15 Lutego 2015

Niestety pojaśnienie PSN J14021678+5426205 nie jest spowodowane wybuchem supernowej ...
Wygląda to na jakieś LBV

W telegramie CBAT nr 7070 podano, że to jest zjawisko przejściowe znane już od 2013 roku. Zostało odkryte 1 lutego 2013 roku w Obserwatorium na Mt.Palomar (projekt iPTF) jako obiekt o jasności R=20.6mag i otrzymało oznaczenie iPTF13afz.

W dn. 14.5 lutego 2015r. zostało wykonane widmo iPTF13afz w małej zdolności rozdzielczej przez spektrograf przy 200" teleskopie Hale'a na Mt Palomar. Na tle ciągłego widma z nadwyżką w zakresie czerwonym występują wąskie profile P-Cygni. W szczególności prędkość ekspansji wyznaczona z profilu P-Cygni linii wodorowej H-alfa wynosi około 450km/sek.

W telegramie CBAT nr 7069 piszą, że przez 7 lat ten obiekt był obserwowany przez Large Binocular Telescope (LBT) w ramach projektu poszukiwania "nieudanych supernowych (ang.failed supernovae) (Gerke et al. 2014).
Z tego telegramu wziąłem dotychczasową historię obserwacji tego obiektu w różnych filtrach astronomicznych (UBVR):
-) przed połową 2012 r. - ta gwiazda była zmienna i miała jasność średnią około U=21.33+/-0.19, B=21.30+/-0.19, V=20.97+/-0.17, R=20.69+/-0.17,
-) potem jasność tej gwiazdy stopniowo rosła,
osiągając w połowie 2014r. U=20.43+/-0.02, B=20.02+/-0.04, V=19.78+/-0.03, i R=19.59+/-0.03,
-) 19 stycznia 2015 r. "dramatycznie" pojaśniała w barwach V (18.80+/-0.02) i R (18.23+/-0.02),
ale małe zmiany jasności w barwie B (20.20+/-0.02)
i spadek jasności w filtrze U (21.04+/-0.02).

Do ww. jasności UBVR dopasowano rozkład energii w widmie ciągłym (modele atmosfer Kuruch'a bez ekstynkcji):
Date log(L/Lsun) T (K)
2008-03-10 5.30 7200
2012-06-12 5.32 7500
2014-06/07 5.66 7900
2015-01-19 6.24 4400
Oznacza to, że jasność tej gwiazdy w ostatnich latach rosła a temperatura powierzchniowa spadała.

I jeszcze parę ostatnich zdjęć z RochesterAstronomy ...