Skocz do zawartości

Wyjaśnienie w kwestii aberracji chromatycznej


tomchm

Rekomendowane odpowiedzi

Cześć,

 

Mam refraktor achromatyczny Bresser 102XS. Celem zmniejszenia aberracji chromatycznej używam filtra Baader Contrast Booster 1,25". W wyciągu znajduje się kątówka pryzmatyczna GSO 1,25". Zauważyłem, że niezależnie od tego, jaki okular siedzi w kątówce, to aberracja jest mniejsza wówczas, gdy filtr wkręcony jest w kątówkę, a nie w okular.

 

Dlaczego tak się dzieje?

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Ja tak na chłopski rozum koncypuję sobie tak :  gdy filtr jest w okularze, promienie przechodzące przez pryzmat są dodatkowo tym pryzmatem

jeszcze bardziej rozjechane i filtr sobie z tym gorzej radzi . Natomiast, gdy filtr jest przed kątówką pryzmatyczną - lepiej zrobi korekcję zbieżności

do późniejszego  zogniskowania .

  • Lubię 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Chyba to jakaś autosugestia. Tego typu filtry po prostu odcinają ( pochłaniają ) niebieską część światła co powoduje mniejszą widoczność niebieskich obwódek. Jego położenie nie powinno mieć wpływu na obraz. Zastanawiam się też czy przypadkiem filtr w kątówce nie odcina części światła, przysłaniając tor optyczny ale wtedy efektem byłoby też delikatne winietowanie ( pociemnienie na brzegach pola widzenia )

 

Pozdrawiam

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

12 minut temu, Tomek_P napisał:

Zastanawiam się też czy przypadkiem filtr w kątówce nie odcina części światła, przysłaniając tor optyczny ale wtedy efektem byłoby też delikatne winietowanie ( pociemnienie na brzegach pola widzenia )

Też tak pomyślałem, że może filtr przesłania tor optyczny. Słabego winietowania można nie zauważyć. Może trochę zmniejsza odblaski? 

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Pryzmat moze korygować Aberracje Chromatyczną. Ale zwykle to sie nie udaje w światłosilnych refraktorach. Pryzmaty swietnie współparcują z refraktorami o małej swiatłosile i z EDkami (pewnie równiez z fulorytami).

Na potwierdzenie test 80ED - pryzmat zmniesza aberrację szczególnie dla barwy czerwonej, aczkolwiek przemieszcza barwy (gdyby, ktos nie wiedział o co chodzi z tymi kolorowymi kółkami, to śmiało niechaj pyta - wytłumaczę :) ; )

CelED80JK-04.jpg.863474ffed2fb76a622e297302551db7.jpg

 

A co do filtra wkreconego w katówke - bardzo mozliwe, ze po prostu obcina część swiatła i przez to mamy teleskop o mniejszej światłosile, czyli mniejszej aberracji chromatycznej.

 

EDIT

Mowa oczywiście o pryzmatach pokazujących obraz odbity jak w lustrze, nie o pryzmatach Amiciego. W Amicim, to przy takiej światłosile w ogóle moga cuda wychodzić ;)

 

 

Edytowane przez JSC
  • Lubię 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Jeżeli chodzi o samą jakość obrazu, to tutaj jest wszystko OK, kątówka ładnie ostrzy. Poza aberracją chromatyczną tak naprawdę nie zauważyłem żadnych wielkich wad obrazu - chyba, że te wady miałyby wynikać z seeingu, ale nie jestem na tyle sprawnym obserwatorem, aby to stwierdzić.

 

Godzinę temu, zbignieww napisał:

Ja tak na chłopski rozum koncypuję sobie tak :  gdy filtr jest w okularze, promienie przechodzące przez pryzmat są dodatkowo tym pryzmatem

jeszcze bardziej rozjechane i filtr sobie z tym gorzej radzi . Natomiast, gdy filtr jest przed kątówką pryzmatyczną - lepiej zrobi korekcję zbieżności

do późniejszego  zogniskowania .

