Układy wielokrotne

MaciekC6N · 26 Maja 2008

Witam,

Chciałem się podzielić efektem mojej wczorajszej superkrótkiej sesji obserwacyjnej. Pogoda wieczorem była znośna (ICM pokazywał chmury wysokie, ale na oko wydaje mi sie, że niebo w Wa-wie było raczej lekko ‘zanieczyszczone’ altostratusami), więc postanowiłem się zasadzić na jakiś układ podwójny i sprawdzić czy taka walka z centrum miasta ma sens. Nie bawiłem się nigdy wcześniej w to, więc miała to być okazja na zdobycie nowych doświadczeń. A więc...

Po przewertowaniu “Nieba na weekend” i sprawdzenia tego co będzie na niebie, wybór padł na ciekawy układ podwójny – Epsilon Bootis (Izar). Obiekt całkiem ciekawy, bo składający się z dwóch silnie kotrastujących gwiazd (jednej jasno pomarańczowej o jasności circa 2.5 mag, jeśli mnie pamięć nie myli, i drugiej niebiesko-zielonej o jasności circa 5 mag).

Maka wystawiłem na balkon ok. 20, potem poszedłem robić swoje, a za obserwację wziąłem się ok 22:40. Obiekt znalazłem bez problemów, w końcu jest bardzo jasny.

Na Maka założyłem odraszacz, żeby wyeliminować jakieś zagubione wiązki światła pochodzące z balkonów sąsiadów. Na kątówkę założyłem filtr neodymowy Baadera, który liczyłem, że pomoże w obserwacji. Wkręciłem go w kątówkę a nie okular, bo zacząłem od vixenowskiego zooma, który jakoś kiepsko współpracuje z filtrami jeśli są wkręcone w okular – nie zastanawiałem się dlaczego. W każdym razie zoom nie poradził sobie z tym obiektem. Przy ustawieniu na 8mm dawał powiększenie ok x188. Przerzuciłem się więc na NLV 7mm, który daje powiększenie ok x214. I tu odniosłem sukces. Obie gwiazdy wyraźnie rozdzielone. Kolorki, ku mojej radości, pięknie widoczne. Obraz trochę latał – nie wiem czy to kwestia kiepskiego wychłodzenia, bo nie zdjąłem wcześniej dekli (a nawet w środku zimy telep po takim czasie był zawsze idealnie wychłodzony), czy może seeingu. Pewnie tego drugiego. Postanowiłem potem jeszcze sprawdzić czy w/w filtr Baadera pomaga na tym obiekcie. Dla porównania, wykręciłem go z kątowki. I ku mojemu zaskoczeniu przerwa między gwiazdami była lepiej widoczna bez filtra, ale obraz jakby bardziej pływał. Hmm. Kolorki raczej takie same. Summa summarum, obiekt bardzo ciekawy. Polecam.

Ja nabrałem ochoty na taką zabawę, więc mam pytanie do koleżenstwa - jakie inne ciekawe, mocno kontrastujące, układy wielkrotne byście polecili?

Pozdrawiam,

:Beer:

Edytowane 26 Maja 2008 przez MaciekC6N

sumas · 26 Maja 2008

no to chyba Albireo równie widowiskowa "dwoinka" z separacją coś koło 30"

a pogoda wczoraj w Wawie była rzeczywiście całkiem niezła, chociaż nie najlepszą przejrzystością

ale, że jeszcze lądowanie Phoenixa i nad ranem przepiękna defilada Księżyca z Jowiszem

o właśnie przypomniałem sobie przepiękną fotkę Heńka tej parki gwiazd: http://galeria.astro-forum.org/details.php?image_id=1299

Edytowane 26 Maja 2008 przez sumas

mpp · 26 Maja 2008

Dodam gwazdke "Cor Caroli" w Psach Gonczych. Podwojna i kolorowa, i zmienna, i latwa do znalezienia, i niedaleko pare galaktyk.... Miodzio!

http://pl.wikipedia.org/wiki/Psy_Go%C5%84cze

dobrej zabawy

MaciekC6N · 26 Maja 2008

Piękne dzięki Panowie :Salut:

Cor Caroli mogę akurat ustrzelić z balkonu.

Albireo musi niestety poczekać do wypadu na działkę.

Wszelkie dalsze sugestie mile widziane.

