Skocz do zawartości

[Cytadela] Galaktyka (prawie) bez gwiazd


Rekomendowane odpowiedzi

JohnCannon.jpgZapewne naiwna fascynacja Wszechświatem z punktu widzenia przygodnego amatora pokroju autora tego bloga, który świadomie wysupłuje z niezwykle czasem skomplikowanej wiedzy astrofizycznej tylko te elementy, które jest w stanie w miarę pojąć i ogarnąć umysłem, szybko mogłaby przygasnąć i zszarzeć w konfrontacji ze żmudną, rutynową i codzienną pracą nad niekończącymi się zestawami niewiele mówiących liczb, co z dużym prawdopodobieństwem stanowi jedno z głównych zajęć zawodowych obserwatorów nieba. Z tego też względu, mimo pewnych sentymentalnych czasem rozważań, nigdy nie żałowałem tak naprawdę, że obrałem zupełnie odmienną, na wskroś humanistyczną drogę edukacji, odpuszczając sobie ślęczenie nad arcytrudną dla mnie od zawsze matematyką i fizyką – nie jest to teraz moim zawodem i potrafię po latach ciągle na nowo odkrywać w sobie fascynację tajemnicami Kosmosu.

 

To pewnie prawda, że wszyscy astronomowie zajmują się swoją robotą z zamiłowania (bo trudno mi wyobrazić sobie takiego, który w tym elitarnej i wąskiej mimo wszystko specjalizacji wylądowałby przypadkiem), jednak nie można też ukrywać, że każda robota, jakby ciekawa z początku nie była, po jakimś czasie staje się zwyczajna i popadać zaczniemy w zabójczą rutynę. Znacie to pewnie sami, przynajmniej niektórzy, z autopsji i od znajomych, jednak co w takim przypadku mają powiedzieć astronomowie, których wieloletnim zajęciem jest poszukiwanie i zliczanie nowych galaktyk w bezkresie Wszechświata? Jednym z takich nieszczęśników (choć nie do końca, jak się zaraz okaże) jest z pewnością profesor astronomii na Macalester College (Minnesota, USA), niejaki John Cannon. Warto tutaj zwrócić uwagę przy okazji na to, że chyba pierwszy raz zdarza mi się tutaj wspominać o uczelni, której nazwa zapewne nie otarła się każdemu z nas kiedyś o uszy – o ile skrótowce takie jak CALTECH czy MIT są rozpoznawalne na całym świecie, to Macalester College jest prywatną uczelnią z długą tradycją, jednakże nie jest to ani światowej sławy uniwersytet ani też poważany wszędzie instytut. Ale wracając do Cannona – w takim to zacisznym miejscu pracuje John, biorąc między innymi wraz ze swymi studentami udział w projekcie Arecibo Dual Beam Survey (ADBS), który to był (jest?) przeglądem nieba nakierowanym na odkrywanie nowych galaktyk w “lokalnym” Wszechświecie (powiedzmy do odległości kilkuset milionów lat świetlnych od Ziemi) przy wykorzystaniu potężnego radioteleskopu w miejscowości Arecibo (Portoryko).

 

Jak sam profesor Cannon przyznaje, udział w takim przeglądzie to dość monotonne zajęcie, codziennie w sumie w sieci naukowców wpada nowa galaktyka, inna, a jednak taka sama jak cała chmara poprzednich. I w ten sposób można by kontynuować i kontynuować, no ale pewnie domyślacie się, że coś musiało tutaj jednak się ciekawego wydarzyć, inaczej nie popełniłbym tego wpisu. I oczywiście też się wydarzyło – Cannon wraz ze swoimi młodocianymi asystentami w pewnym momencie (co dziwne wieki już temu, bo w 2001 roku) natrafił na zupełnie odmienny od dotychczasowych obiekt w odległości ok. 140 milionów lat świetlnych.

 

W trakcie rutynowego “skanu” w poszukiwaniu galaktyk karłowatych jeden z kolegów profesora uznał, że napotkał w końcu coś, czym warto zainteresować się na dłuższą metę. Obiekt ten posiadał na tyle niepokojące właściwości – o których zaraz opowiem – że naukowcy zdecydowali się na przesiadkę na “cięższy” kaliber obserwacyjny – uzyskali w końcu dostęp do obserwatorium Very Large Array (VLA), obserwatorium radioastronomicznego złożonego z niemal trzydziestu niezależnych, wielgachnych anten rozmieszczonych na sporej przestrzeni w stanie Nowy Meksyk w Stanach Zjednoczonych. Dzięki ponadprzeciętnym możliwościom obserwatorium udało się poznać frapujące właściwości tajemniczego obiektu.

