Operacja: księżycowy centralny południk

Loxley · 12 Września 2016

Operacja: księżycowy centralny południk. (weekend wrześniowy)

Reportaż z trzydniowych obserwacji i fotografowania Księżyca po pierwszej kwadrze, w połączeniu z testami refraktora achromatycznego TS 152/900 z kombinacjami filtrów.

Piątek, 9 września br. Gloria Serenitatis.

Po ostatnich sesjach zdjęciowych w sierpniowe poranki czułem niedosyt i oczywiście... niewyspanie. Stary Księżyc należy jeszcze do nocy - oglądany nie do końca rozbudzonymi oczyma i z głową tkwiącą nadal w oparach marzeń sennych. Nowy Księżyc natomiast przynależy już do zmierzchającego dnia, odciskającego się w ciele zmęczeniem, może znużeniem, ale na pewno nie odurzeniem sennym. W głowie wciąż funkcjonuje jasny umysł. Stąd dziwny tytuł - gloria serenitatis, odnoszący się nomenklaturowo do nazwy księżycowego morza - Morza Jasności, ale też do tej postulowanej jasności intelektu.

Księżyc przebywał nad dachami domostw, zaglądał do kominów jakby był ich czyścicielem, unosił się na fali ciepłych prądów wstępujących (lub dymów), podobny do surfera w srebrnym kostiumie neoprenowym, zastygłego w martwym ślizgu trwającym nieskończenie długo, czyli aż do zachodu. Takim go ujrzałem na początku jesiennego okresu - wszak wrzesień to już miesiąc jesieni - zaledwie parę godzin po pierwszej kwadrze - niespokojnego, jakby czymś wzburzonego, drżącego.

W pierwszej kwadrze, oprócz "trochę wybielonych" mórz wschodniej półkuli: Crisium, Fecunditatis i Nectaris, oraz kontrastujących swoją ciemno popielatą barwą basenów leżących bliżej południka centralnego: Tranquillitatis i tytułowego Serenitatis, dominują kraterowe tercety: TCC (*1), PAA (*2), AAA (*3), a także kwartet PRWD (*4). Jest też jeden znany duet na północy: Aristoteles-Eudoxus. Środek terminatora pięknie rozpada się na dziesiątki załamań i iglic cienia, zwłaszcza zachwyca w okolicy kraterów Arzachel i Thebit.

TS152/900, kamerka ASI120M z filtrami: UV/IR-cut i Baader Solar Continuum, EQ-ATM, Autostakkert!2 (150/2500), Registax6, mozaika Microsoft ICE.
Skróty, użyte w tekście:

*1) TCC - Theophilus, Cirillus, Catharina na zachodnich brzegach Mare Nectaris.
*2) PAA - Ptolemaeus, Alphonsus, Arzachel - na środku tarczy.
*3) Archimedes, Aristilus, Autolycus - na częściowo oświetlonym Morzu Deszczów.
*4) Purbach, Regiomontanus, Walther, Deslandres - trochę na południe od centrum.

Sobota, 10 września br. Gloria Imbrium.

Żółty, jakby trochę przygaszony, deszczowy Księżyc o zmierzchu, na bezchmurnym ale mglistym niebie, na zakończenie słonecznego dnia. Deszczowy, bo oświetlony Basen Imbrium przywoływał to skojarzenie, wyraźnie pozostając w sprzeczności z odczuciami meteoropatów. To morze nie doświadczyło deszczów, za to śladów ognia jest tu pełno. Gdy wymawiamy głośno jego nazwę, nie powinniśmy przywoływać w pamięci chłodną bryzę wiatru niosącego znad morza aerozole mikroskopijnej wilgoci - miejmy świadomość, że otwieramy wtedy niebo dla nawałnic ognia i żaru, i niekończących się spazmów wstrząsanego gruntu, i tumanów pożogi po horyzont. Nie życiodajny deszcz, a raczej przedsionek piekła - nie żyzny żywioł, a paroksyzm wszelkiego istnienia. To morze doświadczyło przed eonami czasu morza ognistego deszczu.

Łuk Kaukazu i Apenin kierował spojrzenie na to miejsce terminatora, gdzie w bladym świetle świtu reinkarnował się wielki Kopernik. Rozrzucone promieniście, głazy i zszarzały pył, pośród fałd i zagłębień - to ślady dawnych fal energii - człowieka i żywiołu. W historii ważny ślad pozostawili - zniszczyli i odmienili świat.

