Skocz do zawartości

Zaćmienia b Persei (nie mylić z beta Persei)


Rybi

Rekomendowane odpowiedzi

Zaćmienie w potrójnym układzie b Per rozpoczęło się przedwczoraj, ale nieco później.
Wczoraj w nocy  (... a jednak pogoda dopisała!!!) rejestrowałem przez 8 godz. spadek jasności do ok.5,7V, ale tych danych jeszcze nie opracowałem.

 

Poniżej podałem porównanie dotychczasowych obserwacji z bazy AAVSO vs prognoza D.F.Collinsa.
Dzisiaj jasność powinna wahać w zakresie 4,6 - 4,8 mag (JD...1444,5 to godz. 1:00 dzisiaj w nocy).

bPer_AAVSO_LC_vs_prediction.png

Edytowane przez Rybi
  • Dziękuję 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 1 rok później...

Zbliża się kolejne zaćmienie w potrójnym układzie zaćmieniowym b Persei AB-C o okresie orbitalnym ponad 700 dni. Tym razem będzie to zaćmienie główne, gdy najjaśniejszy składnik układu "A" (typ widmowy A2 V) zostanie przesłonięty przez słabego towarzysza "C" (typ widmowy F V ?). Tym samym należy oczekiwać największych spadków jasności od ~4,6 mag do nawet ~5,1 mag. Gdzieś tam będzie również zakrywany składnik "B", krążący razem ze składnikiem "A" w ciasnym układzie podwójnym o okresie orbitalnym ~1,5 dnia wokół wspólnego środka masy.

Koordynator tej akcji prof. D.Collins opublikował symulację krzywej blasku tego zaćmienia. Zaćmienie powinno rozpocząć się w dn. 18 stycznia 2020r. około godz. 0 UT i potrwać aż do 21 stycznia 2020r. do godzin porannych, czyli ponad trzy dni.

Początek zaćmienia w dn. 18 stycznia około godz. 0 UT to jest idealny czas dla obserwatorów b Per w Europie i Ameryce Pn. Wtedy zostanie częściowo zasłonięty słabszy składnik "B" przez C". Następnie w tej symulacji jest zakrywany główny składnik "A" przez "C" - co może dać spadek jasności nawet ~5,1 mag.(?). Wstawka w poniższym rysunku przedstawia wzajemną pozycję trzech gwiazd w chwili środka zaćmienia (= dn. 19 stycznia 2020r. godz. 12 UT / JD=2458868) - moment symulacji zaćmienia, gdy składnik "C" przesłania środek masy układu elipsoidalnie zmiennego "AB". Składnik "C" ponownie zaczyna przesłaniać gwiazdę "A" po minięciu środka masy układu "AB". I na koniec jeszcze powinno dać się zaobserwować zaćmienie muskające w dn 21 stycznia 2020r. od godz.  ~0 UT.

Predicted_LC_of_bPer_Jan_2020.png.078a4b635233bb899ca9ac333d2020f1.png


(I) Fotometria CCD/CMOS/DSLR.

Jak zwykle potrzebna jest najprostsza standaryzowana fotometria różnicowa z trzema następującymi gwiazdami na jednej fotce:
1. gwiazda porównania (comp star) '55' ( AUID 000-BLL-386 = HIP 20156 = SAO 39457 = HR 1330 = HD 270840) o jasności  5.456 V,
2. gwiazda zmienna (var star) b Persei 4,6 <-> 5,1 mag,
3. gwiazda testowa (check star) HIP 20370 (J2000 RA, Dec = 04 21 45.47 +50 02 06.64).

Jasność gwiazd porównania, zmiennej i testowej należy mierzyć:
-) albo w filtrze Johnson-V (kamery monochromatyczne CCD/CMOS),
-) albo jako wyseparowana barwa zielona Tri-G z negatywów cyfrowych RAW (lustrzanki cyfrowe / aparaty cyfrowe / kamery kolorowe CCD/CMOS).

Nie są potrzebne żadne transformacje jasności. 

