Jak, gdzie i kiedy? PERSEIDY 2016

[Paether]

Nawet "niedzielni" obserwatorzy nieba wiedzą, że co roku spodziewać się można roju meteorów, po którym można oczekiwać nawet 100 zjawisk na godzinę w czasie przyjemnych, ciepłych, lipcowo-sierpniowych nocy. Podobnie jak w latach ubiegłych, za początek roju Perseidów uważa się 17 lipca, czyli dzisiejszą noc. Ich największa wydajność to stosunkowo krótki okres czasu tuż przed połową sierpnia, ale warto już teraz przygotować się na ich obserwacje i mieć świadomość, że w niewielkich ilościach mogą pojawić się w czasie najbliższych nocy.


RYS HISTORYCZNY
Obserwujemy je już co najmniej prawie 2000 lat, a najstarsze chińskie zapiski o obserwacjach pochodzą z 36 roku naszej ery. Liczne wzmianki pojawiają się w chińskich, japońskich i koreańskich relacjach między ósmym a jedenastym stuleciem ale tylko sporadyczne odniesienia znajdujemy w późniejszych wiekach. Nazywane są "łzami świętego Wawrzyńca" ponieważ 10 sierpnia jest dniem jego męczeńskiej śmierci i datą festiwalu tego świętego we Włoszech. W 1839 roku po raz pierwszy Eduard Heis określił maksymalną ilość meteorów na godzinę (160). Od tej pory, co roku prowadzone są obliczenia ZHR.
Obserwacje i obliczenia poczynione między 1864 i 1866 rokiem przez GV Schiaparelliego pozwoliły wykazać związek między rojem a okresową kometą 109P/Swift-Tuttle, która została odkryta w 1862 roku i było to pierwsze powiązanie roju meteorów z kometą (tuż później Schiaparelli powiązał Leonidy z kometą Tempel–Tuttle). Ostatnie pojawienie się komety 109P/Swift-Tuttle miało miejsce w 1992 roku. Nie było to spektakularne zjawisko ale dawało nadzieję na wysyp meteorów rok później. W sierpniu 1993 roku obserwatorzy z całego świata donosili o 200 do 500 meteorów na godzinę!

RADIANT
Sprawa radiantu Perseidów jest nieco skomplikowana. Główny radiant znajduje się w pobliżu gwiazdy Eta Persei, ale inne radianty wydają się być aktywne w tym samym czasie. Już w 1879 roku W. F. Denning wskazał na istnienie dwóch równoległych rojów z okolic Chi i Gammy Persei. Ten ostatni rój jest jednym z najbardziej aktywnych rojów wtórnych w XX wieku. Jednym z najnowszych przykładów złożoności roju Perseidów są trzy badania przeprowadzone w latach 1969-1971 przez obserwatorów na Krymie. Oprócz głównego radiantu w pobliżu Ety Persei potwierdziły one istnienie radiantów pobliżu Chi i Gamma Persei, jak również drobne "ogniska" pobliżu Alfy i Bety Persei. Te ostatnie są zwykle krótkotrwałe i poruszają się prawie równolegle do głównego radiantu.

KIEDY?
Ziemia na swojej orbicie napotyka pozostałości komety Swift-Tuttle od 17 lipca do 24 sierpnia jednak w najbardziej "zatłoczonym" miejscu znajduje się co roku około 12 sierpnia. Oznacza to, że najwięcej meteorów zobaczymy właśnie w okolicach tej daty, ale mniejsze ilości można złapać przez około dwa tygodnie przed maksimum i niecałe dwa tygodnie po nim. Gwiazdozbiór Perseusza najlepiej widoczny będzie w drugiej połowie nocy. Wtedy też, pod horyzontem zniknie Księżyc przebywający 12 sierpnia w gwiazdozbiorze Wężownika. Co prawda, fazy Księżyca nie są tak korzystne jak w zeszłym roku ale nów 3 sierpnia i stosunkowo wczesne zachody naszego satelity w kolejnych dniach sprawiają, że nie będzie on rozświetlał nieba w najbardziej optymalnych godzinach.

