Skocz do zawartości

NAOS- błękitny statek południowego nieboskłonu


Gość Bellatrix

Rekomendowane odpowiedzi

Cześć :)

 

Dzisiaj chciałm Wam przedstawić Naosa. Niestety, ta przepiękna, intensywnie niebieska, jasna gwiazda jest własciwie niewidoczna z Polski Jedynie z południowych krańców naszego kraju możemy przez krótką cześć zimy ujrzeć ją tuż nad horyzontem (niecały stopień). Dodam jeszcze, że to jedna z moich ukochanych gwiazd. Mam nadzieję, że kiedyś bedzie mi dane ją ujrzeć i oczywiście zrobić dla Was szkic :)

Zachęcam do przeczytania oraz do dzielenia się uwagami i dodatkowymi informacjami.

post-29939-0-77847600-1471956597.png

NAOS- błękitny statek południowego nieboskłonu

Zeta Puppis, zwyczajowo nazywana Naosem lub rzadziej, z arabskiego Suhail Hadar, to najjaśniejsza z gwiazd konstelacji Rufy. Rufa jest częścią ogromnego gwiazdozbioru zwanego Okrętem Argonautów. Jednak z powodu znacznych rozmiarów, astronomowie w XIX wieku podzielili Okręt na trzy mniejsze części, stanowiące odrębne konstelacje: Carina (Kil), Vela (Żagiel) oraz Puppis (Rufa)- do której należy Naos.

Nazwa „Naos” pochodzi z języka greckiego i oznacza „Okręt”.

Zeta Puppis, mimo, że jest najjaśniejszą gwiazdą w swojej konstelacji (nieco ponad 2 magnitudo), to pod względem jasności zajmuje wśród wszystkich gwiazd nocnego nieba dopiero 62. miejsce.

 

Właściwości fizyko-chemiczne:

 

Gwiazda zmienna:

Naos jest gwiazdą zmienną pulsacyjną. Jej jasność waha się w bardzo wąskim zakresie: 2,11 do 2,17 m. Należy do typu zmienności Alpha Cygni. Do grupy tej zaliczają się nadolbrzymy pulsujące niesferycznie, których zmiany jasności spowodowane są okresowymi deformacjami powierzchni. Okres zmienności zmiennych typu Alpha Cygni mieści się w przedziale kilku dni do kilku tygodni. Amplituda zmian jasności jest w ich przypadku bardzo niska: rzędu 0,1m. Dla Naosa wynosi ona zaledwie 0,06m.

 

Niezwykły typ widmowy:

Naos należy do bardzo rzadko spotykanej grupy gorących gwiazd wczesnego typu widmowego O.

Jego pełny typ widmowy to: O4 I (n)fp. „f” oznacza obecność w widmie spektroskopowym pasm jonów helu oraz azotu. Jest to cecha typowa dla gorących gwiazd.

„p” - to skrót od angielskiego słowa „peculiar”, czyli „osobliwy”. I stosuje się go w zapisie bardzo niespotykanych, unikatowych typów widmowych.

„n”- sugeruje, że linie spektralne gwiazdy są szerokie, jakby rozmyte. Skrót pochodzi od angielskiego słowa „nebular” czyli „mglisty”.

 

Naos jest nadolbrzymem i jedną z najgorętszych znanych gwiazd. Temperatura jego powierzchni wynosi około 42.000 K (dla przypomnienia warto dodać, ze temperatura powierzchni Słońca jest bliska 5800 K). Barwa Naosu jest niebieska, co potwierdza wybitnie niski wskaźnik barwy: -0,26 (B-V). Większość promieniowania Zety Puppis jest uwalniana w zakresie nadfioletu, który jest niewidoczny dla oka (podobnie jak w przypadku czerwonych nadolbrzymów, które znaczną część energii emitują w niewidzialnej podczerwieni).

 

Naos posiada bardzo silny wiatr słoneczny wiejący z ogromną prędkością 2300 km/s. Sprawia to, że gwiazda sukcesywnie wytraca spora część swojej masy. Rocznie jest to aż 7,2 * 10-6 mas słonecznych.

Prędkość kątowa Naosa jest zmienna. Średnio wynosi ona -24 km/s. Średnica kątowa tarczy gwiazdy to zaledwie 0,00041''-0,00042'' (podlega fluktuacjom z uwagi na pulsację).

 

Masa gwiazdy jest 40-krotnie większa od masy Słońca. Jej promień 11-krotnie przewyższa promień słoneczny, a jasność Naosa jest 360-razy wyższa od jasności naszej Dziennej Gwiazdy.

post-29939-0-82883400-1471956603.png

Analiza składu chemicznego:

Pomiary widma spektroskopowego Zety Puppis wykazały następującą zawartość poszczególnych jonów w materii gwiazdy (względem zjonizowanego wodoru H+):

H+ : 1,0; He2+: 0,10; C(III): 3,7*10-4; N(V): 1,1*10-4; O(VI): 6,8*10-4, Si(IV): 3,5*10-5; P(V): 2,7*10-7; S(IV): 1,6*10-5.

