Moje podwójne

HAMAL · 18 Kwietnia 2020

3 godziny temu, diver napisał:

ZWO ASI294 Pro

Fajna kamerka, tak samo czuła na Ha jak i OIII

Edytowane 18 Kwietnia 2020 przez HAMAL

diver · 19 Kwietnia 2020

20 godzin temu, HAMAL napisał:

Fajna kamerka, tak samo czuła na Ha jak i OIII

Hmm, skoro z tą jej czułością w różnych pasmach tak Panie mówisz, to pewnie tak jest. Ja mam raczej blade pojęcie o czułości kamerek w różnych pasmach.

Duże większe pojecie mam np. na temat czułości mojej żony w różnych pasmach.

diver · 19 Kwietnia 2020

ζ Lyr

Zbierając w zeszłym roku podwójne w Lutni, jakoś pominąłem tę piękną dość jasną podwójną o separacji bardziej "przytulonej". Nadrabiam więc tę zaległość.

Zet Lyr występuje również pod dość egzotyczną (arabską zapewne) nazwą własną Nasr Alwaki. Odnotowana jest w katalogu WDS po numerem 18448+3736.

Katalog WDS odnotowuje 6 składników A-F. Jednak tylko układ dwóch najjaśniejszych składników A i D został rozpoznany jako grawitacyjny. Pozostałe składniki są bardzo słabe, jasność nie przekracza mag 13. Składniki AD posiadają separację 43,7". Układ leży w odległości ~156 ly.

Składnik A HIP91971 (6 Lyr, zet01): mag 4,4; typ widmowy F0
Składnik D HIP91973 (7 Lyr, zet02): mag 5,6; typ widmowy F1

Setup: HEQ5 belts, UNC 1000/f5, ZWO ASI294 Pro, filtr Astronomik CLS
Zbieranie: APT, 200 x 8 s RGB, gain 180, temp. -10
Obróbka: DSS, PIX, GIMP2, crop 2800 x 2100 , resize 1600 x 1200

6_Lyr_crop_2800_2100_resize_1600_1200.jpg.deee45bb905a57e72b084df5bccb7985.jpg

6_Lyr_crop_2800_2100_resize_1600_1200_grey_Annotated.jpg.92534b78b4925196746f89b8c1762a1a.jpg

diver · 4 Maja 2020

μ Her

Układ gwiazd Herkulesa jest dość charakterystyczny, choć nie ma w nim jasnych spektakularnych gwiazd. Rysunek gwiazdozbioru wynikający z układu gwiazd z trudem dostrzegamy na miejskim zaświetlonym niebie.

μ (86) Her, WDS 17465+2743 - to moja pierwsza podwójna w Herkulesie. Właściwie jest to układ poczwórny grawitacyjny, odległy o ~27 ly.

Układ AbAb (A): separacja 1,53"; składniki mag 3,49 i 12,7; typy widmowe G5 i M4
Układ BC: separacja 0,64"; składniki mag 10,2 i 10,7: typ widmowy M3

Układ A,BC: separacja 35,5"; składniki mag 3,49 i 9,78; typy widmowe G5 i M3. Tę parę dobrze widać na obrazku.

W katalogu WDS wyróżniono jeszcze składnik D o separacji z A 321"; mag 12,3. Jednak ten układ nie jest jednak grawitacyjny i nie usiłowałem go na fotce identyfikować. Nie trzyma się kupki.

Setup: HEQ5 belts, UNC 1000/f5, ZWO ASI294 Pro, filtr Astronomik CLS
Zbieranie: APT, 200 x 8 s RGB, gain 180, temp. -10
Obróbka: DSS, PIX, GIMP2, crop 2800 x 2100 , resize 1600 x 1200

86_Her_1_crop_2800_2100_resize_1600_1200.jpg.51e5a3ba27ad70198c34bdd722f4dfd6.jpg

86_Her_1_crop_2800_2100_resize_1600_1200_grey_Annotated.jpg.2dc4ec7001de7666767886a9c67281f6.jpg

diver · 12 Maja 2020

HIP94076 w Lutni

Po jesienno-zimowej przerwie Lutnia jest już widoczna na wschodzie wystarczająco wysoko nad horyzontem. Najbardziej spektakularne podwójne tego gwiazdozbioru zbierałem i pokazywałem w zeszłym roku. Teraz wynajduję te mniej okazałe, które jednak mogą dać przy odwzorowaniu jakiś ciekawy efekt.

