Skocz do zawartości

Nietypowe barwy gwiazd


Gość Bellatrix

Rekomendowane odpowiedzi

Znalazłem to porównanie sposobów okreslania separacji gwiazd. Co prawda po niemiecku, ale googlowy tłumacz jakoś tam tłumaczy ;)

http://www.epsilon-lyrae.de/Doppelsterne/Mikrometervergleich/Mikrometervergleich_Leitz_Baader.html

 

EDIT

Tak sobie przeglądam tę zalinkowaną powyżej stronkę... jest niezła... zachęcam do przejrzenia całej! http://www.epsilon-lyrae.de/index.html

Edytowane przez JSC
  • Lubię 2
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

W tak zwanym międzyczasie, obserwowałem wczoraj Izara, Newton 305/1500 + Ortho Kasai 4mm, pięknie widać oba składniki, wyraźnie oddzielone mimo że seeing był wczoraj paarszyywyy. Porobiłem tez próby rejestracji ASI224MC ale niestety 8bit to nie 16, z tego ładne gwiazdki nie wyjdą a Atk (16bit) mając mały natywnie nieregulowany gain ma problem z wyciągnięciem niebieskiej gwiazdki bez wpalenia się na jej obszar jaśniejszego składnika. Niska sprawność jego matrycy tez ma w tym swój udział. Tak czy inaczej jeden z ładniejszych ciasnych układów podwójnych, bardzo łatwy do trafienia i wysoko. Polecam.

  • Lubię 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Mnie męczy jakaś fatalna grypa już ponad dwa tygodnie i nawet na Marsa zapolować nie mogę :/

 

Co do Izara - mozna zacytowac Herschela, który 237 lat temu tak pisał (cytat znaleziony na tej stronce http://www.epsilon-lyrae.de/index.html )

 

"Gwiazda podwójna, bardzo nierówne średnice, większy składnik jest czerwonawy, mniejszy niebieski lub nieco fioletowy . Bardzo piękny obiekt. Szczelina, czarny rozdzielacz pomiędzy nimi, przy 227 [krotnym powiększeniu] 0,75 średnicy mniejszej [gwiazdy]; przy 460 1,25 średnicy większej [gwiazdy] [...]"

 

Oczywiście Herschel, nie zabardzo sie zapewne orientował w dyskach Airego, bo Airy jeszcze sie wówczas nawet nie narodził ;)

 

Edytowane przez JSC
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Podczas wczorajszej nocy astrofotograficznej spróbowałem swoich sił w uwiecznianiu barw gwiazd. Skupiłem się na gwiazdozbiorze Lutni.

 

Na początek typowe zdjęcie całego gwiazdozbioru, barwy gwiazd (poza Wegą) są trudne do zidentyfikowania:

LUTNIA.JPG

 

A teraz "artystyczna nieostrość", identyczny kadr ale z mocno rozogniskowanymi gwiazdami:

LUTNIA KOLORY GWIAZD.JPG

 

Zalety tej metody;

- świetnie widać różnice barw poszczególnych gwiazd,

- nieostrość jest łatwo uzyskać :) (problemem może być uzyskanie jej optymalnego poziomu)

- wszystkie gwiazdy mają jednakową średnicę,

- uzyskuje się specyficzną głębię - gwiazdy jaśniejsze wydają się być bliższe, słabsze zdają się być głębiej - w tle

 

Oczywiście Gwiazdą wśród gwiazd w kadrze jest czerwono-pomarańczowa T Lyrae o barwie 3,5.

Jednak równie ciekawie prezentuje się parka Delta 1i 2 Lyrae o kontrastowych barwach -0,12 i 1,58 (kontrast między składnikiem niebiesko-zielonym a żółto-pomarańczowym jest jeszcze większy niż w słynnej Albireo, gdyby nie 15-krotnie większa separacja to ta parka przyćmiłaby urodą słynną parę w Łabędziu).

