Skocz do zawartości

Sterownik do motofocus-a


Gość leszekjed

Rekomendowane odpowiedzi

Pomysł na sterownik do motofocus-a pochodzi od Pawła PTL. W końcu zebrałem się aby go zrealizować i oto są już pierwsze efekty nadające się do pokazania. Zasada działania jest prosta. Motofocus zostaje na początku pracy skalibrowany przez przesunięcie klawiszami + i - w skrajne położenia (jedno z nich - maksymalnego wsunięcia wyciągu jest położeniem odniesienia) i na tej podstawie system oblicza parametry wyciągu a więc krok sterowania (dokładność) i zna granice ruchu. Od tej pory można już programować ustawienia motofocusa dla 5 położeń (przyjąłem, że 5 pozycji wystarczy). Położenia motofocus-a można zapamiętywać klawiszami MEM ale można także przesuwać się pomiędzy zapamiętanymi pozycjami skokami co jest lekarstwem na różne położenia ogniskowych okularów względem oprawy a także znaczącą pomocą w odtworzeniu ustawienia wyciągu dla kamery lub aparatu fotograficznego. Zapamietane położenia motofocus-a można opisywać nazwami łatwymi do identyfikacji tak jak to widać na rysunku. Raz skalibrowany motofocus wymaga na kolejnej sesji tylko zerowania początkowego a więc ustawienia w pozycji maksymalnie wsunietego wyciągu. Reszta zapisana i zapamietana jest w plikach konfiguracyjnych.

Ponieważ program został już sprawdzony na tyle, że nie ma ryzyka niepowodzenia to postanowiłem go wstepnie zaprezentować.

Podstawowym założeniem jest uzycie w motofocus-ie silnika krokowego. Drugim założeniem jest działania w środowisku Windows poprzez port szeregowy, trzecim jest wykorzystanie (po niewielkiej wewnętrznej modyfikacji) konstrukcji mojego pilota do motofocus-a. Na razie o konstrukcji motofocus-a można poczytać na tym forum i na mojej stronie www.lx-net.prv.pl ale pewnie w ciągu najbliższego tygodnia opiszę dokładniej przeprowadzone próby praktyczne programu oraz opublikuję sam program ze szczegółami podłączenia do dowolnego sterownika silnika krokowego.

Ale na początek mogę zaprezentować interface programu.

L.J.

moto-1_thumb.jpg

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Leszku, rozumiem, że program ten zastapi nam pilota?

(Na podglądzie śledzę obraz, a w okienku tego programiku naciskając klawisze "+" i "-" ustawiam ostrość dla np: danej kamerki, czy kamerki z danym FR i wciskając jeden z klawiszy Mem zapamiętuję to ustawienie? Czy można prosić, by guziczki "+" i "-" można też było uruchamiać takimi właśnie klawiszami, np z numerycznej?)

 

Czy bardzo skomplikowane będzie uruchomienie Twojego motofocusa z programu zamiast z pilota? Czy po takiej przeróbce pilot będzie już całkowicie zbędny, czy będzie go można używać "wymiennie"? (Nie chciałbym z niego rezygnować do końca).

Takie rozwiązanie bardzo mi się podoba, to byłby dla mnie krok naprzód w automatyzowaniu obsługi teleskopu, szczególnie istotne zimą. Bo jak mawia jeden mój znajomy "Astronomia to fajne hobby, ale d..pa strasznie marznie".

:wink:

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Pisząc poprzednio, że do działania motofocus-a niezbędnie potrzebny jest pilot nie pisałem całej prawdy, która brzmi, że potrzebny jest dowolny sterownik silnika krokowego reagujący na sygnały kierunku i zegara na poziomie TTL.

