Jak wizualnie obserwować zakrycia planetoidalne

[Pawel_Maksym]

W nawiązaniu do tematu jaki można przeczytać tu przedstawiam kilka porad, dobrze zapewne znanych starym obserwatorom, ale ważnych dla nowych adeptów i to nie tylko zakryć.

Zakrycia asteroidalne wraz z zakryciami brzegowymi i planetarnymi są przyszłością obserwacji zakryciowych. W naszym kraju wykonuje się ich nadal dość mało.Warto wspomnieć, że od roku 2000 było ponad 100 zakryć asteroidalnych, które warto było obserwować z Polski a gwiazdy zakrywane były jaśniejsze od 10.5 mag. W tej grupie były też obserwacje z gwiazdami o jasności nawet 6 mag.

 

Z własnego doświadczenia wiem, że spełnienie pewnych warunków pozwala na obserwację zakryć planetoidalnych nawet małymi teleskopami.

 

Warunki te to:

• Znaleźć odpowiednie miejsce do obserwacji
  
• Nauczyć się pewnych technik obserwacji
  
• Odpowiednio przygotowywać się do obserwacji
  

Znalezienie odpowiedniego miejsca to dość istotna sprawa. Musi być to miejsce ciemne, bezpieczne, ciche, osłonięte od wiatru i takie gdzie łatwo dojechać czy dojść. Ja osobiście mam w swojej okolicy kilka takich miejsc. Oczywiście ideałem było by za każdym razem ustawianie się w pasie zakrycia w miejscu, które spełnia powyższe wymogi. Każdy kto ma czas i chęci powinien to zrobić.

 

Znalezienie miejsca jest oczywiście dość trudne jeśli mieszkamy w centrum miasta tym bardziej gdy nie ma się samochodu. Jednak jeśli mamy tylko cień możliwości na to by obserwować w bardziej astronomicznych miejscach niż stały punkt obserwacyjny, to starajmy się to wykorzystać.

 

Nauczenie się kilku technik obserwacyjnych pozwoli nam przy większym treningu dostrzec dużo słabsze gwiazdy. Pierwsza z technik to znane powszechnie lecz chyba słabo wykorzystywane „zerkanie”.

 

Technika ta bazuje na tym, że oś optyczna oka nie jest osią widzenia.

 

Komórki pręcikonośne, o bardzo niskim progu pobudliwości, czyli odpowiedzialne za widzenie w ciemności są u każdego rozlokowane inaczej. Zazwyczaj jednak na dół w lewo od osi optycznej oka. Dlatego w okular najlepiej patrzeć niejako bokiem jak to ilustruje rysunek :

 

 

Każdy wytrawny obserwator zna swoje oko i wie jak go użyć by osiągnąć optymalny rezultat.

 

Kolejna technika zwana – „poza ogniskową” jest techniką możliwą do zastosowania dla gwiazd, które widzimy wyraźnie w naszym teleskopie.

 

Metoda polega na obserwacji obrazu poza ogniskiem. Wtedy mniej męczy się nam wzrok bo angażujemy w ten sposób więcej komórek światłoczułych. Ta technika jest powszechnie stosowana np. przez kolegów z Hiszpanii. Ja osobiście zastosowałem ją dopiero raz ale podczas treningów obserwacyjnych widzę, że tą metodą mogę wydłużyć czas maksymalnego skupienia o 50 %. Tej metodzie trzeba poświęcić sporo czasu by przyniosła ona efekt ale myślę, że warto.

 

Metodę obrazuje poniższa ilustracja:

 

 

Ostatnia metoda to modyfikacja techniki obserwacji poza ogniskiem.

 

Jest to ta sama metoda co opisana wyżej lecz obserwacji dokonujemy przy użyciu dużego powiększenia, tak by było widać tylko gwiazdę, która nas interesuje.

 

 

Jest to metoda doskonała dla osób, którym trudno się skoncentrować i zapominają, którą gwiazdę obserwują. Metoda ta wymaga jednak precyzyjnego prowadzenia lub precyzyjnych mikroruchów.

 

We wszystkich metodach istotny jest trening ! Warto przyjąć sobie za cel by każdą pogodną noc wykorzystać na odnajdywanie gwiazd które będą zakrywane asteroidalnie w najbliższym czasie. To w połączeniu z innymi obserwacjami np. kometarnymi czy gwiazd zmiennych daje doskonały efekt w postaci lepszego opanowania poszukiwania nawet słabych gwiazd i zwiększenia się zasięgu oka! Po pewnym czasie sami stwierdzicie, że obecnie, po regularnym treningu widzicie gwiazdy nawet o ok. 0.5 mag słabsze niż kiedyś, przy użyciu identycznego teleskopu i identycznej adaptacji oka. Jest to możliwe!

 

W ramach odpowiedniego przygotowania się do obserwacji należy pamiętać o:

• Zapoznaniu się z efemerydą (nauczenie się efemerydy)
  
• Wykonaniu mapek „dojściowych” do gwiazdy (indywidualnie do swych potrzeb – mapy internetowe mogą być jedynie dodatkową pomocą)
  
• Jeśli to możliwe odnalezienie gwiazdy na kilka dni przed obserwacją celem treningu i poznania „okolicy”
  
• Sprawdzenie sprzętu
  
• Rozpoczęcie poszukiwania gwiazdy odpowiednio wcześnie
  
• Dobór powiększenia i metody obserwacji
  

To tylko drobna garstka podpowiedzi, które powinny ułatwić obserwatorom obserwacje zakryć asteroidalnych. Trzeba się w nich kształcić bowiem zakrycia asteroidalne muszą się stać naszym głównym zajęciem obserwacyjnym w dziedzinie zakryć !!!

 

Zakrycia planetoidalne są kluczowym typem obserwacji i ich znaczenie rośnie. Mimo, że coraz powszechniej używa się metod rejestracji video CCD to w zakryciach gwiazd przez asteroidy poprawna obserwacja wizualna jest często na wagę złota!

 

Paweł Maksym

Edytowane 16 Października 2008 przez Pawel_Maksym

[mpp]

Swietnie, Paweł.

A wzorzec czasu? Innymi słowy, jak synchronizować czas? Bo domyślam się, że taka informacja MUSI znaleźć się na notatce abserwacyjnej.

[Pawel_Maksym]

Swietnie, Paweł.

A wzorzec czasu? Innymi słowy, jak synchronizować czas? Bo domyślam się, że taka informacja MUSI znaleźć się na notatce abserwacyjnej.

 

Vide tu mały skrót informacji