  • Lubię 8
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Gość Bellatrix

 

Oczywiście Gwiazdą wśród gwiazd w kadrze jest czerwono-pomarańczowa T Lyrae o barwie 3,5.

 

Jutomi, przepiękne zdjęcie. Taki rozogniskowany obraz też, jak widać ma sporo zalet, bo większe jest pole, na którym widać barwę, nie sa to tylko punkty, a spore kropki. T Lyr wyszła Ci przepięknie. Ja tam również widzę HK Lyr. Urzekający jest matowy, wygasły, ciemnoczerwony kolor ich obu.

 

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Mnie męczy jakaś fatalna grypa już ponad dwa tygodnie i nawet na Marsa zapolować nie mogę :/

Ja choruje raz do roku ale ostatnio wyleczyłem się dopiero po wybraniu 4 różnych antybiotyków pod rząd :ermm: parszywe chorubska teraz chodzą

 

"Gwiazda podwójna, bardzo nierówne średnice, większy składnik jest czerwonawy, mniejszy niebieski lub nieco fioletowy . Bardzo piękny obiekt. Szczelina, czarny rozdzielacz pomiędzy nimi, przy 227 [krotnym powiększeniu] 0,75 średnicy mniejszej [gwiazdy]; przy 460 1,25 średnicy większej [gwiazdy] [...]"

 

Oczywiście Herschel, nie zabardzo sie zapewne orientował w dyskach Airego, bo Airy jeszcze sie wówczas nawet nie narodził ;)

Wielu z Nas ma zapaskudzony kontrast obrazu i inne trudności bo wiązka optyczna nie ma zapewnionych optymalnych warunków na swojej drodze, warto zacząć analizować punkt po punkcie jakie niedogodności spotykają lecące do oka/kamerki światło bo może się okazać że to ani wstrętne dyski Airyego ani seeing tak naprawdę w pełni odpowiadają za to co dostajemy lecz nasze trwanie na tym co dostaliśmy jako tzw. teleskop i korzystaniu z niego bez bliższej refleksji nad nim.

 

Podczas wczorajszej nocy astrofotograficznej spróbowałem swoich sił w uwiecznianiu barw gwiazd. Skupiłem się na gwiazdozbiorze Lutni.

 

Na początek typowe zdjęcie całego gwiazdozbioru, barwy gwiazd (poza Wegą) są trudne do zidentyfikowania:

attachicon.gifLUTNIA.JPG

 

A teraz "artystyczna nieostrość", identyczny kadr ale z mocno rozogniskowanymi gwiazdami:

attachicon.gifLUTNIA KOLORY GWIAZD.JPG

 

Zalety tej metody;

- świetnie widać różnice barw poszczególnych gwiazd,

- nieostrość jest łatwo uzyskać :) (problemem może być uzyskanie jej optymalnego poziomu)

- wszystkie gwiazdy mają jednakową średnicę,

- uzyskuje się specyficzną głębię - gwiazdy jaśniejsze wydają się być bliższe, słabsze zdają się być głębiej - w tle

 

Oczywiście Gwiazdą wśród gwiazd w kadrze jest czerwono-pomarańczowa T Lyrae o barwie 3,5.

Jednak równie ciekawie prezentuje się parka Delta 1i 2 Lyrae o kontrastowych barwach -0,12 i 1,58 (kontrast między składnikiem niebiesko-zielonym a żółto-pomarańczowym jest jeszcze większy niż w słynnej Albireo, gdyby nie 15-krotnie większa separacja to ta parka przyćmiłaby urodą słynną parę w Łabędziu).

Świetna robota !

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Skoro tego typu prezentacja barw gwiazd trafiła w Wasze gusta, dorzucam jeszcze z wczorajszej sesji trapez głowy Smoka wraz z przyległościami. Analogicznie w wersji tradycyjnej i rozogniskowanej. Ciekawe, czy na tym obszarze ktoś wyłuska jakąś osobliwej barwy gwiazdę.

