Supernowa w M51

E.Eri · 3 Czerwca 2011

2 czerwca odkryta została supernowa w galaktyce M51. Obiekt o jasności ok. 14 mag położony jest w kierunku południowo-wschodnim od centrum galaktyki.

Koordynaty supernowej: RA: 13 30 05.14 De: 47 10 10.8

Działając niezwykle szybko i przebiegle, prezentuję zdjęcie supernowej wykonane przed chwilą przez Adama Jesiona (dzięki! ). Zmierzona przez Adama jasność obiektu wyniosła 14.304 (bez filtra) i 14,5 (filtr G).

szuu · 3 Czerwca 2011

o, fajnie ze w takiej znanej galaktyce, ale mogłaby jeszcze troche sie rozjasnić

qbanos · 3 Czerwca 2011

Jasna jest skubana (oczywiście z punktu widzenia astrofoto). Chciałbym kiedyś uwiecznić takie zjawisko - niestety m51 jest już w niedostępnym dla mnie rejonie nieba. Adam, powypalaj trochę klatek

E.Eri · 3 Czerwca 2011

Wygląda na to, że supernowa pojawiła się wcześniej - na zdjęciach z 30 maja (02:21 UTC) jeszcze jej nie było.

Natomiast na zdjęciu z 31 maja (23:39 UTC) supernowa już jest.

(źródła zdjęć: webastro.net)

Adam_Jesion · 3 Czerwca 2011

Właśnie przegrzebałem archiwum i mam fotki "kontrolne" od kalibracji korektora goto. Nie przyglądałem się im wcześniej, bo to śmieciuchy. Ale... zobaczcie. 31 maja SN już była. W tej chwili to prawdopodobnie najwcześniejsze zdjęcie SN opublikowane w necie. Ktoś znajdzie wcześniejsze?

DATE-OBS = '2011-05-31T21:52:38' / [iSO 8601] UTC

M51 jest na granicy kadru (obcięta), ale... SN widać ładnie.

Potwierdza się to, co zawsze powtarzam - każda astro-fotka kryje w sobie nieodkryte tajemnice. Tym razem od odkrycia byłem o włos. Gdybym przejrzałe te fotki kalibracyjne, to prawdopodobnie bym dostrzegł dziwnie jasną gwiazdę w jej ramieniu. Ostatnio sporo spędziłem czasu nad M51, choćby tu: http://www.jesion.pl/blog/wp-content/uploads/2011/04/m51_stack_ok.jpg

Adam_Jesion · 3 Czerwca 2011

Zmierzyłem jasność z 31 maja i wychodzi ok. 13.3 mag. Gwiazdy są pojechane, więc pomiar na pewno nie jest ultraprecyzyjny. Bez wątpienia jednak - była dużo jaśniejsza niż dzisiaj.

Hans · 3 Czerwca 2011

300 sek luminacja

Poprawiłem ostrość i zapuściłem sesje, ale pod obrazek nie fotometrie. Łażą kłaki, o dobry materiał do fotometrii będzie nad moim szopenem ciężko dzisiaj.

Pozdrawiam.

Hans · 3 Czerwca 2011

Cholerne kłaki, na północ od Wawy już jest ok

O której sie jasno teraz robi? Do drugiej rano dociągniemy ?

Pozdrawiam.

PS. Jeszcze zestawiona ze starą klatką z 31.03.2009

E.Eri · 3 Czerwca 2011

Wiadomo już, że obiekt ma swoją własną, niezwykle romantyczną nazwę: SN 2011 dh i należy do supernowych typu II. Na The Astronomer's Telegram pojawiły się informacje o poszukiwaniach (na wcześniejszych zdjęciach z HST) gwiazdy odpowiedzialnej za całe zamieszanie.

piotrs · 3 Czerwca 2011

To moja pierwsza klatka, 8 minut, obróbka tylko krzywe i levelsy, teleskop CT8, kamera DSI III Pro.

