Jak przygotować się do obserwacji i co obserwować

[szymek]

Ten poradniczek przeznaczony jest przede wszystkim dla początkujących pytających "od czego mam zacząć?". Jest to zbiór porad, które wynikają głównie z mojego doświadczenia obserwacyjnego, z for i książek

 

1.Poznaj niebo!

 

Zaczynasz dopiero swoją przygodę z astronomią? Nim zaczniesz poważniejsze obserwacje poświęć kilkanaście nocy na zapoznanie się dobrze z niebem. Dotyczy to każdej pory roku. Zabierz tylko mapki, a najlepiej też książkę typu Niebo na Weekend. Dobra znajomość konstelacji wcześniej czy później okaże się bardzo potrzebna, a czas poświęcony na naukę nieba zwróci się w postaci większej łatwości obserwacji.

2.Zaplanuj swoje obserwacje.

 

Oczywiście nikt nie zabroni Ci wyjścia z samym sprzętem i szukania znanych obiektów. Takie obserwacje są niewątpliwie odprężające, ale mało efektowne, jeśli chcemy zobaczyć coś nowego.

a) Korzystaj z dóbr techniki

 

Używaj programów typu planetarium. Sprawdź, kiedy wstaje/zachodzi Księżyc i jego fazę (ogromnie ważne przy obserwacjach DS - Deep Sky, czyli obiekty głębokiego nieba). Użyj programów do planowania obserwacji; sprawdź jakie obiekty możesz spróbować odnaleźć. Polecam darmowy program Stellarium.

b)Dobierz obserwowane obiekty do Twoich warunków.

 

Gdy Księżyc jest bliski Pełni lub po prostu świeci już dość wysoko na niebie, odpuść sobie DS'y. Skup się wtedy ma planetach, układach podwójnych gwiazd i samym Księżycu, który mimo, że psuje warunki, to sam jest piękny. Gdy jest nów, albo Księżyc masz pod horyzontem, powinieneś wykorzystać to do obserwacji obiektów głębokiego nieba (mgławice, galaktyki, gromady kuliste, słabsze gromady otwarte). Zwróć uwagę na jasność obiektów, zasięg Twojego sprzętu przy zasięgu gołym okiem. Wybierz obiekty który jasność jest większa niż Twój zasięg, obserwacje na granicy percepcji mijają się z celem.

 

c)Kolejność ma znaczenie

 

Bądź ekonomiczny, zacznij obserwacje od zachodniej strony nieba. Obiekty znajdujące się na zachodzie cały czas zbliżają się do horyzontu, a przez to warunki do ich obserwacji minuta po minucie pogarszają się. W czasie gdy na zachodzie obiekty zmniejszają swoją wysokość, na wschodzie wzbijają się do góry. Poza tym pamiętaj, że Księżyc to skuteczny niszczyciel akomodacji wzroku do ciemności, więc staraj się obserwować go na końcu.

 

3. Przygotuj się do obserwacji.

 

a)Przygotuj swój sprzęt

 

Jeszcze przed obserwacjami sprawdź czy teleskop pokazuje to, na co wycelowany jest szukacz, jeśli nie, skoryguj to (pokrętła przy szukaczu). Sprawdź kolimację lornetki, jeśli sam nie jesteś w stanie jej skolimować, oddaj ją do kogoś kto się na tym zna, najlepiej do sklepu w którym zakupiłeś lornetkę (Delta Optical, Astrokrak), rzecz jasna taka kolimacja niestety kosztuje, ale możesz być wtedy pewien, że wszystko będzie zrobione jak należy.

 

b)weź co trzeba

 

Na każdą dłuższą obserwację bierz ze sobą:

 

- ciepłe ubranie, dobrane do pory roku i nie krępujące ruchów

 

- mapki nieba, dobrze jest mieć też książkę typu "Niebo na Weekend" Przemysława Rudzia

 

- zeszyt służący jako dziennik obserwacyjny, warto notować co się widziało, jak i kiedy

 

- 2 ołówki (jeden zapasowy)

 

- krzesło, każdy astroamator szybko odczuje jego brak

 

- latarkę z czerwonym światłem, może to być zwykła latarka (najlepiej mocna) z naklejoną czerwoną folią służącą jako filtr Takie oświetlenie prawie w ogóle nie psuje adaptacji wzroku do ciemności.

