DELTA CIRCINI

[Gość Bellatrix]

 

 

Delta Circini- system wielokrotny

 

W jednej z konstelacji Nieba południowego- Cyrklu, niedostępnej z terenu naszego kraju, znajduje się szczególnej natury 5- magnitudowa gwiazda: Delta Circini. Jest to gorący niebieski olbrzym typu widmowego O7,5III. Jest układem potrójnym, zawierającym w sobie system podwójny rozdzielny spektroskopowo. Wszystkie trzy składowe systemu orbitują wokół wspólnego środka ciężkości z okresem obiegu bliskim 1.644 dni. Orbita, po której poruszają się gwiazdy ma średnicę ok. 10 A.U. (10- krotna odległość Ziemi od Słońca). Jest ona mocno ekscentryczna (zniekształcona). Ekscentryczność wynosi w jej przypadku 0,08. Dwa główne komponenty układu należą do typu widmowego O. Według obliczeń, druga z gwiazd jest o ok. 0,7^m ciemniejsza od pierwszej. W obserwacjach wizualnych, delta Circini rzeczywiście jest niebieska: (B-V)= -0,06.
Delta Circini A oraz B są masywnymi obiektami, które prawdopodobnie zakończą swoje życie jako supernowa. Masa jaśniejszej wynosi blisko 11,2 M_ʘ, a słabszej: 8,6 M_ʘ.

Trzecia z gwiazd systemu spektroskopowo podwójnego nosi oznaczenie katalogowe HD 135160. Jest oddalona od układu macierzystego o 242 sekundy łuku. 6- magnitudowa gwiazda należy do typu Be i jest gwiazdą emisyjną. Jej typ widmowy to B1/2Vn. Należy więc do ciągu głównego (poprzednie dwie składowe to niebieskie olbrzymy klasy jasności III). Warto podkreślić, że trzeci składnik, mimo sporej odległości formuje z systemem układ fizyczny, powiązany wzajemnymi siłami grawitacji.

Wyjątkowo zaskakujący okazuje się fakt, iż składowa C (HD 135160) sama w sobie stanowi układ potrójny. Prócz 6- magnitudowej gwiazdy, znajdujemy w nim 8,9- magnitudową (oddaloną o 1,22’’), a także 11,8- magnitudową (w odległości ok. 11,8’’). W odległości 50’’ znajduje się czwarta, bardzo ciemna, 13,5- magnitudowa gwiazda, ale nie jest ona realnie połączona z systemem HD 135160 i stanowi wyłącznie składnik optyczny.