Pas Główny Planetoid

[Paether]

72 planetoidy Pasa Głównego (razem z Ceres) są jaśniejsze niż 9,5 magnitudo w czasie opozycji, więc mogą być dostrzeżone pod ciemnym niebem w 50mm lornetce. Już 80 mm refraktor pokaże kilkaset takich obiektów (zakładając minimalną jasność na poziomie 11-12 magnitudo). Jedynie największe z nich mogą być postrzegane jako coś więcej niż gwiazdy (namiastka tarczy) w amatorskich teleskopach o dużej średnicy obiektywu. Ponad 500 znanych planetoid przejawia wahania jasności w okresie od ok 2,5 godziny do 80 godzin. Przyjrzyjmy się tym największym.


Ceres

Największa z "planetoid" (właściwie planeta karłowata) wewnątrz orbity Neptuna. Trzydzieste trzecie co do wielkości znane ciało w Układzie Słonecznym, Jest to jedyna planeta karłowata wewnątrz orbity Neptuna i jedyna nie posiadająca księżyca. Od odkrycia w 1801 roku przez Giuseppe Piazziego, uważana była przez kilkadziesiąt lat za pełnoprawną planetę. Gdy odkryto szereg kolejnych podobnych obiektów (62 odkrycia do 1860 roku), zdegradowana została do roli planetoidy. W sierpniu 2006 roku wprowadzono termin planeta karłowata i Ceres została zaliczona do tej grupy obiektów.

Ceres porusza się dookoła Słońca mniej więcej w środku głównego pasa planetoid, w średniej odległości 2,77 j.a. Najmniejsza odległość Ceres od Słońca (peryhelium) wynosi 2,56 jednostki astronomicznej, największa 2,98 j.a. Okres orbitalny wynosi 4 lata i 221 dni. Orbita Ceres nachylona jest względem ekliptyki pod kątem 10,6°. Rozmiary Ceres to 975×909 km i jest to oczywiście największy obiekt pasa planetoid, a jej masa stanowi ok 1/3 masy całego pasa. Ceres obraca się wokół własnej osi w czasie 9 godzin i 4 minut.
Powierzchnia Ceres ma ciemny odcień, pokryta jest materiałem bogatym w węgiel. Stąd jej albedo jest także bardzo małe – 0,09.
Orbita i małe albedo powodują, że mimo wielkości nie jest wcale najjaśniejszym obiektem pasa widocznym na naszym niebie.

http://www.space.com/images/i/000/054/070/original/dwarf-planet-ceres-bright-spots-art.jpg?interpolation=lanczos-none&downsize=*:1000

Gdy Ceres znajduje się w opozycji i w tym samym czasie w pobliżu peryhelium, może osiągnąć wizualną wielkość +6.7 magnitudo. Jest powszechnie uważana za zbyt słabą, aby być widoczna gołym okiem, ale w wyjątkowych warunkach osoba obdarzona znakomitym wzrokiem będzie w stanie ją dostrzec. Ostatnie takie maksimum jasności Ceres (6,73) miało miejsce w dniu 18 grudnia 2012 roku. Jedyne inne planetoidy, które mogą osiągnąć podobną jasność to Westa, Pallas oraz Iris. W minimum jasności Ceres ma wielkość około 9,3 mag co odpowiada najsłabszym obiektom widocznym przez typową lornetkę.


Westa

Planetoida Westa została odkryta przez niemieckiego astronoma Heinricha Wilhelma Olbersa 29 marca 1807 roku w Bremie. Nazwa planetoidy pochodzi od bogini ogniska domowego z mitologii rzymskiej – Westy.
Orbita planetoidy Westy nachylona jest pod kątem 7,13° do ekliptyki, a jej mimośród wynosi 0,09. Ciało to krąży w średniej odległości 2,36 j.a. wokół Słońca, na co potrzebuje 3 lat i 230 dni. Jest największą przedstawicielką rodziny planetoid "Westa".

http://www.universetoday.com/wp-content/uploads/2010/08/Eros_Vesta_and_Ceres_size_comparison.jpg


Jej wielkość i niezwykle jasna powierzchnia sprawiają, że Westa to najjaśniejsza planetoida na ziemskim niebie, a czasami widoczna jest nawet gołym okiem pod ciemnym niebem (bez zanieczyszczenia światłem). W maju i czerwcu 2007 roku, Westa osiągnęła szczytową wielkość +5.4, największą od 1989 roku. Taka kombinacja peryhelium i opozycji trwała zaledwie kilka tygodni. W czasie najbliższej opozycji tuż po połowie stycznia 2017 roku, znajdująca się na pograniczu gwiazdozbiorów Bliźniąt i Raka Westa osiągnie ok 6,25 magnitudo, więc w wyjątkowo sprzyjających warunkach będzie możliwa do zobaczenia gołym okiem.

