Komety przez lornetkę (Obserwacje 4 XI 2013)

Piotrek Guzik · 4 Listopada 2013

Ostatniej nocy obudziłem się około 3:00. Niebo było bezchmurne, więc oczywiście wybrałem się na obserwacje porannych komet. Tym razem nie miałem zbyt wiele czasu, zdecydowałem się więc obserwować jedynie lornetką 10x50.

Na miejsce obserwacji, wybrałem Biórków Mały (21 km na NE od centrum Krakowa). Kiedy przyjechałem na miejsce (około 3:40), okazało się, że oprócz tego, że niebo jest bezchmurne, przejrzystość jest bliska ideałowi. Gwiazdy na wschodzie były widoczne niemal do samego horyzontu. Wyraźnie widoczne było też światło zodiakalne.

Musiałem się jednak spieszyć, bo od strony Krakowa powoli zbliżały się chmury pierzaste.

Najpierw spojrzałem na kometę C/2013 R1 (Lovejoy). Była duża, mocno skondensowana, a zerkaniem widać było u niej bardzo słaby, wąski warkocz o długości 0.4 stopnia. Lornetką oceniłem jej jasność na 6.4 mag, a średnicę głowy na 14'. Tym razem była już zauważalnie jaśniejsza od M 67. Spróbowałem też dostrzec ja gołym okiem. Była widoczna nie gorzej niż przed 3 dniami, choć wtedy obserwowałem na ciemniejszym niebie. Gołym okiem jej jasność oceniłem na 6.2 mag. Kometa zbliża się do M44, którą minie pod koniec tygodnia w niewielkiej odległości.

Kometę C/2012 S1 (ISON) dostrzegłem natychmiast po skierowaniu lornetki w kierunku gwiazdy tau Leo (kometa znajdowała się niecałe 1.5 stopnia od niej). Kometa świeciła na tle światła zodiakalnego, pomimo tego w jej okolicy gołym okiem widać było gwiazdy do około 6.5 mag. Pod względem trudności dostrzeżenia, kometa była co najmniej tak łatwa jak świecąca trochę wyżej i na nieco ciemniejszym niebie (w mniej jasnej części światła zodiakalnego) galaktyka M66, której jasność katalogowa to 9.0 mag. Jasność komety oceniłem na 8.6 mag, a średnicę jej głowy na 5'. Była obiektem średnio skondensowanym, a zerkaniem dość wyraźnie było widać u niej warkocz o długości 0.3 stopnia.

Na kometę 2P/Encke musiałem polować kiedy świeciła jeszcze tylko 8 stopni nad horyzontem, bo cirrusy były coraz bliżej. Pomimo tego była ona widoczna w lornetce bez najmniejszego trudu (była obiektem łatwiejszym niż C/2012 S1 (ISON)). Wyglądała ona jak lekko rozmyta gwiazdka. Jej jasność oceniłem na 7.6 mag, a średnicę głowy na 6'.

Na koniec zdążyłem jeszcze przyjrzeć się komecie C/2012 X1 (LINEAR) - była ona dość duża i mocno rozmyta. Świeciła pomiędzy dwoma stosunkowo jasnymi gwiazdami, co nieco utrudniało obserwację. Jej jasność oceniłem na 8.2 mag, a średnicę głowy na 10'.

Około 4:20, kiedy niebo było już prawie całe zasnute cirrusami, zauważyłem na północnym wschodzie dość jasną gwiazdę wschodzącą zza lokalnego horyzontu. Okazało się, że była to alfa CrB, która w tym czasie znajdowała się na prawdziwej wysokości zaledwie około 3 stopni. Kilka minut później, zza horyzontu wyłoniła się też słabsza gamma CrB, widoczna gołym okiem bardzo słabo. Obserwacje tych gwiazd pokazują, jak bardzo przejrzyste było niebo tej nocy.

Pozdrawiam

Piotrek Guzik

jolo · 4 Listopada 2013

Wspaniałe... czytam Twoje opisy obserwacji i to dla mnie abstrakcja Przez lornetkę 10x50 to ja 'natychmiast' potrafię dojrzeć co najwyżej M42 czy M31, a nawet Hantli muszę już szukać kilka chwil Potrafisz ocenić jak bardzo można 'nauczyć' się obserwacji wizualnych a jak wiele zależy od wrodzonego sokolego wzroku?

MarcinSn · 4 Listopada 2013

Piękne te Twoje opisy!

Kiedy dla mnie szczytem desperacji jest wstać o 4, albo czekać do 2 i wyjść na podwórko, u Ciebie widzę coś więcej - o takiej porze jeszcze jechać na miejscówkę - to jest dopiero pasja! Nie mówiąc o biegłości w znajdowaniu tych latających cacuszek:) U mnie byłby problem - mam wzrok -7.

szuu · 4 Listopada 2013

Potrafisz ocenić jak bardzo można 'nauczyć' się obserwacji wizualnych a jak wiele zależy od wrodzonego sokolego wzroku?

