Skocz do zawartości

Skala Bortle'a


Gość

Rekomendowane odpowiedzi

Ponieważ wyniknęło zapotrzebowanie na skalę "jakości" nocnego nieba, przypominam tu system ocen wprowadzony przez Johna Bortle'a, który zamieściłem już kiedyś na "starym" forum.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Słuchajcie, w dyskusjach na forum często próbujemy opisać jakość nieba pod którym obserwujemy - podajemy zasięg, mówimy że centrum miasta, przedmieścia, czasem że dobre warunki. Ale to wszystko są tylko subiektywne opinie. Dla jednego zasięg 5.5 mag a dla kolegi stojącego obok 6.3 mag. Dla jednego "całkiem ciemne" a dla innego rozświetlone.

 

W S&T z lutego 2001 John Bortle przedstawił swoją skalę obiektywnego (w miarę) oceniania jasności nieba. Myślę, że byłoby dobrze, żeby każdy się z nią zapoznał i zaczął stosować, bo dopiero wtedy będziemy mogli uczciwie porównywać warunki w jakich obserwujemy. Skala stosuje się przy ładnych, bezksiężycowych nocach, do całego nieba (tzn. nie ma sensu osobne ocenianie tą skalą nieba w zenicie i przy horyzoncie). Podane zasięgi są dla gwiazd wysoko na niebie.

 

Oto ta skala:

 

Klasa 1

Doskonale czarne niebo

Widać Światło Zodiakalne, Przeciwblask (Gegenschein) i Pas Zodiakalny, przy czym Światło Zodiakalne jest uderzająco jasne a Pas Zodiakalny widoczny na całym niebie. Nawet patrząc na wprost M33 jest wyraźnie widoczna gołym okiem. Centrum Drogi Mlecznej (Strzelec i Skorpion) rzucają wyraźnie, rozmyte cienie. Zasięg gołym okiem to 7,6 do 8,0 mag (z wysiłkiem). Jowisz czy Wenus wydają się psuć adaptację wzroku do ciemności. Naturalne świecenie atmosfery widoczne w postaci b. słabej poświaty (najlepiej do ok. 15 stopni nad horyzontem). 32 cm teleskop powinien z trudem pokazać gwiazdy do 17.5 mag a 50 cm ze średnim powiększeniem do 19 mag. Jeśli obserwujesz na jakiejś trawiastej łączce, otoczonej drzewami, Twój teleskop, przyjacie czy samochód są praktycznie niewidoczni. Nirvana!

 

Klasa 2

Typowe dobrze czarne niebo

Świecenie atmosferyczne widoczne z trudem nad samym horyzontem. M33 raczej łatwa patrząc nawet na wprost. Letnia Droga Mleczna posiada bardzo skomplikowaną strutkurę. Światło Zodiakalne jest wciąż na tyle jasne, by rzucać słaby cień (tuż przed świtem lub zaraz po zmierzchu). Da się rozróżnić kolor Światła Zodiakalnego (delikatnie żółtawe) od koloru Drogi Mlecznej (niebiesko-biała). Jakiekolwiek chmury będą widoczne jedynie jako czerne dziury na rozgwieżdżonym tle. Swój teleskop i przyjaciół możesz zobaczyć jedynie z największym trudem, z wyjątkiem kiedy widoczni są na tle nieba. Wiele spośród gromad kulistych Messiera to słabe obiekty widoczne gołym okiem. Zasięg gołego oka wynosi 7,1 do 7,5 mag. 32 cm teleskop pokaże gwiazdy o jasności 16-17 mag.

 

Klasa 3

Wiejskie niebo

Pewne ślady zanieczyszczenia światłem są widoczne przy horyzoncie. W najjaśniejszej części nieba, blisko horyzontu, chmury mogą wydawać się nieco rozjaśnione, ale w pozostałej części są zupełnie ciemne. Droga Mleczna wciąż wygląda na złożoną, a gromady kuliste takie jak M4, M5, M15 czy M22 są wszystkie słabo widoczne gołym okiem. M33 jest łatwa do zobaczenia, ale zerkaniem. Na wiosnę i jesienią Światło Zodiakalne jest uderzająco jasne (kiedy po zmierzchu i przed świtem rozciąga się do 60 stopni nad horyzontem), a jego kolor może być wtedy słabo widoczny. Twój teleskop jest z trudem widoczny z odległości 60-90 cm. Zasięg gołego oka wynosi 6,6 do 7,0 mag a teleskop 32 cm pokaże gwiazdy do 16 mag.

 

Klasa 4

Niebo wiejskie przechodzące w podmiejskie

Ewidentne "czapy" od miejscowości są widoczne w wielu kierunkach. Światło Zodiakalne jest wyraźne, ale nie dochodzi nawet na połowy odległości do zenitu, o zmierzchu czy o świcie. Droga Mleczna wysoko na niebie to wciąż piękny widok z co bardziej ewidentnymi strukturami. M33 to trudny obiekt, który może być widoczny tylko zerkaniem na wysokości powyżej 50 stopni. Chmury nad źródłami światła są nieco rozświetlone i pozostają ciemne w pozostałych częściach nieba. Teleskop zobaczysz nawet z pewnej odległości. Zasięg gołym okiem wynosi 6,1 do 6,5 mag a teleskopu 32 cm ze średnim powiększeniem około 15,5 mag.

