LibMar

wczoraj o 07:21

Na pierwszą rocznicę przygotowałem zestaw wszystkich fotek zorzy polarnej, które robiłem wtedy nad Dusią Te, które publikowałem w pierwszym poście, były tylko po wstępnej obróbce. Niektóre będą z tego samego IMG, niektóre podobne względem siebie. Każda z nich jednak wprowadza inny wygląd zorzy - przydatna kwestia, ponieważ wracając po jakimś czasie wydobyłem z nich nowe wnioski odnośnie widoczności. Czekałem kilka miesięcy na ten dzień i w końcu mogę opublikować

13 Kwietnia

Na jutro przewidywana jest możliwa zorza polarna w Polsce. Jest to także pierwsza próba by sprawdzić, czy wszystko działa elegancko

Podmieniłem link zaproszenia na Discord, ponieważ poprzedni okazał się być działający tylko przez tydzień (a zostały mu tylko 2 dni). Nowy jest bezterminowy.

@ANowak świetnie kontynuuje rozwój bota o nowe rzeczy. Istnieje już możliwość przywoływania zdjęć SDO i SOHO, a także 24h timelapsy z dowolnej daty i długości fali dla SDO (np. !sdoarchiv 2020 12 11 0304). Istnieją także takie komendy jak !bz !speed (!predkosc) !density (!gestosc) !bt, które obejmują godzinowo szerzej niż na SWL A wkrótce będzie tego więcej

8 Kwietnia

Witam

Po kilka miesiącach od ogłoszenia rozpoczęcia prac nad systemem alertów zorzy polarnej oraz stworzenia zorzowej społeczności, wreszcie efekt działań wychodzi na światło dzienne. Razem z @ANowak i @Za(KS)t chcemy zaprezentować wspólny projekt, czyli „Zorzową Krainę”, czyli nowy serwer na platformie Discord. Link do zaproszenia znajduje się niżej po kliknięciu w Spoiler (pokaż ukrytą zawartość - zapobiegając przed potencjalnym spamem przez automaty)

Spoiler

https://discord.gg/sN5NGtUhTK (zaktualizowano 13 IV 2024 na link bez wygasania)

Wstęp.

W ciągu ostatnich kilkunastu miesiącach dużą uwagę skupiłem na zorzach polarnych widocznych z Polski. Co prawda, pierwszą obserwowałem w 2015 roku, jednak studia i minimum aktywności słonecznej w późniejszych latach uniemożliwiły częstszą obserwację tej kolorowej łuny. Dzisiaj Słońce znajduje się w maksimum 25 cyklu, co pozwala obserwować zorzę polarną z naszego kraju niemal co miesiąc. Mieszkając w północno-wschodniej Polsce wśród mniejszego zanieczyszczenia świetlnego zachęciło mnie, by posiedzieć przy tym zjawisku nieco dokładniej.

Mieszkamy na idealnej szerokości geograficznej, aby temat zórz polarnych był ciągle wysoko w rankingu zainteresowań. Nie pojawia się zbyt często, aby tematyka szybko się znudziła. Jednocześnie zorza nie jest zbyt rzadko (jak np. tranzyt Wenus), by po wydarzeniu szybko o tym zapomnieć. Zorza polarna ma w Polsce wielu tysięcy miłośników. A jeszcze więcej jest tych, którzy astronomią nigdy nie interesowali się, a chcieliby zobaczyć to zjawisko na własne oczy bez wyjeżdżania na Skandynawię. By to złapać, trzeba mieć jednak nieco wiedzy i szczęścia. A jeśli szukasz informacji jak i kiedy, to jesteś w idealnym miejscu!

Oczywiście zorza polarna jest bardziej spektakularna z północnych krajów Europy niż u nas. To jednak trochę inna zabawa. Lecisz, masz znakomitą zorzę podaną na tacy, robisz fotki i wracasz do Polski. Zdjęcia są jak najbardziej spektakularne. Wyjazd taki wymaga także poświęcenia wielu dni. Obserwacje zorzy polarnej w Polsce wyglądają inaczej, bo my mamy ją złapać. Zwykle wymaga wielu niewygodnych poświęceń, a emocje towarzyszące na koniec przy sięgnięciu zorzowego trofeum zupełnie nie występują w przypadkach, gdy zorza jest na niebie przez większość czasu. Cały ten „fun” ma miejsce w dowolnym dniu tygodnia, odrywając się chwilowo od codzienności. Łapanie zorzy polarnej w towarzystwie znajomych (czy na żywo, czy przez czaty) dodatkowo tylko pobudza, by zarejestrować kolory północy i wymienić się ze sobą reakcjami, fotkami czy spostrzeżeniami.

To, co w tematyce zórz polarnych jest wyjątkowe, jest słaba przewidywalność stosunkowo łatwo zauważalnego zjawiska, które niekiedy nie wymaga żadnego sprzętu optycznego, by zobaczyć. Po prostu łatwo to przegapić. Choć świadomość zjawiska jest dużo większa niż lata temu, bardzo dużo możemy jeszcze w tym poprawić. I chcemy w tym pomóc, tworząc projekt „Zorzowa Kraina”.

Podczas pisania tego postu miałem duże trudności w przekazaniu wszystkich potrzebnych informacji jak najbardziej skrótowo. Zdałem sobie sprawę, że mimo opierania się o jeden wskaźnik, temat jest nadal niezwykle szeroki i ciężko jest przekazać wszystko tak, by uniknąć dodatkowych pytań. Jeśli takie się pojawią, zadajcie w tym wątku

Zorzowa Kraina – cel projektu.

