Skocz do zawartości

NGC 6791, odległy skarb Lutni


Gość Bellatrix

Rekomendowane odpowiedzi

Gość Bellatrix

NGC 6791
odległy skarb Lutni

image.png
 

Prócz licznych gwiazd podwójnych, galaktyk i mgławicy planetarnej, niewielka konstelacja Lutni, w depozytach swej obfitości skrywa niezwykłą gromadę NGC 6791, jedną  z najstarszych znanych gromad otwartych. Jej wiek jest szacowany na 10- 12,5 miliardów lat, choć niektóre źródła wskazują na wartość 8 mld lat. Obiekt jest nie tylko bardzo stary, ale również wyjątkowo bogaty w nietypowe, rzadko spotykane rodzaje gwiazd. Gromada NGC 6791 wykazuje również znaczny udział pierwiastków o liczbie atomowej wyższej od 2 (od helu). Mówimy więc, że posiada ona wysoką metaliczność.

Promień wewnętrznej części gromady wynosi ok. 124’’. Gromada zawiera co najmniej 47 tzw. błękitnych maruderów- bardzo gorących i niebieskich gwiazd, które sprawiają wrażenie znacznie młodszych niż wiek gromady, do której należą. Ale w rzeczywistości ich wiek jest zbliżony do wieku pozostałych gwiazd składowych. Ale na skutek poboru masy od kompanów układu binarnego, który współtworzą, wyglądają na dużo młodsze jako, że ich paliwo jądrowe nie uległo jeszcze wyczerpaniu.
Gromada zawiera co najmniej jeden żółty oraz trzy czerwone marudery. Są to obiekty będące pokłosiem ewolucji błękitnych maruderów. Jest wśród nich gwiazda typu widmowego KIII, wykazująca zmienność o niskiej amplitudzie oraz okresie bliskim 8h.
Uczeni podejrzewają, że w NGC 6791 znajduje się ok. siedem tzw. błękitnych podkarłów. Jest to specyficzna i nietypowa klasa gwiazd (sd- subdwarfs), oznaczana symbolem sdO oraz sdB. Gwiazdy te charakteryzują się niezwykle wysoką zawartością helu oraz niewielkim udziałem wodoru. Stężenie helu w atmosferze błękitnych podkarłów oscyluje pomiędzy 50- 100%. Dominujący pierwiastek stanowi paliwo jądrowe podkarłów. W jądrze tych gwiazd przebiega fuzja helu z utworzeniem tlenu oraz węgla. Gorące helowe jądro otoczone jest cienką warstwą wodoru.

Drugą specyficzną cechą gwiazd klasy sdO i sdB są wybitnie wysokie temperatury powierzchni, które dla gwiazd sdO mieszczą się w przedziale 40.000- 90.000 K (dla przypomnienia: temperatura powierzchni Słońca to 5800 K). Jednocześnie błękitne podkarły posiadają niskie masy, zwykle niższe od masy naszej Dziennej Gwiazdy.

Gwiazdy typu sdB i sdO charakteryzują się niską jasnością. Z kolei wysoka temperatura przyczynia się do ich wyjątkowo pięknej, intensywnie niebieskiej barwy, często mocno wyróżniającej się na tle otoczenia. Gorące podkarły obecne w omawianej gromadzie otwartej cechują się zbliżonymi jasnościami. Może to sugerować, że w ewolucji gwiazd typu sdO i sdB jest pewien długi etap, gdzie ich jasność pozostaje stała i przyjmuje konkretną wartość (lub wąski przedział wartości). Warto dodać, że te niezwykle rzadkie gwiazdy obserwowane są również w innych starych obiektach, takich jak np. u gromad kulistych: M71 oraz M4.

Cechą szczególną gromady otwartej NGC 6791 jest niezwykle szerokie spektrum wartości wskaźników barwy u poszczególnych komponentów. Szacuje się, że mieści się on w przedziale: -0,24 - +1,41. A więc od gorących, wyjątkowo błękitnych gwiazd, podobnych do Spiki czy Hatsyi (44 Ori), aż po  głęboko pomarańczowe (tak, jak Etamin czy Antares).
Uczeni stwierdzili obecność siedmiu gwiazd o niezwykle błękitnej barwie. Mieszczą się one w przedziale jasności 17 – 18,3 magnitudo.

image.png

 

Gromada posiada koncentryczny, dość regularny kształt i wyraźnie widoczną centralną część, gdzie gęstość gwiazd jest najwyższa. W miarę oddalania się od środka, zagęszczenie maleje, co w obrazowy sposób pokazuje poniższy diagram:
 

image.png

 

Łączna masa zbadanych nieco ponad 4.000 gwiazd wynosi ok. 3.700 Mʘ. Gromada NGC 6791 jest obiektem niezwykle odległym od Ziemi. Dzieli ją od nas ponad 16.000 l.ś. Dlatego nawet bardzo jasne komponenty mają niewielkie jasności wizualne. Przeważają gwiazdy o jasnościach wizualnych powyżej 17 magnitudo, co możemy odczytać z poniższego histogramu:
 

image.png

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić grafiki. Dodaj lub załącz grafiki z adresu URL.

×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.