Ale wracając do funkcjonalności to na razie pilot jest o tyle potrzebny, że ma już wbudowany sterownik silnika krokowego. W zasadzie w działaniu z programem pilot nie będzie wykorzystany. Planuję jednak połączyć funkcje pilota z funkcjami programu tak, że przyciskom + i - w programie odpowiadać będą przyciski na pilocie i odwrotnie, użycie pilota będzie korygować wskazania programu (oczywiście dorobię działanie tych przycisków również z klawiatury PC). Do zakończenia tematu muszę dorobić połączenie PC z pilotem poprzez optoizolatory co sprowadzi się w sumie do drobnej modernizacji pilota (wyprowadzenie 2 sygnałów), zamiany wtyku z pilota na DB9 i uzupełnienu układu połączeń o kabel DB9 z wbudowanym optoizolatorem. Wszystko dokładnie opiszę więc nie powinno być problemów z dopasowaniem się np. własnego sterownika do programu i połączenie go z PC.

L.J.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Pomysł uważam za ŚWIETNY, ale dorzucę swoje trzy grosze...

W dobie, gdy astronomia relatywnie tanieje, a my robimy się coraz bardziej wygodni połączenie Twojego sterownika z programem do ostrzenia powinno być końcowym celem projektu. Zdaje się, że standard ASCOM jest tu najbardziej słusznym rozwiązaniem.

Osobiście zapisuję się na I miejsce na liście odbiorców Twojego pomysłu.

Myślę jednak, że trzeba nieco uprościć konstrukcję - zastąpić pilota dowolnym (tanim) sterownikiem, przewidzieć zastosowanie prostego krokowca (np. ze stacji dysków lub CD) i oprogramować tak, aby się dogadał (słuchał) np. DSLR_Fokusa !!!

Myślę, że w takim przypadku potencjalnych odbiorców na liście może lawinowo przybywać (Canonów ci u nas coraz większy dostatek...)

serdecznie pozdrawiam Tomcio

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 2 tygodnie później...

Program dopracowałem do tego stopnia, że nadaje się do testowania. Działającą wersję można znaleźć pod następującym adresem (jest to samorozpakowujący się plik zawierający wszystkie potrzebne składniki, zachęcam do zapoznania się na początek z plikiem readme.doc gdzie znajduje sie krótki opis i schemat interface):

www.lx-net.prv.pl/wyciag/motofoc.exe

Wkrótce zrobię na stronie dla tego programu więcej miejsca i opisów. Program może współpracować z dowolnym sterownikiem silnika krokowego a więc można do niego dołączyć co tylko się ma. Nie jest niestety w zgodzie z proponowanymi standardami :-(

L.J.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 2 tygodnie później...

Zogodność z odpowiednimi programami jest niezbędna w przypadku wykorzystywania w astrofoto. Dzięki niej można w pełni wykorzystać zalety motofocusa czyli automatykę ustawiania ostrości oraz to co jest również bardzo ważne - kompensację temperatury. Niestety własciwości naszego klimatu powodują, że temperatura spada w ciągu praktycznie całej nocy co skutecznie zmienia punkt najlepszej ostrości. Zorobiłem sobie nawet kiedyś test (przypadkowo) i ostrość ustawiona o 23:00 o godzinie 5:00 nie miała juz nic wspólnego z ostrością (obrazy gwiazdek nie były już punktami tylko rozmazanymi punktami).

 

Może Leszek kiedyś w swoim motofocusie (sterowniku) wprowadzi te dwie bardzo użyteczne funkcje. Przykładem może tutaj być chyba Robofocus albo JMI z funkcją Smart Focus. Leszek nie chciał nawet ze mną rozmawiać :salu: (ach te zaszłości) o sprzedaniu mi krajowego wyrobu (a chętnie bym się nim pobawił) wiec musiałem nabyć Robofocusa.

 

Postaram się podzielić się uwagami na temat użytkowania Robofocusa (w tym współpracy z oprogramowaniem do CCD) bo może komuś przydadzą się wnioski i do czegoś je wykorzysta. A cały sprzęt przed zamontowaniem do teleskopu wygląda tak jak poniżej.

 

 

robofocus1.jpg

 

robofocus2.jpg

 

Pozdrawiam,

Dominik

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

I kolejna prośba, tym razem do Dominika, jakieś namiary na zakup powyższego - przez Ciebie prezentowanego sprzętu?

