Zacmienie 20.03.2015 i kamera obskurna ;)

Jarek · 8 Marca 2015

Hej!
Wiem, że porządny astroamator jest jak prawdziwy harnaś (co to ujeżdza wiosną niedźwiedzia wierzchem bez odpinania nart), czyli przy obserwacji Słońca/zaćmienia nie zniży się poniżej folii Baadera ND5 na teleskopie, w ostateczności będzie smażył okular lornetki podczas projekcji na ekran, aż dym pójdzie.
Ja jednak chciałbym zaproponować Wam jako zabawkę edukacyjną na zaćmienie prostą, przenośną camera obscura.
Możecie ją wykorzystać/ podrzucić sąsiadom, sprezentować dzieciom (Waszym lub szkolnym w ramach pokazu), czy po prostu zapominalskim,którzy nie zdążą się zaopatrzyć w folię Baadera czy (dość trudne do zdobycia) szybki spawalnicze nr 14.

Szkic projektu w załączniku. Dodatkowo zamieszczam zdjecie swoich opraw na folię Baadera do lornety (w tym przypadku15x70). Wracając do camera obscura:

Konstrukcja:

-Materiałem wyjściowym jest dowolna rura o długości 60-100cm; to może być tuba do rysunków, ale taniej wyjdzie plastikowa (PVC) rura kanalizacyjna fi 50mm (2 cale), dł. 1m (najlepiej taka szara, by nie trzeba było wyczerniać całej) lub rurka do kabli; do tego trochę papieru, taśma klejąca (nieprzezroczysta) itp.

-Z przodu wykonujemy z grubego papieru dekiel z otworkiem, w którym przyklejamy kawałek folii aluminiowej, z wykonanym igłą otworkiem (pinhole) o średnicy 0.8-1mm (wygładzić, aby otworek by okrągły!)

- Z tyłu rury wykonujemy dekiel-ekran z białego papieru

- Z boku tylnej części rury robimy podłużne wycięcie 2x10-15cm, przez które będziemy zaglądać; osłaniamy je z boku nakładka z papieru (jak na rysunku, ale nie jest to mus 100%), najlepiej wyczernionego flamastrem od wewnątrz (tak jaki koniec rury); alternatywnie nic nie tniemy, tylko przyklejamy naszą rurę (otwartą od tyłu) do małego tekturowego pudełka, dno którego będzie stanowić biały ekran (resztę wyczernić)

-konstrukcję wykonujemy tak, aby na nasz ekranik spoglądać z odległości 26-30cm od oczu (tzw. odległość najlepszego widzenia to 24-25cm)

Obsługa:

-bierzemy nasz przyrząd, ustawiając go pinhole'm do Słońca

-stajemy tyłem do Słońca

-celujemy ręcznie nasza rurą tak, aby promień światła wpadł pinhole'm do środka rury na nasz ekranik; pojawi się krążek światła czyli obraz tarczy Słońca (w czasie zaćmienia zrobi się półksiężyc)

-przykładamy głowę do rury (osłonimy wziernik lepiej przed Słońcem) i oglądamy do woli

Parametry techniczne: uzyskany obraz jest mały, z metrowej tuby będzie to ok. 9.3mm; oglądany z małej odległości wygląda przyzwoicie. Testowałem na krótkim, 60-centymetrowym prototypie. Dłuższa rura niż 1m teoretycznie jest lepsza, ale pojawią się poważne problemy z celowaniem.

Wersja alternatywna: w pokoju (od południa, z dobrymi zasłonami) przyklejamy na szybie okiennej (nieco ukośnie, sprawdźcie wysokość Słońca nad horyzontem w dniu zaćmienia) małe pudełko z wklejonym pinhole'm na folii alu. Zasłaniamy zasłony dookoła, a obraz z pinhole'a "łapiemy" na trzymanym w ręku białym ekranie z kartki. Polecam użycie małego pudełka po kremie, z wyczernionymi od wewnątrz (lepszy kontrast obrazu!) bocznymi ściankami (można jedną lekko przyciąć dla wygodniejszego patrzenia z boku

Pozdrawiam, życząc Nam Wszystkim dobrej pogody 20 marca i dobrej zabawy!

-J.

Edytowane 8 Marca 2015 przez Jarek

TomaszP1977 · 19 Marca 2015

Jarku, tyś moim natchnieniem. Oto wykonanie.

Jutro wdrażamy produkcję, a na następne zaćmienie słońca wysyłamy 40 kontenerów tych kamer do Chin. Jaką ją nazwiemy? Może Attik Solar 2000+

Podział zysków i terenów sprzedaży omówimy w niedzielę

Pozdrawiam!!!

Ura · 19 Marca 2015

super pomysł, a Jarku jak ci się obserwuje tą lornetą? obraz nie masz za jasny?

rura pcv super

szuu · 19 Marca 2015

a może by jeszcze w ten boczny kanał obserwacyjny wkleić lupę...?

frugosław · 19 Marca 2015

Szkoda, że tak późno zauważyłem ten post..... była by świetna zabawka dla wnuków.

