Skocz do zawartości

NAVI, pierścień królowej Kasjopei


Gość Bellatrix

Rekomendowane odpowiedzi

NAVI, PIERŚCIEŃ KRÓLOWEJ KASJOPEI

post-29939-0-74578100-1476315081.png

Gamma Cassiopeiae (zwyczajowo nazywana Navi lub Tsih) jest najjaśniejszą z gwiazd należących do konstelacji Kasjopei. Kasjopeja to gwiazdozbiór okołobiegunowy, co oznacza, że Navi (jak i reszta gwiazd konstelacji) jest widoczny z terenu Polski przez cały rok, nigdy nie zachodzi.

Odszukanie Gammy Cassiopeiae nie sprawia trudności, gdyż gwiazda ta cechuje się wysoką jasnością wizualną. I choć jest zmienna (1,60m do 3,00m), to fluktuacje jasności mają raczej łagodny przebieg. Obecnie jasność wizualna Navi utrzymuje się na poziomie 2,15m, co sprawia, że gwiazda jest bez problemu widoczna gołym okiem. Znajduje się ona w miejscu symbolicznej dłoni mitycznej królowej Kasjopei. Stanowi środek łatwo rozpoznawalnego asteryzmu, „litery W”.

Navi jest gwiazdą zmienną erupcyjną. Jednocześnie jest prototypem niewielkiej grupy gwiazd zmiennych typu Gamma Cassiopeiae (GCAS). Jej jasność oscyluje w zakresie 1,60m do 3,00m. Zmiany mają charakter nieregularny.

Grupa gwiazd zmiennych typu GCAS mają specyficzne krzywe jasności, które wskazują na obecność dodatkowego komponentu tworzącego z gwiazdą macierzystą system binarny. Do grupy GCAS należą gwiazdy, których typy widmowe mieszczą się w przedziale B0- F1,5e, klasa jasności: III- V. Moc promieniowania rentgenowskiego pochodząca od tych gwiazd powinna zawierać się w zakresie 1032- 1033 [erg/s]. Promieniowanie rentgenowskie ma charakter termiczny.

 

 

Gwiazda jest oddalona od Ziemi o dystans około 600 l.ś. Należy do typu widmowego B0,5 IVpe. Jej wskaźnik barwy to -0,06, a więc jest wyraźnie błękitna, co jest zauważalne nawet bez użycia sprzętu optycznego.

Litera „e” w zapisie typu widmowego oznacza obecność linii wodoru w widmie spektroskopowym. Navi, choć jest gwiazdą typu B, wykazuje obecność wodoru (co jest cechą typową gwiazd typu widmowego A- tzw. seria wodorowa Balmera). W przypadku γ Cas linie wodorowe pochodzą z dysku materii wodorowej, uwalnianej przez gwiazdę na skutek jej szybkiej rotacji. Otoczka ta osiąga bardzo wysoką temperaturę, przez co uzyskujemy wyraźne widmo emisyjne w paśmie wodorowym.

Z kolei „p” (peculiar- szczególny) wskazuje na wyjątkowy, nietypowy charakter widma.

post-29939-0-84575700-1476314230_thumb.jpg

 

γ Cas jest podolbrzymem. Opuściła już ciąg główny, zwiększając swoje rozmiary, by w przyszłości osiągnąć jasność olbrzyma. Obecnie jest blisko 40.000 razy jaśniejsza od Słońca. Z uwagi na swą znaczną masę (ok. piętnastu mas naszej Dziennej Gwizady) ma spore szanse na zakończenie swojego życia jako supernowa. Jednak należy wspomnieć, że na skutek działania silnego wiatru gwiazdowego, Navi z każdą chwilą traci część swojej materii. Szacuje się, że rocznie ubywa mu w ten sposób 7 . 10-9 mas słonecznych. Wiatr gwiazdowy koncentruje się w obszarze dysku materii otaczającym gwiazdę.

Gwiazdy typu widmowego Be uchodzą za jedne z bardziej tajemniczych zagadnień astrofizyki. J.M. ToTorrejon oraz Ch. Motch z Uniwersytetu w Alicante (Hiszpania) twierdzą, że nie są one jednak rzadko spotykane. Szacuje się, że gwiazdy Be stanowią aż 20% wszystkich gwiazd typu widmowego B.