 

• Juno

Juno została odkryta przez niemieckiego astronoma Karla Hardinga w dniu 1 września 1804 roku w Lilienthal. Jest to ciało o nieregularnym kształcie, którego rozmiary wynoszą 290×240×190 km. Juno znajduje się średnio nieco bliżej Słońca niż Ceres i Pallas. Jej orbita jest nachylona pod kątem około 12° do płaszczyzny ekliptyki, ale ma znaczną ekscentrycznność, większą niż Pluton. Ten wysoki mimośród przybliżnaJuno bliżej Słońca w peryhelium niż Westa i dalej na zewnątrz niż w aphelium niż Ceres. Juno posiadała najbardziej ekscentryczną orbitę jakiegokolwiek znanego ciała, aż do odkrycia planetoidy Polyhymnia w 1854 roku.

Juno to pierwsza planetoida, dla której zaobserwowano zakrycie. Znalazła się przed słabą gwiazdką (SAO 112328) w dniu 19 lutego 1958 roku.

 

Juno to jedna z większych planetoid ale znacznie mniejsza niż wyżej wymienione i mniejsza od kilku innych. Juno jest bardzo "odblaskowa" (albedo 0,24). To wyjaśnia stosunkowo dużą pozorną jasność dla małego obiektu mocno oddalonego od wewnętrznej krawędzi pasa planetoid. Juno może osiągnąć 7.5 mag w odpowiednim ustawieniu i tym samym może być jaśniejsza od Neptuna czy Tytana. Z tego powodu odkrytą ją przed większymi planetoidami - Hygieą, Europą, Davidą i Interamnią. W większości opozycji jednak, Juno osiąga jedynie jasność około 8,7 mag, więc jest dostrzegalna przez lornetkę.

 

• Pallas

Druga odkryta, druga pod względem objętości i trzecia pod względem masy planetoida w pasie głównym. Kiedy 28 marca 1802 roku astronom Heinrich Wilhelm Olbers odkrył Pallas, została ona zaliczona do grona planet, podobnie jak inne planetoidy w początku XIX wieku. Pallas jest nieco większa od Westy, za to ma mniejszą masę, równą zaledwie 22% masy Ceres. Parametry orbitalne Pallas są niezwykłe dla tak dużego ciała. Jej orbita jest silnie nachylona (34,841° do ekliptyki) i nieco ekscentryczna. Ponadto nachylenie jej osi jest bardzo wysokie, równe 78 stopni.

Pallas znajduje się dalej od Ziemi i ma znacznie niższe albedo niż Westy, więc siłą rzeczy jest od niej mniej jasna. Co więcej, dużo mniejsza planetoida Iris nieznacznie przekracza średnią jasność Pallas w opozycji. Jasność ta dla Pallas wynosi 8,0 mag, co oznacza że również jest w zasięgu lornetki 10x50 ale w przeciwieństwie do Ceres i Westy, będzie wymagała większego instrumentu optycznego w czasie gdy znajduje się bliżej Słońca na niebie i jej jasność wynosi nawet 10.6 magnitudo. Podczas rzadkich opozycji w czasie peryhelium Pallas może osiągnąć wielkość jasność 6.4 mag, tuż na skraju widoczności gołym okiem. Pod koniec lutego 2014 roku Pallas osiągnęła jasność 6,96 mag.

 

• Hebe

Hebe została odkryta przez pruskiego astronoma amatora Karla Ludwiga Henckego w dniu 1 lipca 1847 roku w Drezdenku. Ciało to o rozmiarach 205×185×170 km krąży w średniej odległości 2,42 j.a. wokół Słońca.
Planetoida ta jest najprawdopodobniej źródłem pochodzenia meteorytów zwanych chondrytami typu H, których przykładem może być meteoryt Pułtusk.

