GAMMA URSAE MINORIS wraz z 11 UMi

[Gość Bellatrix]

GAMMA URSAE MINORIS wraz z 11 UMi
 

 

W konstelacji Małej Niedźwiedzicy (UMi) znajduje się biały olbrzym typu widmowego A2III: gamma Ursae Minoris (zwany zwyczajowo Pherkad). Razem z gwiazdą Kochab (beta UMi) nazwany jest niekiedy Strażnikiem Bieguna (The Guardian of the Pole).  Średnia jasność wizualna tej gwiazdy to ok. 3,1^m. Pherkad prawdopodobnie jest gwiazdą pojedynczą, ale warto zwrócić uwagę na niepowiązany grawitacyjnie składnik: 11 UMi. Tym bardziej, że formuje wraz z gammą UMi parę optyczną o wyjątkowo kontrastowym zabarwieniu. Ciemniejsza z gwiazd wykazuje jasność wizualną 5^m i urzeka intensywnym, ceglastoczerwonym kolorem. Wskaźniki barwy (B- V) obu omawianych gwiazd wynoszą odpowiednio: +0,06 oraz +1,37. Obie można bez problemu obserwować w jednym polu widzenia nawet przez niewielką lornetkę. Stopień separacji wynosi nieco ponad 1000’’. Jaśniejsza z nich jest dobrze widoczna gołym okiem- nawet przy zaświetlonym miejskim niebie. Dostrzeżenie drugiej wymaga ciemnego i czystego nieba.
11 UMi to także olbrzym, jednak sporo chłodniejszy, pomarańczowy. Zalicza się do typu widmowego K4III i wykazuje temperaturę powierzchni bliską 4.300 K (a gamma UMi: 8.300 K). Pherkad i 11 UMi nie są związane grawitacyjnie. Pierwsza z nich jest oddalona od Ziemi o ok. 480 l.ś., a druga o 400 l.ś. Pherkad jest jaśniejszy i gorętszy od naszej Dziennej Gwiazdy. Jest też 15- krotnie od niej większy.

Jest to zmienna typu Delta Scutti.
Pherkad wykazuje zmienność o amplitudzie ok. 0,05^m i okresie zmienności 3,4h. Częstotliwość zmian jest wysoka, a amplituda niewielka. Dodatkowo szybko rotującą gwiazdę (ok. 180 km/s) otacza dysk materii wodorowej.
Z kolei gwiazda 11 UMi posiada stwierdzoną egzoplanetę: 11 UMi b odkrytą w 2009 roku. Jej czas obiegu wokół gwiazdy wynosi nieco ponad 516 dni.