BETA CANIS MAJORIS

[Gość Bellatrix]

 

NIEBIESKA ZWIASTUNKA NAJJAŚNIEJSZEGO SYRIUSZA
 

Wschód najjaśniejszej z gwiazd poprzedzony jest wzejściem jasnej, 2- magnitudowej zwiastunki. Mirzam (lub: Murzim) to oddalony o prawie 500 l.ś. gorący olbrzym o pięknej błękitnej barwie. Zalicza się do typu widmowego B1 III- II, a jego wskaźnik koloru osiąga wysoką ujemną wartość – 0,24. Temperatura powierzchni gwiazdy to aż 23.000 K (widoczne pasma neutralnego helu). Jasność absolutna przekracza 7.600- krotnie jasność Słońca. Gdyby Mirzam znajdował się w odległości od Ziemi, takiej jak Syriusz, wówczas świeciłby blisko 15-krotnie jaśniej od Wenus. Masa gwiazdy jest szacowana na 13,8- 14,5 M_ʘ, a jej promień osiąga wartość ok. 9 promieni słonecznych.

Zmienność:
Beta Canis Majoris jest prekursorem grupy gwiazd zmiennych typu β CMa. Jest to rzadko spotykane grono gwiazd zmiennych pulsacyjnych o niezwykle krótkich okresach pulsacji oraz niewielkich amplitudach. Mirzam wykazuje okres zmian ok. 6 godzin, a jego amplituda to zaledwie 0,03 magnitudo. Zmienności podlega także widmo spektroskopowe gwiazdy, w tym szerokość poszczególnych pasm a także prędkość kątowa. Dokładna analiza zmienności β CMa poskutkowała odkryciem dwóch cyklów zmienności, nałożonych na siebie, z których pierwszy ma okres 6h 00 min., a drugi 6h 02 min. Oba cykle nałożone na siebie generują następny cykl harmoniczny o okresie ok. 49 dni- najdłuższy znany dla gwiazd tego typu.
Ten niezwykły, rzadko spotykany typ zmienności dotyczy gwiazd bardzo jasnych, gorących, błękitnych, zaliczanych do typów widmowych B1- B3. Gwiazdą o podobnych cechach widmowych oraz zmienności takiej jak u β CMa jest BW Vulpeculae. Zmienne typu Beta CMa zaliczane są do zmiennych typu Beta Cephei i wykazują korelację pomiędzy okresem zmian, a masą, promieniem i gęstością gwiazdy.

W odległości 186’’ od pierwotnej składowej znajduje się ciemna, lecz dostrzegalna przy pomocy niewielkiego teleskopu gwiazda wtórna, o jasności wizualnej 10,5^m. Dane dotyczące jej parametrów fizyko- chemicznych nie są dostępne, wiadomo jedynie, że posiada wskaźnik koloru (B- V)= +0,18.

[Rybi]

Warto również wspomnieć, że najprawdopodobniej Beta Canis Majoris znajduje się na skraju Lokalnego Bąbla (środowisko międzygwiazdowe o obniżonej gęstości)  rozciągającego się na kilkaset lat świetlnych wewnątrz Ramienia Oriona, gdzie się znajdujemy razem ze Słońcem.

Poniżej wizja artystyczna tego bąbla w Wikipedii:

[Gość Bellatrix]

Jakie śliczne. Właśnie znalazłam jedną monografię, gdzie było coś o "otoczce gazowej" , gakim jakby gazie międzygwiazdowym, w którego rejonie znajduje się m.inn. Beta CMa. To było bardzo dokładne opracowanie, wraz ze składem chemicznym otoczki i intensywnością poszczególnych pasm.To pewnie było właśnie o tym..

[Rybi]

Nie chcę  tutaj dalej kontynuować wątku o Lokalnym Bąblu, bo głównym tematem jest Beta Canis Majoris. Wspomnę tylko, że średnio w ośrodku międzygwiazdowym w objętości kubka od kawy znajduje się około 500 atomów wodoru, natomiast w Lokalnym Bąblu - tylko 1 atom lub mniej (i średnia temperatura  200 x  większa od  temperatury powierzchni Słońca). Więcej informacji w j.ang. na ten temat: 

[1]  http://cse.ssl.berkeley.edu/chips_epo/chips.pdf

[2] http://www.solstation.com/x-objects/chimney.htm

 

[Rybi]

Nie mogłem oprzeć się pokusie, aby "polecieć" na skraj Wielkiego Bąbla do gwiazdy Mirzam ...

W tym celu użyłem symulatora Wszechświata - Celestia 1.6.1-Ed (W tym wątku na AP opisałem również niebo widoczne z Celestii pod innymi gwiazdami). Nie musiałem się martwić, że położenia gwiazd się zmienią w związku z ruchami własnymi, ponieważ Celestia umożliwia natychmiastowe przemieszczenie się do wybranego obiektu. Przy tym należy brać pod uwagę, że w Celestii 161-Ed odległości gwiazd są wzięte z katalogu Hipparcha - wersja z 1997r. i nie jest uwzględniona ekstynkcja międzygwiazdowa.

1. Gwiazdozbiór Oriona pod niebem Mirzam.
Najjaśniejsze siedem gwiazd Oriona znanych z naszego nieba, pod niebem Mirzam jest nawet jaśniejsza, np. Rigel -1,6 vs +0,2 mag, Belegeuza -0,97 vs +0,5 mag., Saiph -0,2 vs 2,0 mag, pas Oriona: Alnitak 0,1 vs 1,7 mag, Alnilam 0,8 vs 1,7 mag, Mintaka 0,9 vs 2,2 mag. 

 @Bellatrix  - niestety Bellatrix jest o pół magnitudo słabsza (patrz rys.poniżej)  2,15 vs 1,6mag!
Pod niebem Mirzam do Bellatrix jest nieco dalej niż pod naszym.

Siedem gwiazd Oriona jest rozrzucona po całym tamtejszym niebem. Na poniższym zrzucie ekranowym z Celestii musiałem użyć bardzo zniekształcającego FOV aż 120 stopni, aby zmieścić w kadrze.

Ta jasna gwiazda to Mirzam z odległości ok. 60 j.a.  / 500s x 60 = 30 tys. sek świetlnych = 8,3 godz. świetlnej  i średnicy obserwowanej tarczy 4,5' (wtedy ma jasność obserwowaną porównywalną ze Słońcem).

 

2. Słońce i "Trójkąt Letni" pod niebem Mirzam.
Pod niebem Mirzam z "naszego" Trójkąta Letniego pozostał w miarę widoczny tylko Deneb (1,5 vs 1,25 mag). Pozostałe gwiazdy Wega i Altair nie są widoczne gołym okiem. Nie są one jaśniejsze niż odpowiednio 6,6 / 8,2 mag. Znajdują się w odległości zaledwie pół stopnia od siebie.
Nasze Słońce nie jest jaśniejsze niż 10,8 mag i znajduje się na tamtejszym niebie kilkadziesiąt minut od Syriusza (7,4 mag) i Procjona (8,5 mag) i mniej niż pół stopnia od Wegi i Altaira.

Edytowane 23 Marca 2018 przez Rybi