Obserwujmy zmienne o silnym polu magnetycznym typu alfa2 Canum Venaticorum - GL Lac

[dja.obserwator 182]

Gwiazdy typu Alfa2 Canum Venaticorum to zmienne typu ACV, magnetyczne gwiazdy,to nieliczna grupa gwiazd zmiennych należących do ciągu głównego, o nadzwyczaj silnym polu magnetycznym i typie widmowym od B8p do A7p, gdzie p oznacza, że w widmie widoczne są intensywne absorpcyjne linie spektralne metali,w astronomii to każdy pierwiastek poza wodorem i helem. Szczegółowa charakterystyka tych linii zmienia się wraz z rotacją gwiazdy, jako że koncentracje metali występują lokalnie.

Zmienność blasku tych gwiazd jest niewielka i waha się od 0,01 do 0,1mag na przestrzeni 0,5 do 160 dni.

Przyczyną zmienności jest silne pole magnetyczne, wytwarzające olbrzymie plamy w fotosferze gwiazd, takie jak plamy słoneczne, przez co poszczególne części gwiazdy znacznie różnią się blaskiem. Jeśli oś obrotu gwiazdy nie jest skierowana ku Ziemi, podczas rotacji gwiazdy obserwujemy większą część powierzchni, której nierównomierny blask powoduje obserwowaną zmienność jasności. To samo pole jest odpowiedzialne za dziwne typy widmowe tych gwiazd, tworząc znaczne koncentracje pierwiastków jak krzem, stront, chrom czy różnych metali ziem rzadkich.

Nazwa pochodzi od pierwszej zaobserwowanej gwiazdy tego typu – Cor Caroli (α CVn) w gwiazdozbiorze Psów Gończych. Przez długi czas była ona ewenementem, obecnie znanych jest kilkanaście podobnych gwiazd,a jedną z nich jest gwiazda zmienna GL Lac w gwiazdozbiorze Jaszczurka. Gwiazda ta należy do grupy ACV,o typie widmowym B8p (Si) która jej jasność waha w przedziale od 8.73 - 8.9 V mag o okresie 9.487 dnia. GL Lac jest łatwa do obserwowania wysoko nad horyzontem w zenicie. W każdej pogodnej nocy można rzucić okiem wystarczy nie wielka Lornetka aby zaobserwować jej wahania jasności.

Poniżej krzywa jasności z Polskich obserwatorów,oraz mapka AAVSO i fotka GL Lac z programu Aladin

[LibMar 4316]

Tylko wiesz, amplituda zmienia się i nie zawsze mamy aż 0.17 mag - zwykle nieco mniej, albo dużo mniej. Ciężko uchwycić tak małe zmiany blasku gołym okiem i najlepiej sprawdzić (za pomocą ASAS-SN) które są teraz tak aktywne

Ostatnio udało się odnaleźć zmienną rotacyjną, gdzie amplituda wynosi aż 0.55 mag (!) - więcej o niej wkrótce. Ale tutaj to już mowa o typie BY, nie ACV. Tych jeszcze nie miałem okazji odnaleźć

[dja.obserwator 182]

GL Lac również mnie zaciekawiła,wizualnie wynosi w przedziale 8.50 - 8.90 mag