Pozdrawiam

 

Producentem sprzętu jest: www.homedome.com

 

Ja kupiłem sterownik na giełdzie astronomicznej w USA: www.astromart.com (trafiają się ale niezbyt czesto). Koszt to ok. 360 USD. A tak wygląda zamontowany go teleskopu:

 

robofocus_tmb.jpg

 

Pozdrawiam,

Dominik

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Paskudne jest to mocowanie, przy takim sprzęcie warto się pokusić o wykonianie czegoś bardziej estetycznego  :roll:

 

Może i paskudnie przymocowane ale solidność ponad wszystko. Standardowe mocowanie wzmocniłem kątownikiem do łaczenia elementów drewnianych (z najgrubszej możliwej blachy - sam ten kątownik waży chyba ponad kilorgam). Całość wygląda jak wyglada ale jest niezwykle sztywna a właśnie o to mi chodziło (nie lubię backlash'a). Poza tym nie mam zdolności manualnych co do obróbki metali :lol:

 

Pozdrawiam,

Dominik

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Zarówno mechanika do motofocus-a jak i sterownik z pilotem opisywałem już na forum. Spróbuj wpisać w wyszukiwarce forum słowo 'motofocu's. Większość opisów możesz znaleźć też na mojej stronie www.lx-net.prv.pl .

Mechanika generalnie wykonywana jest za pomocą silnika krokowego 200 kroków oraz przekładni mikropaskowej. Sterowanie umożliwia pilot mający 4 prędkości wysuwu wyciągu oraz wbudowany sterownik silnika krokowego (w wersji dla silnika bipolarnego i unupolarnego) z dodatkowym podziałem kroku na 2.

Prezentowany w tym wątku program może współdziałać, jak pisałem, z dowolnym sterownikiem rozumiejącym sygnały TTL (zegar i kierunek). Wczoraj miałem trochę czasu i podłączyłem do programu mojego pilota. Okazało się, że nie działają funkcje klawiszy + i - ale pewnie to dziś poprawię. Dla osób mających już mój pilot motofocus-a jest więc dobra wiadomość, w tym tygodniu powiniennem zakończyć integrację programu z pilotem. Opiszę też niezbędne poprawki, które trzeba będzie zrobić w systemie podłączeń pilota aby rozumiał on polecenia programu. Niestety trzeba będzie przeprogramować mikrokontroler w pilocie ale wszystkim chętnym zrobię to oczywiście za darmo. Niezbędne koszty jakie trzeba ponieść to kabel połączeniowy pilot-PC z optoizolacją (koszt kilkunastu PLN).

Dla formalności przypomnę tylko, że każdemu chętnemu chcącemu wykonać pilota własnoręcznie zaprogramuję mikrokontroler za darmo.

L.J.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

No i jestem po tzw. "first light" Robofocusa. Powiem tylko, że to po prostu bajka :salu: Program FocusMax współpracuje z Maximem DL. Oprogramowanie buduje sobie krzywą ostrości dla danej konfiguracji sprzętu i możemy ją sobie zapisać dla tego sprzętu i danej temperatury. Z tego co zrozumiałem oprogramowanie powoli zbuduje sobie takie krzywe ostrości dla różnych temperatur (zapisuje sobie logi z daną temperaturą i punktem ostrości dla danej konfiguracji).

 

No i to co najlepsze automatyczne ustawienie ostrości - coś wspaniałego. Oprogramowanie może automatycznie wybrać gwiazdę do ustawienia ostrości i póżniej zmienia położenie wyciągu aż ostrość będzie najlepsza z możliwych. Próbowałem ustawić ostrość tak jak komputer automatycznie ale ja korzystałem z pilota (sterownika). Mój rekord to FWHM - 1,93 i to po mozolnym wciskaniu przycisków pilota. Komputer automatycznie w ciągu jakiejś minutki ustawił ostrość na FWHM - 1,73 (i to przez chmury :lol:). Ręce precz od focusera :lol: tak to mozna podsumować.

 

Niestety warstwa chmur przerwała testy ale postaram sie zdać relację z nich jak tylko bedzie pogoda.