Analizowanie obserwowanych zórz polarnych (i tych, których nie udało się) zupełnie zmieniło postrzeganie kiedy zorza ma pojawić się, a kiedy nie ma na nią żadnych szans. Ci najmniej obeznani w temacie prawdopodobnie dowiedzą się o zorzy od znajomych lub przypadkowo znalezionego posta na Facebooku. Wchodząc nieco w szczegóły o przewidywaniu, pierwsze co spotkamy po drodze, to wskaźnik KP. I okaże się, że KP słabo koreluje z zorzą w Polsce, mnożąc pytania w stylu „dlaczego nie było zorzy, choć KP wynosiło 6?”. Z czasem dowiemy się, że w układance ma znaczenie wskaźnik Bz – im niższe, tym ma być lepiej. Tu już trochę trafniej można wstrzelić się w okna zorzowe, ale przy tym możemy „zmarnować” nadal sporo czasu.

Powiedziałbym, że kolejnym etapem znajomości powinna być dokładna ocena wskaźników i szukanie korelacji względem obserwowanego stanu na niebie. To zrobiliśmy za Was dla Was. I tak powstał nazywany przez nas wskaźnik mocy zorzy (WMZ). Do jego wyznaczenia służy wzór biorący pod uwagę wartość składowej Bz interplanetarnego pola magnetycznego (IMF) oraz prędkości wiatru słonecznego – to zupełnie wystarczy. Do tej pory wzór był słabo wykorzystywany, gdyż w dużej mierze wynika z trudności w jego ręcznym wyznaczeniu. My chcemy to wszystko ułatwić i przygotować Wam najłatwiejszy sposób na zobaczenie zorzy polarnej w Polsce poprzez stworzenie systemu automatyzującego.

Nie jest to nazwane wcześniej „podanie zorzy na tacy”. Jest to tylko przekształcenie pomiarów z sond kosmicznych z punktu libracyjnego L1 w najbardziej adekwatną wartość określającą czy możemy mówić o zorzy u nas. To jest tylko kolejne (i przydatne) narzędzie, mające po prostu zwiększyć odsetek udanych wyjazdów w teren. Automatyzacja ta polega na dwóch zadaniach. Jedno, to stałe wyznaczanie wskaźnika mocy zorzy (z częstością jednej minuty) przez Discordowego bota do sprawdzania aktualnego stanu zorzowego i wysyłanie alertów w momentach, gdy rosną szanse na pojawienie się świateł północy. Obecnie nie posiadamy dobrego systemu dla obu. No chyba, że mówimy o alertach ze SpaceWeatherLive, jednak te sprawdzają się częściowo (i zazwyczaj jak jest już za późno) i działają na trochę innej zasadzie. Bardziej ogólnej, bowiem SWL działa międzynarodowo. My skupiamy się na Polsce z dużo dokładniejszą precyzją czasową.

Skrypt bota do Discorda został napisany przez Adama ze wsparciem Miłosza. Będąc na serwerze tworzymy jednocześnie społeczność, by stworzyć współpracę w polowaniu na Zorzową Karyśkę (czy jak kto woli i nazywa, Zośkę). Jest to miejsce, w którym możemy prowadzić rozmowy. Nie ogranicza nas ani liczba użytkowników (Messenger), sposób komunikacji (posty na FB) czy akceptacje przez administratorów (grupy na FB). Serwer stanowi repozytorium informacji o przewidywaniu i obserwowaniu zórz w Polsce. Przygotowywałem tam więcej wniosków niż gdziekolwiek indziej

Jak działa system alertu zorzowego?

Przede wszystkim, nieco o działaniu wskaźnika mocy zorzy. By wyznaczyć wartość WMZ dla Ziemi (czyli tego, co dzieje się w danej chwili), należy najpierw obliczyć średnią wszystkich pomiarów Bz oraz prędkości wiatru słonecznego całego 75-minutowego przedziału czasowego na lewo od momentu „Ziemia” na wykresach ze SpaceWeatherLive. Jeśli chcemy wyznaczyć wartość za 10 minut, to przesuwamy zakres średniej o 10 minut w prawo. Okaże się to zbyt trudne, by zrobić to pamięci – bot robi to stale i w każdej chwili może Wam przedstawić jak to się miało w ostatnich kilku godzinach. Aktualny wzór wygląda następująco:

WMZ = Bz - ((wiatr-360)/60)^1.3

Aby jak najłatwiej przedstawić skrótowo, w punktach kilka istotnych zasad:

· Sonda kosmiczna w punkcie L1 (my używamy dane DSCOVR) znajduje się bliżej Słońca niż Ziemia. Dla niej można wyznaczyć wartość WMZ, której analogia dotrze do naszej planety po kilkudziesięciu minutach. To właśnie z tych danych przewidujemy która część obejmuje nas, jaka będzie np. za 15 minut czy jaka była godzinę temu.

· Dla każdej wartości WMZ przyporządkowuje się wartość w skali K-index, która by było łatwiej, stanowi analogię do znanej 9-stopniowej skali KP-index. Przykładowo, jeśli WMZ wynosi -22.2, to K-index wynosi 7, bowiem mieści się w ustalonym przedziale -20.0 a -25.0. Jest duża szansa, że ogólnie będziemy mówili o KP = 7, choć wartość może różnić się o 1.

· Wskaźnik WMZ bierze pod uwagę pogorszenie warunków zorzowych (np. burza geomagnetyczna KP = 6 przy Bz +15 to brak zorzy gdziekolwiek, więc K-index = 0).

