MGAB-V207: nowa klasyczna widoczna gołym okiem!

LibMar · 15 Lipca 2020

Witam,

Średnio raz na miesiąc w naszej Drodze Mlecznej pojawia się gwiazda nowa (NA/NB/NC/NR), która wiąże się z mocnym rozbłyskiem, często przekraczającym ponad 10 wielkości gwiazdowych. Są tu ciasne układy kataklizmiczne, do którego należy gwiazda ciągu głównego oraz biały karzeł. Od czasu do czasu materiał, który przesyłany jest na białego karła zapala się, tworząc gwałtowną erupcję.

Nie jest łatwo odnaleźć taki obiekt metodą data mining. Tego typu erupcje są bardzo łatwo wyłapywane, ponieważ amplitudy są ogromne. Postanowiłem jednak spróbować poszukać je wśród zmiennych typu NL (nova-like), a w szczególności podtypu VY Sculptoris. Od nich zaczęło się poszukiwanie rzadszych i ciekawszych zmiennych, a jedenaście takich obiektów umieściłem w pracy naukowej w TAR (The Astronomical Reports) w 2019 roku. Moje zainteresowanie przykuło kilka zmiennych typu NA+NL/VY, a więc istnieje pewne powiązanie z nowymi klasycznymi. Postanowiłem więc wysłać znalezione przeze mnie nowe zmienne typu NL/VY i czekać z nadzieją, że któraś wybuchnie za mojego życia jako nowa.

Przed chwilą otrzymałem maila, że coś takiego właśnie nastąpiło i minął niecały rok! Robert McNaught zgłosił pojaśnienie MGAB-V207 aż do 5.3 mag, a więc jest widoczna nawet gołym okiem!!!! :new_shocked: Fotometria ASAS-SN wskazuje, że MGAB-V207 była już w trakcie wybuchu nawet tydzień temu, jednak średnio dogodne położenie spowodowało, że przez wiele dni była trudno dostępna do obserwacji. Zmienna znajduje się w konstelacji Sieci i jest widoczna obecnie tylko z południowej półkuli (np. Australia, południowa Afryka, Chile, Argentyna).

Obecnie czekamy na spektrum, które umożliwi potwierdzenie natury gwiazdy nowej MGAB-V207. Obecnie jest najjaśniejszą gwiazdą w Drodze Mlecznej! A tak jasne wybuchy nowych klasycznych (widoczne gołym okiem) zdarzają się co 2-5 lat! Niespodzianka totalna!!! :new_shocked:

Gwiazda w katalogu VSX: https://www.aavso.org/vsx/index.php?view=detail.top&oid=844392

Alert obserwacyjny: http://ooruri.kusastro.kyoto-u.ac.jp/mailarchive/vsnet-alert/24437

Fotometria ASAS-SN (pomiar jest słabszy, bo MGAB-V207 jest mocno przesaturowany):

Rybi · 16 Lipca 2020

Ech, wszystko co ciekawe to teraz dzieje się na południowym niebie

Najpierw supernowa polsko-polska, teraz Twoja nowa.

A u nas tylko "ta kometa" na północy, czasami jakieś sreberka zamigocą, nic się nie dzieje ...

Rybi · 16 Lipca 2020

Rozumiem, że dla MGAB-V207 typ zmienności NL/VY (... teraz McNaught dorzucił "N") rozpoznałeś tylko na podstawie krzywej blasku z przeglądów CRTS i ASAS-SN (wahania rzędu 1 mag) oraz niebieskich wskaźników barwy B-V = -0,09 mag, BP-G=-0,04 mag ?

Ciekaw też jestem na jakiej zasadzie pojawił się typ widmowy w informacjach o MGAB-V207 w VSX ?
Chodzi o typ widmowy sdB/DA - podkarzeł ("sd") typu widmmowego B / biały karzeł z silnymi liniami wodoru DA.
Znalazłeś gdzieś tą informację w bazach astronomiczych?
Jest to przypuszczenie oparte na niebieskich fotometrycznych wskaźnikach barwy?
Czy coś innego?

MGAB-V207_w_VSX.png.f3596c48f274b719ec266caf6e2d84d5.png

Gabriel - masz "nosa" do gwiazd zmiennych ...
W sumie to każda gwiazda z kilku tysięcy odkrytych przez Ciebie z dużym prawdopodobieństwem wybuchnie jako nowa. Wystarczy by jej składnikiem był biały karzeł, a na powierzchni zebrało się około 1/10000 część masy Słońca zdegenerowanego wodoru.

Ja czekam na wybuch MGAB-V249 - statystycznie może to być najbliższe 100 tys. lat oczekiwania. A może szczęscie nam dopisze i za kilka/kilkanaście lat MGAB-V249 pojaśnieje jako gwiazd zerowej wielkości na "naszym" (... północnym) niebie!

LibMar · 16 Lipca 2020

Hej Ryszard!