 

Klasa 5

Podmiejskie niebo

Tylko ślad Światła Zodiakalnego może być widoczny w najlepsze noce wiosną i jesienią. Droga Mleczna w pobliżu horyzontu jest bardzo słaba lub niewidoczna, a wysoko wydaje się "wyprana". Źródła światła widoczne są w większości lub nawet we wszystkich kierunkach. Na większej części nieba lub nawet na całym chmury są wyraźnie jaśniejsze od tła nieba. Zasięg gołego oka to 5,6 do 6,0 mag, a teleskopu 32 cm 14,5 do 15,0 mag.

 

Klasa 6

Jasne podmiejskie niebo

Nawet w najlepsze noce nie ma śladu Światła Zodiakalnego. Ślad Drogi Mlecznej widoczny jest tylko w pobliżu zenitu. Niebo poniżej 35 stopni nad horyzontem widoczne jest jako popielato - białe. Chmury w każdym miejscu na niebie są dość jasne. Nie masz problemu by widzieć teleskop czy akcesoria. M33 jest niewidoczna bez lornetki a M31 gołym okiem jest widoczna skromnie. Zasięg gołym okiem wynosi około 5,5 mag a teleskopem 32 cm ze średnim powiększeniem 14,0 do 14,5 mag.

 

ciąg dalszy niżej

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

ciąg dalszy

 

Klasa 7

Niebo podmiejskie przechodzące w miejskie

Całe niebo ma popielato-białą poświatę. Silne źródła światła są widoczne we wszystkich kierunkach. Droga Mleczna jest prawie całkiem niewidoczna. M44 i M31 mogą być dostrzeżone gołym okiem, ale bardzo słabo. Chmury są jasne. Nawet w średnich teleskopach najjaśniejsze obiekty Messiera widoczne są tylko jako cienie swoich prawdziwych obrazów. Zasięg gołym okiem wynosi 5,0 mag (jak się postarasz) a teleskopu 32 cm z ledwością 14,0 mag.

 

Klasa 8

Miejskie niebo

Niebo spowite jest szaro-białą lub pomarańczową poświatą i można czytać bez trudu nagłówki gazet. M31 i M44 mogą być dostrzeżone przez doświadczonych obserwatorów tylko w dobre noce. Tylko jasne obiekty Messiera będą widoczne w średnim teleskopie. Niektóre z gwiazd tworzących charakterystyczne kształty gwizdozbiorów są trudne do dostrzeżenia lub całkiem niewidoczne. Jeśli wiesz gdzie patrzeć, zasięg gołego oka może wynosić 4,5 mag a teleskopu 32 cm nieco ponad 13 mag.

 

Klasa 9

Niebo z centrum miasta

Całe niebo jest bardzo jasne nawet w zenicie. Wiele z gwiazd tworzących charakterystyczne figury gwiazdozbiorów jest niewidocznych, a słabsze konstelacje, takie jak Rak czy Ryby są w ogóle niewidoczne. Z wyjądkiem prawdopodobnie Plejad żaden obiekt Messiera nie jest widoczny gołym okiem. Jedyne obiekty jakie są warte oglądania w teleskopie to Księżyc, planety i kilka najjaśniejszych gromad gwiazd (jeśli je zdołasz odszukać). Zasięg gołym okiem wynosi 4,0 mag lub mniej.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dzięki Michał za przypomnienie skali, niestety Bieszczady z Bortle 1, 2, 3 odpadły bo schronisko w Roztokach zajęli na wyłączność jacyś Hanysi i lądujemy w długi majowy weekend zastępczo na Kudłaczach z Bartle 4, 5, 6 czyli jak się trafi 8)

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Tak jest to jest to!

Ta skala jest owocem bardzo unikalnej pracy bo jak sadze sam Bortle w takich warunkach jak opisuje zaiste obsewrwaowal!

mam gdzies tego Sky'a ale jesli masz go jakos Michal pod reka ( a wiem ze widzialem u ciebie chyba ksero)

to napisz czy jest cos wspomniane jak ta skala zostala ustanowiaona.

czy to czysto matematyczne wylicznia czy tez pochodzi ona z obserwacji autora!

pozdrawiam

pawel Maksym

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Cześć Paweł   :D

We wprowadzeniu do tej skali Bortle napisał, że oparł ją na blisku pięćdziesięciu latach obserwacji. Tak więc żadnej matematyki - czyste doświadczenie.

 

Marek, z samego centrum Krakowa w czasie ładnej nocy z przejrzystym powietrzem bez problemu widać gwiazdy 3,5 mag. Moim skromnym zdaniem większość osób piszących, jakie to beznadziejne mają zasięgi, nigdy nie zrobiła poważnego testu. Czyli w ładną, bezksiężycową noc, wysoko nad horyzontem, zerkaniem. A właśnie takie zasięgi, będące na granicy średniozaawansowanego obserwatora, podane są w tej skali.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Bielack, ta skala nie ma nic a nic wspólnego z seeingiem. Ustala się ją głównie gołym okiem (tylko jedno kryterium wymaga teleskopu), więc seeing nie ma tu żadnego praktycznego znaczenia.