Jasność Hebe stawia ją na piątym miejscu pod względem jasności widomej w pasie planetoid po. Średnia jasność 8.3 mag w opozycji, to porównywalna wartość do Tytana. Może osiągnąć 7.5 mag w opozycji najbliższej peryhelium.

 

• Iris

Odkryta przez Johna Russella Hinda w dniu 13 sierpnia 1847 roku w Londynie. Orbita planetoidy Iris nachylona jest pod kątem 5,53° do ekliptyki, a jej mimośród wynosi 0,23. Ciało o rozmiarach 225×190×190 km krąży w średniej odległości 2,39 j.a. wokół Słońca. Peryhelium orbity znajduje się 1,83 j.a., a aphelium 2,94 j.a. od Słońca. Na jeden obieg naszej Dziennej Gwiazdy planetoida ta potrzebuje 3 lata i 250 dni.

Jasna powierzchnia Iris i niewielka odległość od Słońca sprawiają, że jest czwartym najjaśniejszym obiektem w pasie planetoid po Weście, Ceres i Pallas. Średnia jasność 7.8 mag w czasie opozycji, porównywalna do Neptuna i może być łatwo widoczna przez lornetkę w większości opozycji. Jednak w rzadkich kombinacjach peryhelium-opozycja Iris może osiągnąć wielkość 6.7 mag. Następny taki przypadek już w przyszłym roku - 31 października 2017, jasność 6.9 mag (patrz mapka poniżej). Jest to wartość porównywalna ze znacznie większą Ceres.

 

 

Stellarium to jedyne miejsce gdzie widziałem w ten sposób spolszczoną (zapewne niepoprawnie) nazwę obiektu.

 

• Flora

Odkryta 18 października 1847 roku przez Johna Russella Hinda w Londynie. Orbita planetoidy nachylona jest pod kątem 5,89° do ekliptyki, a jej mimośród wynosi 0,15. Ciało to o wielkości 145×145×120 km krąży w średniej odległości 2,20 j.a. wokół Słońca. Peryhelium orbity znajduje się 1,86 j.a., a aphelium 2,55 j.a. od Słońca. Na jeden obieg naszej Dziennej Gwiazdy planetoida ta potrzebuje 3 lata i 97 dni.

Jest to siódma najjaśniejsza planetoida o średniej jasności w opozycji 8.7 magnitudo. Flora może osiągnąć nawet 7.9 mag w opozycji połączonej z peryhelium, tak jak to miało miejsce w listopadzie 2007 roku.
 

https://astrofan.pl/pas-glowny-planetoid/

 

[ekolog]

A ten jasnopopialaty kształt za 10 planetoidami to nasz Księżyc.

 

One wydają sie małe ale nawet najmniejsza z tych dziesięciu gdyby upadła na Ziemię zniszczyłaby nasz gatunek definitywnie. Spalenie atmosfery ... itd.

Na szczęście trzymają się mniej więcej swojego pasa i nie wiem czy coś mogłoby wytrącić którąś z nich z jej orbity tak by wpadała na Ziemię.

Ale tu mam pytanie. Trochę nie bez związku. Jak jest z ich wzjemnymi prędkościami. Kręca się w jedną stronę?

Czy możliwe jest ich zderzenie z dużą predkością rzędu 50 km/sek ?

 

Pozdrawiam

 

Edytowane 8 Grudnia 2016 przez ekolog

[Gość Bellatrix]

"Ponad 500 znanych planetoid przejawia wahania jasności w okresie od ok 2,5 godziny do 80 godzin."

 

Jaka jest przyczyna tych zmian jasności planetoid? Czy chodzi o okresowe zbliżanie się do aphelium i peryhelium? To jest jedyna przyczyna?

Piękny artykuł

[ekolog]

W tym poście
http://astropolis.pl/topic/36543-zagadki-pytania-i-pomysy-na-temat-kosmosu/page-2?do=findComment&comment=473432
wyprowadziłem kiedyś "regułę ekologa" wynikajacą z fizyki, więc bezwzględnie obowiązującą

Każda planeta w kosmosie cztery razy dalej od gwiazdy (niż inna) pędzi po orbicie dwa razy wolniej i ma osiem razy dłuższy rok.

Idzie to proporcjonalnie do odległości. Dalej od gwiazdy, dłuższy rok.