Myślę, że zbignieww ma tutaj rację. Poza tym jest jeszcze jedna sprawa.

 

Otóż jak wkręciłem filtr w okular i włożyłem całość do kątówki, to miałem problemy z ustawieniem ostrości. Po wkręceniu filtra w kątówkę problem ten zniknął.

 

Tak jeszcze informacyjnie podaję okulary użyte podczas obserwacji:

1. Baader Morpheus 9mm;

2. Baader Morpheus 4,5mm;

3. Omegon LE Planetary 3mm.

Edytowane przez tomchm
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dla jakich powiększeń ten efekt występuje/jest najsilniejszy?

Czy masz kątówkę lustrzaną, która standardowo jest w zestawie? - warto byłoby porównać.

Ale raczej będzie to problem z rozszczepieniem światła na pryzmatach kątówki. Filtr przed kątówką pewnie ma niższą transmisję dla skrajnych promieni, (f/4.5) i stąd widać mniej kolorków. Kiedyś był taki wykres wrzucony na forum w temacie wkręcania filtrów w okulary lornetek.

Taki światłosilny refraktorek do szerokich pól aż się prosi o 2" kątówkę lustrzaną i 25~30mm szerokokątny okular.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Pryzmat jak 'nasadka kątowa pryzmatyczna Baader Planetarium 90 stopni 2 cale' czy 'nasadka kątowa BBHS' to zupełnie inna jakość. 

Obrazy uzyskiwane przez te pryzmaty są lepszej jakości od zwykłych luster, czy dielektryków. Różnica jest najbardziej zauważalna, gdy zmieniamy lustro (wszystko jedno, czy zwykłe czy dielektryczne) na pryzmat. Różnica między pryzmatem a pryzmatem BBHS jest już bardziej subtelna, w każdym razie dla mnie. 

Żadnego klejenia, o którym krążą legendy, jak wyżej, nie widać. W każdym razie w tym pryzmacie, który mam oraz tym drugim, który testowałem. 

To tak dla formalności i uświadomienia, że rzeczy nie zawsze są takie oczywiste i proste. 

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

11 minut temu, kjacek napisał:

Pryzmat jak 'nasadka kątowa pryzmatyczna Baader Planetarium 90 stopni 2 cale' czy 'nasadka kątowa BBHS' to zupełnie inna jakość. 

Obrazy uzyskiwane przez te pryzmaty są lepszej jakości od zwykłych luster, czy dielektryków. Różnica jest najbardziej zauważalna, gdy zmieniamy lustro (wszystko jedno, czy zwykłe czy dielektryczne) na pryzmat. Różnica między pryzmatem a pryzmatem BBHS jest już bardziej subtelna, w każdym razie dla mnie. 

Żadnego klejenia, o którym krążą legendy, jak wyżej, nie widać. W każdym razie w tym pryzmacie, który mam oraz tym drugim, który testowałem. 

To tak dla formalności i uświadomienia, że rzeczy nie zawsze są takie oczywiste i proste. 

A jak to wygląda w przypadku kątówki pryzmatycznej APM 2"?

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Tak przy okazji - gdyby ktos chciał miec pryzmat dający obraz taki jak w lornetce, ale ma uraz do pryzmatu Amiciego z uwagi na  świetlista krechę, to są tez  takie:

https://www.astroshop.pl/pryzmaty-katowe/orion-pentaprism-diagonal-90d-1-25-/p,59337

Orion-Pentaprism-Diagonal-90d-1-25-.jpg

 

EDIT

Tutaj mozna sobie poczytac:  https://www.telescope.com/Orion-125-Pentaprism-Diagonal/p/130301.uts

Edytowane przez JSC
  • Lubię 2
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

4 godziny temu, JSC napisał:

(gdyby, ktos nie wiedział o co chodzi z tymi kolorowymi kółkami, to śmiało niechaj pyta - wytłumaczę :) ; )

 CelED80JK-04.jpg.863474ffed2fb76a622e297302551db7.jpg

 

Chętnie przeczytam. Może dowiem się czegoś nowego.