Pozdrawiam,

:Beer:

Art 69 · 26 Maja 2008

Nieuchronnie nadchodzi czas gwiazdozbiorów letnich. Malowniczych podwójnych tam z pewnością nie zabraknie. Dlatego chciałem przypomnieć o ładnych "parkach" które oglądało się bez potrzeby odganiania komarów ale za to przytupując lekko na mrozie. Kilka łatwych i sprawdzonych "pozycji" które juz niebawem pochłonie słoneczny blask:

gamma Leo jas.skł. 2,2-3,5 sep.4,3"

gamma Vir 3,4-3,5 sep. 3,75"

alfa Gem 1,9-2,9 sep. 3,80"

delta Gem 3,5-8,5 sep. 5,80"

Spiesz się bo gwiazdy tak szybko odchodzą.

Pozdrawiam.

Bemko · 26 Maja 2008

Polecam: http://www.bemko.republika.pl/progs/mizar.htm Forma może niezbyt atrakcyjna, bo DOS'owa ale zawartość myślę że cenna.

MaciekC6N · 27 Maja 2008

Art69 - piękne dzięki za 'namiary' :Salut:

Bemko - super sprawa :notworthy: - na pewno skorzystam

Jeszcze raz dzieki,

:Beer:

2 Lipca 2008

Ostatnie noce mimo, że jasne, były niezłe seeingowo co zmobilizowało mnie do pobuszowania ED80 po układach podwójnych i wielokrotnych. Usiadłem z Pocketem i "na ślepo" celowałem w gwiazdki oznaczone poprzeczną kreską

Trafiłem tym sposobem na kilka wspaniałych układów:

E1835 (Boo) 5,1mag+6,6mag 6,1"

ksi Boo 4,7mag+7mag 6,3"

pi Boo 4,9mag+5,8mag 5,6"

zeta CrB 5,1mag+6mag 6,3"

ro Her 4,6mag+5,6mag 4,1"

kappa Her 5,3mag+6,5mag 28,4"

delta Ser 4,2mag+5,2mag 3,9"

jota Cas 4,6mag+6,9mag 2,5" + 8,4mag 7,2"

eta Per 3,8mag+8,5mag 28,3"

sigma CrB 5,6mag+6,6mag 7,2"

jota Boo 4,9mag+7,5mag 38"

I zahaczyłem też bardziej znane:

alfa CVn (Cor Caroli) 2,9mag+5,5mag 19,4"

alfa UMi (Polaris) 2mag+9mag 18,4"

epsilon Boo (Izar) 2,5mag+4,9mag 2,8"

zeta UMa (Mizar) 2,3mag+4mag 14,4"

alfa Her (Ras Algethi) 3,5mag+5,4mag 4,7"

epsilon1 Lyr 5mag+6,1mag 2,6"

epsilon2 Lyr 5,2mag+5,5mag 2,3"

Wszystkie z łatwością rozbite ED80 z okularkiem XW7mm @86x. Izara i Epsilony Lutni rozbiłem przy pow. ok. 136x (XW7 z nakręconą soczewką od barlowa x2). Przy 86x było widać podwójność, natomiast brakowało nieco do 100% separacji.

Wybór gwiazd mam dość ograniczony ze względu na położenie balkonu - północ/północny-zachód.

Art 69 · 4 Lipca 2008

Trafiłem tym sposobem na kilka wspaniałych układów:

Podoba mi się ten obowiązkowy letni elementarzyk. Warto by go trochę poszerzyć o obiekty bardziej wymagające, chociaż zdaję sobie sprawę że ciepłe, dragające powietrze nie będzie ułatwiac zadania.

Po przejściu silnej burzy niebo pięknie się rozpogodziło i postanowiłem sprawdzić jak będzie z widocznością. Bawilem się w odnajdywanie podwójnych na całkiem jasnym jeszcze niebie ( godz 22,00 ) Piękny błekit nieba okazał się zwodniczy: mimo rześkiego chłodu obrazy gwiazd falowały i nie udało mi się zejść poniżej sep. 2".

Ale epsilony i Izar na tle błekitu były wspaniałe.

5 Lipca 2008

Zdecydowanie należy rozszerzyć listę na ciaśniejsze układy. Moja zabawa dotyczyła "odkrywania" czegoś innego niż Epsilony czy Albireo Nastawiłem się bardziej na piękno niż na samo wyzwanie rozdzielenia.

Wszystko przed nami. Może dziś się coś uda rozdzielić...

6 Lipca 2008

Dziś w nocy:

STF1932 CrB 7,3mag+7,4mag 1,6"

44 Boo 5,3mag+6,2mag separacja od 1,2" do 2,4"

Obydwie @136x, potwierdzone @171x.