Miała być podwójna HIP94076, a wyszedł fajny chyba pejzaż z dwoma układami podwójnymi, różniącymi się radykalnie typem widmowym: jeden żółty, drugi niebieski. Istnienie drugiego pobliskiego wizualnie układu podwójnego HIP94043 zauważyłem dopiero podczas studiowania mapy nieba. Gwiazdki są dość słabe, więc "pejzaż" nie jest niestety dostępny dla nieuzbrojonego oka.

Główny "bohater" kadru to grawitacyjny układ podwójny HIP94076 (WDS 19091+3436) odległy o ~171 ly.
Jest to właściwie układ potrójny, bo składnik A jest ciasnym układem podwójnym o separacji 0,6".
Dwa widoczne składniki o separacji 15,6".
A: mag 6,8; typ widmowy G1 (+K1)
B: mag 7,9; typ widmowy G5

Dodatkowa niebieska para, która objawiła się "przy okazji" to wizualny układ podwójny HIP94043 (WDS 19088+3446) o separacji 13,8".
A: mag 7,0; typ widmowy B3; odległość ~1320 ly
B: mag 8,4; typ widmowy A2; odległość ~488 ly
Widać jak bardzo składniki tego wizualnego układu są od siebie oddalone.

Podwójne praktycznie zawsze zbieram "krótkoczasowo", w klatkach 8 s. Bo w tej "zabawie" chodzi o to, aby w obrazku pokazać rozdzielone składniki nawet dość ciasnych układów. Przy dłuższych czasach ekspozycji obrazy gwiazd na matrycy ewidentnie puchną. Tym razem jednak postanowiłem zmienić nieco "taktykę" i zastosowałem znacznie dłuższe 60 sekundowe czasy, chcąc uzyskać nieco bogatszy w gwiazdy pejzaż nieba. Tak też się stało, a dość ciasne podwójne są wyraźnie rozdzielone. Jednak obrazy gwiazdek siłą rzeczy urosły.

Setup: HEQ5 belts, UNC 1000/f5, ZWO ASI294 Pro, filtr Astronomik CLS
Zbieranie: APT, 60 x 60 s RGB, gain 120, temp. -10
Obróbka: DSS, PIX, GIMP2, crop 3000 x 2250 , resize 1600 x 1200

HIP94076_2crop_3000_2250_resize_1600_1200.jpg.8fe8bca4e97245a926f1d092ff1ecbf6.jpg

HIP94076_2crop_3000_2250_resize_1600_1200_grey_Annotated.jpg.1a706dba3349cd7400ba6848fa9e8078.jpg

Edytowane 12 Maja 2020 przez diver

HAMAL · 12 Maja 2020

6 godzin temu, diver napisał:

Miała być podwójna HIP94076, a wyszedł fajny chyba pejzaż z dwoma układami podwójnymi, różniącymi się radykalnie typem widmowym: jeden żółty, drugi niebieski.

Tak właśnie świetna robota jak zawsze

diver · 22 Maja 2020

17 Cyg

Wiosna w pełni, więc Łabędź na wschodzie coraz wyżej. W Łabędziu najpiękniejszą podwójną jest pewnie Albireo, którą pokazywałem w tym wątku w zeszłym roku. Jednak w Łabędziu jest jeszcze kilka ciekawych układów podwójnych (wielokrotnych).
17 Cyg (HIP97295, WDS 19464+3344) jest arcyciekawy, gdyż katalog WDS naliczył w dość obszernej okolicy aż 11 składników. 17 Cyg jest odległa o ~69 ly.

Wśród jedenastu składników odnotowano cztery układy grawitacyjne, z których jeden jest super szeroki: składniki AF są odległe od siebie o 792" (ponad 13')!
W tej gromadce gwiazd mamy jakby "łańcuchowo" zależne układy grawitacyjne.
AB: główny układ o separacji 26.1", składniki mag 5,1 i 9,2 o typach widmowych F7 i K6.
AF: tutaj jest jak na układ grawitacyjny super wielka separacja 792"
FG (HIP97222): F tworzy ze składnikiem G ciasny układ podwójny o separacji ~3"; razem mag 8,5; typ widmowy K5
GJ: separacja 20,4", składnik J mag 11,7

Jest to obszar Drogi Mlecznej, więc nawet przy tak skromnej ekspozycji w kadrze pojawiło się wiele słabych gwiazdek.