· Można przewidzieć jaka będzie zorza polarna w północnej, środkowej i południowej Polsce tylko z informacji, jakie wynosi teraz WMZ dla momentu „Ziemia”. Jeśli wynosi -22.2, to zorza powinna być taka, jak wskazuje przygotowany przez nas opis zorzy dla K-index = 7. Co więcej, opis widoku można bardziej rozszerzyć, bowiem dla średnich i niskich szerokości geograficznych podczas burz geomagnetycznych można skorzystać z przelicznika 1.2/100km (dlatego np. widok K6 z północy Polski będzie podobny jak w południowej Polsce przy K7).

· Okno zorzowe (czyli pewność pojawienia się zorzy na polskim niebie) zaczyna się w momencie, gdy WMZ sięga -10.0 (początek K5). Istnieje możliwość, że w północnej Polsce przy dobrych warunkach nieba uda się sfotografować zorzę przy K4 (między -7.5 a -10.0). Dlatego K4 jest tylko dla chętnych, natomiast oficjalnie o zorzy w Polsce będziemy ogłaszali dopiero od K5.

· Alerty są wysyłane tylko w momentach promocji na wyższe K-index, zaczynając od 4. Każdy użytkownik może sam zdecydować od jakiego poziomu będzie otrzymywać alerty (np. K4-K9, K5-K9, czy tylko K5), po zaznaczeniu odpowiednich ról na kanale #role. Przygotowaliśmy system, który zapobiega nadmiernemu wysyłaniu alertów w momentach, gdy WMZ ciągle faluje po granicy między jednym a drugim K-index.

· Istnieje system alertowania CWMZ oraz WMZ. To pierwsze (zapisane jako K-early) informuje tylko o cząstkowych i przedwczesnych danych z DSCOVR, by bardzo wcześnie poinformować o poprawiających się warunkach i być na straży. Te nie zapowiadają jeszcze zorzy! Dopiero WMZ (czyli @K4 do @K9) są tymi właściwymi. A te drugie tagują tylko i wyłącznie dla sondy DSCOVR.

· W takim razie, oficjalnie o zorzy polarnej w Polsce będziemy mówili wtedy, gdy bot taguje @K5. Informuje, że DSCOVR i analogia dotrze do nas za X min (z reguły 30-60 min). Jest to czas na przygotowanie się do obserwacji (spakowania i wyjazdu). Po upływie tego czasu, bot nadal wysyła wiadomość (już bez tagowania), że już to dotarło i można łapać zorzowe fotony. Co więcej, później także da znać o tym, że okno zorzowe się kończy. Ważne jest, że bot nie bierze pod uwagę pory dnia – alert może pojawić się np. o 3:00 czy 13:00 i na razie nie planuje się dodawać ograniczeń czasowych.

Zorzowe narzędzia od Zorzowej Krainy.

Poza samymi alertami, pierwsza wersja posiada także dużo innych ułatwień.

· Na liście kanałów, u góry, możemy odczytać obecną wartość WMZ i K-index dla nas i dla punktu w L1 (DSCOVR). Należy wziąć tylko pod uwagę, że aktualizuje się to co 5 minut z powodu limitów Discorda (maksymalnie 2 razy na 10 minut).

· Szczegółowe wartości wskaźnika mocy zorzy odnajdziemy pod !warunki. Dostajemy informację o CWMZ, EWMZ (WMZ dla Ziemi) i DWMZ (WMZ dla DSCOVR) z podanymi wartościami wskaźnika mocy zorzy, K-index, Bz, prędkości wiatru słonecznego, gęstości oraz liczby użytych pomiarów do wskazanego przedziału czasowego.

· Istnieje możliwość przywołania dokładnego wykresu pod !wmz oraz !wmz6h (przykład wykresu w chwili wstawiania posta poniżej). Możemy z niego odczytać jak zmieniało się WMZ w przeszłości i co nas czeka w najbliższych minutach. Jeśli chodzi o czas na osi X, pozostawiliśmy sposób znany nam już ze SpaceWeatherLive – godziny są dla punktu libracyjnego L1, dla DSCOVR. Z wykresu można odczytać w jakich chwilach odbywały się okna zorzowe (o ile one nastąpiły).

· Na kanale #k-index przygotowany został jak najdokładniejszy opis widoku zorzy polarnej przy danych wartościach K-index.

· Na kanale #pytania-i-odpowiedzi przygotowałem różnorodne pytania z odpowiedziami, które mogą w wielu przypadkach pomóc, sprostować czy zwrócić uwagę na istotną kwestię. Tam generalnie jest dużo przydatnych treści by zrozumieć jak działa nasz system i jak obserwować zorzę.

Zorze skupiają fotografów, ponieważ zorza polarna w Polsce zawsze wygląda bardziej imponująco na zdjęciach niż w rzeczywistości. Liczę na to, że zdjęć będzie wpływało coraz więcej i będziemy na bieżąco z danymi (w tym celu powstał też kanał #zorza-zdjęcia). Powstały bot będzie czujny nawet na nagłe i niespodziewane CME, a gdy tylko odpowiednio skonfigurujemy powiadomienia w telefonie (wymagany ciągły dostęp do Internetu), możemy dostać alert także o 4 w nocy.

A skoro jest to pierwsza wersja, jest oczywiście nadal w fazie testów. Liczymy na feedback i zobaczymy jak będzie to działało. Jeśli coś będzie wymagało poprawek, to będą wprowadzane aktualizacje. Do tej pory mieliśmy okazję tylko raz testować bota (przy ostatniej burzy G4 z 25 marca), ale wówczas mieliśmy do dyspozycji tylko tyle, co komenda !warunki. Później pojawiły się alerty i wykresy.

