Messier 16 - błękitna gromada

[Gość Bellatrix]

MESSIER 16, CZYLI PRZEPYSZNE BŁĘKITNOŚCI

 

 

W konstelacji Węża znajduje się wyjątkowej urody gromada otwarta, o szczególnych parametrach fizyko- chemicznych. Jest ona powiązana z obszarem mgławicowym IC 4703 (zwanym także The Star Queen Nebula). Mgławica emisyjna jest widoczna jako słabe światło roztaczające się wokół dość rozproszonych gwiazd gromady. Z racji, że M 16 jest znacznie oddalona od Ziemi, obecne w niej jasne gwiazdy mają niską jasność wizualną (ciemniejsze niż 8^m). pośród 25 najjaśniejszych składników gromady, przedział jasności wizualnych wynosi 8,24- 11,62^m. Jasność powierzchniowa gromady to ok. 6^m, można ją zatem dostrzec przez niewielki teleskop lub lornetkę. Widoczne jest wówczas ok 20 gwiazd. Łączna ich masa jest szacowana na ok. 2,5 ^. 10⁴ M_ʘ, w tym blisko 1,6 ^. 10³ M_ʘ stanowi masa najgorętszych gwiazd typów widmowych O i B.
Gromada jest zlokalizowana w północno zachodniej części mgławicy IC 4703. Obfituje w liczne błękitne gwiazdy o wysokich temperaturach powierzchni. Dominują ujemne wskaźniki barwy komponentów składowych. Co najmniej 13 gwiazd M16 należy do typu O, a minimum 50 do przedziału B1- B5. Prawdziwie błękitna gromada.

 

Przyjrzyjmy się bliżej niektórym wybranym gwiazdom gromady Messier 16:

HIP 89743: 9,5-magnitudowa niebieska gwiazda typu widmowego O9,7IIIp.
HIP 89750: gwiazda spektroskopowo podwójna złożona z dwóch gwiazd ciągu głównego, należących do typów widmowych: O7V oraz O8V. Ich łączna jasność wizualna to 8,9^m.
QR Serpentis: również jest gwiazdą spektroskopowo podwójną i stanowi układ zaćmieniowy. Wykazuje zmienność typu beta Lyrae. Składniki systemu to gorące gwiazdy typów O9.5III i B3-5V/III. Jasność utrzymuje się na poziomie 8,3^m. Tym samym gwiazda QR Ser jest trzecim najjaśniejszym składnikiem gromady.
BD-13 4933: 11- magnitudowa gwiazda emisyjna, posiadająca otoczkę wodorową w obszarze równika. Jest gwiazdą ciągu głównego o rozmytych liniach spektroskopowych. Typ widmowy to: B0,5Vn.
BD-13 4929: 10,2- magnitudowa gwiazda złożona ze składników wczesnego typu widmowego: O7V i B0,5V.
HD 168075: czwarta co do jasności gwiazda M 16 (8,8^m). Typ widmowy: O7V n((f))z. Wykazuje silne linie absorpcyjne helu(II). Temperatura powierzchni wynosi aż 40.000 K. Posiada bliską towarzyszkę, spektralnie rozdzielną, zaliczaną do typu widmowego B0,2III.
HD 168076: najjaśniejsza z gwiazd gromady, 8,2- magnitudowa, niezwykle gorąca, niebieska składowa zaliczana do typu widmowego O4III(f). Warto zauważyć, że jest to typ widmowy zbliżony do tego, którym charakteryzuje się jedna z gorętszych znanych jasnych gwiazd, Zeta Puppis (Naos) z południowej konstelacji Rufy (O4I nfp). HD 168076 wykazuje linie emisyjne potrójnie zjonizowanego azotu. Wskazuje to na wyjątkowo wysoką temperaturę powierzchni, której wartość wynosi ok. 41.500 K. Jest niezwykle masywnym obiektem, jej masa sięga wartości 52 M_ʘ.