Widmo spektroskopowe gwiazd Be, w tym także Gammy Cassiopeiae, podlega fluktuacjom. Ma to również odwzorowanie w przebiegu zmian jej widma na przestrzeni czasu. Siła linii emisyjnych była zmienna: od umiarkowanych do bardzo wyraźnych. A w latach 1932-1942 linie te uległy tak znacznej zmianie, że Navi była wówczas zwyczajną gwiazdą typu B, a nie jak zawsze Be.

 

Gwiazda zmienna:

Zmienność γ Cas jest spowodowana przez kilka czynników. Wiąże się m.in. z fluktuacjami gęstości dysku plazmowego znajdującego się wokół gwiazdy. Gęstość materii w obszarze dysku podlega cyklicznym zmianom. Istnieje teoria o spiralnej fali, która rozchodzi się w tym obszarze powodując wahania gęstości, a co za tym idzie, także zmiany jasności gwiazdy.

Istotny jest również czynnik związany z binarnym charakterem Navi. Wzajemna rotacja składników systemu γ Cas także ma znaczący wpływ na zmiany jasności gwiazdy.

Jasność Gammy Cassiopeiae waha się w dość szerokim zakresie (1,60m do 3,00m). Przebieg ten nie jest dynamiczny ani regularny. Obecnie jasność Navi utrzymuje się na poziomie około 2,2m.

 

Rotacja:

Cechą charakterystyczną, która wyróżnia gwiazdy typu widmowego Be na tle innych gwiazd (również zwykłych typu B ) jest ich wyjątkowo wysoka prędkość rotacji. W obszarze równika sięga ona nawet 450km/s. Tak ogromna prędkość powoduje spadek siły grawitacji na równiku oraz wypływ masy, która następnie gromadzie się wokół gwiazdy jako dysk lub otoczka. Tak szybko wirująca gwiazda znajduje się na pograniczu stabilności, po przekroczeniu której mogłaby zostać rozerwana.

Navi podczas ruchu obrotowego wyrzuca porcje materii, która następnie formuje dysk wokół gwiazdy. Materia uwalniana jest w nieregularnych odstępach czasu i, jak zostało już wspomniane powyżej, ma wpływ na fluktuacje jasności γ Cas. Oddawanie porcji plazmy przez gwiazdę spowodowane jest dużą prędkością liniową w obszarze równika szybko wirującej gwiazdy.

 

Promieniowanie rentgenowskie:

Gamma Cassiopeiae jest wyjątkowo silnym emiterem promieniowania rentgenowskiego. Naukowcy nie mają jednoznacznej odpowiedzi odnośnie przyczyny tego zjawiska. Jedna z hipotez głosi, że tak intensywny strumień promieni X mógłby pochodzić od gwiazdy neutronowej towarzyszącej γ Cas i tworzącej wraz z nią układ binarny.

 

System wielokrotny:

post-29939-0-31519900-1476314227.png

Navi współtworzy układ binarny z dodatkowym składnikiem. Gwiazda towarzysząca Gammie Cassiopeiae jest rozdzielna spektroskopowo. Rotuje wokół pierwotnej składowej z okresem 203,59 dnia. Ekscentryczność orbity tego układu podwójnego wynosi 0,26. Składowa wtórna ma masę zbliżoną do masy słonecznej. Nie posiadamy informacji odnośnie budowy bliskiego komponentu Navi. Może być ona zarówno zwykłą gwiazdą, jak i zbudowaną z materii zdegenerowanej, czyli gwiazdą neutronową lub białym karłem. Obecność gwiazdy neutronowej wyjaśniałaby przyczynę silnego promieniowania rentgenowskiego, emitowanego przez Gammę Cassiopeiae. Gaz (plazma) wyciekający z gwiazdy głównej mógłby wówczas być akreowany przez niezwykle gęsty składnik wtórny. Na skutek tej akrecji, energia grawitacyjna zamieniałaby się na energię cieplną inicjując emisję promieniowania X o charakterze termicznym.

post-29939-0-63088400-1476314394.jpg

 

Pobliskie obiekty głębokiego nieba:

Navi znajduje się w pobliżu mgławicy refleksyjnej IC 59 oraz mgławicy emisyjnej IC 63. γ Cas jest oddalona o dystans ok. 3-4 lat od obu obiektów. Jonizuje ich materię oraz podświetla je niebieskim blaskiem.

post-29939-0-51326600-1476314128.jpg

 

 

Źródło:

1. Informacje ze strony internetowej AAVSO.

2. M.L. Whitehorne, R.A.S.C. Halifax Centre.

3. D. Levy, “Guide to Variable Stars”, str. 223.

4. J.R. Percy, “Understanding Variable Stars”.

5. Internetowy katalog gwiazd podwójnych “Stelle Doppie”.

6. M.A. Smith, R. Lopes de Oliveiro, C. Motch, “The X-ray Emission of The Gamma Cassiopeiae Stars”, 2016.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Znaczy się, Szedar to cycek królowej. Nie wiedziałem.