UWAGA! Oprócz fazy zaćmień są potrzebne również kilkugodzinne (2-4 godz.) ciągłe obserwacje fotometryczne zmienności elipsoidalnej poza zaćmieniami (amplituda ~0,06mag), aby skalibrować względem siebie fotometrię różnych obserwatorów. Potrzebne są obserwacje w okresie od 5 stycznia do 2 lutego 2020r.

W czasie zaćmień należy prowadzić ciągłe obserwacje fotometryczne tak długo jak się da ... :) Jest to niepowtarzalne zjawisko, i bardzo brakuje obserwatorów z Azji i Pacyfiku!

 

(II) Spektroskopia. 

Temat adresowany do polskich miłośników spektroskopii posiadających lub kończących budowę-drukowanie swoich spektrografów - w szczególności:
@Jagho , @jolo , @bajastro .
Więcej na temat tych ATM-owych spektrografów można znaleźć tutajtutaj.

Potrzebne są obserwacje spektroskopowe układu b Persei podczas głównego zaćmienia, gdy jest przesłaniana gwiazda A2V. Mogą  one pozwolić zaobserwować przesunięcia prędkości radialnych wynikające z rotacji gwiazdy typu widmowego "A". 
Widma należy przesyłać e-mailem do Dr Anatoly Miroshnichenko  a_mirosh(AT)uncg.edu. W FITS-ie musi być informacja odnośnie współrzędnych obserwacji, nazwisko obserwatora, RA+DEC gwiazdy (... b Per), czas UT środka ekspozycji. Natężenie musi być podane w ADU (bez normalizacji do poziomu widma ciągłego / kontinuum) i długość fali geocentryczna. 

Potrzebne będą siatki dyfrakcyjne dające duże rozdzielczości, które pozwolą analizować zmiany w profilach linii widmowych gwiazdy typu widmowego A2V. Dr Anatoly Miroshnichenko stosował względną rozdzielczość R=λ/Δλ ~ 12000, ale "amatorzy" np. (J.Foster) stosowali rozdzielczości R~6000. 
Na przykład James Foster zaobserwował efekt przesunięcia rzędu 1,8A w H-alfa podczas zaćmienia w lutym 2018r.: 

bPER0414Feb18.png.f6a4d0edccb35cd77099d2bb48526fee.png

 

Przy dużej rozdzielczości widm powinno udać zaobserwować efekt Rossiter'a-McLaughlin'a w profilach linii widmowych (różowy profil widmowy), gdy zostanie przesłonięta gwiazd A2V przez coś słabszego (F?). Widmie b Persei do tej pory nie udało się odkryć linii składnika "zielonego" z poniższej symulacji (animowany gif został wzięty stąd: http://phoebe-project.org/docs/2.2/examples/rossiter_mclaughlin):
rossiter_mclaughlin.gif.6c7cb70da21e9c35083844f4461c3bfc.gif


BIBLIOGRAFIA:

Więcej informacji odnośnie zaćmienia b Per w styczniu 2020r. można znaleźć na portalu AAVSO:
https://www.aavso.org/b-per-campaign-january-2020
https://www.aavso.org/aavso-alert-notice-688

Więcej na temat obserwacji spektroskopowych można znaleźć na stronach AAVSO i ARAS: 
https://www.aavso.org/february-2018-b-per-campaign-spectroscopy
http://www.spectro-aras.com/forum/viewtopic.php?f=5&t=1952


Tak do tej pory wyglądały zaobserwowane zaćmienia wtórne ...

Figure1_3SecondaryEclipsesColor.png.2d4978d8623111926242043e8f8d9049.png
Tak do tej pory wyglądały zaobserwowane zaćmienia główne ...

Figure2_bPerPrimaryEclipsesColor.png.65f00b3806af1171ea467e705c378351.png

 

Edytowane przez Rybi
  • Lubię 2
  • Dziękuję 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

9 godzin temu, ANowak napisał:

Nie wiesz może czemu w 2018 zaćmienie było płytsze niż w 2016?