Materiał był zbierany w raczej słabych warunkach, a 17 Cyg nie jest bardzo jasną gwiazdą, więc efekt wizualny super może nie jest.

Tym razem nie "mazałem" po kolorowej fotce. Oznaczenia składników ABFGJ dokonałem na załączonej czarno-białej mapie.

Setup: HEQ5 belts, UNC 1000/f5, ZWO ASI294 Pro, filtr Astronomik CLS
Zbieranie: APT, 196 x 8 s RGB, gain 180, temp. -10
Obróbka: DSS, PIX, GIMP2, crop 2800 x 2100 , resize 1600 x 1200

17_Cyg_crop_2800_2100_resize_1600_1200.jpg.9beba89938707c32bb1d95930a804c06.jpg

17_Cyg_crop_2800_2100_resize_1600_1200_grey_Annotated.jpg.58b1ed92c0b50268ea6fc259025ce2be.jpg

diver · 12 Sierpnia 2020

1 Peg (WDS 21221+1948)

Ostatnie warunki (silny wiatr) uniemożliwiły mi zbieranie dłuższych klatek. Wzbogaciłem jednak swoją kolekcję podwójnych. Materiał zbierałem metodą chybił-trafił, po weryfikacji wykorzystałem ok. 25% klatek.

Grawitacyjny układ podwójny o separacji 36" leży w odległości ~156 ly.
1 Peg (A), HIP105502: magV 4,1; typ widmowy K1; olbrzym o średnicy ok. 12 dS i temp. ~4600 K; gwiazda o dużym ruchu własnym - zbliża się do Słońca z prędkością radialną ~11 km/s
TYC1671-987-1 (B): magV 7,5; typ widmowy K0; gwiazda podwójna spektroskopowo.

Inne gwiazdy w kadrze, jaśniejsze niż magV 10
TYC1671-492-1: magV 9,51; typ K0
TYC1671-36-1: magV 9,98; typ ?
HIP105517: magV 8,71, typ G5
TYC1671-495-1: magV 8,34; typ K5
TYC1671-111-1: magV 9,18; typ F5

Setup: HEQ5 belt, UNC 1000/f5, ZWO ASI294 Pro, filtr Baader IR Cut Moon&Skyglow
Zbieranie: APT, RGB, 58 x 30 s gain 180 temp. -10
Obróbka: DSS, PIX, GIMP2, crop 3400 x 2550 , resize 1600 x 1200

1_Peg_crop_3400_2550_resize_1600_1200.jpg.9f8f89a1cd3388db32e27417669b3cde.jpg

1_Peg_crop_3400_2550_resize_1600_1200_Annotated.jpg.ba69d8703494736740cb02460a7c558f.jpg

lemarc · 9 Września 2020

Czy to prawda że epsilony 1 i 2 w Lutni są potrójnymi układami gwiazd, a nie jak powszechnie się mówi podwójnymi? Stellarium pokazuje dwa układy potrójne. Obserwował je ktoś przez dużą rurę i znacznym powerem?

Hamster · 9 Września 2020

Też o układzie potrójnym w Epsilonach gdzieś kiedyś czytałem. Znalazłem w wiki potwierdzenie. Ale żeby to teleskopem zobaczyć, to chyba trudno będzie

Epsilon-2 Lyrae[edytuj | edytuj kod]

Układ Epsilon-2 Lyrae tworzą białe gwiazdy ciągu głównego, należące do typu widmowego A6 i A7^[6]. Gwiazdy te obiegają wspólny środek masy w 724 lata, dzieli je średnio 145 au; zbliżają się na 95 i oddalają na 195 au^[5]. Ponadto jaśniejszy składnik ma towarzyszkę zidentyfikowaną dzięki interferometrii plamkowej^[8]^[5]^[11], która jest odległa o 0,1″ od jaśniejszej gwiazdy (pomiar z 2005 roku)^[11]. Najprawdopodobniej jest ona piątym składnikiem tego systemu^[5].