Co do 44 Boo ciężko znaleźć aktualne dane o separacji. Wg mnie to raczej poniżej 2", ale spróbuję poszukać.

7 Lipca 2008

Znalazłem w miarę aktualne dane 44 Boo: 1,9".

Art 69 · 7 Lipca 2008

Jak tylko uda się doczekać zniknięcia :burza: "chmurwiastych przyjaciół" i dobrego seingu to wytypowałem już parę układów które warto by pomacać przez nasze szkło. Separacja wszędzie ok. 1", położenie dogodne, a jasność składników w miarę optymalna.

Na przegląd zostaną wezwane:

15 Boo 5,44 - 8,43

dzeta Her 2,95 - 5,4

lambda Cyg 4,73 - 6,3

Czy będę mógł zameldować o wykonaniu zadania - nie wiem. Wiem za to że w lecie jest to wyzwanie trudne. :szczerbaty:

7 Lipca 2008

No Ty swoim 150mm masz szansę na rozdzielenie 1".

ED80 raczej nie podoła - co najwyżej zobaczę rozciągniętą gwiazdkę.

Pamiętaj, że im większa różnica jasności składników tym trudniej je rozdzielić.

Powodzenia.

Art 69 · 8 Lipca 2008

Znam dobrze ten ból kiedy to słaby seing daje duży falujący obraz jaśniejszego składnika nie pozwalający dostrzec drugiego. Przykładowo doskonale widoczna teraz Izar gdzie sep. wynosi 2,8" jasność odpowiednio: 2,5 i 4,9 . Często, właśnie na tej parce sprawdzam sobie seing i przy słabej pogodzie mialem już wiele przypadków braku lub trudności w jej rozdzieleniu. Niestety w przypadku ciaśniejszych układów i większych różnic w jasnościach kłopoty z rozdzieleniem rosną nieproporcjonalnie.

Ale oto chyba chodzi prawdziwym zapaleńcom. :icon_rambo:

14 Sierpnia 2008

Polecam 70 Ophiuchi - piękną podwójną o obecnej separacji ok. 4,5".

Tu nieco więcej informacji:

http://www.astro.uiuc.edu/~kaler/sow/70oph.html

Nie dość, że to bliski nam układ gwiazd to jeszcze o dość krótkim okresie obiegu.

30 Sierpnia 2008

30.08.2008

Przy okazji pogodnej nocy wytargałem EDka i pobuszowałem w podwójnych. Gwiazdozbiory zdążyły się już nieco przesunąć co pozwoliło mi zacząć przeczesywanie typowo letnich parek. Sprzęt jak zwykle ED80 na Porcie. Pocket Sky Atlas otwarty na stronach 62-63.

Na początek kilka szerokich układów w XW 20mm:

zeta1,2 Lyr 4,3mag+5,9mag 43,7"

eta Lyr 4,4mag+9,1mag 28,1" (drugi składnik słaby, niepozorny)

beta Lyr 3,4mag+8,6mag 45,7"

omikron Dra 4,9mag+7,9mag 34,6"

16 Cyg 6,0mag+6,1mag 32,3" (piękna parka blisko planetarnej NGC6826)

Następnie przepiękny układ 2x2 czyli drugie (po epsilonach) "double-double" w Lutni:

E 2470 6,6mag+8,6mag 13,4"

E 2474 6,7mag+8,8mag 16,2"

Doskonale prezentował się w XW 14mm.

mu Dra 5,7mag+5,7mag 2,3" (doskonały układ, ciasny w XW 7mm, po dołożeniu barlowa 2x świetnie rozdzielony)

E 2525 (Vul) 8,1mag+8,4mag 2,1" (bardzo ciasna parka blisko Albireo rozdzielona XW 7mm z barlowem 2x)

E 2486 (Cyg) 6,6mag+6,8mag 7,9" (przepiękna! ciasny układ w XW 20mm, w XW 14mm rozbija się na dwie siostrzane gwiazdki)

psi Cyg 4,9mag+7,4mag 3,2" (ciasny, pewnie rozdzielony w XW 7mm (z i bez barlowa 2x), słabszy składnik na krążku dyfrakcyjnym)

Było do wyjęcie kilka jeszcze ciaśniejszych układów, ale nie przygotowałem się zawczasu. Poczekają do następnych obserwacji. Dane jak zwykle z bazy SAC.

2 Października 2008

No cóż, jedziemy z tym koksem.

2.10.2008 - kolejna sesja balkonowa. Krótka bo ziąb straszny.