Zmienna została odnaleziona na podstawie przeglądów danych o gorących niebieskich gwiazdach z Gaia DR2 (czyli kolor, paralaksa, ruch własny) oraz krzywych jasności. Zbiór kandydatów na zmienne obejmował wiele znanych już NL/VY i udało się znaleźć tam kilkanaście kolejnych. MGAB-V207 jest jedną ze zmiennych tego typu w mojej pracy naukowej do TAR 2019 wysłaną już w lutym 2019 roku (The discovery of eleven nova-like VY Scl type stars), gdzie omówiłem sposób poszukiwań. Z danych wykorzystałem pomiary ASAS-SN i CRTS, a także pojedyncze klatki z DSS. Klasyfikacja MGAB-V207 na podstawie krzywej wynika ze zmian typowych dla NLów oraz głębszego spadku o amplitudzie powyżej 1 magnitudo.

Kiedy zajrzymy do VSX w poszukiwaniu znanych obiektów "VY" (%VY%), odnajdziemy, że są 4 znane połączenia nowych klasycznych z VY Scl, oraz blisko dziesięć przypadków nowych karłowatych z VY Scl (w tym trzy MGABy). Właśnie to, choć minimalne powiązanie, skłoniło mnie do zgłaszania każdego obiektu tego podtypu. Czyli oczekiwanie przez resztę życia, aby jakakolwiek z gwiazd wybuchła jako nowa. Stało się to już po kilkunastu miesiącach Odkrywcą zmiennej jestem ja, natomiast odkrywcą wybuchu MGAB-V207 - Robert McNaught. Łącznie mamy do czynienia z NL/VY+N:, wkrótce być może NA/VY lub NA+NL/VY (w VSX istnieje w obu formach, nie znam szczegółów czym krzywe się różnią).

Typ spektralny pochodzi z: https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2015MNRAS.453.1879K. Na razie jest to przypuszczenie, a spektrum powinniśmy otrzymać jeszcze dzisiaj. Być może zostało już wykonane, a dalej trwa analiza.

Na pewno wśród MGABów znajdzie się coś jeszcze, o czym wkrótce będzie warto napisać MGAB-V249 akurat obecnie wygląda stabilnie, krzywa jasności jest czysta i bez żadnych odchyłek od W-owatych zmian. Myślę, że w takiej formie pozostanie jeszcze przez setki lub nawet tysiące lat

LibMar · 16 Lipca 2020

I być może ze zmienną dzieje się coś na zasadzie Nova Sgr 2015 No. 2, czyli wielokrotne wybuchy podczas maksimum! Robert McNaught zgłosił wczoraj 5.3 magnitudo, natomiast dzisiejsze pomiary są w tendencji spadkowej od 4.5 mag do 5.0 mag!

ASAS-SN wskazuje, że do wybuchu doszło już ponad tydzień temu, to jasność 4.5 mag może być tą maksymalną osiągniętą przez MGAB-V207. Chyba, że będziemy oczekiwali ciągłych fluktuacji i znów nam rozbłyśnie (u Nova Sgr 2015 No. 2 było to przy którymś późniejszym).

Jeśli weźmiemy pod uwagę wszystkie nowe jaśniejsze niż 5 mag (same ostatnie wybuchy), mamy do czynienia z czymś na miarę ostatnich najjaśniejszych! Niestety, w trochę niekorzystnym obecnie położeniu

LibMar · 16 Lipca 2020

Mamy spektrum, jest to nowa klasyczna po osiągniętym już maksimum jasności!

http://www.astronomerstelegram.org/?read=13867

Jagho · 16 Lipca 2020

http://www.astronomerstelegram.org/?read=13867

Ups !! Jednoczesne dodanie, ale widać, kto na bieżąco śledzi ATEL

Edytowane 16 Lipca 2020 przez Jagho

BigDen · 16 Lipca 2020

2 godziny temu, LibMar napisał:

Jeśli weźmiemy pod uwagę wszystkie nowe jaśniejsze niż 5 mag (same ostatnie wybuchy), mamy do czynienia z czymś na miarę ostatnich najjaśniejszych! Niestety, w trochę niekorzystnym obecnie położeniu

Gratulujemy zasłużonego sukcesu! To już drugi raz w historii, kiedy znana zmienna błysnęła jak klasyczna nowa! Pierwszy był V392 Per w 2018 roku. Miałem nadzieję, że niektóre z moich odkryć lub moich uczniów eksplodują, ale wyprzedziłeś nas! 4.5 mag jest naprawdę fajny!!!

Wyjaśnienie do listy jasnych nowe: w 1990 roku nie było eksplozji T CrB, byla w 1946 roku. W 2006 był też RS Ophiuchi.

1946 T CrB 3.0
2006 RS Oph 4.5

Powodzenia i nowe odkrycia!!!

Denis

LibMar · 16 Lipca 2020

14 minut temu, BigDen napisał:

Gratulujemy zasłużonego sukcesu! To już drugi raz w historii, kiedy znana zmienna błysnęła jak klasyczna nowa! Pierwszy był V392 Per w 2018 roku. Miałem nadzieję, że niektóre z moich odkryć lub moich uczniów eksplodują, ale wyprzedziłeś nas! 4.5 mag jest naprawdę fajny!!!