GŁOWA SMOKA.JPG

GŁOWA SMOKA KOLORY GWIAZD.JPG

  • Lubię 2
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Gość Bellatrix

"Ciekawe, czy na tym obszarze ktoś wyłuska jakąś osobliwej barwy gwiazdę."

 

 

SAO 30538- na rozogniskowanym zdjęciu sprawia wrażenie zielonkawej. Ma typ widmowy A2V i wskaźnik barwy 0,0. Jednocześnie otoczona jest przez wiele gwiazd zabarwionych żółto-pomarańczowo, więc pewnie na zasadzie kontrastu widzimy zielony odcień. Podobnie wygląda gwiazda 30 Dra.
Uwagę przykuwa również Etamin. Jest przepiękna, ciemnopomarańczowa. Przyznam się, że gdy spawdziłam jej typ widmowy, byłam mocno zaskoczona. Sprawiala wrażenie, jakby byla gwiazdą M, a to zaledwie wczesne K.
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Wczoraj oglądałem 12 Lyncis - chyba podobna sytuacja, jak w Albireo. Nie znam się, a tutaj jakże fachowe opracowanie - i ile przykładów do odnalezienia i podziwiania (żeby człowieka znowu szlag nie trafiał w przypadku złej widoczności galaktyk).

Edytowane przez PiotrTheUniverse
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

 

"Ciekawe, czy na tym obszarze ktoś wyłuska jakąś osobliwej barwy gwiazdę."

 

 

SAO 30538- na rozogniskowanym zdjęciu sprawia wrażenie zielonkawej. Ma typ widmowy A2V i wskaźnik barwy 0,0. Jednocześnie otoczona jest przez wiele gwiazd zabarwionych żółto-pomarańczowo, więc pewnie na zasadzie kontrastu widzimy zielony odcień. Podobnie wygląda gwiazda 30 Dra.
Uwagę przykuwa również Etamin. Jest przepiękna, ciemnopomarańczowa. Przyznam się, że gdy spawdziłam jej typ widmowy, byłam mocno zaskoczona. Sprawiala wrażenie, jakby byla gwiazdą M, a to zaledwie wczesne K.

 

 

Pamiętaj ze jeżeli foto było robione obiektywem soczewkowym a nie zwierciadlanym to zielone odcienie lubią wchodzić w wyniku niedoskonałości korekty aberracji chromatycznej w układzie. Np. moja luneta Yukon ma dość dobra korektę, ale wszystko posiada zielone obwódki, wiele achromatów ma podobnie więc trzeba czasem brać na to poprawkę :)

  • Lubię 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Z kolorkami to trzeba uważać. Tutaj potrzebny jest naprawdę wysokiej klasy sprzęcik. Nawet lustro tak do końca nie oddaje prawdziwej barwy, bo zależy jaką ma powłokę. Jedne ocieplają inne oziębiają, jeszcze inne wybielają...

Edytowane przez JSC
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

 

Pamiętaj ze jeżeli foto było robione obiektywem soczewkowym a nie zwierciadlanym to zielone odcienie lubią wchodzić w wyniku niedoskonałości korekty aberracji chromatycznej w układzie.

 

Dokładniej w obiektywach soczewkowych jest tak, że rozogniskowując gwiazdy w stronę nieskończoności wpadamy w zafarb czerwono-pomarańczowy a gdy rozogniskowujemy w przeciwną stronę najpierw robią się zielono-seledynowo-bladożółte i dopiero po mocniejszym rozogniskowaniu "powracają" do w miarę naturalnych kolorów.

Poniżej trzecia para zdjęć z serii, którego nie zamieszczałem publikować, bo jest za mało rozogniskowane i część gwiazd wpada w ten zielono-seledynowy zafarb. Kadr przedstawia granicę gwiazdozbiorów Herkulesa i Korony Północnej z M13 w środku.