Edytowane 9 Września 2020 przez Hamster

diver · 18 Kwietnia 2022

24 & 25 Dra

Wczoraj przed nadejściem północnej mgły udało mi się dołączyć do swojej kolekcji podwójnych parę 24 i 25 Dra. Dwie prawie jednakowe gwiazdy tworzą grawitacyjny układ podwójny o separacji ~62".
24 Dra (ν.01 Dra): magV ~4,9; typ widmowy A3IV-V; WDS17322+5511B
25 Dra ν.02.Dra): magV ~4,9; typ widmowy A4V; WDS17322+5511A; ta gwiazda została sklasyfikowana jako podwójna spektroskopowo
Układ oddalony jest o ~99 ly i ma dość duże ruchy własne.

Dzięki dość dużej separacji wizualnej, na obrazku składniki ładnie się rozdzielają. Efekt nadchodzącej mgły widoczny jest w postaci niebieskiej poświaty wokół gwiazd.
Na mapce oznaczyłem gwiazdy jaśniejsze niż magV 11.

Setup: iOptron CEM70G, UNC 1000/f5, ZWO ASI294MC Pro, filtr Baader IRCut Moon&Skyglow
Zbieranie: APT, 75 x 30 s OSC, gain 120, temp. -10; SQM 21,27
Obróbka: DSS, PIX, GIMP2 (tylko podpis), crop 3600 x 2700 resize 2000 x 1500

kubaman · 19 Kwietnia 2022

Tak sobie ciągle myślę, że w wyobraźni takich jak ja amatorów, układ podwójny to jest układ typu Ziemia-Księzyc, Pluton-Charon. Tymczasem jeśli cokolwiek z tego rozumiem, to mówimy o dwóch gwiazdach odległych od siebie kilka (strzelam z lenistwa) razy więcej niż wynosi rozmiar układu słonecznego..

Mało to spektakularne..

Mc ślimack · 19 Kwietnia 2022

@diver ja rezerwuję sobie u Ciebie gwiazdkę Mu Boötis. Jest wiosna więc rozpoczynamy sezon na Wolarza. Mam nadzieję, że zapisujesz na nią :flirt:

Dla mnie była to pierwsza podwójna (wielokrotna) oglądana przez optyke.

1 godzinę temu, kubaman napisał:

Mało to spektakularne..

@kubaman niekoniecznie :huh:

Edytowane 19 Kwietnia 2022 przez Mc ślimack

kubaman · 19 Kwietnia 2022

ale ja właśnie o tym piszę - wydaje nam się, ze to jest jak na filmie, a tu raczej nie jest

diver · 19 Kwietnia 2022

48 minut temu, kubaman napisał:

to mówimy o dwóch gwiazdach odległych od siebie kilka (strzelam z lenistwa) razy więcej niż wynosi rozmiar układu słonecznego..

Strzał trochę zbyt optymistyczny. Ze znajomości odległości od tych gwiazd i ich wizualnej separacji oraz z prostej trygonometrii wychodzi, że składniki tego układu podwójnego są oddalone od siebie o ~0,09 pc, czyli ~1850 au. Promień Układu Słonecznego licząc do pasa Kuipera to max 60 au. Więc wychodzi na to, że odległość między tymi gwiazdami jest przynajmniej 30 razy większa niż promień Układu Słonecznego.

kubaman · 19 Kwietnia 2022

no właśnie, one nawet nie wiedzą że mają partnera

Grzędziel · 19 Kwietnia 2022

57 minut temu, kubaman napisał:

Tak sobie ciągle myślę, że w wyobraźni takich jak ja amatorów, układ podwójny to jest układ typu Ziemia-Księzyc, Pluton-Charon. Tymczasem jeśli cokolwiek z tego rozumiem, to mówimy o dwóch gwiazdach odległych od siebie kilka (strzelam z lenistwa) razy więcej niż wynosi rozmiar układu słonecznego..

Mało to spektakularne..