 

4. Zacznij od łatwych obiektów

 

Na początku spróbuj odnaleźć te obiekty:

 

M13, gromada kulista, Herkules, lato

 

M27, mgławica planetarna, Lisek, lato

 

M31, galaktyka, Andromeda, jesień

 

M42, mgławica emisyjna, Orion, zima

 

M44, gromada otwarta, Rak, wiosna

 

M45, gromada otwarta, Byk, zima

 

M57, mgławica planetarna, Lutnia, lato

 

M81,M82, galaktyki, Wielka Niedźwiedzica, cały rok

 

wszystko jest zapisane w porządku:

nazwa obiektu, typ, gwiazdozbiór, pora roku w której obiekt jest najlepiej widoczny

 

wszystkie te obiekty są stosunkowo jasne i łatwe do odnalezienia dla początkującego, większość z nich wymaga teleskopu lub lornetki

 

Dużą frajdę, na początku być może największą, sprawią obserwacje planet. Spróbuj odnaleźć Wenus, Marsa, Jowisza i Saturna. Te planety łatwo jest znaleźć. Zazwyczaj świecą tak jasno, że są widoczne gołym okiem nawet z dużego miasta. Jak je odróżnić spośród gwiazd? Planety przewyższają większość gwiazd swym blaskiem i, jako że nie są punktowymi źródłami światła, nie "mrugają".

 

Dlaczego nie wymieniłem Merkurego, Urana i Neptuna? Otóż planety te wymagają pewnego doświadczenia obserwacyjnego, szczególnie Uran i Neptun. Merkury co kilka tygodni jest widoczny przed wschodem lub po zachodzie Słońca, nisko nad horyzontem. Ta planeta potrzebuje więc bardzo dobrej stabilności atmosfery (seeingu) i raczej nie zapylonego powietrza w miejscu obserwacji by ją podziwiać. Uran i Neptun to planety niewidoczne gołym okiem z przeciętnego nieba, aby je znaleźć, należy sporządzić odpowiednio dokładne mapki. Sprawa jest bardzo ułatwiona, gdy któraś z tych planet zbliża się do jasnej gwiazdy lub planety, wtedy mamy szanse je odnaleźć bez mapek. W średniej wielkości teleskopie nie spodziewajmy się po nich jednak niczego więcej niż zielonej i niebieskiej tarczki.

 

I to by było na tyle Mam nadzieję, że wam się spodoba. Pewnie potraktujecie to wszystko za banał, jednak według mnie może to być pomocne dla kompletnie zielonych.

Edytowane 15 Lipca 2009 przez szymek

[gmalan]

ad 3b)

- kanapki! i jak jest zimno to termosik z herbatą lub kawą!

[Grzegorz S.]

Dodałbym jeszcze:

Ad. 3 a)

Jeśli jesteś posiadaczem teleskopu którejś ze zwierciadlanych konstrukcji (Newtony, Maksutowy, Schmidty) przed przystąpieniem do obserwacji musisz je „schłodzić” czyli wystawić na kilkanaście – kilkadziesiąt minut na zewnątrz (czyli tam, gdzie będziesz obserwował) w celu zrównania temperatury otoczenia z temperaturą zwierciadła – w przeciwnym wypadku możesz mieć kłopoty ze złapaniem ostrości. Czas chłodzenia zależy od różnicy temperatur pomieszczenia, w którym teleskop przebywał i temperatury na zewnątrz, oraz apertury teleskopu (wielkości zwierciadła).