Porównanie ze zdjęciem z http://bit.ly/kTv5pY

{nieżle walnęło !}

Edytowane 3 Czerwca 2011 przez piotrs

4 Czerwca 2011

To już kolejna odkryta Supernowa w tej galaktyce,ładne zdjęcia :astronomer2:

Hans · 4 Czerwca 2011

Wczorajsza noc poskładana do kupy

15x600 sek luminacja.

Niestety, pośpiech zaowocował słabą ostrością, a jasne, zasnute jakimś kłakiem niebo koniecznością intensywniejszego niż zwykle odszumiania.

Dziś może być stabilniej. Może pokuszę się na zebranie trochu materiału do fotometrii (przy obiektach na tle mgławicy lub galaktyki - czyli tam gdzie tło jest czymś, a nie równym szumem, wszelkie niestabilności podczas sesji potrafią sporo namieszać w wyniku, a noce gorące, krótkie i sporo się niestety w atmosferze dzieje).

Pozdrawiam.

Adam_Jesion · 4 Czerwca 2011

Jest już nawet wpis w wikipedii PL. Tylko czemu, jak zwykle, linkują do zagranicznych zdjęć - jakby w PL nic się nie działo

Mamy tu jakiegoś wikipedystę?

piotrs · 4 Czerwca 2011

Tu też wczorajsza noc poskładana do kupy (15 x 8 minut + 3 x 4 minuty)

Behlur_Olderys · 5 Czerwca 2011

This is a very exciting scientific discovery, to which amateurs can further significantly contribute! We at the Palomar Transient Factory seek more image data of M51 obtained between May 30 and June 2, 2011. So, if you have imaged this galaxy using a telescope and a digital camera, your data may be very useful to this project!

Helpful data would be:

* only if it is of M51 between May 30 and June 2

* only if it is has an accurate time stamp.

In case such data exists, please send the raw images, specify the filter(s) used and if possible send images of the same field taken with the same instrument and telescope before May 30, all to: ptf11eon@gmail.com Your help could be crucial for great scientific discoveries! we will not use any data without permission, and will of course credit all useful images.

Many thanks Iair Arcavi and Avishay Gal-Yam (for the PTF)

Adamie, wysłałeś już swoje zdjęcie? "Your help could be crucial for great scientific discoveries" - i ja w to wierzę! Czy może, jak podejrzewam, co drugie obserwatorium prosi o przesyłanie takich danych?

Edytowane 5 Czerwca 2011 przez Behlur_Olderys

Adam_Jesion · 5 Czerwca 2011

Tak wysłałem. Nawet odpowiedzieli

Hi Adam,
These are potentially very useful to us, do you have them in any raw format?

Thanks!

iair

Krzysztof_K · 5 Czerwca 2011

Wczoraj i mnie udało się uzyskać pamiątkowy obrazek eksplozji:

(konfiguracja jak zwykle, czyli L200/1000, niemodyfikowany Canon 350D, i oczywiście bez guidingu)

KK

Edytowane 6 Czerwca 2011 przez Krzysztof_K

Hans · 5 Czerwca 2011

Pierwsze ruchy fotometryczne z mojej strony.

Na początek stack z całej sesji:

49x240sek, filtr V. SN2011dh w ramce.

STDev i pozycje V i C (gwiazdka odniesienia na razie dobrana pod kątem największej stabilności w trakcie sesji, a nie najbardziej optymalnej gwiazdy dla fotometrii)

Krzywa poniżej jest typu DIF, nie odczytujcie z niej jasności obiektu. pokazuje jedynie zmianę jasności w czasie, a nie realną wartość. To zrobię jak uda mi się dorwać sensowną gwiazdę odniesienia i odczytać jej jasność katalogową dla filtru V.

Błąd pomiaru jest w okolicach +/-0.02 mag. (błąd jest naniesiony na wykres) wynik jest po uwzględnieniu korekty air mass. To co prawda bardzo krótki pomiar, ale jak w trakcie mniej więcej 3h zmiany są na max 0.08 mag i nie widać żadnego specjalnego trendu, to na mój amatorski rozumek siedzi sobie teraz w plateau i czeka kiedy by tu przygasnąć. A, że supernowa typu IIp potrafi tak się palić i kilkadziesiąt dni to trochę jeszcze nam poświeci.