 

Galaktyka karłowata, nazwana przez odkrywców ADBS 1138 (od skrótowej nazwy przeglądu) karłowatą jest tak naprawdę tylko z nazwy – jej wielkość zbliżona jest mniej więcej do wielkości naszej Drogi Mlecznej, co z pewnością w normalnych warunkach dyskwalifikowało by ją jako obiekt takiej klasy. Nie została jednak tak nazwana również dla żartu – o ile niemal wszystkie galaktyki, które znamy, składają się w dużej mierze z materii w stanie silnie “zagęszczonym” (inaczej mówiąc ogromu gwiazd i ich układów planetarnych), to galaktyka ADBS 1138 jest pod tym względem wyjątkowa – na podstawie obserwacji naukowcy stwierdzili, że znikoma ilość całej materii w galaktyce ma formę gwiazd, natomiast przytłaczająca jej większość zawarta jest w niewyobrażalnie wielkim obłoku gazowym – ściślej rzecz biorąc mowa tutaj o ok. 2% materii gwiazdowej. Trudno sobie taką galaktykę wyobrazić, jednak znacznie ważniejsze jest podstawowe pytanie, automatycznie się narzucające – dlaczego w tej galaktyce nie powstawały i nie powstają gwiazdy tak masowo, jak to dzieje się zazwyczaj?

 

Galaktyka została zaklasyfikowana jako karłowata, gdyż pod względem ilości gwiazd jest rzeczywiście maleńka, nie zmienia to jednak faktu, że galaktyka jako taka jest wielka. Nie napotkaliśmy dotąd wśród milionów czy miliardów nawet znanych nam galaktyk takiej, która miałaby podobny stosunek materii “zagęszczonej” do obłoku gazu – tym samym odkrycie Cannona i spółki jest naprawdę zaskakujące. Znane nam dotąd galaktyki – jak się zakłada – powstają z takich ogromnych obłoków, w których – prędzej czy później – niestabilności wymuszają wręcz zagęszczanie gazu w niektórych miejscach, prowadzące nieuchronnie do powstawania gwiazd. Tym bardziej tajemnicze jest w kontekście tego istnienie galaktyki, w której gaz może, że tak powiem, spokojnie egzystować bez grawitacyjnie wydawałoby się koniecznych zagęszczeń. Nie wiemy dlaczego gaz nie koncentruje się w gwiazdy, nie wiemy jaki czynnik może temu przeciwdziałać – naukowcy poszukują obecnie kolejnych galaktyk o tak dziwacznej charakterystyce, jednak jak dotąd bez sukcesów.

 

Można więc oceniać pracę astronoma jako rutynowe, żmudne zajęcie – jednak w sytuacji tak ekscytującego odkrycia wszystkie znoje i godziny nudy szybko odchodzą chyba w zapomnienie, prawda?

 

 

Praca naukowców w “Astrophysical Journal”

 

Źródła:

 

Link 1

 

Link 2

 

Link 3

 

Zdjęcie: John Cannon we własnej osobie

 

Źródło zdjęcia

 

Credit: Macalester College/J. Cannon

Wyświetl pełny artykuł

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Nie wiem na jakich danych obserwacyjnych autorzy wysnuli takie wnioski, ale od razu przypomina mi się hipoteza (nie pamiętam czyja :( ) iż każda wyżej rozwinięta cywilizacja potrzebuje coraz to większych ilość energii. Postęp technologiczny w końcu doprowadzi do faktu iż nasze zielone ludziki otworzą sferę na około gwiazdy macierzystej, i innych, która to będzie przechwytywała promieniowanie jak i energie. Teraz łatwo się domyślić iż  dlatego właśnie nie widzimy żadnych gwiazd, przynajmniej w zakresie "wyższych energii", nie mniej energia nie ginie i zapewne zauważymy wzmożoną emisje  zakresie choćby podczerwonym ;) Ale bez danych możemy sobie tak dywagować zwłaszcza że artykuł to 20 dolarów :/

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić grafiki. Dodaj lub załącz grafiki z adresu URL.

×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.