Piszesz, że gamma jest najjaśniejszą gwiazdą. Zawsze myślałem, że najjaśniejsze są alfy. Wikipedia też tak twierdzi. To jak jest? Gamma jest obecnie najjaśniejsza z racji swej zmienności?

Alfa powinna być najjaśniejsza, ale tylko teoretycznie. W praktyce jest masa odstępstw wynikających z nie wiadomo czego :) Ktoś sobie wymyślił najjaśniejszą np betę i tak zostało. To raczej nie kwestia zmienności na przestrzeni lat, choć może w jakimś przypadku tak jest.

Jest mnóstwo przykładów:

-najjaśniejsza jest gamma Strzały, pewnie dlatego nazwali ją gammą, bo alfa i beta ładnie wyglądają razem na końcu Strzały, a gamma w środku :)

-w Wielkiej Niedźwiedzicy najjaśniejszy jest epsilon, czyli Alioth, a nie alfa Dubhe

-alfa Herkulesa jest wywalona zupełnie poza gwiazdozbiór, a najjaśniejsza jest beta

-w Smoku to już kogoś pogrzało, bo alfa jest o 1,45 mag ciemniejsza od gammy!

-nawet w Orionie beta (Rigel) jest o 0,3 mag jaśniejsza od alfy (Betelgezy). To pewnie dlatego, że Betelgeza jest ładniejsza :)

 

Tyle na szybko wertując Stellarium, pewnie przykładów jest więcej. Jak widać, albo ktoś kto nadawał te alfy i bety za dużo wypił, coś brał, był niedorozwinięty, a może robił sobie zwyczajnie jaja :flirt: Nie ma w tym żadnej logiki i nie należy jej szukać :Boink:

Edytowane przez MateuszW
  • Lubię 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

W tym momencie jest uważana za najjaśniejszą ;)

Z ciekawości sprawdziłem w ilu gwiazdozbiorach alfa nie jest najjaśniejsza:

 

  1. Bliźnięta
  2. Delfin
  3. Herkules (tutaj "łeb w łeb" i różne źródła różnie traktują)
  4. Jednorożec
  5. Kasjopeja
  6. Korona Południowa (tutaj też prawie na równi)
  7. Koziorożec
  8. Kruk
  9. Mały Lew
  10. Mikroskop
  11. Oktant
  12. Orion (istnieją śladowe ilości obserwacji z Betelgezą jako najjaśniejszą)
  13. Pegaz
  14. Puchar
  15. Rak
  16. Rufa (brak alfy w gwiazdozbiorze)
  17. Ryba Latająca
  18. Ryby
  19. Smok
  20. Strzała
  21. Strzelec
  22. Trójkąt
  23. Waga
  24. Warkocz Bereniki
  25. Wąż Wodny
  26. Węgielnica
  27. Wielka Niedźwiedzica
  28. Wieloryb
  29. Wodnik
  30. Żagiel (brak alfy w gwiazdozbiorze)
  31. Żyrafa

31/88 - całkiem sporo ;)

 

  • Lubię 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

W tym momencie jest uważana za najjaśniejszą ;)

Z ciekawości sprawdziłem w ilu gwiazdozbiorach alfa nie jest najjaśniejsza:

Szybki jesteś :)

 

Herkules (tutaj "łeb w łeb" i różne źródła różnie traktują)

Jak dla mnie 3,35 (alfa) vs 2,75 (beta) na bazie Stellarium to dość jednoznaczne wartości, czy mogą istnieć aż tak duże rozbieżności innych pomiarów, że ta kolejność się zmienia? Czy mówisz o historycznej sprawie?

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

"Znaczy się, Szedar to cycek królowej. Nie wiedziałem."


"Cycek" może mieć co najwyżej krowa, a że Kasjopeja jest mitologiczną królową. to raczej to określenie pasuje tutaj średnio.