Głębokość zaćmienia głównego w układzie b Per AB-C zależy od tego ile powierzchni najjaśniejszego składnika "A" zakryje składnik "C". Należy przy tym pamiętać, że składnik "C" stanowi tylko 6-7% jasności składnika "A" (gwiazda typu widmowego A2 V), a ich promienie są porównywalne. Maksymalna głębokość zaćmienia jest wtedy, gdy składnik "C" przesłania całą swoją  tarczą składnik "A".


D.Collins zrobił symulację m. innymi obu zaćmień głównych b Per i są one dostępne na portalu AASVO pod poniższym odnośnikiem:
https://www.aavso.org/comment/62630#comment-62630
lub bezpośrednio:
https://www.aavso.org/sites/default/files/animationFramesFeb2018.zip
https://www.aavso.org/sites/default/files/animationFramesDec2016.zip
Są to zzipowane serie obrazków pokazujących wzajemne położenie trzech gwiazd i  wygląd krzywej blasku w danym momencie. Może je obejrzeć po rozpakowaniu do katalogu jako "film" w jakimś programie do podglądu zdjęć (np. przeglądarka zdjęć programu Windows), szybko zmieniając obrazki.

 

Ot taki wzajemny "taniec"  trzech gwiazd … :) 
 

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Podałem niewłaściwy odnośnik do zaćmienia z marca 2016r. Oba zipy z zaćmień głównych są pod następującymi odnośnikami:
https://www.aavso.org/sites/default/files/animationFramesFeb2018.zip
https://www.aavso.org/sites/default/files/AnimationFramesMar2016.zip

A tak wygląda konfiguracja gwiazd AB-C podczas maksymalnego spadku jasności w obu głównych zaćmieniach:

Fazy_max_zacmien.thumb.png.6f9b7fed137c0c3186bc4ec09240766b.png

 

  • Lubię 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

@Rybi co należy rozumieć przez geocentryczną długość fali?

Ja swoim zestawem mogę obserwować fragment spektrum (konkretne linie spektralne).

 

Wyznaczanie prędkości radialnych będzie możliwe po dodaniu modułu kalibracyjnego, jeszcze go nie zrobiłem, ale @jolo już ma gotowy.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

18 godzin temu, bajastro napisał:

@Rybi co należy rozumieć przez geocentryczną długość fali?

 

… "geocentryczna" długość fali interesuje nas wtedy, gdy chcemy wiedzieć jak wygląda widmo bez efektu rotacji Ziemi o amplitudzie 500 m/sek (jako początek układu odniesienia przyjmujemy środek Ziemi). Więcej na ten temat można znaleźć pod odnośnikiem NRAO:

https://science.nrao.edu/facilities/vla/docs/manuals/obsguide/modes/line

 

image.png.640ea91d923dc4ec70c545d59d990154.png

Pogoda zapowiada się niezła (… przynajmniej dzisiaj w mnie :) ). Zachęcam do obserwacji …

Aktualnie fotometrię CCD/DSLR układu  b Per robią 2 osoby z Polski - Tadeusz (vel Statek) i ja...image.png.e770b4d56229f6f6c89806984748ea87.png
 

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Już jesteśmy po połowie zaćmienia w potrójnym układzie b Persei. Środek zaćmienia był widoczny na drugiej półkuli (Hawaje, Japonia?). U nas w tym czasie był dzień. Miałem całkiem dobrą pogodę obserwacyjną przed zaćmieniem. A teraz totalna klapa pogodowa.  Chmury, chmury, ...

Na poniższym rysunku porównałem "na oko" aktualne obserwacje b Per z bazy AAVSO z symulacją zaćmienia wykonaną przez prof. D.Collinsa ...

b_per_zacmienie_stan_na_19_01_2020.png

  • Lubię 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 3 tygodnie później...