 

A jak oznaczać? Hmm... np.: Bortle x, Klasa Bortla: x, itp...

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Klasa 1

Twój teleskop, przyjacie czy samochód są praktycznie niewidoczni. Nirvana![/i]

 

Klasa 2

Swój teleskop i przyjaciół możesz zobaczyć jedynie z największym trudem, z wyjątkiem kiedy widoczni są na tle nieba.[/i]

 

Klasa3

M33 jest łatwa do zobaczenia, ale zerkaniem.[/i]

 

Cała skala wydaje się dość rozsądna ale z tymi niewidzialnymi teleskopami to gość troche przegiął.

Widział ktoś kiedyś "niewidoczny" teleskop" na obserwacjach? Pytam szczególnie użytkowników Uniwersałów i Astrokraków ze względu na ich kolory.

Przecież w tak doskonałych warunkach swój teleskop zobaczymy dzięki światłu ...gwiazd:-)

Tak przy okazji, czy widział ktoś z Was M33 gołym okiem? Jeśli tak to w jakich warunkach?

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Z tego co pamietam to Michal widzial 2 lata temu przy jednej z naszych wspolnych sesjio obserwacyjnych M33 golym okiem!

Michal potwierdz lub zaprzecz.

Bo pamietam ze probowales dostrzec tez M92 ale czy sie udalo?

Nie pamietam...!

Pozdrawiam

Pawel Maksym

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

"Zasięg gołym okiem to 7,6 do 8,0 mag (z wysiłkiem). 32 cm teleskop powinien z trudem pokazać gwiazdy do 17.5 mag"

 

Czy to jest możliwe w Polskich warunkach !

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Byłem na weekend w Harrachowie i niebo było rewelacyjne (jak dla mnie - mieszczucha-balkonowca). Gwiazdy do 6 mag. a lornetką 10x50mm do 9 mag. + jaśniejsze galaktyki. Wg skali to mogło być 4/, a gdyby wyjśc z wioski w ciemnie miejsce to pewnie jeszcze lepiej. W stosunku do miasta ogromna różnica.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Zasięg gołym okiem to 7,6 do 8,0 mag (z wysiłkiem). 32 cm teleskop powinien z trudem pokazać gwiazdy do 17.5 mag"

 

Zastanawiam sie czy tu Pan Bortle nie przesadzil i czy to jest w ogole mozliwe. W Chile w obserwatorium Las Campanas (2.5 km n.p.m.)  w

srodku Andow, 150 kilometrow od najblizszego miasta i 30 km od

najblizszej wioski mialem zasieg golym okiem z trudem do 7.5 mag (w nowiu).

 

W Pelni jest zasieg ponad 6.0 mag bo niebo jest tak czyste, ze nie ma

co rozpraszac swiatla Ksiezyca.

 

Arek

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

W Chile w obserwatorium Las Campanas (2.5 km n.p.m.)  w

srodku Andow, 150 kilometrow od najblizszego miasta i 30 km od

najblizszej wioski mialem zasieg golym okiem z trudem do 7.5 mag (w nowiu).

Gratuluję takiej wycieczki. Które to biuro takie wypady organizuje?   ;)

Czy w takich warunkach rzeczywiście można się potknąć o teleskop? W/g mnie same gwiazdy powinny dawać wtedy jakąś jasnośc na ziemi.

 

pozdrawiam

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Jeżeli ludzie i przedmioty oświetlone przez jedynaczkę Wenus albo przez Drogę Mleczną rzucają cień, to kilka tysięcy gwiazd też sobie poradzi   :) Kontrast tylko musi być, czyli egipskie ciemności.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Gość Janusz_P.

A ile nocy tam spędziłeś Arku ???

Do osiągnięcia takich ekstremalnych zasięgów nadaje się średnio nawet tam powiedzmy co setna czy dwusetna noc, chyba jednak nie doceniasz także zdolności adaptacyjnych naszych oczu do ciemności to wymaga conajmniej 2h bez najmniejszego sztucznego światełka !!!   :):D ;D

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Ogólnie skala jest bardzo dobra. Jednak jej autor mógł pomyśleć o wprowadzeniu wariantu dziesięciostopniowego, który dawał by możliwość dokładniejszego oceniania. Do skali przydały by się poprawki.

 

-Filip Polewaczyk-

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Gość Janusz_P.

Oskarze, trochę więcej szacunku dla Pana Boortla jego włożonej pracy i jego skali, swoją wprowadzisz spokojnie po 40 latach wytężonych obserwacji na całej kuli ziemskiej  : :):P :-/

 

Ps. trochę więcej obserwuj bo siedzisz przy kompie tak często że na obserwacje braknie Ci czasu a i oczęta podniszczysz paskudnie!!!

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Gość
Ten temat został zamknięty. Brak możliwości dodania odpowiedzi.
×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.