We Wszechświecie blisko połowa gwiazd to układy podwójne. I wbrew pozorom ilościowo przeważają układy bardzo ciasne. Niektóre z nich wręcz dotykają do siebie, a czasy obiegu mierzy się w minutach.

diver · 19 Kwietnia 2022

Godzinę temu, Mc ślimack napisał:

@diver ja rezerwuję sobie u Ciebie gwiazdkę Mu Boötis. Jest wiosna więc rozpoczynamy sezon na Wolarza. Mam nadzieję, że zapisujesz na nią

Mam ją na swojej liście "do realizacji". :original: Została odłożona na później, bo dotychczas polowałem raczej na bardziej ciasne układy podwójne. Taka zabawa polegająca na próbach, jak bardzo ciasne układy mogę przy swojej skali rozdzielić (poniżej 10" jest już trudno). Ale realizacja 51 Boo (Alkalurops) na pewno będzie, więc masz jak w banku.

Z lektury https://www.stelledoppie.it/index2.php?iddoppia=62679 wynika, że jest tu układ czterech gwiazd. Dwa główne składniki AB mają dużą separację ~109". Natomiast każdy z nich to ciasny układ podwójny o separacjach odpowiednio 0,08" i 2,2". Nawet te 2,2" są nie do rozdzielenia w mojej skali. Nie wiem też, czy któryś z tych ciasnych to układ kataklizmiczny - jeszcze nie doczytałem.

Ale podstawowy układ zapowiada się wizualnie nieźle. Jasne dwie gwiazdy, z których jedna to podolbrzym F2, drugi słońco-podobny karzeł G0. Pewnie ta parka ładnie wyjdzie. :original:

Edytowane 19 Kwietnia 2022 przez diver

diver · 19 Kwietnia 2022

12 minut temu, Grzędziel napisał:

We Wszechświecie blisko połowa gwiazd to układy podwójne. I wbrew pozorom ilościowo przeważają układy bardzo ciasne. Niektóre z nich wręcz dotykają do siebie, a czasy obiegu mierzy się w minutach.

A może nawet więcej niż połowa... Tymczasem ja metodami czysto wizualnymi mogę rejestrować tylko układy wizualnie podwójne, które nomen omen pomimo znacznych wzajemnych odległości bywają układami grawitacyjnymi (takie mnie interesują). Te bardzo ciasne (spektroskopowe czy też fotometryczne) w sensie optycznego rozdzielenia składników są nie tylko poza moim zasięgiem, ale generalnie poza zasięgiem największych przyrządów optycznych. O ich podwójności wnioskujemy jedynie ze zmian widma bądź jasności wizualnej.

Mc ślimack · 19 Kwietnia 2022

34 minuty temu, kubaman napisał:

no właśnie, one nawet nie wiedzą że mają partnera

Ale równie dobrze można powiedzieć, że obrót galaktyk trwa tak długo, że same one nie wiedzą, że wirują :grin: A jednak podziwiamy w wielu z nich pięknie zarysowane ramiona spiralne.

Ogrom kosmosu, czy nawet naszej galaktyki, należy pojmować kategoriami kosmicznymi. Jak dla mnie siły, które spajają te obiekty we wzajemne układy, sprawiają że są one niesamowicie fascynujące.

Mc ślimack · 20 Kwietnia 2022

12 godzin temu, diver napisał:

Więc wychodzi na to, że odległość między tymi gwiazdami jest przynajmniej 30 razy większa niż promień Układu Słonecznego

Nadal jest to „jedynie” 2,9% roku świetlnego oraz 0,67% odległości jaka dzieli Słońce od Proximy Centauri :original:

diver · 23 Kwietnia 2022

μ Boo Alkalurops

W dniu 19.04.2022 o 22:01, Mc ślimack napisał:

@diver ja rezerwuję sobie u Ciebie gwiazdkę Mu Boötis

Mówisz i masz.

Na życzenie kolegi @Mc ślimack przedstawiam układ wielokrotny μ Boo w Wolarzu (51 Boo, Alkalurops, Inkalunis, Icalurus, Clava, Venabulum), WDS15245+3723.

Oddalony o ~113 ly, układ tworzy główną wizualną podwójną o sporej separacji 109,2". Pomimo sporej odległości składników (~0,06 ly = 3800 au), jest to układ grawitacyjny.