Dlatego obawiam się, że tamte planetoidy mają rok (jeden oblot Słońca) znacznie dłuższy niż rok ziemski bo są dalej niż Ziemia.
To oznacza, że do tych punktów ich orbity nie zbliżają się nawet co pół roku lecz rzadziej.
Może one mają rożne barwy/albedo na różnych stronach i ich obrót własny zmienia ich wygląd i ilość odbijanego światła?

Pozdrawiam

Edytowane 8 Grudnia 2016 przez ekolog

[Paether]

"Ponad 500 znanych planetoid przejawia wahania jasności w okresie od ok 2,5 godziny do 80 godzin."

 

Jaka jest przyczyna tych zmian jasności planetoid? Czy chodzi o okresowe zbliżanie się do aphelium i peryhelium? To jest jedyna przyczyna?

Piękny artykuł

 

 

Nie. Gdyby dotyczyło miejsca na orbicie, nie byłoby takie niezwykłe. Tutaj mamy do czynienia z nieregularnymi bryłami, które obracając się wokół własnej osi zmieniają wielkość "tarczy" i tym samym jasność. W niektórych przypadkach pewnie dochodzi niejednolite albedo, część powierzchni może być jaśniejsza niż inna i jeśli akurat jest zwrócona w naszym kierunku, jasność rośnie

[DARK]

 

• Flora

Odkryta 18 października 1847 roku przez Johna Russella Hinda w Londynie. Orbita planetoidy nachylona jest pod kątem 5,89° do ekliptyki, a jej mimośród wynosi 0,15. Ciało to o wielkości 145×145×120 km krąży w średniej odległości 2,20 j.a. wokół Słońca. Peryhelium orbity znajduje się 1,86 j.a., a aphelium 2,55 j.a. od Słońca. Na jeden obieg naszej Dziennej Gwiazdy planetoida ta potrzebuje 3 lata i 97 dni.

 

Jest to siódma najjaśniejsza planetoida o średniej jasności w opozycji 8.7 magnitudo. Flora może osiągnąć nawet 7.9 mag w opozycji połączonej z peryhelium, tak jak to miało miejsce w listopadzie 2007 roku.

 

 

Nie ma jeszcze mocnego powiązania obiektu czelabińskiego z konkretną grupą planetoid, ale podejrzewa się, że meteoryt mógł pochodzić od rodziny Flora (od nazwy planetoidy 8 Flora). Ta grupa wydaje się być głównym źródłem meteorytów typu L i LL. Co ciekawe, z rodziną Flora często jest kojarzona także planetoida, która 66 milionów lat temu uderzyła w Ziemię i zakończyła okres panowania dinozaurów.

 

za http://kosmonauta.net/2014/02/2014-02-15-meteoryt-czelabinski/

[ekolog]

Czyli jednak zderzenia tam mogą się zdarzać i przesterować coś ku nam

 

Napisano tam, że planetoidka/asteoroida/meteoroid czelabiński musiał powstać z wnętrza czegoś większego bo jego materia (jako tak małego jakim był ten zaledwie autobusowej wielkości twór) była wystawiona na promieniowanie kosmiczne tylko przez miliony lat (a nie miliard dajmy na to).

 

Pozdrawiam

p.s.

Są znane jeszcze mniejsze asteroidy - ta jest rekordowo mała wśród znanych (rekord wszechświata)... czyżby zagubiony kosmita (w skafandrze)?

 

http://nt.interia.pl/raporty/raport-kosmos/astronomia/news-odkryto-najmniejsza-znana-asteroide-niewiele-wieksza-od-czlo,nId,2316467

Edytowane 8 Grudnia 2016 przez ekolog

[Paether]

W czasie najbliższej opozycji tuż po połowie stycznia 2017 roku, znajdująca się na pograniczu gwiazdozbiorów Bliźniąt i Raka Westa osiągnie ok 6,25 magnitudo, więc w wyjątkowo sprzyjających warunkach będzie możliwa do zobaczenia gołym okiem.

 

Tak tylko przypominam Dziś Westa znajduje się w opozycji, a za dwa dni znajdzie się najbliżej Ziemi. Nie jest to kombinacja idealna ale i tak bardzo dobra

Westę można znaleźć dokładnie tutaj:

 

 

Jasne gwiazdy powyżej to oczywiście Kastor i Pollux