Pozdrawiam.

Jules · 5 Czerwca 2011

Przy warunkach obserwacyjnych jakie wczoraj panowały (siwe niebo i cirrus), astrofotki to najbardziej sensowna forma podziwiania SN2011dh. Pomimo tego dziabnęliśmy ją wczoraj z Uciem w jego 12" wizualnie. Przy 170x dość słabo widoczna zerkaniem. Szkoda że nie wybuchła jakiś miesiąc temu przy ciemnym niebie - była by naprawdę widowiskowa. Nawet jeśli jeszcze pojaśnieje to i tak szału w wizualu nie będzie.

No ale: Meade Lightbridge 12" - 4000zł, ES 9mm - 1600zł, paliwo na dojazd na miejsce obserwacji ok 50zł, zobaczenie na własne oczy gwiazdy odległej o 30000000 lat świetlnych - BEZCENNE... :notworthy:

Edytowane 5 Czerwca 2011 przez Jules

Hans · 5 Czerwca 2011

No to fotometrii odcinek drugi:

Poszukując referencji w sieci, zauważyłem, że wiele różnego rodzaju materiałów łapie gwiazdkę USNO-B1.0 1372-0290320 jako gwiazdę odniesienia dla rejonów M51.

Co ciekawe, nawet natknąłem się na jakiś tutorial do IRISa który bazował na tej gwiazdce. Sprawdziłem w vizierze i faktycznie, może to być niezły strzał:

http://vizier.u-stra...===1372-0290320

wartości B1C i R1C ma na "1", czyli kalibracyjne były na tym samym kadrze, to oznacza, że pomiar pewny.

Odczytałem potrzebne wartości dla kalkulatorka (nie mój, ja za głupi i za leniwy jestem, zassałem sobie z sieci gotowca) czyli B1,B2,R1,R2 oraz Infrared i mój kalkulatorek wypluwa mi wartość tego cośa w V - 16.5mag.

No to czas na fotometrię.

Selekcja i wprowadzenie wyliczonej jasności dla naszej referencji:

I mamy wyniczek

heh, równiutkie 15 mag dla filtru V, jak w pysk dał.

Nie mam pojęcia jak się to przelicza na wizualne, ale dla ludzkiego oka będzie "nieco" tylko jaśniej.

Pozdrawiam.

dobsonme · 5 Czerwca 2011

Dwie sprawy Hansie.

1. Przy pomiarze jasności w residua łapie się galaktyka, która jest znacznie jaśniejsza od tła gwiazdy porównania i tu należy dopatrywać się większości błędu.

2. USNO to katalog pozycyjny a nie fotometryczny, jasności gwiazd nie są w nim specjalnie dokładne. Zasadniczo do porównań poleca się Tycho.

I jeszcze uwaga techniczna. Pomiar jasności należy robić z 3 jaśniejszych gwiazd porównania rozłożonych tak, żeby nasz obiekt znajdował się wewnątrz trójkąta przez nie stworzonego.

Hans · 5 Czerwca 2011

Racja.

Ale aby zmieścić się w sensownym czasie trzeba robić na tym co się ma. Danych nie słałem do AAVSO własnie dlatego, że nie są w 100% pewne. Co do tła pomiaru, specjalnie dobrałem tak aperturę (4pix) i gap (2 pix) aby zminimalizować wpływ światła z samej galaktyki na pomiar. Co do katalogu, osobiście preferuję bazę na 2MASS, USNO jest uznawany za śmietnik przy poważnej pracy, ale obiekty na B1C i R1C mające wartość "1" można śmiało brać na pewniaka. Tycho ze względu na swój "płytki" zasięg (niecałe 12 mag) w ogóle nie za bardzo się nadaje niestety. Tu nie sprawdzi się nam na pewno.

Pozdrawiam.