Bardzo charakterystyczna dla gwiazd typu widmowego O jest obecność podwójnie zjonizowanego helu. Hel jest pierwiastkiem o małym jądrze, złożonym z dwóch protonów oraz dwóch neutronów. Posiada jedną powłokę elektronową K, będącą zarazem jego podpowłoką s oraz sferą walencyjną. Na powłoce obecne są jedynie dwa elektrony. Jako, że sfera ta (ujemnie naładowana) znajduje się bardzo blisko jadra o dodatnim ładunku, nietrudno jest się domyślić, że elektrony są silnie związane z jądrem. Zatem chcąc je od niego oddzielić (zjonizować atom) należy użyć znacznej porcji energii. Dodatkowym problemem przy probie jonizacji będzie wysoka stabilność atomu helu. Taki stabilny układ trudno jest rozdzielić. Z powyższej analizy możemy wnioskować, że do pozbawienia atomu helu dwóch elektronów potrzeba szczególnie wysokiej energii. Takie procesy mogą zajść wyłącznie w układach wysokotemperaturowych, a więc w materii gwiazd typu widmowego O (28.000 K – 50.000 K). Dla uzupełnienia dodam, ze u gwiazd typu B (10.000 K- 28.000 K) nie stwierdza się linii spektralnych podwójnie zjonizowanego helu. Temperatura gwiazd typu B nie wystarcza do zajścia tego procesu. Za to obserwujemy linie helu zjonizowanego pojedynczo: He+.

W Naosie proces deelektronizacji helu przebiega nastepująco:

He –ΔT–> He2+ + 2e-

 

Narodziny gwiazdy i dalsze jej losy:

 

Naos znajduje się w Mgławicy Guma, która rozpościera się na obszarze dwóch południowych konstelacji: Rufy oraz Żagla. Zeta Puppis rozświetla swym niebieskim blaskiem materię wielkiej mgławicy dyfuzyjnej, stanowiącej pozostałość po wybuchu supernowej.

Naos jest interesującym przykładem gwiazdy, która została z ogromną prędkością uwolniona w przestrzeń z miejsca swojego powstania. Prędkość ta była bliska 100 km/s. Gwiazda rotuje nadzwyczaj szybko, z prędkością około 220 km/s (wartość na równiku). Jest to aż 100x szybkiej niż w przypadku Słońca.

Zeta Puppis powstała 2,5 miliona lat temu w gromadzie otwartej Trumpler 10. Naos znajduje się obecnie w odległości blisko 400 lat świetlnych od niej.

post-29939-0-85129900-1471956608.png

Obserwacje:

Naos jest niestety niewidoczny z większości terenów Polski. Jedynie na skrajnie południowych obszarach można go zaobserwować zimą, zaledwie niecały stopień nad horyzontem.

 

 

Źródło:

 

  1. K. Kida „Klasyfikacja gwiazd zmiennych”, „Proxima”, sierpień 2015.

  2. t.P. Snow, G.A. Wegner, P. Kunasz, „Variations in the mass flow from Zeta Puppis”

  3. A. Sota, J.M. Apellaniz, N.P. Walborn, E.J. Alfaro, R.H. Barba, N.I. Morell, R.C. Gamen, J.I. Arias, „The Galactic O-Star spectroscopic Survey. Classification System and bright Northen Stars in the blue-Violet at R2500”, 2011.

  4. Ze strony Jima Kallera, profesora astronomii z Uniwersytetu w Ilinois.

Edytowane przez Bellatrix
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

"Prędkość kątowa Naosa jest zmienna. Średnio wynosi ona -24km/s. "

Może to warto jakoś inaczej napisać? O co chodzi tak po prostu?

Pozdrawiam

p.s.

Sporo nadfioletu - ciekawe czy opala - bodajże pszczoły widzą nadfiolet.

 

A nazwa mgławicy ... Guma ... przezabawna :D

 

Edytowane przez ekolog
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Ale czy to chodzi o jej prędkość "w bok" czyli składową prędkości którą widzimy z Ziemi jako ruch na niebie (bo składowej ku nam nie widzimy tak łatwo - trzeba Dopplera itp).

 

Pozdrawiam

p.s.

@Daniel

ale jak pakowane? chyba po 5 :o

a tak poważniej to o ssso chozi z tą 85-tką ?

Edytowane przez ekolog
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Coś nie tak z ta gumą napisałam? :) No wiecie, jakby coś, to walcie jak w dym. Wszystko pisze na podstawie literatury zagranicznej, więc możliwe, ze gdzieś zrobilam błąd.