Najbardziej obfita powinna być noc w 11 na 12 sierpnia, ale nie można lekceważyć możliwości jednej nocy przed nią i jednej nocy po maksimum.

 

Aktywność Perseidów w 2015 roku, http://www.imo.net

 

 

WIĘCEJ NIŻ ZWYKLE?

Jest duża szansa na wyższą niż zwykle aktywność tegorocznych Perseidów ze względu na wzrost aktywności mający miejsce co 12 lat spowodowany przez zaburzenia strumienia meteorów przez Jowisza. Wcześniejsze podwyższone ilości Perseidów zanotowano w 1968, 1980, 1992 i 2004 roku. Michaił Masłow i Esko Lyytinen przewidują, że w 2016 roku będziemy przechodzić przez część strumienia, który został przesunięty bliżej orbity ziemskiej przez Jowisza. W konsekwencji, ZHR może osiągnąć poziom 150-160.

Jérémie Vauballion z IMCCE przewiduje również dodatkowy impuls aktywności, który może przyjść około 7 godzin przed zapowiadanym maksimum.

 

CZEGO POTRZEBUJESZ?

Jak podkreśla Bill Cooke, ekspert NASA ds meteorów, kluczem do owocnych obserwacji deszczu meteorytów jest "złapanie jak najwięcej nieba, jak to możliwe".

Udaj się w miejsce gdzie niebo jest możliwie wolne od zanieczyszczenia sztucznym światłem - na przedmieścia miasta lub na wieś i przygotuj do siedzenia na zewnątrz przez kilka godzin. Przystosowanie oczu do ciemności trwa około 30 minut, a im dłużej czekasz na zewnątrz, tym więcej zobaczysz. Zakładana aktywność 100-150 meteorów na godzinę, oznacza dwa lub trzy meteory na minutę - słabe smugi bądź efektowne bolidy.

Niektórzy miłośnicy astronomii planują wspólnie prowadzić obserwacje, ale każdy z was, kto planuje obserwacje "u siebie" powinien zabrać coś wygodnego do siedzenia, przekąski i jakiś odstraszający środek na owady. Następnie po prostu zrelaksuj się i spójrz w górę na niebiańskie show.

 

Jeśli ktoś planuje złapać meteory na matrycy swojego aparatu, a nie wie jak się do tego zabrać, polecam tutorial naszego szeroko-polowego specjalisty - http://nightscapes.pl/blog/fotografujemy-perseidy/


Zeszłoroczny "perseidowy" APOD

Źródełka:
http://www.popastro.com/meteor/activity/activity.php?id_pag=228
http://www.space.com/32868-perseid-meteor-shower-guide.html
http://meteorshowersonline.com/perseids.html

[Karol Wójcicki]

Najbardziej obfita powinna być noc w 11 na 12 sierpnia, ale nie można lekceważyć możliwości jednej nocy przed nią i jednej nocy po maksimum.

A na IMO piszą:

 

Maximum: August 12, 13h00m to 15h30m UT

W podlinkowanych przez Ciebie linkach zresztą też... skąd więc ten 11/12?

 

 

 

[Paether]

Zasugerowałem się głównie tym fragmentem:

 

Perseid maximum in 2016 is predicted for Aug 12d13h UT and the best observed rates from this are likely to be seen late in the night of Aug 11-12. Good rates are also likely during the nights of Aug 10-11 and 12-13

 

Co ma sporo sensu ponieważ:

 

- odstęp czasowy między maksimum o obiema nocami jest właściwie taki sam, a lepsze warunki ze względu na położenie radiantu są w drugiej połowie nocy (lepiej o 3 nad ranem 12-go niż o północy kolejnej nocy i to jeszcze z Księżycem nad horyzontem), ale zakładając nawet takie same warunki, w nocy z 11 na 12-go, mamy możliwe...

