Janusz, ale my mówimy o zmianach w czasie sześciu godzin, a nie dwóch tygodni.
No dobra, a teraz po kolei:
1. Spłaszczenie Księżyca.
Do określenia wpływu refrakcji nie jest konieczna znajomość modelu atmosfery. Można skorzystać z prostej zależności (podaję za Meeus'em):
R=1/tan(h+(7.31/h+4.4))
h to obserwowana wysokość obiektu (w stopniach), R daje poprawkę do wysokości rzeczywistej wyrażonej w minutach.
Formuła daje wyniki z pewnym błędem, który zależy od wysokości (największy błąd 0.07' dla h=12*). W naszym przypadku nie ma to jednak większego znaczenia, ponieważ interesuje nas różnica pomiędzy położeniem górnej i dolnej części tarczy Księżyca, więc błąd będzie porównywalny (różnica w wysokości niecałe 0.5*).
Dla 8*18':
poprawka dla dolnej części tarczy 6,5815'
poprawka dla górnej części tarczy 6,2348'
stąd spłaszczenie 0,3467'
Dla 60*17'
poprawka dla dolnej części tarczy 0,5740'
poprawka dla górnej części tarczy 0,5625'
stąd spłaszczenie 0,0115'
Różnica 0,3352 co daje ok. 20" jak już napisał Radek.
Jaki stąd wniosek? Księżyc oczywiście jest spłaszczony gdy jest niżej nad horyzontem. Ale to nie podlegało dyskusji.
2. Eliptyczność orbity.
Korzystając z danych geocentrycznych podawanych przez SkyMap:
odległość o 15:4 = 403232,2km
odległość 0 21:21 = 403734,0km
Jak widać Księżyc oddalił się od środka Ziemi o ponad 500km. Tak więc ten parametr mógł co najwyżej wpłynąć na zmniejszenie widocznej średnicy tarczy.
3. Porównanie wymiarów na zdjęciu
Zgadzam się, że porównanie wymiarów w poziomie przy pomocy zamieszczonego powyżej zdjęcia byłoby trudne, ale ja ciągle mam RAW-y i przygotowałem coś nowego. W celu zmniejszenia wymiarów pomniejszyłem fotki do 35% oryginału, zamieniłem na B/W i zredukowałem do 32 odcieni szarości. Następnie wyrównałem obrazy Księżyca na obiekt, który jest wyraźnie widoczny na jednym i drugim, czyli Aristarchus. Na koniec zrobiłem animację:
4. Moje wnioski
Księżyc jest mniejszy, gdy jest niżej nad horyzontem i daje się to zauważyć na zdjęciu. Efektu tego nie można tłumaczyć wyłącznie spłaszczeniem (które nie podlega dyskusji), ponieważ można zauważyć go również w poziomie. W omawianym przypadku odległość Księżyca od środka Ziemi dodatkowo zwiększa się, co powoduje pomniejszenie tarczy o 21:21, ale nie jestem małostkowy, więc nie będę się czepiał.
Jeżeli kogoś to nie przekonuje, to ja się poddaję.
Na marginesie tego wszystkiego: Cygnus, jeżeli chcesz przeczytać ten artykuł ze S&T mogę podesłać skan.