 

Może Leszek coś takiego kiedyś zrobi w rozsądnej cenie :D . Ja raczej klientem nie zostanę ale pewnie wielu forumowiczów astrofotografów byłoby zainteresowanych automatycznym focuserem.

 

Pozdrawiam,

Dominik

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Poprawiłem program, który jest teraz w pełni funkcjonalny działając na platformie NT (powinien również działać na 2000 i XP) pracując jednocześnie z opisywanym przeze mnie pilotem. Wkrótce opiszę też co i jak podłączyć w pilocie motofocusa, niestety nie obejdzie się bez przeprogramowania mikrokontrolera aby nowa funkcjonalność była aktywna.

Link do programu to www.lx-net.prv.pl/wyciag/motofoc.exe . Jest to samorozpakowujący się plik zawierający wszystkie niezbędne do działania driver-y, ikony oraz opis.

Chętnych do sprawdzenia programu zachęcam najpierw do zapoznania się z plikiem readme.doc gdzie opisałem w skrócie wszystkie jego funkcje i pokazałem jak dołączyć PC do posiadanego sterownika silnika krokowego.

L.J.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Przewiało troche chmurki więc kontynuowałem testy autofocusera (Robofocusa). Sprawdziłem kilka razy. Od momentu odpalenia programu FocusMax do znalezienia punktu najlepszej ostrości upływa ok 30 sekund. I wszystko odbywa się automatycznie - takie jak gdyby czary mary. Do tej pory manualnie zajmowało mi to co najmniej kilka minut :salu:

 

Pozdrawiam,

Dominik

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 2 tygodnie później...

Wydaje się, że mój program nie będzie zgodny z podanymi przez Ciebie standartami nigdy. Napisałem go poświęcając mniej więcej dwa do trzech dni pracy (ok. 20-30 godzin). Jest to wysiłek, który jestem w stanie ponieść dla prostej realizacji ruchu wyciągu bez wgłębiania się w standardy i niezbędnej modyfikacji elektroniki układu. Pamiętaj, że sterownik (pilot) jaki współpracuje z tym programem powstał ponad rok temu w oderwaniu od istniejących w tej materii wzorców i do współpracy z programem wymaga tylko drobnej modyfikacji. Prawdopodobnie mógłbym napisać taki program jaki sugerujesz ale mówiąc wprost nie widzę sensu tego robić. Ale mam nadzieję, że już wkrótce będę mógł opisać jak działa ten prosty system bo powstają ku temu warunki - kończę równolegle budowę napędu do Synty więc będzie gdzie go wypróbować. Oby tylko pogoda dopisała.

L.J.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

To szkoda!!! Ponieważ trendy są jednoznaczne: szybkie, automatyczne ustawienie ostrości, które zajmuje ok. minuty, a nie pół godziny.

Mam zaprzyjaźnionego informatyka, który kiedyś dawno temu rozczaił standart ASCOM. Co prawda on potrzebował go do sterowania telepa, ale coś wie.

MOŻE BY TAK POŁĄCZYĆ SIŁY I STWORZYĆ "KRAJOWY PRODUKT"? Zainteresowani z pewnością się znajdą!!!

 

Pytanie do Domka: czy RoboFokus słucha DSLR_Fokusa, czy ma własny podgląd z kamerki do ustawiania ostrości? Robi to sam, całkiem automatycznie (chodzi mi o wyzwalanie expo)?

Pytanie może trochę naiwne, ale jeszcze nie widziałem DSLR_F w ver. 3.0

Czy byłbyś w stanie udostępnić jakąś dokumentację RoboFokusa? Może gdzieś piszą, co tam jest posyłane na RSa?

 

pozdrówka Tomcio

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

To szkoda!!! Ponieważ trendy są jednoznaczne: szybkie, automatyczne ustawienie ostrości, które zajmuje ok. minuty, a nie pół godziny.

Mam zaprzyjaźnionego informatyka, który kiedyś dawno temu rozczaił standart ASCOM. Co prawda on potrzebował go do sterowania telepa, ale coś wie.