Założyciele tematu nie powinien być przeciwko.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

5 godzin temu, Astrobonq napisał:

Tak na marginesie - zmień kątówkę na dielektryczną. Jeżeli rzeczywiście* masz pryzmat, to jest zbrodnia przeciwko jakości obrazu.

 

* widzę że w zestawie dają 90st, z reguły one są lustrzane

Co to za pierdoła?.Jak spróbowałem pryzmatu baadera w refraktorze to wiem ze żadna inna kątówka nie da mi takiej jakości obrazu. Dobry pryzmat zawsze da lepszy obraz od lustrzanki

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

23 minuty temu, wampum napisał:

Co to za pierdoła?.Jak spróbowałem pryzmatu baadera w refraktorze to wiem ze żadna inna kątówka nie da mi takiej jakości obrazu. Dobry pryzmat zawsze da lepszy obraz od lustrzanki

Sam jesteś pierdoła.

 

Ile kosztuje pryzmat Baadera? 500? 1000? To oczywiste, że dobry jakościowo pryzmat da ładny obraz. Mi chodzi o kitowe pryzmaty które znajduje się w zestawie z telepem.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

38 minut temu, Astrobonq napisał:

Sam jesteś pierdoła.

 

Ile kosztuje pryzmat Baadera? 500? 1000? To oczywiste, że dobry jakościowo pryzmat da ładny obraz. Mi chodzi o kitowe pryzmaty które znajduje się w zestawie z telepem.

W zestawie z telepem była kątówka lustrzana 1,25" - od razu ją wyrzuciłem. Obecną kątówkę posiadam od dłuższego czasu (ponad rok), ale nie jest to żaden kitowiec.

5 godzin temu, bartolini napisał:

Dla jakich powiększeń ten efekt występuje/jest najsilniejszy?

Czy masz kątówkę lustrzaną, która standardowo jest w zestawie? - warto byłoby porównać.

Ale raczej będzie to problem z rozszczepieniem światła na pryzmatach kątówki. Filtr przed kątówką pewnie ma niższą transmisję dla skrajnych promieni, (f/4.5) i stąd widać mniej kolorków. Kiedyś był taki wykres wrzucony na forum w temacie wkręcania filtrów w okulary lornetek.

Taki światłosilny refraktorek do szerokich pól aż się prosi o 2" kątówkę lustrzaną i 25~30mm szerokokątny okular.

W planach miałem kupienie kątówki pryzmatycznej 2" + okular ES 40mm 680 :icon_cool: - rzeczywiste pole widzenia niemal 60 :icon_cool:

Ale potem ostatecznie kupiłem sobie celownik Rigel - wspaniale wykonuje swoją robotę. Zresztą co do okularów to mam następujące:

1. GSO Plössl 32mm;

2. Skywatcher SWA-70 17mm;

3. Baader Morpheus 9mm;

4. Baader Morpheus 4,5mm;

5. Omegon LE Planetary 3mm.

 

Na plösslu mam pole widzenia nieco ponad 30 - M31 widać niemal całą :icon_cool:

 

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

7 godzin temu, Piotr4d napisał:

Chętnie przeczytam. Może dowiem się czegoś nowego.

Założyciele tematu nie powinien być przeciwko.

W największym skrócie to jest tak:

 

Aberracja Chromatyczna Podłużna (czyli występująca na osi teleskopu, zwykle w postaci fioletowej obwódki), to nic innego jak rozogniskowana dana barwa (barwy).

Przedstawiając sytuacje z podanej wcześniej ilustracji aberracji chromatycznej dla SW80ED (w wersji bez kątówki pryzmatycznej) przedstawiałoby sie to tak:

abera0.jpg.f9b6b51d579984132f4ccd8545aa0f7e.jpg

Ogniska poszczególnych barw poprzesuwane są na osi optycznej o dana wartość w mikrometrach, to znaczy, że o tyle należy wsunąć lub wysunąć wyciąg pokrętłem ostrości, aby zogniskować na danych barwach.