- ...bonusy, o których piszą tam szerzej, a ja tylko wspomniałem jednym zdaniem

 

At 22h34m UT on Aug 11, the Earth should encounter small meteoroids of the 1-revolution trail and this may lead to an increase in the ZHR by about 10. At 23m23m UT, brighter meteors of the 4-revolution trail are expected.

Calculations by J´er´emie Vaubaillon, indicate that the densest part of the stream dominated by meteoroids of the 2-revolution trail will be crossed on Aug 12 between 00h to 04h UT (λ⊙ = 139.49–139.66), well before the broad nodal maximum.

 

Co prawda, jak dalej piszą, nic nie jest gwarantowane, ale gdybym np organizował grupowe obserwacje pod Kopernikiem, wybrałbym noc tuż przed maksimum

[M.K.]

Po pochmurnych nocach w końcu pierwszy Perseid AD2016 z 21:13:36 UT

[21szpak]

Wczoraj widziałem dwa :-) kierunek przelotu i radiant się zgadza

[ANowak]

ja wczoraj wypatrzyłem jednego. 0 magnitudo co najmniej

[ax]

Perseidy są jednym z najłatwiejszych do zaobserwowania, największym i najdłuższym corocznym rojem meteorowym. Zjawisko to często potocznie nazywamy Łzami Świętego Wawrzyńca. Rój ten był najbardziej ekscytującym zjawiskiem w latach 90 tych XX wieku, z aktywnością 1991 i 1992 roku w maksimum nawet z liczbą ZHR 400. Aktywność roju niestety spadła w latach późniejszych do liczby ZHR 100-120.

Aktywność tego roju zaczyna się już w połowie lipca a kończy się pod koniec sierpnia, a wynosi od kilku zjawisk na godzinę na początku i końcu jego aktywności do ponad 100 zjawisk w okolicach maksimum przypadającym zazwyczaj między 11 a 13 sierpnia.

 

Kometa Swift-Tuttle to największy znany obiekt kometarny, który wielokrotnie zbliżył się do orbity Ziemi. Ostatnio obiekt ten przeszedł w pobliżu Ziemi w 1992 roku, następne takie przejście nastąpi dopiero w 2126 roku. Jądro tej komety ma ok. 26 kilometrów średnicy, co przekłada się na bardzo dużą ilość materiału w postaci pyłu i małych cząstek naniesionego na swojej orbicie. Ziemia rokrocznie przechodzi przez pył pozostawiony przez tą kometę przy poprzednich jej przejściach w okolicach naszej planety, co tworzy w lipcu i sierpniu znany rój meteorów – Perseidy.

Zazwyczaj gdy w noc maksimum, w jej drugiej połowie, gdy mamy dobre warunki pogodowe i sprzyjającą fazę Księżyca, można zaobserwować 60 - 90 meteorów na godzinę z roju Perseidów. W tym roku inaczej niż zwykle, ślad po komecie w okolicach samego maksimum jest szczególnie zagęszczony, co przełoży się na dość nagły wzrost aktywności tego roju. Na orbitę cząstek pozostałych po komecie mają wpływ duże planety, a szczególnie Jowisz który ma najmocniejszy wpływ grawitacyjny na pozostałości po tej komecie. Dodatkowo w przewidywaną noc maksimum z 11/12 sierpnia Księżyc zajdzie zaraz po północy co da obserwatorom 3-4 godziny bardzo ładnego spektaklu na niebie.

Pozycja i dryft radiantu Perseidów.

 

 

Zagadkowe wzmocnienie aktywności

Przez ostatnie lata, aktywność Perseidów była w miarę stabilna i porównywalna w okresach maksimum. Na przełomie lat siedemdziesiątych i początku osiemdziesiątych rój ten niespodziewanie zwiększył swoją aktywność. Wielu w tym czasie obserwatorów obserwowała aktywność większą niż 120 na godzinę zachodzącą w krótkich okresach 5-6 minutowych. Nawet jeden z aktywnych japońskich obserwatorów w takim krótkim piku zaobserwował aktywność rzędu 250 zjawisk na godzinę.