 

Ad. 4

Gdy wybierzemy już obiekt DS (głęboki kosmos) który chcemy odnaleźć (np. gromada kulista w Herkulesie) powinnimy włożyć okular o długiej ogniskowej (20-30mm), ustawić teleskop w miejsce gdzie naszym zdaniem obiekt powinien się znajdować wykorzystując do tego szukacz. Gdy obiekt jest dość jasny, to czasem, nawet można go (bardzo słabiutko i mgliście) zobaczyć w szukaczu. Wtedy sprawa jest prosta. Ale jeśli nie widać w szukaczu, to trzeba sukcesywnie przeszukiwać ten fragment nieba, w którym spodziewamy się znaleźć dany obiekt. Gdy szukamy obiektów mgławicowych (mgławice, galaktyki) czy gromady kuliste, to zwracamy uwagę na wszystko co odbiega od normalnego obrazu gwiazdy. Zwykle jest to jasna mgiełka, taki świecący rozmyty obłoczek. Jak już to coś znajdziemy, starając się nie poruszyć tubusa wkładamy mocniejszy okular (o krótszej ogniskowej) i obserwujemy, wpatrując się wytrwale. Przy obiektach mgławicowych dobrze jest mieć wzrok przyzwyczajony do ciemności i nie psuć sobie wszystkiego np. przez zapalenie latarki. Można w miarę bezkarnie świecić słabym czerwonym światłem.

[wozlu]

ad 3b)

- kanapki! i jak jest zimno to termosik z herbatą lub kawą!

 

I ból gardła gwarantowany . Ja odradzam, sam nigdy tego nie robię, bo zaraz jakieś przeziębienie łapie. Poza tym nic tak nie krzepi jak ciepła zupka w przerwie, najlepiej żurek . Sprawdzałem wiele razy, po takiej 15 minutowej przerwie spokojnie można siedzieć i kolejne kilka godzin.

 

ps. zresztą podobny temat był już wcześniej na forum.

Edytowane 16 Lipca 2009 przez wozlu

[Derudo]

dodam coś od siebie, sam się bawię w obserwację nocnego nieba od 4 miesięcy i zacząłem powoli nabierać trochę doświadczenia... co było mi najpomocniejsze?

 

-gdy wybierasz się na gwiazdy i sporządzasz listę obiektów do obejrzenia warto wydrukować mapki (sam używam Cartes du Ciel)... jedną bardziej orientacyjną (np. ładnie zmieściłem Łabędzia, Liska i Lutnię) z zaznaczonymi obiektami które chcemy obejrzeć a później bardziej szczegółowe mapki dotyczace obiektów które będziemy oglądać (w tym przypadku M27 i Wieszak w Lisku, M29 i trochę ogólnej wiedzy na temat Łabędzia, M57 w Lutni)...

 

dzięki temu doskonale uczę się nieba i znajduję obiekty DS

[Paweł W.]

Mam takie pytanie z pogranicza tematu. Bo w końcu żeby coś zaobserwować to trzeba znać możliwości swojego sprzętu do której wielkości gwiazdowej sięgnie lornetka 7x50? Zakładamy że mamy dobre powietrze i brak miejskich świateł. Dzięki!

[Janko]

...do której wielkości gwiazdowej sięgnie lornetka 7x50? ...

Tu szukaj odpowiedzi:

http://www.optyczne.pl/13.4-artykuł-Lornetka_czy_teleskop__Średnica_obiektywu.html

[altair4]

Witam wszystkich. Bardzo ciekawy temat. Od 2 dni jestem posiadaczem Sky-Watcher`a1309EQ-2 i dopiero zaczynam obserwacje. Może kilka słów na temat: Jak robić notatki, rysunki z obserwacji?

Pozdrawiam Altair

[szymek]

Witam wszystkich. Bardzo ciekawy temat. Od 2 dni jestem posiadaczem Sky-Watcher`a1309EQ-2 i dopiero zaczynam obserwacje. Może kilka słów na temat: Jak robić notatki, rysunki z obserwacji?

Pozdrawiam Altair

 

Może trochę późno, ale dopiero teraz zerknąłem na temat. Najlepiej jak najprościej Zapisuj przede wszystkim datę, godzinę, obiekt, warunki widoczności itp. Reszta zależy od Twojego pomysłu. Jeśli chodzi o rysunki do zajrzyj do działu o szkicach.

[McArti]

zrób sobie latarke z czerwonej diody LED.

