Skocz do zawartości

O niezwykłej gwieździe typu widmowego B(e) - czyli o ZECIE TAURI


Gość Bellatrix

Rekomendowane odpowiedzi

Gość Bellatrix

post-29939-0-93095900-1482073280.png

O NIEZWYKŁEJ GWIEŹDZIE TYPU B(e) - CZYLI O ZECIE TAURI

Zeta Tauri, blisko trzy-magnitudowa gwiazda należąca do konstelacji Byka. Błękitny nadolbrzym przeciętnej jasności. Większość z nas jest w stanie bez większego wysiłku wymienić kilka innych przykładowych błękitnych olbrzymów, znacznie jaśniejszych i bardziej widowiskowych. Dlaczego więc tej właśnie gwieździe postanowiłam poświęcić chwilę czasu? W zapisie typu widmowego widnieje oznaczenie B, a tuż obok dodatkowa litera „e”. Błąd? W żadnym razie.

Zeta Tauri wykazuje obecność silnych linii emisyjnych pochodzących od wodoru. A jak wiadomo, linie wodorowe są charakterystyczne dla gwiazd typu widmowego A (tzw. seria Balmera). Jest to wodór zdysocjowany termicznie (ale nie zjonizowany), czyli rozbity na pojedyncze atomy pod wpływem wysokiej temperatury (w warunkach ziemskich wodór pozostaje w cząsteczkach dwuatomowych H2). Znaczna część pasm wodorowych to tzw. wodór H alfa.

Pomimo wyraźnej serii Balmera widocznej w widmie emisyjnym, Zeta Tauri należy do typu widmowego B. Z tego powodu, w widmie spektralnym gwiazdy można dostrzec też linie neutralnego helu (typowe dla typu B ). Takie nietypowe pod względem widmowym gwiazdy oznaczamy symbolem „Be”. Wbrew pozorom gwiazdy Be nie należą do wyjątkowo rzadkich. Naukowcy szacują, że stanowią one aż 20% wszystkich gwiazd typu widmowego B. Niemniej jednak Zeta Tauri jest jedną z najjaśniejszych gwiazd typu Be widocznych na nocnym niebie.

Jakie jest pochodzenie linii wodorowych w widmie Zeta Tauri? Wokół gwiazdy rozpościera się dysk materii, która została uwolniona z jej wnętrza. Sama gwiazda jest już u wyczerpania depozytów swego paliwa wodorowego, opuszczając tym samym ciąg główny i stając się masywnym (ok. 11 Mʘ) olbrzymem.

Skąd się wziął dysk materii wodorowej wirującej dookoła Zety Tauri? Przyczyną takiego stanu rzeczy jest zapewne ogromna prędkość rotacji gwiazdy, wynosząca w okolicy równika aż 330 km/s. Jest to ok. 115 razy szybciej niż wiruje Słońce. Pełen cykl obrotu Zety Tauri wynosi blisko jeden dzień, podczas gdy Słońce wykonuje pełen ruch wirowy podczas 25 dni. Co prawda prędkość obrotowa Zety Tauri jest nadal zbyt niska, aby gwiazda uległa dekompozycji i została rozerwana przez siły odśrodkowe. Ale jest wystarczająco wysoka, by powodować intensywną utratę materii, z której to prawdopodobnie został uformowany gazowy dysk wirujący wokół gwiazdy.

Dokładne pomiary rozmiarów Zety Tauri wykazały, że gazowy dysk ma średnicę ok. 64 średnic Słońca, a gwiazda blisko 5,5 średnic naszej Dziennej Gwiazdy.

Intensywność promieniowania pochodzącego z dysku jest zmienna w cyklu wieloletnim. Sama Zeta Tauri także jest zmienna. Należy do gwiazd zmiennych zaćmieniowych. Amplituda zmian jasności jest niewielka: rzędu dziesiątych części magnitudo. A zmienność ta jest spowodowana obecnością drobnego komponentu, powiązanego grawitacyjnie ze składową główną i tworzącego wraz z nią układ podwójny spektroskopowo rozdzielny. Składowa wtórna ma masę zbliżoną do słonecznej. I jest oddalona od Zety Tauri A o dystans nieco ponad 1 A.U.

Zeta Tauri jest gwiazdą 3-magnitudową, a zatem jest doskonale widoczna gołym okiem, nawet z terenów miejskich, mocno zanieczyszczonych światłem. Wyraźnie widać jej błękitne zabarwienie, mocno kontrastujące z pobliskim płomienno-pomarańczowym Aldebaranem.

Wskaźnik barwy (B-V) wynosi -0,19. Należy więc ona do najbardziej niebieskich gwiazd. Temperatura jej powierzchni wynosi ok. 22.000 K (dla porównania Słońce u swej powierzchni ma 5800 K). Gwiazda jest oddalona od Ziemi o 420 l.ś.

Zeta Tauri znajduje się w bliskim sąsiedztwie Mgłwaicy Krab (Messier 1).

25. IV 2012r. o godz. 22:30 miało miejsce wyjątkowo urokliwe zjawisko astronomiczne polegające na zakryciu gwiazdy przez tarczę Księżyca.

post-29939-0-99821000-1482073288.png

…………………………………………..

Źródło:

1. H.M. Losh: „The spectrum of Zeta Tauri”

2. Katalog SIMBAD

3. Z notatek Jima Kalera, profesora Uniwersytetu w Illinois

4. Katalog Stelle Doppie

5. www.universeguide.com

6. zdjęcie zakrycia gwiazdy przez Księżyc: Mohamed Laaifat

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

22. V 2016r. miało miejsce wyjątkowo urokliwe zjawisko astronomiczne polegające na zakryciu gwiazdy przez tarczę Księżyca.

 

 

22 V 2016 Księżyc świecił ok 2o od Saturna będącego w tym czasie w Skorpionie a więc w zupełnie innej części nieba

Tej nocy miała miejsce opozycja Marsa.

Edytowane przez DARK
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić grafiki. Dodaj lub załącz grafiki z adresu URL.

×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.