Edytowane 5 Czerwca 2011 przez Hans

Adamo · 5 Czerwca 2011

Witam

Ja też nieświadomy robiłem sobie testy Atika Titan'a i 31 maja około 23:20 zarejestrowałem M51 z ową supernową.

Hans · 6 Czerwca 2011

Próbowałem w jakiś sensowny sposób przeliczyć mój pomiar z filtrem V (15mag) na wartość wizualną, ale to nie takie proste.

Powiem do czego doszedłem. Zakres widzenia ludzkiego oka (za wiki) to maksymalnie 380-780 nm, ale większość z ludzi widzi w zakresie 400-700 nm.

Filtr V jest węższy. Za AAVSO wygląda to tak (http://www.aavso.org/pipermail/aavso-photometry/2008-April/003472.html)

Już samo to świadczy o tym, że pomiar via filtr V da nieco mniejszą wartość niż wizualny (pomijając wszelkie "ale" dokładności pomiaru wizualnego - kolory gwiazd porównania, technika porównania itd. itd.).

Tu nie koniec. Znamy max zakres i oka i V-ki oraz krzywą transmisji samej V-ki. Pytanie, czy udało by się znaleźć taką krzywą dla ludzkiego oka. Znalazłem ciekawy materiał na komercyjnej jednak stronie. Załóżmy jednak, że wszystko jest tu cacy i nie ma błędów. - http://www.swiatlo.tak.pl/1/index.php/czulosc-wzgledna-oka/#

Interesuje nas wykres dla pręcików... na pewno? No raczej na pewno, nawet z wielką betoniarką pod okiem SN2011dh jest łapana z problemem. A więc pręciki. Problem w tym, ze o ile dla widzenia fotopowego materiałów i wykresów mówiących o czułości per barwa jest sporo, o tyle dla widzenia skotopowego już nie bardzo. Co znalazłem? Wracam do linku podanego akapit wyżej:

źródło: http://www.swiatlo.tak.pl/pts/pts-czulosc-wzgledna-oka.php#

Całkiem zbliżone, tylko czy ja nie jestem w ślepym zaułku? Transmisja filtra to nie czułość sensora jakim jest ludzkie oko. Trzeba by tu jeszcze wmieszać w całość czułość samego sensora ICX285AL siedzącego w ATIKu 314L:

http://www.dangl.at/ausruest/atik_314/atik_314_e.htm

To by się jeszcze pewnie dało przeliczyć (ale czuje tu hardcore nosem) No nic, zakładam (bez pewności), że mógł bym wyliczyć efektywność V-ki z ATIKiem i porównać z czułością oka, co dało by mi bazę do dalszej walki. wraz z faktem, że V-ka odcina trochu w okolicach 400-450 nm. To jednak nie koniec drogi musiał bym znać wyniki fotometrii naszej supernowej z uwzglednieniem widma... Ups, wujek google i szukamy.

I szukamy...

cholera...

Mam! trafiony zatopiony. Pan Dave Greenan z Irlandii jest najwyraźniej o całe lata świetlne przed mną (star analyser wymiata):

http://www.webtreatz.com/

Szacun! Tylko mi chyba nic to nie da... muszę dopaść coś bardziej cyferkowego. Wiki?

http://en.wikipedia.org/wiki/Supernova#Light_curves_and_unusual_spectra

nie za wiele się dowiedziałem...

Kończę niestety na tarczy, nie podejmuje się, same zasady przeliczeń są tutaj:

http://www.aavso.org/publications/ejaavso/v31n2/128.shtml

Jak się znajdzie kozak który to przeliczy opisując co i dlaczego robił, stawiam browara.

Jedyne co mi zostaje na koniec, to powiedzieć, że nie robiąc wszystkich wymienionych ruchów opisanych wyżej sprawdziłem na chybił trafił wartości wizualne i via V dla kilku gwiazd o jasności w okolicach 15mag dla V i ich odpowiedniki w pomiarze wizualnym były jaśniejsze o 0.4 do 0.6 mag.

Pozdrawiam.