Na linii terminatora dzieją się cudowne rzeczy. Ładnie widoczny cień w kraterze Plato na północy. Rejon Fra Mauro, na środku - choć stary, bardzo wyraźny, z niewielkimi ornamentami grzebieniastego cienia. Jest też odniesienie do dyskusji w innym wątku - koło Fra Mauro widać strukturę, która tak oświetlona może przypominać rysunek krzyża. Nieco niżej, niepozorna formacja kraterowa Opelt-Gould, przypominająca egipskiego Sfinksa, ozdobiona jest długim grzebieniem cieni. Podobny ornament powstał w mniejszym z pary kraterów: Pitatus i Hesiodus. Rupes Recta widoczna w bardzo korzystnym świetle jako ciemna linia. Nawet subtelne łańcuchy kraterów: Abulfeda i Davy dostrzec można bez trudu.

Wycinek terminatora powstał przy użyciu filtrów: redGSO#29 i UV/IR-cut, ponieważ oferują więcej światła potrzebnego do lepszego zobrazowania ciemniejszych partii terenu. Prześwietlenie jasnych obszarów było zamierzone. Wąskie spektrum światła jakie daje inna para filtrów: UV/IR-cut i SolCont przydaje się do zdjęć całej powierzchni, bo wygładza różnice jasności.

TS152/900, kamerka ASI120M z kombinacją filtrów: UV/IR-cut i Baader Solar Continuum (dla mozaiki), oraz UV/IR-cut i redGSO #29 (dla wycinka terminatora), EQ-ATM, Autostakkert!2 (150/2500), Registax6, mozaika Microsoft ICE.

Niedziela, 11 września br. Gloria Nubium.

Chmurny, obłoczny, czyli potocznie niepogodny Księżyc (od Morza Chmur), ze swoją prostotą Prostej Ściany i okrągłościami kopuł w rejonie księżycowych Karpat, z lunarnym paralotniarzem nad Zatoką Tęcz i drapieżnymi bliznami rowów Hippalus.

Niebo zamglone, poprzecinane smugami kondensacyjnymi rejsowych samolotów. Obraz przez większość czasu drżał i rozmywał się, ale czasami na sekundę lub dwie, wyostrzał się obiecująco. Wokół pękatego już Księżyca rozprzestrzeniała się lekko irydująca poświata i razem ze Srebrnym Globem nabierała barwy zgaszonej żółci. Po rozjaśnionym niebie przemykał cień nietoperza, nie Batmana, a zapewne plebejskiego Gacka, który wielkimi zakolami lustrował szaro granatowe niebo, płosząc ćmy przytulone - jakby przypadkiem - do księżycowego lampionu widniejącego na ekranie laptopa. Za-ćmiony Księżyc, to chyba też oryginalna cecha? Dwie godziny później niebo odzyskało przejrzystość, ale było już za późno na ponowienie sesji zdjęciowej, bo Księżyc - może również zdegustowany przeciągającą się mglistością - zniżył się i poczerwieniał, jakby w złości.

Łuk Zatoki Tęcz wystający w mrok, poza terminator, jak spóźniony paralotniarz szukający miejsca do lądowania, a przylądek Laplace'a grozi mu ostrą iglicą cienia, jak mieczem.
Subtelne łukowate resztki koron kraterów w obszarze łańcucha gór Ural, jakby zarysy rogów byka na obrazie corridy Pabla Picassa, który dopiero co zaczął jego szkicowanie.
Zakola, cienie, dziwnie regularne łuki - ślady dawnych impaktów wokół młodego Bullialdusa, wiszącego nad leżącym nieopodal na południu Bagnem Epidemii. Rowy Hippalus wyglądają jakby opary snujące się znad tego "błotnistego" miejsca.

TS152/900, kamerka ASI120M z kombinacją filtrów: UV/IR-cut i Baader Solar Continuum (dla mozaiki), oraz UV/IR-cut i redGSO #29 (dla wycinków terminatora), EQ-ATM, Autostakkert!2 (150/2500), Registax6, mozaika Microsoft ICE.

sfd · 12 Września 2016

:like:

ANowak · 12 Września 2016

świetnie napisane, a zdjęcia urzekają swoją szczegółowością

Loxley · 13 Września 2016

Dziękuję. Może dodatkowym podziękowaniem, będzie ciąg dalszy reportażu i kolejne zdjęcia. No i podsumowanie.

Poniedziałek, 12 września br. Gloria Humorum.

Ostatni dzień przedłużonego (nieplanowanie) weekendu obserwacyjnego. Tak, wilgotny (od Mare Humorum), zamglony (od Mare Nubium), ale jasny i położony trochę wyżej (od Mare Serenitatis) Księżyc, 3 dni po pierwszej kwadrze. Wypieszczony przez pulchne i miejscami włókniste wieczorne chmury, które urządziły barwny i zmysłowy pokaz, koloryzując lub przesłaniając Srebrny Glob, czyniąc jednocześnie zamęt i popłoch w moich poczynaniach, bo niepewność pogodowa stała się nagle pierwszoplanowym aspektem. Pogoda jednak wróciła, choć za chmurami ciągnęła się olbrzymia przestrzeń mglistego powietrza i z rzadka, niewielkich pasemek obłoków. Nie było rewelacji, ale obraz z Barlowem Ultima 2x był obiecujący i to właśnie kilku kadrom z ekwiwalentnej ogniskowej F 1800 (po zmniejszeniu przy obróbce) poświęciłem sesję zdjęciową.