Agent Smith · 19 Marca 2015

Jaki to kaliber?

Art 69 · 19 Marca 2015

Witam.

A ja nie podzielam obaw Jarka odnośnie problemów z celowaniem. W celu ograniczenia drgań wystarczy znaleźć sobie odpowiednie miejsce do podparcia rury i po kilku próbach nakierowanie jej osi na Słońce staje się dziecinnie proste. W pierwszych krokach staramy się ustawić rurę tak aby jej cień stał się jak najmniejszy, następnie to już tylko drobne korekty i możemy się cieszyć obrazem na ekraniku.

W czasie przerwy w robocie wykonałem następujące ustrojstwo.

Rura z "karbonu" - a właściwie kartonu po karniszach o długości 2.5m, która pozwala uzyskać obraz Słońca o średnicy ok. 2,5cm, obserwowany na ekranie z papieru kredowego przez osłonięte wycięcie wykonane na kilka cm przed zakończeniem. Robiłem przymiarkę do rury o dł. 1,2m ale jak dla mnie obraz był za mały. Przeziernik w cienkiej blaszce aluminiowej o średnicy ok 2mm (większy otworek podnosi jasność obrazu ale mocno spada jego ostrść).

Ostatnie zdjęcie pokazuje Słońce i cień przewodów z linii elektrycznej oddalonej o około 30m.

Jutro planuję dokonać pokazu zaćmienia dla klientów w pracy i mam nadzieję że camera obscura przyciągnie rzesze chętnych a ja będę się mógł zachować MAK-a tylko dla siebie. :glodny:

ryszardo · 20 Marca 2015

W razie problemów materiałowych, wystarczy zrobić "zajączka" z palca wskazujacego i kciuka i rzutować na chodnik. W "oczku" dosyć dobrze bedzie widać co trzeba. Wypróbowane.

Ura · 20 Marca 2015

ja robię kratkę z palców prawej i lewej ręki i fajnie to wychodzi.

TomaszP1977 · 20 Marca 2015

ja robię kratkę z palców prawej i lewej ręki i fajnie to wychodzi.

Mi nie wyszło, za blisko miałem palce i wszystkie fale się wygasiły, ale jak zrobi się kratkę z co drugiego to widać obraz dyfrakcyjny.

Jarek · 22 Marca 2015

Tomku, gratulacje i podziękowania z okazji twórczego rozwinięcia koncepcji. Art. 69, jestem pod wrażeniem. Poszedłeś na całość.

Przyznam się, że początkowo myślałem o dużej wersji kamery, z pinholem przylepionym do szyby w przyciętym pudełku po kremie, a obserwator miał "łapać" Słońce do drugiego kubełka z ekranem. Niestety, słabo się sprawdziło w praktyce, ze względu na podstawową trudność w zaciemnieniu pomieszczenia. W tej sytuacji mobilne wersje w postaci rury, nawet krótkie, biły ja na głowę. Moja wersja docelowa miała ok. 90cm, a nawet 60cm prototyp dawał fajny efekt. Wynalazek Art69 to już w ogóle kosmos, świetna rzecz na pokazy. Z tym, że trzeba mieć to gdzie ustawić, bo inaczej celowanie będzie masakrą. Art. zastosował optymalne chyba rozwiązanie -stałe podparcie na jednym końcu.

Kurczę, że też przez najbliższe lata posucha u nas na przyzwoite zaćmienia. Takie super zabawki edukacyjne się marnują... Tranzytu Merkurego raczej się tym nie wyłapie (rozdzielczość). Chociaż mam gdzieś linka do strony, gdzie analizują możliwość realnej obserwacji tą metodą plam słonecznych, więc może?

Pozdrawiam

-J.

P.S. @ Ura (odnośnie lornety): Dobre pytanie. Nie wiem jak by było przy pełnej aperturze, w końcu lornety potrafią mieć spore źrenice wyjściowe, rzędu 4(15x70, j.w.), 5 (10x50, też mam jak i filtry), a nawet 7mm, co oznacza b. jasny obraz. W trosce o komfort i zdrowie oczu można bez problemu zmniejszyć aperturę filtra i tak właśnie robiłem na wszystkich swoich filtrach do lornetki. Te dla 70-tki ze zdjęcia mają coś ok. 55mm średnicy, dla 10x50 chyba ze 40-45. Pamiętajcie, że lornetki pracują z małymi powiększeniami, znacznie mniejszymi niż powiększenia rozdzielcze dla ich apertury. Mając zatem nadmiar światła, możemy tę aperturę zmniejszać i to bardzo mocno bez utraty rozdzielczości, nawet zyskując na redukcji wad optycznych obiektywu (chromatyzm przede wszystkim).