Miłej zabawy!

3 Kwietnia

Ważne! Pojawiły się informacje o kolejnym wybuchu komety i oceny sięgają teraz 3.7-3.8 mag! Kometa jest więc widoczna gołym okiem, tylko pogody brakuje 😁

29 Marca

Wrzucam tylko jako zajawkę, bo pogodę miałem mieć jutro Zdążyłem dziś zrobić 7x180s z TS 90/600 + 0.79x, oraz ASI2600MC. Tylko stack na average na kometę, płaskość tła GraXpertem, denoise Sirilem i paseczki w Lightroomie Jutro plan z większą ilością klatek

EDIT: Kolejnego dnia nie było pogody, więc w przyszłości wrócę do tego materiału stackując jeszcze na gwiazdy

27 Marca

Jeszcze na koniec małe podsumowanie tej burzy geomagnetycznej Świetna sprawa, że mieliśmy okazję łapać zorzę przy dużej prędkości wiatru słonecznego. Pozwoliła ona zweryfikować dokładność wzoru na wskaźnik mocy zorzy. Poprawka jest następująca: w potędze zamiast 1.2, będzie 1.3. To odpowiednio przeskaluje całość. Prawidłowe wartości pojawią się w "ostatecznym poradniku" A w związku z tym, wszystkie dotychczasowe wartości WMZ poprzednich zórz muszą zostać zaktualizowane.

I teraz odpowiedzi na dwa najczęściej zadawane pytania:

Dlaczego zorza wypadła przy Bz dodatnim?
Czy ta zorza była rzeczywiście wielka?

Co do pierwszego, sprawa jest prosta - wpływ prędkości wiatru słonecznego był tym razem znakomity. Bz faktycznie było lekko dodatnie z niewielkimi momentami Bz ujemnego. Wiatr słoneczny popychał WMZ w dół o trzynaście, a Bz wyniosiło plus dwa. To w ostateczności daje -11, które czasowo idealnie pokrywa się ze wszystkimi zdjęciami, które były publikowane.

A co do drugiego, to w zasadzie łącząc z pierwszym, przedstawiam wykres (na osi X są czasy w UT, jakby co)

Sprawa jest bardzo prosta - WMZ sięgające poniżej -30 wypadło jeszcze za dnia. Kiedy się ściemniło w najwcześniejszej części Polski (wschód), było już na to totalnie za późno.

25 Marca

Godzinę temu, Charon_X napisał(a):

Cała noc pochmurna, ale poza tym byłem w pracy. Szkoda cały czas tej soboty, że nie miałem żadnej informwacji, że może coś być. Nie muszę jakoś umieć szczególnie pronozować ze wskaźników, ale wystarczyłoby jakiekolwiek powiadomienie parę godzin wcześniej, że jest jakakolwiek możliwość pojawienia się zorzy. Dzsiaij popatrzałem na forum, to widze, ze jesienią było sporo zórz, a nie pamiętam, aby cokolwiek było.

Pracujemy nad systemem alertowym i wskaźnikowym, na razie jest w fazie testów To stąd "manualnie" wrzucałem informacje o zmianach z końca pierwszej strony

24 Marca

8 minut temu, bylewolne napisał(a):

Hej!

Jak bardzo różni się to co widzimy na fotografii od tego co widziałeś gołym okiem?

Gołym okiem widać było tę delikatną zieleń, ale filarów zupełnie nic

Co ciekawe, to było tak jasne, że widziałem wszystko na tacy w podglądzie live view aparatu. Nawet lepiej niż gołym okiem.

24 Marca

Zorza była rzeczywiście wielka, ale ta wypadła jeszcze za dnia Jedynie co mamy, to mini zorzę około 19:50. Ale za to ważna! Może i wygląda dość ubogo, ale parametry zorzowe wynosiły wówczas WMZ = -9.0. Wizualnie wygląda na około -11, a więc wzór trzeba będzie zaktualizować, bowiem wpływ wiatru słonecznego jest niedoceniony

24 Marca

Jak wiemy, trwa rollercoaster - Bz poszło do góry, jednak prawdopodobnie i tak czeka nas powrót do negatywnych wartości za jakiś niedługi czas. W momencie zachodu Słońca najprawdopodobniej nie będzie żadnej zorzy polarnej... no chyba że w ciągu pół godziny nastąpi spadek znowu. Nie wiadomo, ale skoro wiatr słoneczny leci zaledwie pół godziny, to jadę w teren i sobie posiedzę

A więc na pytanie - czy warto jechać? Warunki w każdej chwili mogą się poprawić. Na razie nie są korzystne, więc nie spodziewajmy się mocnej zorzy od razu jak się ściemni. Zorza to jak hazard

24 Marca

I prawdopodobnie ostatni alert na pewien czas, ale niezwykle ważny

Cytat

2024-03-24 16:32, WMZ (L1, za 32min) = -25.3 (-14.9nT | 781km/s | 8.3p/cm3 | 61/60)

-25.3 daje już K8, a więc wartość przebija też zorzę kwietniową z 2023 roku i prawdopodobnie wszystkie po wrześniowej z 2017 roku.
EDIT: Ale w sumie głębiej mogło być w tej kwietniowej kolejnego dnia jak już mieliśmy rano, a w Stanach obserwowano zorzę z Bz -30. To może jeszcze trochę brakuje do ich zorzy, ale jest mocniejsza od naszej.