Zatoka Tęcz z opalizującą zachodnią krawędzią.

Północna część Morza Wilgoci (Mare Humorum): "pączkujący" Gassendi z dobrze widocznymi rowami (Rimae Gassendi) i przytulonymi od północy "mniejszymi braćmi": Gassendi A i Gassendi B; na górze przy krawędzi zdjęcia, przypominający Fracatoriusa, w połowie zatopiony w morzu magmy - Letronne; przy zachodniej krawędzi Morza Wilgoci, jako część struktury grzbietów (dolna krawędź zdjęcia) pięknie oświetlona Rupes Liebig (siostra Rupes Recta na Mare Nubium), w towarzystwie dwóch niewielkich kraterków.

Szeroki kadr (pełnoklatkowy) południowo zachodniego fragmentu terminatora, z charakterystycznym podłużnym kraterem Schiller, który jest północną granicą Basenu Schiller-Zucchius, widocznym w "maskowaniu" masywnych cieni. Przy prawej krawędzi kadru duże kratery: Longomontanus i Clavius.

Refraktor achromatyczny TS 152/900, Barlow Vixen Ultima 2x (krotność w tej konfiguracji: 2,3x), ASI 120M z filtrami: redGSO#29 i UV/IR-cut, EQ-ATM, AutoStakkert!2 (150/2500), Registax 6.

Podsumowanie.

Reportaż nie byłby pełny, gdybym w prezentacji całego anturażu, nie pokazał testowanego sprzętu, czyli refraktora TS 152/900. Łącznie w siedmiu sesjach zdjęciowych poznawałem jego możliwości, zalety, wady - konfigurowałem z różnymi filtrami, aby świadomie i w miarę sprawnie używać go w określonych sytuacjach. Miał być alternatywą dla MAKa 150 do zdjęć Księżyca na niskich wysokościach i we wczesnych i późnych jego fazach. Chyba nigdy nie porównam obu sprzętów w sytuacji gdy Księżyc będzie wyżej niż 30 stopni i w dobrych warunkach widoczności, ale mając na uwadze wyniki z wczorajszego dnia, intuicja podpowiada mi, że skala F 1800 mm może być z powodzeniem stosowana na obu sprzętach. Przewaga MAKa w skalach większych niż 1800 mm, czyni go bardziej uniwersalnym instrumentem. Stosując filtry dające wąskie lub jedynie zawężone spektrum światła, można nie przejmować się zbytnio określeniem "refraktor achromatyczny", czyli używając młodzieżowego slangu - "badziewny". Odkryłem w nim cechy upodabniające go do sprzętu ED, ale żeby je wykorzystać, trzeba uciec się do wyrafinowanych zabiegów.

Powszechnie, testy służą do odkrywania mankamentów sprzętu, często mają na celu zdegradowanie jakiegoś modelu w hierarchii wielu innych, podobnych, gdy dotychczasowa opinia o nim była raczej pochlebna. Ja postanowiłem podbudować swoją opinię o refraktorze TS i stałem się restauratorem jego renomy. Jego cena, obarczona dotychczas klauzulą "jeszcze się do czegoś przyda", czyli tak na pograniczu stwierdzenia: "nadzieja umiera ostatnia" i "dawnych wspomnień czar" - została podbita w stopniu przypominajacym giełdową hossę. Nie pytajcie więc: ile wydałem? Mówię Wam - jaki mam skarb!

Alien · 13 Września 2016

:like:

Loxley · 15 Września 2016

W ciągu kilku dni uporałem się z resztą materiału z 12 września. Są to dwa kadry z ogniskowej F-900 mm, przedstawiające terminator. Miały być kadrami referencyjnymi dla zdjęć z Barlowem 2x, które wstawiłem już wcześniej. Powinny uzupełniać test, bo odnoszę wrażenie, że zdjęcia z Barlowem (F-1800 mm) są dużo lepsze. Nie mogę wykluczyć, że na okres tych 30 minut warunki się poprawiły, bo nie chodzi tu o wpływ samych filtrów - różnych w obu konfiguracjach.

Szersze kadry dają też możliwość dostrzeżenia paru subtelności na "gładkich" partiach księżycowej powierzchni.

Refraktor achromatyczny TS 152/900, ASI 120M z filtrami Baader Solar Continuum i UV/IR-cut, EQ-ATM, AutoStakkert!2 (150/2500), Registax 6.