MOŻE BY TAK POŁĄCZYĆ SIŁY I STWORZYĆ "KRAJOWY PRODUKT"? Zainteresowani z pewnością się znajdą!!!

 

No właśnie i tu jest najczęściej problem z krajowymi produktami - są oderwane od rzeczywistości i od zaakceptowanych kilka lat temu standardów. Nie mówię, że są złe jakościowo bo pewnie nie są ale ich użyteczność jest mocno ograniczona.

 

Powiem szczerze, świadomie i na bezczelnego wtrąciłem się w dyskusję na temat sterownika do motofocusa proponowanego przez Leszka aby uświadomić tym, którzy nie wiedzieli, że są inne produkty funkcjonujące w oparciu o nowoczesne standardy.

 

Pamiętam jak Leszek włączył sie w dyskusję o wyciągu robionym przez Astrokraka - dość krytycznie. Czemu nie włączyć się w dyskusję o motofocusie proponowanym przez Leszka ? :lol:

 

Pytanie do Domka: czy RoboFokus słucha DSLR_Fokusa, czy ma własny podgląd z kamerki do ustawiania ostrości? Robi to sam, całkiem automatycznie (chodzi mi o wyzwalanie expo)?

Pytanie może trochę naiwne, ale jeszcze nie widziałem DSLR_F w ver. 3.0

Czy byłbyś w stanie udostępnić jakąś dokumentację RoboFokusa? Może gdzieś piszą, co tam jest posyłane na RSa?

 

pozdrówka Tomcio

 

Nie używam DSLR_Focusa. Używam FoxusMaxa - darmowy program z darmowym kodem źródłowym gdyby ktoś chciał go zmodyfikować. FocusMax współpracuje z MaximemDL a do MaximaDL jest sterownik do Canona 10D - postaram się wkrótce sprawdzić jak to będzie działać z Canonem bo jeszcze nie sprawdzałem. Focusmax jest dostępny tutaj: www.focusmax.org

 

Co do Robofocusa to cała dokumentacja do niego (protokół transmisji - schematy połączeń i kabli) jest udostępniana przez producenta, który wyraźnie pisze, że liczy na uwagi i ewentualne udoskonalenia jego produktu przez samych użytkowników.

 

http://homedome.com/Downloads/

 

Pozdrawiam serdecznie,

Dominik

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dziękuję za słowa zachęty i drobne prowokacje, powiem tylko, że sam chętnie skorzystam z czyjejś pracy jeśli ktoś będzie tak chętny i napisze program zgodny ze światowymi standartami, opracuje do tego elektronikę a w dodatku będzie tak miły, że opisze to wszystko i jeszcze udostępni za darmo. Może Ty Domek ?

L.J.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Leszku już kiedyś przed laty w życiu popełniłem taki błąd próbując wprowadzać na rynek swoje standarty oprawy okularu o średnicy 34mm zgodne z dostępnymi wtenczas w kraju okularkami do mikroskopów stereooskopowych z byłego PZO, możesz tego uniknąć robiąc sterowniki zgodne ze światowymi standartami, tymbardziej ze dostępne są otwarte dla użytkowników kody programu, nie popełniaj błędu który już kiedyś zrobiłem, naprawdę nie warto.

Niestety na rynku trzeba równać do liderów i najlepszych o czym się sam wtedy boleśnie przekonałem i myślę że wyciagniesz dla siebie z tego doświadczenia odpowiednie wnioski 8)

Przez kilka lat dosyłałem potem klientom redukcje z 34mm na 1,25" jako do nowego, obowiazującego na świecie standartu :?

Po prostu nie marnuj potencjału i środków na rozwój czegoś z góry skazanego na rynkowe niepowodzenie, żyjemy już w XXI wieku, musimy o tym stale pamiętać :salu:

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dziękuję za słowa zachęty i drobne prowokacje, powiem tylko, że sam chętnie skorzystam z czyjejś pracy jeśli ktoś będzie tak chętny i napisze program zgodny ze światowymi standartami, opracuje do tego elektronikę a w dodatku będzie tak miły, że opisze to wszystko i jeszcze udostępni za darmo. Może Ty Domek ?  