 

A co do prędkości, to nie jest to prędkość kątowa. Ta wynosi z kolei (J2000): RA: -0,0027'' oraz DEC: 0,0012'' na rok.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Naos posiada bardzo silny wiatr słoneczny

 

Wiatr słoneczny posiada tylko Słońce ;) Mimo że potocznie czasem nazywamy inne gwiazdy "słońcami" to wiatr słoneczny nasze Słonko ma na wyłączność ;) Inne gwiazdy mają za to "wiatr gwiazdowy".

 

 

Naos podobnie jak Betelgeza sprawia duże problemy w ustaleniu odległości, a tym samym wielkości, masy, jasności absolutnej czy nawet pochodzenia, więc wszystkie te dane obarczone są sporą niepewnością

 

Odległość? W różnych publikacjach od ok 300pc do ponad 600pc

Masa? Od 22.5 do 56 mas Słońca

Promień? Od 14 do 26 promieni Słońca

 

Z tego samego powodu, niepewne jest pochodzenie gwiazdy. Założenie z gromadą Trumpler 10 jest prawdopodobne jeśli odległość gwiazdy bliższa jest 300pc. Paralaksa pomierzona przez Hipparcosa rzeczywiście umiejscawia gwiazdę ok 330pc od nas, ale model fizyczny umiejscawia ją znacznie dalej.

Z tą gromadą jest też drugi problem - jest znacznie starsza od Naosa...więcej niż 10 razy ;)

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 6 miesięcy temu...

Teoretycznie można ją zaobserwować przy idealnych warunkach np. z Kasprowego (łapałem tam na zdjęciach gwiazdki o deklinacji - 40st. 46 )

Deklinacja Naosa to tylko -40 stopni więc szansa jest. ale ...

ale z dolin czy pogórza Podhala nie ma na nią szans z .... miliona znanych powodów.

  • Lubię 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Można spróbować z przełęczy nad Roztokami Górnymi, albo ze szczytu Jasła, ale zimą to może hardcorowo być :D

 

Mam już wytypowane kilka bliższych Krosnu miejscówek, m.in.:

 

1. Baranie - szczyt na pograniczu Polski i Słowacji, kilka km na zachód od Barwinka

2. Tokarnia - okolice szczytu góry niedaleko Bukowska

3. Przymiarki - szczyt góry koło Iwonicza Zdroju

 

Każde z tych miejsc ma południowy horyzont na tyle odsłonięty, że Naos nawet bez refrakcji będzie się wznosił 0.5 - 1.0 stopnia nad odległym horyzontem.

 

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

 

Mam już wytypowane kilka bliższych Krosnu miejscówek, m.in.:

 

1. Baranie - szczyt na pograniczu Polski i Słowacji, kilka km na zachód od Barwinka

2. Tokarnia - okolice szczytu góry niedaleko Bukowska

3. Przymiarki - szczyt góry koło Iwonicza Zdroju

 

Każde z tych miejsc ma południowy horyzont na tyle odsłonięty, że Naos nawet bez refrakcji będzie się wznosił 0.5 - 1.0 stopnia nad odległym horyzontem.

 

Znam wszystkie te miejscówki, choć Baranie tylko z dziennych wycieczek. Moim zdaniem chyba najlepsze warunki są właśnie na Baranim, tylko znów dotarcie tam w okresie zimowym to co najmniej dwie godziny marszu z Olchowca, lub z Huty Polańskiej i to z reguły nieprzetartym szlakiem. No ale czego się nie robi dla pasji. Swoją drogą to spędzenie nocki na tamtejszej wieży widokowej od jakiegoś czasu chodzi mi po głowie, oczywiście w jakiejś cieplejszej porze roku.

  • Lubię 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

 

A skąd dokładnie? Parę tygodni temu zacząłem się właśnie zastanawiać, skąd możnaby na tę gwiazdę zapolować.

 

Ode mnie z Białki Tatrzańskiej, nad rzeką Białką. Widziałem przez lornetkę dość jasną gwiazdę nisko nad horyzontem. Taka jakby lekko niebieskawa była. Choć obawiam się, że to mogło być jakieś schronisko/stacja w górach. Ale w tamtym miejscu nie kojarzę żadnego obiektu, a Naos mogła się przebić w przerwie między szczytami :) (Ech, że ja taki leniwy byłem i nie poszedłem po aparat :( bo przejrzystość kozacką wtedy miałem)

Edytowane przez McGoris
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

 

Ode mnie z Białki Tatrzańskiej, nad rzeką Białką.

 

Jeśli tak, to niestety, z całą pewnością można powiedzieć, że to nie był Naos. Tam horyzont jest obcięty przez Tatry na wysokości 3-4 stopni, podczas gdy Naos nie wznosi się na więcej niż około 1 stopień (uwzględniając refrakcję).

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić grafiki. Dodaj lub załącz grafiki z adresu URL.

×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.