24 Marca

4 minuty temu, Ani napisał(a):

Hej, jako osoba zupełnie amator, czy jest szansa na zobaxzenie czegokolwiek z Warszawy? Dzieki

Musimy poczekać na godzinę przynajmniej 17:30, żeby mówić o szansach. Parametry mogą nagle się zmienić i musimy liczyć się z tym, że najlepsze co jest może wypadać akurat teraz, zanim jeszcze zrobi się ciemno. Będę informował

24 Marca

WMZ dla DSCOVR właśnie osiągnął poziom -20.0, co oznacza zorzę polarną klasy K7. Przewidywane dotarcie to godzina 16:50 czasu polskiego.

Opis zorzy polarnej w K7 znajdziecie tutaj.

24 Marca

3 minuty temu, maretranquilis napisał(a):

Pytanie od laika. Mieszkam na południu polski, mam tu fajną miejscówkę do oglądania. Zachód słońca u mnie ok 17:52, planuje pojechać, może uda się zobaczyć tą zorzę. Pytanie czy nie będzie za późno, i czy czekać na zmierzch?
Dzięki

W zasadzie sytuacja podobna jak wyżej u Wojtasa. Musimy poczekać choćby do 17:00. Na razie obserwujemy co nas omija za dnia

24 Marca

11 minut temu, LibMar napisał(a):

W tym momencie mam włączonego bota, który (trochę niestety) liczy 60 minut zamiast 75 minut, ale nadal można go wykorzystać

Okno zorzowe (K5) rozpoczyna się od 16:26 naszego czasu, bowiem WMZ (z Bz i prędkości wiatru słonecznego) sięga -10 lub głębiej

Czyli tak inaczej - gdyby było ciemno, to zorza powinna pojawić się od 16:26. I teraz pytanie czy te wartości się utrzymają i co będzie z IMF później...

Po 14 minutach, poziom WMZ osiąga poziom K6 (-15.0). Dla Ziemi przypada on o 16:40 czasu polskiego.

24 Marca

Wskaźnik mocy zorzy dla DSCOVR (za 33 minuty) przekroczył właśnie -13.3 (obecnie -13.4), który jest najniższą wartością z wczorajszej zorzowej nocy. Teraz będzie tylko mocniej

24 Marca

W tym momencie mam włączonego bota, który (trochę niestety) liczy 60 minut zamiast 75 minut, ale nadal można go wykorzystać

Okno zorzowe (K5) rozpoczyna się od 16:26 naszego czasu, bowiem WMZ (z Bz i prędkości wiatru słonecznego) sięga -10 lub głębiej

Czyli tak inaczej - gdyby było ciemno, to zorza powinna pojawić się od 16:26. I teraz pytanie czy te wartości się utrzymają i co będzie z IMF później...

24 Marca

1 minutę temu, WojtasSP320 napisał(a):

A tak dla zwykłych śmiertelników nie ogarniających jeszcze TLSów (Trzy LIterowych Skrótów) - planuję podjechać gdzieś w trójkąt Elbląg - Iłałwa - Kwidzyń (tam mam najmniejsze LP i najlepszą dziurę w chmurach), tak, żeby być na miejscu ok 19:00. Warto, nie warto, czy warto, ale zmieniłbyś coś w planach?

Godzina całkiem dobra - ogólnie potrzebujemy wysokości Słońca około -11 stopni, żeby sensownie robić pierwsze zdjęcia (no chyba, że wyrzuci Bz -20, to już -9 do -10 stopni). Dopiero o godzinie 17:00 będą spływały pierwsze dane używane do naszych warunków, a o 18:15 będzie dopiero komplet, aby wiedzieć co będzie o ~18:45 na niebie (u mnie to godzina startu). Czyli, jeśli wcześniejszy wyjazd jest konieczny, to nadal w ciemno. Pewnie dopiero około 17:30 będzie taka pierwsza sensowna ocena czy warto ruszać w kilkudziesięciokilometrową wyprawę.

24 Marca

CME dotarło! ACE zaobserwował wzrost wiatru słonecznego do poziomu 800 km/s. Reszta parametrów zaczyna rosnąć. DSCOVR jest jednak dalej od Słońca niż Ziemia i również on zaraz to zarejestruje Dane na SWL pokazują już wzrost, tak więc podawane tam dane pochodzą od ACE.

24 Marca

W przygotowaniu przed dzisiejszą zorzą, nowy i dokładniejszy opis o tym jaką zorzę można złapać w Polsce na podstawie wyznaczonego wskaźnika mocy zorzy

K-index 0, 1, 2, 3

Wskaźnik mocy zorzy jest zbyt słaby, by mówić o obserwacjach zorzy polarnej z terenu Polski. Podział ten może być przydatny jedynie krajom takim jak Litwa, Łotwa, Estonia, Dania czy południowa Szwecja.

K-index = 4

Wskaźnik mocy zorzy: pomiędzy -7.5 a -10.0

Północna Polska: niewielka szansa (choć niezerowa) na zarejestrowanie fotograficznej zorzy bez jakichkolwiek detalów poza delikatnym fioletowym zabarwieniem nisko nad północnym horyzontem. Przy obecności zanieczyszczenia świetlnego, trwania białej nocy (Słońce płycej niż -14 stopni pod horyzontem) czy Księżyca w fazie 25%+ zjawisko nie do złapania. Przy braku powyższych, obserwatorzy nad Morzem Bałtyckim mogą mieć szansę na zarejestrowanie pojedynczych, słabych filarów. Gołym okiem nie zarejestrujemy nic. Bywa, a szczególnie gdy K-index = 4 sięga krótko, że nic nie zarejestrujemy nawet na zdjęciach. Dlatego nie powinniśmy się spodziewać spektakularnych widoków ani decydować się na dalsze wyjazdy. Stąd "oficjalne okno zorzowe" rozpoczyna się dopiero jak WMZ spadnie do dwucyfrowej wartości. Poziom trudności złapania to jak rejestrować airglow czy światło zodiakalne, a w najlepszym przypadku zimową Drogę Mleczną.

