Tilt adapter - kontrola płaszczyzny ostrości

[Adam_Jesion]

Dzięki adapterowi przechyłu (tilt adapter) masz możliwość skompensowania nieostrości w obrębie płaszczyzny obrazowania (matrycy), jeśli układ kamery, wyciąg i w szczególności adaptery są nieznacznie ukośne względem płaszczyzny obrazu (obiektywu). Kiedyś kamery miał piksele wielkości 9 mikronów i większe. Dzisiaj mają ok. 3 mikronów, co oznacza, że tolerancja na błędy osiowości jest o całe magnitudo mniejsza. Dlatego tego typu kompensatory stają się koniecznością. Warto nauczyć się z nich efektywnie korzystać.

 

Tego typu przechylenie płaszczyzny objawia się rozmyciem gwiazd (na bokach kadru pojawia się np. koma). Błędy nie są symetryczne i sprawiają wrażenie chaosu. Jedne gwiazdy są wyciągnięte, inne okrągłe, a jeszcze inne znacznie powiększone. Wynika to z tego, że przechylona matryca w jednym miejscu znajduje się w środku ostrości, w drugim przed ostrością, zaś w po przeciwnej stronie kadru za punktem ostrości. Do tego nie jest prostopadła do osi optycznej, bo sumuje się w takie właśnie efekty.

 

 

Dla tego typu błędów charakterystyczny jest brak symetryczności. Jeżeli gwiazdy w narożnikach tracą kształt lub ostrość symetrycznie (każdy z 4 narożników zachowuje się tak samo, zaś środek kadru jest najlepszy) to problemem nie jest krzywizna osi optycznej, ale nieprawidłowa odległość od korektora pola. Należy wtedy poprawić dystans matrycy od korektora.

 

W innym przypadku rozwiązaniem będzie korektor przechyłu płaszczyzny obrazowania.

 

Możliwe przyczyny nierównoległości płaszczyzn obrazu i matrycy to:

• Pole obrazu teleskopu jest minimalnie nachylone. Może się to zdarzyć zwłaszcza w przypadku teleskopów Newtona, ale także w przypadku teleskopów RC i Cassegrain (tzw. błąd kolimacji).
• Adaptery lub pierścienie dystansowe / gwinty są niedokładne.
• Matryca w kamerze nie jest dokładnie zamocowana pod kątem prostym do osi optycznej. Producenci przyklejają czujniki w obudowie. W przypadku zwykłych aplikacji dokładność jest wystarczająca. Ale optyka o wysokiej rozdzielczości będzie pokazywać ten błąd.

 

Rozwiązanie:

Adapter przechyłu pozwala skompensować takie błąd poprzez regulację płaszczyzny matrycy (wraz z kamerą i adapterami). Zalecam wyrównanie adaptera (śrub) z osiami kamery, tak żeby łatwiej było przewidzieć, którą śrubą kręcić. Wzajemna relacja adaptera przechyłu i kamery musi pozostać po regulacji niezmienna.

 

Procedura kolimacji płaszczyzny obrazu:

Najlepszym sposobem jest użycie kamery i wykonanie odpowiedniej ilości krótki ekspozycji, które pozwolą ci zidentyfikować kierunek regulacji i przeprowadzić procedurę wyrównania płaszczyzn.

1. Poluzuj śruby blokujące.
2. Ustaw śruby regulacyjne w orientacji zgodnej z widoczną krzywizną na kadrze (gorszy narożnik)
3. Przekręć śrubę na adapterze i od razu wykonaj następne zdjęcie próbne - jeśli nastąpiło pogorszenie, wybrałeś niewłaściwy kierunek - wróć śrubą do poprzedniej pozycji i wykonaj procedurę jeszcze raz - w przeciwnym kierunek. Jeżeli gwiazdy się poprawiły to znaczy, że jesteś na dobrej drodze do usunięcia problemu. Postępuj iteracyjnie, aż osiągniesz odpowiednią jakość gwiazd.
4. Jeśli wynik jest już zadowalający, dokręć śruby z łbem stożkowym - gotowe

 

Ciesz się płaskim polem.

Uwaga dotycząca teleskopów z korektorami (szczególnie newtona). Jeżeli nieosiowość występuje pomiędzy samym korektorem, a obiektywem (optyką główną), to nie da się tego błędu skompensować za korektorem, czyli przechylając matrycę. Korektor przechyłu rozwiązuje problem tylko w sytuacji, kiedy cała kolimacja układu optyki teleskopu jest prawidłowa (lustro, obiektyw, korektor, wyciąg, etc), a jedynie sama matryca nie jest prostopadła do osi optycznej.

 

Jeżeli twoim teleskopem jest tzw. Quadruplet, czyli refraktor posiadający zintegrowany układ optyczny wraz z korektorem pola, gdzie wszystkie akcesoria są już za statycznym korektorem (wyciąg, adaptery, akcesoria, kamera), to wtedy taki korektor przechyłu może rozwiązać wszystkie problemy z płaskością pola (przy założeniu, że sam obiekty refraktora jest prawidłowo skolimowany).

W opisie wykorzystałem teksty z instrukcji TS'a.

[Piotr4d]

W nawiązaniu i jako uzupełnienie do ilustracji Adama, a konkretnie grafiki po prawej stronie, zamieszczam info jak interpretować obraz gwiazd kiedy odległość matrycy od korektora jest nieprawidłowa.

[MateuszW]

6 minut temu, Piotr4d napisał:

W nawiązaniu i jako uzupełnienie do ilustracji Adama, a konkretnie grafiki po prawej stronie, zamieszczam info jak interpretować obraz gwiazd kiedy odległość matrycy od korektora jest nieprawidłowa.

Jeśli mówimy o newtonie, to moje doświadczenie jest odmienne. Oczekiwałem właśnie takiego efektu, jaki pokazujesz, ale niestety, okazało się że zarówno przy za bliskiej, jak i zbyt dalekiej pozycji, obraz gwiazd był jak na górnym obrazku...

[Piotr4d]

Co do newtona, to się nie wypowiadam, bo z ostatni jakim fotografowałem rozstałem się kilka lat temu. W refraktorach z którymi miałem do czynienia powyższa grafika miała zastosowanie, przynajmniej co do idei.