Jeszcze trwa analiza obserwacji fotometrycznych z ostatniego zaćmienia w dnia 18-21 stycznia 2020r. w potrójnym układzie b Persei.
Tym razem b Persei zaskoczyła nas dwoma faktami obserwacyjnymi:

 

1. Po raz pierwszy w historii zaobserwowano zmianę koloru (B-V) o ~0,02 mag w układzie b Per podczas zaćmienia.
Mianowicie w podczas zaćmienia głównego, gdy mniejszy i ciemniejszy składnik "C" wędruje na tle najjaśniejszego składnika "A" wskaźnik barwy (B-V) wynosił +0,06 mag.
Poza fazą głównego zaćmienia wskaźnik barwy (B-V) jest rzędu ~ + 0,04 mag.
WSPANIAŁE ODKRYCIE!!!

298040499_LCcolor20change.png.987dcf6b91e37b2b86e6ff045d2d3693.png

Obserwacje PEP (Photo Electric Photometry) w dwóch fitrach fotometrycznych Johnson-V i Johnson-B wykonał Gerald Persha (AAVSO nick PGD).

 

2. Niespodziewane zaćmienie przed prognozowanym początkiem zaćmienia 0 UT 18 stycznia 2020r.

To były moje ostatnie obserwacje DSLR zaćmienia b Per, ponieważ dokładnie od około 0 UT 18 stycznia 2020r chmury przesłoniły całe niebo na długie noce. Mimo, że nad Europą "szalał" wyż z rekordowym ciśnieniem ~1050 hPa, to jednak zasysał powietrze z niewłaściwej strony :(

LCconfirmGrazingEclipseUnexpectedJD8866.png.452881b3f8989027c3fbe14392f607c7.png

 

Więcej informacji na temat styczniowego zaćmienia b Per można znaleźć na forum AAVSO:
https://www.aavso.org/b-per-campaign-january-2020

Edytowane przez Rybi
  • Lubię 2
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 7 miesięcy temu...
  • 1 rok później...
  • 2 tygodnie później...

Zbliża się kolejne zaćmienie główne w układzie potrójnym b Persei  mniej więcej w dniach 22-24 grudnia 2021 r. (środek zaćmienia 23,4 UT grudnia 2021 r.). To zaćmienie ma wyglądać jakość tak (spadek jasności nawet o 0,5 mag!):
bPerDec2021Fig2predicted.png.e0fbf0ae4ef581112eab5eef0994c88b.png

 

Potrzebne się ciągłe obserwacje wykonywane za pomocą zestawów do fotometrii CCD, lustrzankowych (DSLR) i fotoelektryczne (PEP) w filtrze astronomicznym Johnson-V.

 

Oprócz obserwacji fotometrycznych samego zaćmienia (~22-24 grudnia 2021 r.) przydatne będą również obserwacje zarówno przed samym zaćmieniem jak i po nim, czyli w okresie ~16-30 grudnia 2021 r. Potrzebna jest dłuższa, kilkugodzinna sesja obserwacyjna b Per poza zaćmieniem. Ta fotometria zostanie użyta do kalibracji obserwacji uczestników akcji podczas zaćmień. Poza zaćmieniem widać tylko elipsoidalną zmienność układu o okresie ~1.5 dnia i amplitudzie ~0,06 mag.

 

Układ b Per składa się z trzech gwiazd ciągu głównego - zwyczajowo oznaczonych AB-C. Najjaśniejszą gwiazdą układu b Per jest gwiazda A o typie widmowym A2V i jasności ~10 Lʘ (~10 razy jaśniejsza od Słońca), a dwie pozostałe B, C (typ widmowy ~F) - porównywalne jasności ~2 Lʘ. Gwiazdy AB tworzą ciasny układ podwójny elipsoidalnie zmienny o okresie ~1.5 dnia i amplitudzie ~0,06 mag, a gwiazda C raz na 704,5 dnia przesłania dwie pierwsze lub chowa się za nie.