Układ główny AB
μ01 Boo (A): magV 4,33; typ F0IV
μ02 Boo (B): magv 7,09; typ G0V

Każdy ze składników A i B tworzy własny układ podwójny.
WDS15245+3723Aa,Ab sep. 0,08"
WDS15245+3723Ba,Bb sep. 2,2"; składniki magV 7,025 i 7,55. Z separacji wizualnej tego dość ciasnego układu można wywnioskować, że jego gwiazdy są oddalone od siebie ok. 76 au, czyli około 1,5 promienia Układu Słonecznego.

Na obrazku rozdzielają się oczywiście tylko główne składniki A i B. Ilość materiału jest dość symboliczna, ale wystarczająca chyba żeby pokazać ładną podwójną gwiazdę.

W kadrze oznaczyłem gwiazdy jaśniejsze niż magV 11, opisałem trzy (oprócz μ Boo) najjaśniejsze gwiazdy kadru.
HIP75606: magV 8,63; typ widmowy K0
HIP75285: magV 9,11; typ widmowy K0
TYC2570-501-1: magV 9,29 ; typ widmowy M2

Setup: iOptron CEM70G, UNC 1000/f5, ZWO ASI294MC Pro, filtr Baader IRCut Moon&Skyglow
Zbieranie: APT, 75 x 30 s OSC, gain 120, temp. -10; SQM 21,27
Obróbka: DSS, PIX, GIMP2 (tylko podpis), crop 3600 x 2700 resize 2000 x 1500

Edytowane 23 Kwietnia 2022 przez diver

Mc ślimack · 23 Kwietnia 2022

1 godzinę temu, diver napisał:

Mówisz i masz.

Na życzenie kolegi @Mc ślimack przedstawiam układ wielokrotny μ Boo w Wolarzu

Dziękuję Sławku, nie spodziewałem się tak szybkiej reakcji, ale z Twojego ostatniego wpisu wynikało, że Tobie również przypadł do gustu.

Cóż rzec, przepiękny układ złapany w kadr o niesamowitej jakości. Jak dla mnie majstersztyk.

Ja po raz pierwszy wygrzebałem ten układ lornetką 10x50, nie mając SkySafari pod ręką i nie wiedząc na co patrzę. Jednak takich widoków się nie zapomina.

Ps: Jak dla mnie, Alkalurops prezentuje się zdecydowanie lepiej niż "oklepane" Albireo.

Edytowane 23 Kwietnia 2022 przez Mc ślimack

diver · 23 Kwietnia 2022

Godzinę temu, Mc ślimack napisał:

Cóż rzec, przepiękny układ złapany w kadr o niesamowitej jakości. Jak dla mnie majstersztyk.

Dziękuję. Trochę jednak musiałem nad tym popracować.

Godzinę temu, Mc ślimack napisał:

Ps: Jak dla mnie, Alkalurops prezentuje się zdecydowanie lepiej niż "oklepane" Albireo.

Rzecz gustu. Albireo to "klasyk" o separacji 3x mniejszej niż Alkalurops. Ja myślę, że obydwie są tak samo ciekawe. A każda inna. Na tym właśnie bazuje cała zabawa.

JSC · 24 Kwietnia 2022

W dniu 19.04.2022 o 22:44, kubaman napisał:

no właśnie, one nawet nie wiedzą że mają partnera

Alfa Centauri A i B sa blisko siebie. Min. tak jak Saturn od Slonca , a maks. tak jak Pluton od Slonca. W dodatku mozna je rozdzielic amatorskim teleskopem, a nawet lornetką. Dodatkową atrakcją jest mały okres obiegu - 80 lat. No ale to nie z Polski...

Z Polski to mamy Syriusza A i B. Odleglosci podobnie jak powyzej. Z tym, ze trudniej je rozdzilic teleskopem (a raczej dostrzec słabszy składnik), ale za to jeszcze mniejszy okres obiegu, wynoszący 50 lat.

No mamy tez podwojnego Algola o odległości skladnikow Aa1 i Aa2 zaledwie 0,062 au (to 5 razy bliżej niż Merkury od Słońca!). Co prawda go nie rozdzielimy, ale widzimy po jasnosci jak przechodza skladniki. Okres obiegu niecałe 3 doby!

Edytowane 24 Kwietnia 2022 przez JSC