"Piszesz, że gamma jest najjaśniejszą gwiazdą. Zawsze myślałem, że najjaśniejsze są alfy."


Nie zawsze tak jest. Paether podał przykład, w jak wielu konstelacjach alfa nie jest najjaśniejszą gwiazdą. Dla przykładu Wodnik: Sadalmelik (alfa) jest odrobinę ciemniejszy od Sadalsuuda (bety).


Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

"Wracając do bohaterki tematu, to chyba pierwszy raz spotykam się z taką nazwą. Jakoś zawsze to był "Cih" :) "

 

Danielu, z kolei ja do czasu opracowywania referatu, nie miałam pojęcia, że istnieje nazwa Cih (lub Tsih) :) Może dlatego, że sporo korzystam ze Stellarium, a tam jest wyświetlane określenie Navi. To ponoć inwersja od imienia amerykańskiego astronauty, Ivana Grissoma.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Tsih (Cih) używane było już przez chińskich astronomów, Navi to widzi-mi-się paru amerykanów i to jeszcze nie ma pewności, której gwiazdy w oryginale dotyczyło.

Z ciekawości poszukałem, jak to było z tą nazwą. Myślę, że to ciekawe, dlatego przetłumaczyłem fragment ze space.com:

 

Astronauci Virgil Grissom, Roger Chaffee i Edward White mieli być członkami załogi pierwszego lotu Apollo. Podczas szkolenia z astronawigacji, Grissom dla żartu, po cichu wprowadził trzy nowe nazwy na liście gwiazd:

  • Dnoces (Jota Ursae Majoris lub Talitha),
  • Navi (Epsilon lub Gamma Cassiopeiae)
  • Regor (Gamma Velorum lub Suhail).

Jak się okazuje, Dnoces to słowo "drugi" (angielskie "second") pisane wspak, odniesienie do Edwarda White'a (był drugim człowiekiem, który wyszedł w przestrzeń kosmiczną). Navi było drugim imieniem Grissoma (Ivan) pisanym od tyłu, a Regor to imię Chaffee'a również pisane od tyłu.

Dziś, nazwy te są klasyfikowane według większości źródeł referencyjnych jako "już nie używane lub nigdy nie używane." Niestety, Grissom nie miał pojęcia, że jego żart będzie swego rodzaju pamiątką po nim i pozostałych członkach załogi. Cała trójka zginęła w pożarze, który wybuchł w module dowodzenia Apollo 27 stycznia 1967 roku.

 

http://www.space.com/5792-sky-strange-star-names.html

  • Lubię 2
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Przeciekawe! Dzięki Danielu.

 

Naprawdę wielcy, twardzi ludzie (jak astronauci) mogą jednak o sobie powiedzieć słynny zresztą cytat (z "Człowieka z blizną")

Zawsze mówiłem prawdę, nawet jak kłamałem! :)


Pozdrawiam

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Kochani, dzisiaj nareszcie udało mi się przygotować szkic Gammy Cassiopeiae. Od ponad tygodnia nie miałam czystego nieba. Dziś także nie ma, ale doczekałam się małego okienka pogodowego :)

Kolor Navi... cudowny błękit, nieprzeciętny. Gwiazda jest biało-błękitna z intensywnie szafirową poświatą. Odcień zimny, wręcz lodowaty, ale bez fioletowej domieszki.

post-29939-0-94491700-1476471595.png

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Loki, pewnie, jeśli masz szkic Navi albo mógłbyś go sporządzić, to byłoby bardzo miło :) Jeśli ktoś z Was ma w swoich zbiorach zdjęcie tej gwiazdy (również tzw. szeroki kard) to także zachęcam do wstawiania w tym wątku.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

No tutaj są zaznaczone oba obiekty, dlatego zapytałam który to. Ale teraz widzę, że na Twoim zdjęciu też są obie mgławice :) Przepraszam za moją niewiedze z zakresu DS-ów. Wstyd za tą moją ignorancję, ale nadrobię braki :)

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Zgaduję, że za cały statek robi trio Żagiel+Rufa+Kil i alfą całego okrętu był/jest słynny Kanopus ?

 

Pejcz pisał o nim niedawno:

 

http://astropolis.pl/topic/55839-nie-zawsze-druga-zlota-ziemia-kanopus/?do=findComment&comment=646681

Pozdrawiam

ko.jpg

Edytowane przez ekolog
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić grafiki. Dodaj lub załącz grafiki z adresu URL.

×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.