 

Potrzebna jest również spektroskopia. Szczególnie wartościowe są widma b Persei podczas głównego zaćmienia, gdy gwiazda C zasłania część światła ze składników A i B w różnych momentach zaćmienia. Może uda się zaobserwować drobne zmiany w niektórych zakresach widma, gdy gwiazda A lub B zostanie całkowicie lub częściowo przesłonięta. Szczególnie wartościowe będą widma, na których ujawnią się jakiekolwiek zmiany prędkości radialnych związane z rotacją składnika A.

 

Więcej na ten temat napisałem tutaj.
 

Edytowane przez Rybi
  • Lubię 5
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dzisiaj pogoda dopisuje i robię sesję fotometryczną DSLR z APO F7 o aperturze 102 mm moim zestawem podążającym za ruchem nieba na EQ3-2.  Już uzbierało się około 1,5 godz. ciągłego focenia. Pociągnę jeszcze z 2-3 godz. Będzie spory fragment krzywej blasku elipsoidalnej.

 

Fotometria to oklepane, chociaż przydatne ... :)

Ciekawi mnie spektroskopia. W alercie AAVSO nr 761 zgłaszają potrzebę spektroskopii, ale bez konkretów. Jaki zakres spektralny obserwować ?

W Polsce jest kilku astro-amatorów posiadający spektrografy LOWSPEC (wydrukowane na drukarkach 3D z optyką hi-tech), którzy mogliby zarejestrować zaćmienie tak jasnej gwiazdy w rozdzielczości nawet  R>10000.

Zastanawiam się, w jakich profilach linii widmowych byłoby widać różnicę, gdy składnik C (typ widmowy "F..." o promieniu 2,1 Ro, jasność 2 Lo) zakryje większy i jaśniejszy składnik C (typ widmowy A2V, o promieniu 3Ro, jasność 10 Lo). W gwiazdach typu widmowego F silne są linie wodoru oraz wapnia. 

 

Takie właśnie obserwacje spektroskopowe podczas zaćmienia głównego b Per w lutym 2018 roku (12-15 lutego) wykonali amatorzy z grupy ARAS, ale wygląda na to, że "na oko" w tych profilach nie widać wielkich zmian podczas zaćmienia. Są to raczej tylko zmiany wynikające z ruchu orbitalnego składników.  Przydałoby się coś na miarę efektu Rossiter-McLughlina:
rossiter_mclaughlin.gif.6c7cb70da21e9c35083844f4461c3bfc.gif

Szczegóły na forum ARAS:

1. b PER Spectra Velocity Results

2. Campaign of b Persei...

 

 

Poniżej przykładowy wygląd widm typów A2 i F:

 

Widma_niebieskie_A__F.png.a77f0cdb2f502ffa29ceebfc0dea38a7.png

Widma_niebieskie_F.png.9611ed7d6d087b9b605d59d72ff9c5c7.png

Źródło : A Digital Spectral Classification Atlas

 

 

Widma_Walker_A2_F5.png.19f00926c3bf7c0325cd62953f072dcc.png

Źródło: Atlas widm Walkera

 

 

Edytowane przez Rybi
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

I po zaćmieniu "przed-wigilijnym" b Persei ... :)
Udały mi się trzy sesje obserwacyjne - w tym jedna podczas samego zaćmienia (wieczorem 22 grudnia). Na czerwono zaznaczyłem moje obserwacje na krzywej blasku b Per z portalu AAVSO.
Wczoraj 22 grudnia było najgorzej przy -12C i skrzypiącym śniegu. Sprzęt pokrył się szronem, ale dał radę. Tym razem krzywa blasku zaćmienia dość dobrze pokrywa się z efemerydą.
Następne takie główne zaćmienie będzie za 702 dni, czyli w listopadzie 2023 r.
Zacmienie_b_Per_Stan_na_26_XII_21r.thumb.png.3a00f976d97071e92602a714ddb2f27f.png
 
20211226_obs_zacm_b_Per.thumb.jpg.13ec6cf2b827066c5a6bc075631d417c.jpg
  • Lubię 1
  • Kocham 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 1 rok później...

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić grafiki. Dodaj lub załącz grafiki z adresu URL.

×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.