Cząstki Perseidów to niewielkie odłamki pozostawione przez okresową kometę 109P/Swift-Tuttle, która została odkryta w lecie 1862 roku. Wielu astronomów w XX wieku wyliczyło dla tej komety okres orbitalny na 120+/-2 lata, co przekładało by się na to że kometa prawdopodobnie zawita w pobliże Ziemi w lecie 1981 roku. Dodatkowo wzmożona aktywność Perseid na przełomie dekad uprawdopodobniała powrót komety macierzystej w okolice Ziemi. Niestety kometa nie powróciła w tym czasie a rój Perseidów wrócił do swojej normalnej aktywności. Później - Brian G. Mardsen, długoletni dyrektor MPC (Minor Planet Center), podał że kometa Swift-Tuttle jest prawdopodobnie podobna do obserwowanej komety w 1737 roku. Jeśli się to potwierdzi - powróci ona w okolice Ziemi w 1992 roku. W rzeczy samej - kometa wróciła do nas jesienią 1992 roku. Perseidy tym samym w latach następnych miały bardziej obfity moment w nocy maksimum.

W takim razie co spowodowało wysoką aktywność Perseidów na przełomie lat 70/80 tych? To zupełnie niezwiązane z samym powrotem komety, to wpływ perturbacji najbardziej masywnej planety naszego układu Słonecznego - Jowisza.
Pierwszymi osobami które zwróciły uwagę w 2004 roku na wpływ grawitacyjny Jowisza na pozostałości tej komety byli Esko Lyytinen oraz Tom van Flandern.

Co 11.86 lat (czas obiegu Jowisza wokół Słońca), Jowisz przechodzi pod dość szerokim strumieniem pozostawionym przez kometę. Po każdym takim zbliżeniu, jego grawitacyjne pole przesuwa w stronę Ziemi o ok. 0.01 AU cząstki pozostawione przez kometę. Taki pojedynczy segment kosmicznych odpadków z komety który wpadł w grawitacyjne sidła naszej największej planety trafia w okolice Ziemi po ok 16 miesiącach od momentu gdy był w okolicach Jowisza. Oczywiście nie zawsze te cząstki trafią w czas połowy sierpnia gdy Ziemia jest w głównym pasie tych odłamĸów. Ale w długoterminowym rezultacie taki ekstra dodatkowy pas odłamków powoduje równoległe zwiększenia aktywność w tym przypadku Perseid. Jeśli się to potwierdzi - mniej więcej co 12 lat w rezonansie z orbitą Jowisza mamy zwiększenie aktywności Perseid. Pośrednio potwierdza to taką wyższą aktywność z 1980 roku ale i też w 2004, 1968, 1945 oraz 1921 roku.


Co nas czeka w tym roku?

Polecam wejść na stronę źródłową aby się dowiedzieć więcej .:

http://www.pkim.org/?q=pl/Perseidy_2016_wybuch_aktywnosci

[Ura]

Ja dzisiaj widziałem jednego sporego

[Gość Bellatrix]

Ax, pięknie opowiedziałeś o kometarnym pochodzeniu roju Perseidów. I w bardzo przystępny sposób wyjaśniłeś, dlaczego ta wzmożona aktywność powtarza się co roku.

[SpawaczJWE]

z 1/2 sierpnia w moim mieście była zacna pogoda, jako iż jeszcze nie mam sprzętu po za kitową lornetką postanowiłem popatrzeć troszkę tak dla przyjemności.

na porządku kasjopeja mała i wielka niedźwiedzica, i na całe szczęście bo w tym czasie przemkną przez niebo piękny bolid,

raczej to był jeden z perseidów ale... jedna żecz troszkę się różni co prawda kierunek taki sam lecz był nad kasjopeją i zaczął się tuż przy polaris troszkę pod nią.