[SebaSan1981]

Co do nocnych obserwacji to sam osobiście przekonałem sie że dobrze ze sobą zabrać (jesli ma się środek transportu) cos twardego i równego co mozna by było postawić pod nóżki statywu. Ja tak muszę robić ponieważ moje miejsce do obserwacji znajduje się na totalnym odludziu (horyzontu nie przysłaniają żadne drzewa) i jest ulokowane na...polnej drodze. Z jej twardością bywa różnie i lepiej mieć na wszelki wypadek tak banalną rzecz jak pilśniowa płytka. Z ekwipunku nieastronomicznego (latem zwłaszcza)przydaje się też jakiś psiukacz na komary...

[altair4]

Dziękuję wszystkim za pomoc. Szkice przejrzałem, no i trochę się nauczyłem. Podkład też sobie już wymyśliłem, ale na razie stawiam statyw na równym betonie. Jako latarkę do tej pory wykorzystywałem telefon kom., ale może dioda będzie lepsza. Jeszcze raz dzięki, pozdrawiam i życzę wszyskim poprawy pogody. Altair

[Hans]

http://www.celestia.pl/Jak_obserwowa%C4%87

 

 

Pozdrawiam.

[altair4]

Piękne dzięki!

[almas]

i jeśli teleskop jest za ciężki, to namówić brata żeby go wyniósł na podwórko;)

ciekawy temat:)

[daniel2009]

Temat bardzo ciekawy a na pewno dla początkujących.

POLECIŁBYM JESZCZE DROGE MLECZNĄ DO OBSERWACJI DLA MNIE TO CUDO W MOIM TELESKOPIE 150/1400&750mm

Edytowane 14 Listopada 2009 przez daniel2009

[tacita]

Dzięki serdeczne za wskazówki, szczególnie listę obiektów dla początkujących, na pewno się przyda. Niestety, dopiero kiedy wyjadę z miasta do rodzinnego domu :/

[Grzmot]

A ja polecam obserwacje ORIONA. Najpiękniejszy wg. mnie gwiazdozbiór nieba zimowego

[altair4]

Tak, Orion jest wspaniały. Moje pierwsze szkice przy użyciu teleskopu to właśnie M42. Dla tych, którzy wolą coś "dynamiczniejszego" polecałbym (jeszcze teraz) Jowisza z księżycami. Tym zachęciłem kilku uczniów do zainteresowania się astronomią!

[Arhos]

Podpisuje się pod wszystkim co napisali poprzednicy.

Dziękuje bardzo za wskazówki, już się przydały:D I zgodzę się że obserwacje zarówno Jowisza, jaki i np. M42 w Orionie są bardzo ciekawe. Jedyny minus, jak ktoś ma Synte na dobsonie, że Jowisz "ucieka" przed nami.

[altair4]

Ja mam Sky-Watcher SK1309 na EQ2 i też mi szybko ucieka przy silniejszych powiększeniach. Jednak to wystarczy aby zrobić szybki szkic np położenia księżyców.

[KOPER]

Ja polecam jeszcze rejony strzelca w lecie

[KOPER]

Podpisuje się pod wszystkim co napisali poprzednicy.

Dziękuje bardzo za wskazówki, już się przydały:D I zgodzę się że obserwacje zarówno Jowisza, jaki i np. M42 w Orionie są bardzo ciekawe. Jedyny minus, jak ktoś ma Synte na dobsonie, że Jowisz "ucieka" przed nami.

 

Dobsona sie latwo obsluguje i prowadzi jedyne problemy moga wynikac jesli obiekt znajduje sie w waskich okolicach zenitu

[altair4]

Mam pytanie do kogoś bardziej doświadczonego:

W polskiej wersji instrukcji do teleskopu jaką dostałem jest: "pokrętło mikroruchów z dłuższym wężykiem powinno zostać podłączone do osi rektascencji, a drugie krótsze do osi deklinacji". W dołączonej wersji angielskiej jest odwrotnie (rysunek w tej wersji też na to wskazuje). Jak powinno być? I czy ma to jakieś znaczenie?