Idzie zima - z balkonu widać już Orła, Strzałę, a Lutnia chyli się ku północnemu zachodowi...

W zenicie króluje Cefeusz - na razie niedostępny.

Orzeł

STF 2613 7,6mag+7,8mag 3,9"

STF 2644 6,8mag+7,1mag 2,8"

Obydwie rozdzielone @136x

Pi Aql - porażka...

Strzała

zeta Sge 5,5mag+9,0mag 8" (trzeba się przyjrzeć żeby dostrzec niepozorny składnik

Gwiazdka blisko M71 - ciekawe czy ktokolwiek przyjrzał się jej z bliska jako podwójnej? Wątpię, a pewnie często przelatuje przez pole widzenia w drodze do M71

Łabędź

STF 2609 6,9mag+7,6mag 2,1" (wstępne niepełne rozdzielenie @136x, pełne @171x)

STT 437 6,6mag+7,7mag 1,9" (wstępne niepełne rozdzielenie @86x, pełne @136x)

Próbowałem przymierzyć się do Kasjopei - STF 3057 i STF 3062, ale nie udało mi się jednoznacznie ich rozdzielić. Ślizgają się na krawędzi dachu i ciepło murów skutecznie uniemożliwia wyostrzenie

25 Kwietnia 2009

Ponieważ wątek "stoi" albo nawet "leży", postanowiłem zebrać swoje notatki i uaktualniać o kolejne tutaj:

Układy podwójne i wielokrotne dla małych teleskopów

Pozdrawiam.

4 Marca 2010

Bezczelnie odświeżę wątek, bo temat ciekawy, a obiekty nie tak wymagające co do warunków jak DSy

15 Sierpnia 2010

Moja ostatnia sesja balkonowa: http://www.astronoce.pl/obserwacje.php?id=72

Dużo ciekawych podwójnych!

ekolog · 15 Sierpnia 2010

Brakuje mi w tych Twoich eksperymantach rzeczywsitych - wymagających - testów możliwości (zważywszy na Twój teleskop (Apo/Ed 80/600)

tu wszystko robione albo z zapasem (albo bez szans jak w przypadku 1.2 sekundy)

czyli pomyśl nad:

1. Gwiazdy z separacjąmi od 1.65 (=138/80) do 2.3, a jako przykład negetywny daj oczywiście separację 1.5 sekundy (a nie owe "daremne" 1.2) a nuż się uda (APO! )

2. Okular 15 mm oraz 10mm (to byśmy zobaczyli jaką rozdzielczość ma Twoje oko [w minutach] )

Edytowane 15 Sierpnia 2010 przez ekolog

15 Sierpnia 2010

Mój drogi Ekologu

Niestety, ułożenie balkonu NWN (północ-zachodnia-północ) mocna zawęża mi wybór gwiazd, ale jeśli doczytałeś to na pewno znalazłeś kilka wymagających układów w okolicach 1,8-1,6". Obiecuję Ci, że jeśli dziś pogoda dopisze to wezmę ED80 do Jezior i zmierzę się z kilkoma separacjami bliskimi granicznych dla apertury 80mm

PS. bardzo ciasne układy to nieco poboczne cele - w większości przypadków najpiękniejsze są te z większymi separacjami, różnicami jasności i kolorów składników. Patrz: Albireo

Edytowane 15 Sierpnia 2010 przez polaris

ekolog · 16 Sierpnia 2010

miło mi bardzo

to wycyrkluj może, przy okazji, na te badanie oka - żeby finalnie było (separacja x power) 1 minuta ; 2 minuty; 3 minuty; 4 minuty; 5 minut; 6 minut(więcej nie trzeba - bo tu to nawet ja się załapuje z naddatkiem po eksperymentach w Tąpadłej - ale Newtonem Zbyta 180mm z finalnym 3.9 minuty miałem problem )

pozdrawiam

Edytowane 16 Sierpnia 2010 przez ekolog

macciej · 16 Sierpnia 2010

Lubię układy podwójne i wielokrotne. Czasem oprócz samej obserwacji uda mi się zrobić ujęcie takich gwiazd. Pozwolę sobie zaprezentować tu jedne z bardziej znanych gwiazd podwójnych i wielokrotnych. Obiekty łapane przez refraktor 102/500 lub 8 calową Syntę za pomocą kamerki CCD i potem stackowane w registaxie. Zawsze montaż azymutalny, więc tylko taka metoda fotografowania wchodziła w rachubę.

Albireo

Epsilony

Mizar i Alkor

Polarna