Zogniskowana na "0" jest barwa zielona, a rozogniskowane są wszystkie pozostałe (na rysunku zaznaczyłem tylko niebieską "F" oraz czerwona "C", no i oczywiście zielona "e"). Tak po prawdzie, to nigdy nie ogniskujemy sobie dokładnie na barwie zielonej, a nieco pomiędzy barwami, więc AC wygląda w praktyce troche mniej dotkliwie niz w testach.

 

Ważną sprawą jest tutaj światłosiła. Im mniej swiatłosilny teleskop, tym mniej aberracji chromatycznej (zakładając taką samą aperturę i rodzaj szkła soczewek).

Mam akurat pod ręką wykresy dla achromatów, ale tak samo jest ze wszystkimi refraktorami.

abera2.jpg.71b70b4492e20a6940fc22ee31673e04.jpg

I teraz ciekawa sprawa - zauważcie, ze im dłuższy teleskop (mniejsza swiatłosiła) tym większe przesunięcia barw na osi optycznej. Dla powyzszego przykładu dla f/5 przesuniecie czerwieni wynosi ok. 0,5 mikrometra, a dla f/15 aż ok. 1 mikrometra!

To dlaczego jest tak , że mniejsza aberracja chromatyczna jest przy mniejszej światłoisile?

Wynika to z zakresu dobrej ostrości. Zakres ten zalezy od kwadratu światłosiły. Dla f/5 byłoby to 25 (współczynnik bezmiarowy), a dla f/15 aż 225. Czyli zakres dobrej ostrości jest 9x wiekszy dla światłoisiły f/15 w porównaniu ze swiatłosiłą f/5. Czyli moglibyśmy w celu porównawczym podzielić ten 1mikrometr przez 9, aby otrzymać analogiczny do f/5 wynik.

 

Jeszcze dwa rysunki jak to wgląda dla achromatów:

abera3.jpg.8a30a0a53e55459cf03d11dc6f97894d.jpg

Rysunek nr1 pokazuje nam obecną korekcję achromatów, gdzie właściwie nie wiedzieć czemu dążą do zogniskowania dwóch barw w jednym punkcie, konkretnie czerwonej i niebieskiej, co daje nam w rezultacie fiolet. Możliwe, ze to sprawa tego, iz czerwień mniej zauważamy niz niebieski/fioletowy w widzeniu mezopowym (?) . Jednak prawdziwy klasyczny achromat powinien być tak skorygowany jak na rysunku nr2. Gdzie niebieski jest najdalej oddalony od miejsca ogniskowania, a to dlatego, ze dysk Airego dla barwy niebieskiej jest najmniejszy i najmniej szkodzi mu utrata ostrości. Niektórzy twierdzą, że taka korekcja może tez być za sprawą zażółcenia szkła w dawnych soczewkach, ale w/g mnie bardziej to pierwsze.

 

Jak zwykle, mile widziane poprawki, gdybym coś namieszał :)

Edytowane przez JSC
  • Lubię 2
  • Dziękuję 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Chwila... Twój refraktor ma światłosiłę F4.6. 

Źrenica Wyjściowa dla 40mm=40mm/4.6=8.7mm

No way... Będzie za jasno, mydlanie. 

 

Przy 32mm jest już bardzo słabo

Źw32mm=32mm/4.6=7mm.

Taka ŹW to tylko przy bardzo ciemnym niebem. 

 

Zgrubnie zakres akceptowalny ŹW 1-5mm. 

Najlepiej gdy ŹW 2-2,5mm. 

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

9 godzin temu, kjacek napisał:

Chwila... Twój refraktor ma światłosiłę F4.6. 