Środkowa Polska: trudniejsza sytuacja co w północnej Polsce (która i tak już nie jest łatwa). Bardziej na południe to także trudność z dostępem do ciemnego miejsca, bowiem znaleźć niebo Bortle'a 3-4 jest już zadaniem trudnym.

Południowa Polska: zorza polarna jest niewidoczna.

K-index = 5

Wskaźnik mocy zorzy: pomiędzy -10.0 a -15.0

Północna Polska: istnieje spora dysproporcja widoku między górną a dolną granicą. Gdy K-index dopiero ledwo przekracza -10.0, nawet z północnej Polski zorza może być wyłącznie fotograficzna (fiolet z nieznacznymi filarami), ale im bliżej -15.0, to zorza poza miastem przy dobrym niebie może być już bardzo dobrze widoczna gołym okiem. Wtedy tuż przy linii horyzontu pojawia się zieleń bez wyraźnych szczegółów (samo zamglenie), która sięga wysokość od kilku (przy małej gęstości) do nawet 20-30 stopni (przy wyższej gęstości i WMZ bliżej -15.0). Gołym okiem zorza jest czarno-biała, chyba że mamy dużą gęstość i WMZ bliżej dolnej granicy, to czerwonawy kolor filarów może być widoczny gołym okiem (sięgające do 15-45 stopni w zależności od WMZ), a zieleń przy horyzoncie nie jest już taka szara i wyraźnie ma inny kolor niż LP. Zielone fale podczas nasileń mogą czyhać przy północnym horyzoncie gdy jest bliżej granicy z K6.

Środkowa Polska: widoczność możemy określić jak dla północnej Polski przy bardziej rygorystycznych wartościach WMZ. Dopiero przy -15.0 jest szansa na wizualną zorzę z zielenią tuż przy horyzoncie. Z kolei przy -10.0 zorza na północy ginie, jeśli mamy tam jakiekolwiek LP. Potrzebne dobre warunki nieba i świetną miejscówkę obserwacyjną by sfotografować efektywną zorzę. Przy -10.0, niebo Bortle'a 4 to minimum, a przy -15.0 to już niebo Bortle'a 5. Przy średnio-słabych warunkach (np. Księżyc w kwadrze nad horyzontem, niebo pokryte cirrusem, słabsze parametry obiektywu jak np. 18mm f/3.5, miasto kilkudziesięciotysięczne kilkanaście kilometrów na północ) musimy się liczyć z tym, że taka zorza może nie złapać się nawet na zdjęciach.

Południowa Polska: bliżej górnej granicy (-10.0) może być bez szans na zorzę, ale bliżej dolnej (-15.0) jest spora szansa na fotograficzną zorzę polarną (fiolet z nieznacznymi filarami) pod warunkiem, że są bardzo dobre warunki nieba (zasięg gołym okiem 5.5+ mag).

K-index = 6

Wskaźnik mocy zorzy: pomiędzy -15.0 a -20.0

Północna Polska: gdy na zdjęciach możemy wyraźnie uzyskać detal zielonej zorzy przy horyzoncie (tj. nieregularne falowanie), to najprawdopodobniej mówimy o zorzy K6 niż K5. Charakteryzuje ją większa ilość filarów, które wysokością mogą sięgnąć Gwiazdy Polarnej. Filary wyraźnie przesuwają się gołym okiem i mają różną jasność i nasycenie. Fotograficznie bez problemu zarejestruje się z centrum większego miasta, ale aby zobaczyć tam wizualnie, może być jeszcze ciężko. Na pewno za miastem może dać już piękny widok nad północną częścią nieba. Za pomocą nowszych telefonów bez problemu uzyskamy wgląd na szczegółowość zorzy przy kilkunastu sekundowych ekspozycjach. Im bliżej dolnej granicy (-20.0), by objąć całą zorzę możemy powoli potrzebować coś szerszego niż 20mm na FF czy 14mm na APS-C. Zorza polarna filarami obejmuje tylko północ, nic nie sięgnie zenitu, a tym bardziej bez szans na południe. Przy bardzo dużej gęstości zielone zamglenie może sięgać nawet wysokości 30-60 stopni.

Środkowa Polska: zorza polarna jest bez problemu widoczna gołym okiem za miastem. Mnogość filarów i delikatna zieleń wyłania się ponad kilka stopni północnego horyzontu. Filary raczej nie przekraczają Gwiazdy Polarnej, ale wciąż zorza łapie się na większej części kadru przy szerokokątnym obiektywie.

Południowa Polska: ciemne miejscówki bez problemu będą wystarczające, aby zobaczyć zorzę gołym okiem. Przy górnej granicy (-15.0) i jednoczesnej pełni Księżyca, zorza może okazać się wyłącznie fotograficzna, jednak przy dobrych warunkach ukaże się także delikatna zieleń przy horyzoncie raczej bez konkretnego detalu. Filary mogą niekiedy przekraczać 30 stopni ponad horyzont. Opis zorzy jest zgodny także dla północnej Polski przy K-index 5.