Piotrek Guzik · 5 Listopada 2013

Potrafisz ocenić jak bardzo można 'nauczyć' się obserwacji wizualnych a jak wiele zależy od wrodzonego sokolego wzroku?

Z pewnością bardzo dużo zależy od tego, jak nauczymy się naszego wzroku używać. Podejrzewam, że gdymy spojrzał na te komety kilkanaście lat temu, zobaczyłbym znacznie mniej niż dziś (choć wzrok raczej mi się nie poprawił).

Druga sprawa, to cierpliwość. To, że kometę zobaczyłem natychmiast, nie oznacza że od razu widziałem wszystko to, co opisałem. Podobnie ze słabymi obiektami widocznymi gołym okiem. Wypatrzenie komety C/2013 R1 (Lovejoy) gołym okiem zajęło mi dobre kilka minut. Znając z grubsza (z dokładnością do 1-2 stopni) jej położenie, obserwowałem ten rejon nieba i zapamiętywałem dostrzeżone obiekty. Kiedy byłem już pewien, że pamiętam z grubsza położenie wszystkiego, to co tam widzę, wycelowałem w to miejsce lornetkę. Kometa była dokładnie tam, gdzie gołym okiem było widać plamkę światła.

Kolejnym niezmiernie ważnym (i czasem niestety niedocenianym) czynnikiem jest ciemne niebo. Jadąc na obserwacje komet zwykle staram się znaleźć takie miejsce, aby nie tylko znajdowało się z dala od źródeł światła, ale także takie, aby komety były w jak najciemniejszej części nieba w tym miejscu. Gdybym zamiast 20 km na NE od centrum Krakowa pojechał 20 km na E, SE, S, SW, W, NW, to pewnie nie zobaczyłbym tego, co widziałem, bo komety znajdowałyby się w mniej lub bardziej zanieczyszczonej światłem części nieba. Tym razem ten kierunek był bliski ideałowi.

Czy wrodzone cechy wzroku mają tu znaczenie? Pewnie tak. Choć podejrzewam, że wbrew temu, co niektórzy sądzą różnice w tym względzie nie są zbyt wielkie.

jolo · 5 Listopada 2013

Trochę mnie pocieszyłeś Powoli zaczynam myśleć o jakimś dobsonku żeby popatrzeć co i jak na niebie, tym bardziej że mamy tutaj lokalnie sporą grupkę amatorów jeżdżących dość regularnie na obserwacje i jak słucham ich opowieści to doskonale się przy tym bawią A największy instrument przez który sam obserwowałem niebo to (aż wstyd się przyznać) własnoręcznie zrobiony newton 180/1200, i było to ponad 10 lat temu.

kwiku · 9 Listopada 2013

cierpliwość jest bardzo istotną cechą, ja jak pamiętam obserwacje panstarsa tej zimy to ciężko było jej szukać. ale radość ze znalezienia jej, była nieoceniona ja póki co nie mam szcżęścia do pogody, a jak już jestem w okolicach Krosna to pada deszcz

mara333 · 16 Listopada 2013

zaispirowany nabyłem 20x80 skymastera. niestety trzeba się wybrać w teren bo pod dużym miastem mało się widzi. Lornetka kozak tylko coś ciężej znaleźć cokolwiek bo bez szukacza jakoś trudniej się połapać w tym niebie

No i statyw do foto jest bezsensu. Maks do 60" w górę. Wyżej już tylko z ręki.

MaciekM · 17 Listopada 2013

Przecież lornetka to już sama w sobie jak szukacz.

Co do cierpliwości ilości i "jakości obserwacji".

Gdy miałem jeszcze SW 130/900 (mój pierwszy teleskop) potrafiłem godzinami wpatrywać się w jeden obiekt. Pod moim niebem udało mi się dostrzec most łączący galaktyki M51 i NGC 5195, czy też czapy polarne na Marsie i bodajże Dolinę Marinerów (albo jakiś inny wyraźny twór - musiałbym do notatek zajrzeć), A nie był to czas bardzo bliski opozycji i nie było to w 2003 roku.

Teraz głównie skupiam się na kometach. W zasadzie mój plan obserwacyjny to same komety często na jedną kometę poświęcam tyle czasu ile się da i czasem daje to na prawdę ciekawe efekty. Jednak ostatnio złapałem wielkiego doła... Zbyt dużo tych najciekawszych zjawisk ostatnimi czasy mi ucieka a to przez pogode, a to zwiększające się LP. Już nie poświęcam tyle czasu na obserwacje jednego obiektu co dawniej... kometa, dwie, trzy... Ocena jasności, wyglądu i lulu.