Pozdrawiam

PS: idealnie wypada maksimum na weekend oby każdemu pogoda dopisała.

[wtw]

Tydzień temu w piątek widząc przelatujący ISS postanowiłem zrobić mu fotkę. Przeglądając wczoraj zdjęcia zauważyłem obok ISS pewien ślad. Czy może to być Perseid? Kierunek by się chyba zgadzał. nadleciał z kierunku NE było to o 21:02.

 

A tak przy okazji, nie nadużywajmy słowa "zacny" do rzeczy dość pospolitych, Wydaje mi się że zasługują na nie przede wszystkim wyjątkowi ludzie i baaardzo wyjątkowe rzeczy.

[AstroLutek]

To raczej inny satelita. Gołym okiem go nie widziałeś ale mógł się zarejestrować na fotce. Wygląda też że mógł mieć prędkość podobna do ISS.

[wtw]

To raczej inny satelita. Gołym okiem go nie widziałeś ale mógł się zarejestrować na fotce. Wygląda też że mógł mieć prędkość podobna do ISS.

Pewnie masz rację, ale zastanawia mnie ta zmiana jasności. Trochę wygląda to tak jak meteor. Więc pomyślałem, że może to Perseid taki ślad zostawił. Poniżej fragment fotki w większej rozdzielczości.

[AstroLutek]

Wiele satelitów rotuje stać może być zmiana jasności no ale meteoru też nie można wykluczyć.

[jakub880]

Pewnie masz rację, ale zastanawia mnie ta zmiana jasności. Trochę wygląda to tak jak meteor. Więc pomyślałem, że może to Perseid taki ślad zostawił. Poniżej fragment fotki w większej rozdzielczości.

To co zarejestrowałeś jest ucięte od góry. To znaczy że to coś zaczęło się zanim migawka aparatu została włączona, lub że było widoczne po zakończeniu zdjęcia. Gdyby przedłużyć go trochu do góry (tam gdzie jest ucięty) to ślad wyglądałby bardzo symetrycznie co może dowodzić na satelitę. Ale nie wykluczam że jest to meteor.

[cmku]

Udało mi się wczoraj pod koniec sesji złapać kilka preseidów, ale obiektyw później zaparował i względnie wyszedł tylko jeden

Jeszcze jeden ale obiektyw zaparowany

 

Fotki pstryknięte Canonem 550D i Samyang 14mm, ISO 1600, 30s

Edytowane 8 Sierpnia 2016 przez cmku

[sp3uca]

Jest nieźle byle pogoda dopisała.

 

Nocka 6/7:

 

Nocka 7/8:

 

Andrzej

[derwal]

Ja wczoraj złapałem kilka cienkich. Najgrubszy:

 

 

[Gajowy]

Może nie jestem zbyt cierpliwy, ale przez 15 minut żadnego? Pomimo dobrej widoczności Drogi Mlecznej? Coś nie halo z tym maksimum

 

G.

[ANowak]

Może nie jestem zbyt cierpliwy, ale przez 15 minut żadnego? Pomimo dobrej widoczności Drogi Mlecznej? Coś nie halo z tym maksimum

 

G.

Ja w trzy godziny ostatnio wyłapałem 53 meteory

Może za jasne niebo miałeś, a może nie było jaśniejszych akurat

[LibMar]

Polowanie na Perseidy trwają

 

[LibMar]

Jakieś -8 mag na pewno miał, niestety byliśmy akurat odwróceni

[Gajowy]

U mnie już chmury, ale jakieś 7 zauważyliśmy z córkami .

 

Pzdr,

Gajowy

[derwal]

Lęcą pięknie. Zrobiło się już dość zimno i tak co 20 min. na chwilkę do auta. Ok. 1 nad SW horyzontem grzmotnął tak, że w aucie zrobiło się jasno.

[Pestek94]

u mnie był bolid.. około - 10 mag, jego nie mam, mam smuge na kilku zdjeciach...zawsze to co najlepsze wyleci poza obiektywem.