K-index = 7

Wskaźnik mocy zorzy: pomiędzy -20.0 a -25.0

Północna Polska: znacząca zorza polarna z tańczącymi filarami przekraczającymi wysokość Gwiazdy Polarnej, lecz sięgającymi nie bardziej niż zenit. Jest także na tyle jasna, że gołym okiem widać z centrum większych miast (np. Gdańska). Charakterystyczne jest, że zieleń nie jest już pojedynczą tańczącą smugą, lecz obecnych jest wiele takich rozciągniętych pasów do 20-30 stopni ponad północny horyzont. Przy dużej gęstości towarzyszą też liczne zamglenia rozpościerające się po dużej części północnego nieba. Przy braku Księżyca zorza jest już na tyle jasna, że delikatnie rozświetla krajobraz i na długich ekspozycjach przybiera barwom nieba (czerwień, róż, zieleń). Dużą uwagę powinniśmy skupić zielonym pasmom zorzy, bowiem sięgając na wysokość 15-30° tworzą różnorodne wstęgi przypominające zorzę jak ze Skandynawii - te pięknie wychodzą przy ogniskowych rzędu 50-85mm. Pojawia się duża szansa na wystąpienie dodatkowych zjawisk obecnych przy burzach geomagnetycznych: SAR (Stable Auroral Red arc - rozświetlony na czerwono pierścień Ziemi), STEVE (Strong Thermal Emission Velocity Enhancement - rozświetlone biało-różowe pasma) oraz IPA (Isolated Proton Aurora - zielone mgiełki od elektrycznych interakcji z pierścieniem Ziemi) które jak już się pojawią, będą obserwowane w całej Polsce i prawdopodobnie sięgną dużo niżej na południe.

Środkowa Polska: zorza polarna jest również podobnie okazała jak w opisie wyżej. Filary przekraczają jednak wysokość Gwiazdy Polarnej, ale do zenitu jeszcze brakuje. Z centrum Warszawy mogą być widoczne wizualnie najjaśniejsze partie zorzy.

Południowa Polska: wciąż wspaniała zorza, choć porównując widoki z północnej i południowej Polski, dużo jej brakuje. Filary sięgają nie wyżej niż do Gwiazdy Polarnej, a nisko nad północnym horyzontem tańczy smuga zieleni. Zjawiska SAR, STEVE i IPA mogą sięgać do zenitu. Opis zorzy jest zgodny także dla północnej Polski przy K-index 6.

K-index = 8

Wskaźnik mocy zorzy: pomiędzy -25.0 a -40.0

Północna Polska: efekt jest taki jak przy K-index = 7 przy północnym horyzoncie, lecz tym razem zielone zorzowe fale obejmują dużo większą część nieba. Przy -25 będzie przekraczało 30 stopni ponad horyzont, -30 to wysokość Gwiazdy Polarnej, a -35 to już zenit (a więc cała północna półkula nieba). Im bliżej zenitu, tym filary krótsze. Wysoka gęstość przyczyni się do pojawienia się zielonkawego tła także po stronie południowej. Przy takiej zorzy polarnej dużo bardziej interesuje już nas zieleń, a filary stają się jedynie dodatkiem wprowadzającym inny kolor. Wysoka szybkość zmian kształtów zorzy powoduje, że czasy ekspozycji nie powinny przekraczać pięciu sekund. Zieleń ta jest bardzo dobrze widoczna z centrum większych miast czy pełni Księżyca. Prawdopodobieństwo wystąpienia zjawisk SAR, STEVE i IPA jest jeszcze większe.

Środkowa Polska: szczególnie blisko wyższej granicy, zorza polarna będzie sięgała do zenitu. Na pewno obraz zorzy będzie zbliżony do tej w północnej Polsce, tylko obejmujący mniejszą część nieba. I tutaj w zasadzie opis robi się podobny, bo zorza jest wizualnie już wszędzie podobna, tyle, że im bardziej na południe, tym mniejszy procent nieba. Południowa Polska: podobnie jak opis z północnej Polski, jeśli zmienimy na "-30, -35 i -40". Przy dolnej granicy opis zorzy jest zgodny dla północnej Polski przy K7.

K-index = 9

Wskaźnik mocy zorzy: poniżej -40.0

Opis zorzy nie wymaga podziałowi na część północną, środkową i południową. Przedni pas zielonej zorzy przechodzi bardziej na południe od Polski, a więc północna Polska obserwuje zorzę po każdej stronie nieba. Każda wstęga wygląda inaczej, a fotografowana z innej strony Polski (zachód-wschód) powoduje, że każde zdjęcie wygląda unikalnie dla danej lokalizacji. Południowa Polska przy dolnej granicy K9 będzie jeszcze skupiała się ku północy, choć mniej istotna część zorzy znajdzie się gdzieś i także na południu. Teraz dużą rolę odgrywa prędkość wiatru słonecznego i gęstość, ponieważ Bz swoje zadanie już wykonał. Te pierwsze wspomniane dwa parametry modulują jasność i efektywność zorzy. Słabszy wiatr i gęstość spowodują, że pomimo Bz pozwalajcego na przejście do K9, ogólna burza geomagnetyczna może zakończyć się na G4 (KP = 8).

24 Marca

1 minutę temu, tex88 napisał(a):

No u mnie to by musiałbyć chyba coś pomiędzy -18 a -20. Mimo wszystko wyskoczę za miasto bo mają być przejaśnienia 😁

To znaczy wiesz, między -18 a -20, żeby była taka jak na zdjęciu A żeby w ogóle zorza się złapała, to i -14 wystarczy.