L.J.

 

Nie skusze się :lol: Nie będę Ci robił konkurencji ale jakieś tam projekty ATM-owe realizuję :lol: Polecam lekturę na sąsiednim forum:

 

http://astro4u.net/yabbse/index.php?board=...y;threadid=4509

 

Staram też dzielić się moimi doświadczeniami i niewielką wiedzą jaką posiadam bo do tego służy forum (tak mi się wydaje). Jeśli mogłem w czymś pomóc to :salu: jeśli nie to oczywiście bardzo przepraszam :Cry: Cieszę się Leszku, że też się dzielisz doświadczeniami co widać w tym dziale. W sumie to wynikła tutaj w miarę ożywiona dyskusja a nie jakiś monolog :lol:

 

Pozdrawiam,

Dominik

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Domku a do czego służy to flat-wiaderko ??

 

No flat-wiaderko służy do zrobienia flat fielda, który pokazuje jak równomierne jest naświetlane CCD przez daną konfigurację sprzętu. Flat field pozwala na odjęcie od zdjęcia wszelkich nierównomierności oświetlenia powstałych na przykład od pyłków kurzu, które osiadły na chipe kamerki lub w jego pobliżu lub też nierównomierności oświetlenia spowodowanej winetowaniem.

 

Przykładowa klatka flat (tutaj odwrócona aby było lepiej widać) wygląda tak:

 

bild1.jpg

 

Jak widzisz widać na niej na przykład cienie drobinek kurzu (paprochów) znajdujacych się przed chipem kamerki (takie okrągłe z dziurką). Nie jest to flat z mojego sprzętu ale mój wygląda raczej podobnie.

 

Dyskusja o sterowniku do motofocusa nie jest najlepszym miejscem do wyjasniania takich rzeczy jak zastosowanie flat-wiaderka wiec gdybyś potrzebował wiecej informacji to chętnie na nie odpowiem (na tyle ile wiem) ale już w wątku o flat-wiaderku lub na priva.

 

Pozdrawiam,

Dominik

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Trochę się nam temat wymknął, ale co tam...

Jakiś czas temu zadałem pytanie o Flata i odpowiedział na nie tylko PTL. Pomyślałem więc, że pewnie tylko On i ja zajmujemy się tematem, ALE JAK WIDAĆ NA SZCZĘŚCIE NIE TYLKO!!!

Z "kubłem" świetny pomysł - gdzieś widziałem podobny tyle, że kwadratowy i nie wzbudził u mnie specjalnego entuzjazmu, ale okrągły to może być to!!!

Ja (przy pomocy podpowiedzi PTLa) zrobiłem nieco prostszy manewr - "flatściany"...

Dysponuję w chałpie białym kawałkiem ściany2x3m. W odległości 2m od niej rozwiesiłem białe prześcieradło. Po środku w kierunku prześcieradła ustawiłem 500W halogen, a obok niego w kierunku ściany aparat z obiektywem.

Światło pada na prześcieradło, rozproszone odbija się w kierunku ściany dając dość równe oświetlenie o powierzchni 1x1m - sprawdziłem światłomierzem. Można tu wykonać flatka nawet do szerokokątnego obiektywu.

Więcej energii zajęło mi dopasowanie czasu naświetlania flata i poprawne odjęcie go od astrofotki.

Zachęcam do prób. Pozdrawiam Tomcio

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Domku, jestem pod silnym wrażeniem Twojego poświęcenia dla astrobraci. Dowaliłeś z grubej rury, przepraszam ... wiadra.

Popatrz jak to można zrobić nie demolując mebli: http://mywebpages.comcast.net/observatory/...y/flatfield.htm

Przy okazji, widziałem wczoraj przy kasie w Tesco kłębek sznurka, kalosze i podpaski. Myślę, że to coś dla Ciebie. Czekamy na Twój kolejny wytrysk geniuszu. Oklaski masz oczywiście zapewnione.

L.J.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić grafiki. Dodaj lub załącz grafiki z adresu URL.

×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.