 

NA GRANICY HERKULESA I KORONY PN.JPG NA GRANICY HERKULESA I KORONY PN ROZOGNISKOWANE.JPG

 

O ile jeszcze dwie towarzyszki M13 o barwach 1,55 i 0,26 pokazują swoje pomarańczowawe i niebieskawe kolory, to parka v1 i v2 CrB mocno rozczarowuje - pomimo barwy 1,64 oraz 1,52 - zamiast pomarańczowo-czerwonawego odcienia, pokazuje właśnie to nijakie blado-zielono-seledynowe oblicze. <_<

Edytowane przez jutomi
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

 

Dokładniej w obiektywach soczewkowych jest tak, że rozogniskowując gwiazdy w stronę nieskończoności wpadamy w zafarb czerwono-pomarańczowy a gdy rozogniskowujemy w przeciwną stronę najpierw robią się zielono-seledynowo-bladożółte i dopiero po mocniejszym rozogniskowaniu "powracają" do w miarę naturalnych kolorów.

 

Taka dygresja...

Właśnie zastanawiałem się nad dziwnym wykresem korekcji w orthoapo - warto zobaczyc - tam wszystkie barwy są na wykresie równoległe, wiec nie byłoby chyba takich niespodzianek jak opisałeś powyzej http://www.telescope-optics.net/semiapo_and_apo_examples.htm

 

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

We wszystkich obiektywach i teleskopach, które miałem (łącznie z TSA 102S) przy fotografowaniu z Live View i powiększeniu 10x, przy idealnej ostrości planety i gwiazdy mają kolor bladożółty i minimalną średnicę; rozogniskowując w jedną stronę zyskują czerwoną obwódkę i powiększają średnicę a rozogniskowując w drugą stronę również zwiększają średnicę i zyskują zieloną obwódkę. Od zawsze wykorzystywałem tą właściwość optyki do ustawiania ostrości.

Sam jestem ciekawy, czy w takim TOA 130 rzeczywiście byłoby inaczej...

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Gość Bellatrix

HIP63081 Virgo - binary, pomaranczowy i niebieski, przypadkowo teleskop skierowalem- a raczej wedrując do gromady galaktyk.

Piękny przykład. I z tego co widzę, stopień separacji i wielkości gwiazdowe w miarę rozsądne (tzn możliwe do zaobserwowania przez niewielki teleskop). Spróbuję ją odszukać przy najbliższej pogodnej nocy.

 

"HIP 63081/63079 Uncertain double-star solution of system HIP 63081 (A) + 63079 (B). TYC 885-1206-1 (at α = 193. 876 391, δ = +11. 496 233) may be identified with component A (HIP 63081). The position of component B (HIP 63079) is probably correct, giving θ = 220 , % = 29.63 arcsec relative to component A."

 

Źródło: ftp://cdsarc.u-strasbg.fr/more/HIP/cdroms/docs/vol10not.pdf

 

A Ty, PiotrTheUniverse, spróbuj spojrzeć na iotę Cassiopeiae. To jest układ potrójny. Niezwykle ciekawy jeśli chodzi o barwy. Widziałam szkice i zdjęcia, ale każdy inaczej interpretuje barwę najsłabszego ze skladników. Niektórzy mówią, ze jest biało-błękitnawy. Ale on ma wskaźnik barwy 3,5. Ja myślę, że taki efekt spowodowany jest tym, że gwiazda nie jest pomarańczowa, jak większość chłodnych gwiazd, tylko czerwono-bordowa, tak że w kontraście z żółtą składową typu widmowego F, sprawia wrażenie fiołkowej, zimnej i majacej mało wspólngo z ciepłą barwą. Ja ją widze jako czereśniowo-fiołkową.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

^^ Zachęcam do robienia szkiców :) Znalazłem na tej stronce http://laorilladelcosmos.blogspot.com/2009_05_01_archive.html ... to wygląda równie fajnie jak zdjęcie... dodatkowo jeszcze ralacja - ale niech każdy sam sobie przetłumaczy ;) Chyba w końcu właśnie odkryłem dobrą dla mnie metodę robienia szkiców dzięki HIP 63081 i oczywiście PiotrTheUniverse :)