24 Marca

28 minut temu, tex88 napisał(a):

Czy południe Polski może na coś liczyć skoro ma być taka WIELKA ? 😁

Jeśli wskaźnik mocy zorzy (WMZ) przekroczy -16, to jak najbardziej Poniżej jest przykład jak wyglądałaby zorza na północnym horyzoncie (filary sięgające na wysokość dołującego Wielkiego Wozu) i jakie WMZ byłoby do tego potrzebne

A WMZ, co przydaje się także w przewidywaniu o której ta zorza nastąpi (dla @Charon_X), to patrzymy 75 minut na lewo od "Ziemia" i wyznaczamy średnią kroczącą dla Bz i prędkości wiatru (nie 60 minut, to jest aktualizacja)

WMZ = Bz -(prędkość-360):60)^(1.2)

Przykładowo jak na to patrzeć:

Trochę więcej i dokładniej opowiadałem o tym na LIVE u AstroLife (https://www.youtube.com/watch?v=gXMX31Ti_Jk), tylko tam pisałem o 60 minutach. Aktualizacja wynika z tego, że z zorzy z początku tego miesiąca byłem w stanie określić timing znacznie lepiej i wychodziło to bardziej adekwatnie dla 0-75 min po lewej od Ziemia niż 0-60 min.

24 Marca

Pora na pewien update podczas oczekiwania

DSCOVR oraz ACE nadal nie zarejestrowały CME. To oznacza, że wiatr słoneczny nieco zwolnił, ale nadal nie wiadomo o ile.

Ostatni pomiar (podczas pisania tego postu) wypadał 9:50 UT, gdzie nadal mamy ~500 km/s. Od tej godziny minęło 10:30+9:50= 20h 20m, gdzie dystans między SolO a DSCOVR to około 92.1 mln km. To daje 1258 km/s podczas dalszego "lotu wiatru", czyli o 65 km/s mniej.

W praktyce opóźnienie działa na naszą korzyść. Jesteśmy coraz bliżej zachodu Słońca, a więc bliżej załapiemy się na to "początkowe i efektywne coś"

EDIT (11:48): następne predykcje NASA/niezależne SolO wskazują tuż po południu w UT, czyli tuż po 13:00 naszego czasu. To już chyba bardziej pewne, bo na pewno łączy się w tym wiele innych dodatkowych parametrów. Moja efemeryda z wykorzystaniem poprzedniego CME nie sprawdziła się, ale nadal to predykcje za dzisiejszego dnia (przed zachodem) zamiast tego co myśli NOAA, czyli jutro Prędkość na teraz to <1202 km/s.

EDIT (12:30): wykres EPAM wskazuje wzrost ilości protonów, co jest charakterystyczne tuż przed uderzeniem CME. Ono jest już nie więcej niż kilka milionów kilometrów od nas.

24 Marca

Zauważyłem wczoraj pewną niezgodność, którą dopiero teraz wyliczam

13 godzin temu, LibMar napisał(a):

erupcja filamentu - 17 III 02:05 UT

dotarcie CME do sondy - 18 III 16:57 UT (38h 52m) = 2332 minuty

dotarcie CME do Ziemi (L1, DSCOVR) - 21 III 02:22 UT (96h 17m) = 5777 minut

Jeśli weźmiemy pod uwagę fakt prędkości lotu, to wyjdzie, że DSCOVR wykryło ostatnio uderzenie trochę za wcześnie. Średnia prędkość między Słońcem a sondą jest nieco niższa niż między sondą a DSCOVR.

Więc jeśli teraz weźmiemy pod uwagę odległość zamiast stosunek momentów czasowych, czyli traktujemy tę samą prędkość (1323 km/s), to CME dotarłoby do Ziemi 102 minuty później niż z powyższej predykcji. Wiadomo, że CME po drodze też trochę zwalnia, ale też DSCOVR wykryje szok wcześniej niż Ziemia. Tak więc do uderzenia może dojść jeszcze dopiero nawet za godzinę (co dla nas jest na plus, bo bliżej zachodu Słońca).

Dane z 7:39 UT (8:39 u nas) nadal ~500 km/s.

Obecna predykcja (nie wcześniej niż 102 min później): 8:41 UT (9:41 czasu polskiego)

Dane z 8:30 UT - 503.6 km/s. Utrzymując 1323 km/s, DSCOVR powinien to widzieć już w 8:21 UT, więc zwalniając mamy już to o 9 min później

24 Marca

Ale pięknie ta wczorajsza zorza wyszła. Ja tam miałem deszcz i tylko obserwowałem wskaźniki, które pokrywały się z nadchodzącymi zdjęciami. Zorza wyszła trochę lepiej niż oczekiwania, bowiem ze wzoru wychodził mi wynik -13, a wyszło jak -15. Zapewne ta dobra gęstość podsyciła i łatwiej wyłoniła spod Księżycowej łuny

Tymczasem zaczynamy śledzenie Pojawiła się nowa predykcja na uderzenie CME (ze strony NASA Scoreboard) na pół godziny od mojej. To oznacza, że uderzenia CME można oczekiwać w każdej chwili. Dane z DSCOVR podczas pisania i wysyłania tego postu, czyli z 8:07 czasu polskiego, jeszcze pokazują, że jesteśmy przed.

Zaloguj się

Profile

Forum

Blogi

Wydarzenia

Galeria

Pliki

Sklep

Articles

Market

Community Map

Odpowiedzi opublikowane przez LibMar

Powiadomienie o plikach cookie