Źrenica Wyjściowa dla 40mm=40mm/4.6=8.7mm

No way... Będzie za jasno, mydlanie. 

 

Przy 32mm jest już bardzo słabo

Źw32mm=32mm/4.6=7mm.

Taka ŹW to tylko przy bardzo ciemnym niebem. 

 

Zgrubnie zakres akceptowalny ŹW 1-5mm. 

Najlepiej gdy ŹW 2-2,5mm. 

Ja czytałem na stronie Televue, że dla refraktorów górna granica źrenicy wyjściowej nie istnieje - nie ma czegoś takiego jak porażenie światłem itp. Po prostu cześć światła nie trafi do źrenicy i tyle.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

35 minut temu, tomchm napisał:

Ja czytałem na stronie Televue, że dla refraktorów górna granica źrenicy wyjściowej nie istnieje - nie ma czegoś takiego jak porażenie światłem itp. Po prostu cześć światła nie trafi do źrenicy i tyle.

I dobrze przeczytałeś, nic Cię nie porazi. 

Po prostu obrazy uzyskiwane przy bardzo dużej ŹW w pewnym momencie stają się nieakceptowalne. Są po prostu za jasne, bez kontrastu. Masz różne okulary, jak wygląda obraz przy różnych ogniskowych? Im większa ŹW, tym gorzej. Różne osoby mają trochę inny zakres tolerancji. 

Zakres 1-5mm ŹW to orientacyjny zakres akceptowalny dla większości osób. Wiele zależy od różnych czynników wewnętrznych i zewnętrznych. 

 

Można się trochę ratować zakładając ciemny filtr wąskopasmowy jak UB do mgławic. 

 

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dla mnie jakość obrazu w dużej mierze zależy od seeingu. Z reguły najlepszy obraz mam przy małych powiększeniach. Faktycznie obraz jest mniej kontrastowy przy małym powiększeniu, ale to wina LP, nie zaś ŹW. Pod zasyfionym niebem obraz wygląda nędznie niezależnie od powiększenia. Zaś przy dużych powiększeniach zaczyna mi obraz falować, czasami już przy 50X...

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

A skąd obserwujesz? Jesli przez otwarte okno, to niestety będzie taka kiszka. Jak z balkonu, to będzie lepiej, jesli będziesz miał zamknięte drzwi balkonowe, a okna i drzwi sąsiadów z dołu także bedą pozamykane. Poza tym nie powinno sie obserwować obiektów ponad dachami innych domów (róznica w seeingu jest kolosalna ponad budynkiem i obok budynku).

Zresztą ten teleskop pewnie nie wyciągnie wiecej niz 1xD, pomimo , ze ma szkiełko ED, za duża swiatłosiła. Tak jak piszesz, to teleskop do szerokich pól i małych powiekszeń.

 

Edytowane przez JSC
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Obserwuję z różnych miejsc, ale generalnie staram się jeździć na różne miejscówki - tak się składa, że mieszkam w Warszawie. Pod względem powiększeń, to największe, jakie stosuję, to 150x - używam tego do rozdzielania gwiazd podwójnych. Jak separacja między gwiazdą jest odpowiednio duża, to ten telep daje radę (cały czas oczywiście Baader Contrast Booster wkręcony w kątówkę). Zły seeing najlepiej widać podczas obserwacji Księżyca - tydzień temu podczas obserwacji niedaleko Okuniewa obraz przy powiększeniu 100x zaczął płynąć.

Najlepszy seeing (jak do tej pory) miałem w swoim rodzinnym mieście (Siedlce) przy temperaturze poniżej -100C - gwiazdki były wówczas jak igiełki.

 

W tym roku na przełomie lipca i sierpnia planuję wybrać się w Alpy na wysokość ok. 2300 m n.p.m. Chcę sprawdzić, czy na tak dużej wysokości seeing będzie dużo lepszy niż na nizinach...

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić grafiki. Dodaj lub załącz grafiki z adresu URL.

×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.