 

VIR-STF+1689+-PS.jpg

VIR-STF+1689.jpg

 

 

Edytowane przez JSC
  • Lubię 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

^^ Zachęcam do robienia szkiców :) Znalazłem na tej stronce http://laorilladelcosmos.blogspot.com/2009_05_01_archive.html ... to wygląda równie fajnie jak zdjęcie... dodatkowo jeszcze ralacja - ale niech każdy sam sobie przetłumaczy ;) Chyba w końcu właśnie odkryłem dobrą dla mnie metodę robienia szkiców dzięki HIP 63081 i oczywiście PiotrTheUniverse :)

 

VIR-STF+1689+-PS.jpg

VIR-STF+1689.jpg

 

 

 

dzieje się!

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Piękny przykład. I z tego co widzę, stopień separacji i wielkości gwiazdowe w miarę rozsądne (tzn możliwe do zaobserwowania przez niewielki teleskop). Spróbuję ją odszukać przy najbliższej pogodnej nocy.

 

"HIP 63081/63079 Uncertain double-star solution of system HIP 63081 (A) + 63079 ( B). TYC 885-1206-1 (at α = 193. 876 391, δ = +11. 496 233) may be identified with component A (HIP 63081). The position of component B (HIP 63079) is probably correct, giving θ = 220 , % = 29.63 arcsec relative to component A."

 

Źródło: ftp://cdsarc.u-strasbg.fr/more/HIP/cdroms/docs/vol10not.pdf

 

A Ty, PiotrTheUniverse, spróbuj spojrzeć na iotę Cassiopeiae. To jest układ potrójny. Niezwykle ciekawy jeśli chodzi o barwy. Widziałam szkice i zdjęcia, ale każdy inaczej interpretuje barwę najsłabszego ze skladników. Niektórzy mówią, ze jest biało-błękitnawy. Ale on ma wskaźnik barwy 3,5. Ja myślę, że taki efekt spowodowany jest tym, że gwiazda nie jest pomarańczowa, jak większość chłodnych gwiazd, tylko czerwono-bordowa, tak że w kontraście z żółtą składową typu widmowego F, sprawia wrażenie fiołkowej, zimnej i majacej mało wspólngo z ciepłą barwą. Ja ją widze jako czereśniowo-fiołkową.

spróbuję; mogłem baczniej lukać na tą 'rozgwiazdę'. Jakoś mnie do układów gwiazd nie ciągnęło do puki nie dowiedziałem się, ile wśród nich kolorów... i nawet taki, jak czereśniowo-fiołkowy - zapamiętam to, Bellatrix!

Edytowane przez PiotrTheUniverse
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Czytam coś własnie o gwiazdach weglowych http://astronomy.eaglecreekobservatory.org/carbon.html

Pewnie juz było, ale jakoś przeoczyłem - która z gwiazd (w miarę widocznych ;) ) jest najbardziej ciemno czerwona? Y CVn (La Superba)?

 

Coś widzę tutaj http://astronomy.eaglecreekobservatory.org/doubles/colors.htmlR Cmi , VY Uma?

 

A moze jednak niewęglowe dierżą palmę pierwszeństwa: Ruby Star, Granat - jakie przytoczyła już Bellatrix?

 

Czytając o tej chmurze pyłowej wokół gwiazd węglowych "robiącej" ich kolor - nie można chyba okreslić barwy po temperaturze gwiazdy? Zreszta tak jak juz tutaj pisano - nie zawsze "wskaźniki barw" odpowiadają rzeczywistości.

 

Przepraszam za takie tam wyrwane myśli na gorąco ;)... Ale moze ktos zechciałby to jeszcze raz łopatologicznie objasnic :)

Wiem, że wiele z nich jest zmiennych, jak Bellatrix pisała... ale moze jest jakaś najczerwieńsza?

Edytowane przez JSC
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Tak się złożyło, że szukając kompletnie czegoś innego, natknąłem się na kilka zestawień węglówek :)

 

Pierwsze z nich to tabela Briana Skiffa:

 

carbonn.jpg

 

Kolejne pochodzi z Sky & Telescope (Grudzień 2014):

 

carbon2.jpg

 

...oraz Carbon Star Observing Program, który zawiera 100 takich gwiazd :)

 

https://www.astroleague.org/files/obsclubs/CarbonStar/CarbonStar-List.pdf

  • Lubię 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Gość Bellatrix

Dzięki Paether! Wspaniałe znalezisko :) A zastanawiam się, czy kolumna tabeli oznaczona jako B-V przedstawia wskaźnik barwy? Jeśli tak, to z VHya trochę przesadzili... Stellarium pokazuje, że B-V wynosi 2,59. Niektóre wartości w tej tabelce pokrywają się z danymi ze Stellarium, a inne nie. Wyjaśnicie mi dlaczego tak jest? A może to nie wskaźnik barwy?

Ale poza tym tabela świetna. Wielu z tych węglówek nie znałam, a mają całkiem dobrą jasność. Koniecznie odszukam, jak tylko pogoda pozwoli.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Gość Bellatrix

 

"która z gwiazd (w miarę widocznych ;) ) jest najbardziej ciemno czerwona? Y CVn (La Superba)?"

 

 

JSC, jako bardzo bardzo ciemno (głęboko)-czerwona opisywana jest T Lyrae. Ona jest dość słaba (wielkość gwiazdowa w przedziale 7,5- 9,2) ale to nie przeszkadza w zaobserwowaniu barwy.

La Superba, Gwiazda Granat czy Rubby Star (dwie ostatnie to niewęglówki, tylko późne emki) wcale nie mają aż tak głębokich czerwonych barw. One są pomarańczowo-czerwone i widać w nich wiele żółtego odcieniu.

T Lyr oraz S Cep są tak czerwone, że bardziej podchodzą pod czereśniową czerwień niż pomarańcz. Nie wiem, jaka węglówka jest najgłębiej czerwona, ale śmiało można powiedzieć, że te dwie ostatnie są pod tym względem wybitne.

Edytowane przez Bellatrix
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Podskoczyłem wczoraj do T Lyr, leży o rzut beretem od Vegi :) świetny ma kolor w okularze, złapałem kamerką trochę fotonów, ale to potem. Na początek próba kolorystyki, jest to zestawienie zrzutów z ekranu natywnych barw z ATIK Titan color i Newtona 305/1500. Robiłem to tak, że na identycznych parametrach gamma i histogramu złapałem szybko Vegę a potem szybki skok do T Lyr i na zmniejszonym krążku bo jest ciemniejsza natychmiast pobierałem próbkę. Co ciekawe potem po wycięciu ze zrzutu T Lyr w prostokącie i wklejeniu go z obraz Vegi praktycznie nie widać różnic w tle obu gwiazd a ja nic nie maskowałem, wklejałem na żywca T Lyr z otoczeniem właśnie po to aby wykazać identyczność parametrów tła a zatem i całego obrazu dla obu próbek. Teraz rozterka, które foto jest bliższe prawdy? Patrząc na Vegę bym powiedział że to bez filtrów, patrząc na T Lyr że to z Neodymem. Chyba będzie trzeba robić mixa stakiem sumą ^_^

 

Newton 305/1500 + ATIK Titan color (bez filtrów) | T Lyr + Vega

Vega+T_Lyr-nof-color.jpg

 

Newton 305/1500 + ATIK Titan color (filtr Neodymowy) | T Lyr + Vega

Vega+T_Lyr-neod-color.jpg

 

A może Vega jest taka niebieska ?

Edytowane przez HAMAL
  • Lubię 3
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić grafiki. Dodaj lub załącz grafiki z adresu URL.

×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.