Wyjaśnienie do listy jasnych nowe: w 1990 roku nie było eksplozji T CrB, byla w 1946 roku. W 2006 był też RS Ophiuchi.

1946 T CrB 3.0
2006 RS Oph 4.5

Powodzenia i nowe odkrycia!!!

Denis

Dziękuję bardzo! Miejmy nadzieję, że wybuch jednej zachęci nasze pozostałe do takich wybuchów Powodzenia!

Tabelkę za moment poprawię (była ona wzięta z listy na AAVSO tuż po eksplozji Nova Del 2013 i po kolei wypisywałem lata wybuchów z pola 'Outburst').

Jagho · 16 Lipca 2020

Pytanie - czy to widmo z ATel 13867 można gdzieś zobaczyć ?

Przy okazji nowy telegram:

http://www.astronomerstelegram.org/?read=13868

Rybi · 16 Lipca 2020

50 minut temu, Jagho napisał:

Pytanie - czy to widmo z ATel 13867 można gdzieś zobaczyć ?

W tym telegramie to tylko piszą, a nie pokazują widm

@Jagho, ponad tydzień od wybuchu dla szybkiej nowej powinno to być widmo nowej w fazie nieprzeźroczystości - z pięknymi profilami P-Cygni jak np. dla N Del 2013 (V339 Del).

N_Del_2013_okolice_max_jasnosci.png.a52626a58f52099d1f689ccf4ba04220.png

Dla porównania ten układ kataklizmiczny w fazie spokojnej to powinien mieć widmo podobne do nowej karłowatej np. jak dla PQ And - modulowane okresem orbitalnym.

PQ_And_spokojna.png.3722ac5efd514abfa6bc098610ad9b4b.png

5 godzin temu, LibMar napisał:

Na pewno wśród MGABów znajdzie się coś jeszcze, o czym wkrótce będzie warto napisać MGAB-V249 akurat obecnie wygląda stabilnie, krzywa jasności jest czysta i bez żadnych odchyłek od W-owatych zmian. Myślę, że w takiej formie pozostanie jeszcze przez setki lub nawet tysiące lat

Rzeczywiście układ podwójny MGAB-V249 wygląda jakby był "świeżo" po wybuchu nowej, gdy zgodnie z teorią hibernacji kilkadziesiąt - kilkaset lat po wybuchu nowej układ kataklizmiczny wykazuje brak aktywności (aktywność = np. wybuchy nowych karłowatych). Hibernacja może trwać tysiące lat. Może znalazłaby się otoczka wodorowa odrzucona po tym wybuchu ??? (... robota dla astrofotografów - miłośników H-alfa). W 2009r. astronomowie z UW opublikowali w Nature pracę na temat nowej V1213 Centauri, która potwierdza teorię hibernacji.
>>>Jasność V1213 Centauri przed wybuchem nie była stała. Obserwowano charakterystyczne pojaśnienia układu trwające po kilka dni – zachowanie typowe dla tzw. gwiazd nowych karłowatych. Świadczyło ono o niewielkim i niestabilnym przepływie materii w układzie, a każde pojaśnienie było wywołane zrzuceniem na powierzchnię białego karła drobnej porcji gazu o masie zbliżonej do masy średniej wielkości planetoidy. Z każdym takim pojaśnieniem masa wodorowej otoczki rosła, aż w końcu osiągnęła wartość krytyczną, co wywołało wybuch V1213 Centauri jako gwiazdy nowej.<<<

dja.obserwator · 16 Lipca 2020

Super :blink:

LibMar · 17 Lipca 2020

Na podstawie kolejnego CBET (do którego niestety nie mam dostępu, bo wymagany login i hasło) udało się uzyskać ocenę w momencie maksymalnej jasności. Prawdopodobnie ktoś wykonał szeroki kadr, na którym widnieje nowa. Wartość ta wynosi aż 3.7 magnitudo, co kwalifikuje Nova Reticuli 2020 (MGAB-V207) na 19 miejscu pod względem jasności wszystkich nowych w ciągu 180 lat! To oznacza, że tak jasne nowe lub jaśniejsze zdarzają się średnio raz na dekadę! :new_shocked:

Obecnie nowa powoli słabnie i według najnowszych obserwacji ma około 5.0 mag

Ciekawy artykuł napisał też mój znajomy Robert Fidrich z Węgier na swoim blogu (tam znajduje się również spektrum)

https://vendegcsillagkereso.blogspot.com/2020/07/szabadszemes-nova-deli-egen-nova-ret.html

Na AAVSO znajduje się także Alert Notice:

https://www.aavso.org/aavso-alert-notice-711

gryf188 · 17 Lipca 2020

Gratulacje i niech następne zmienne stają się nowymi

LibMar · 17 Lipca 2020

52 minuty temu, LibMar napisał:

Na podstawie kolejnego CBET (do którego niestety nie mam dostępu, bo wymagany login i hasło) udało się uzyskać ocenę w momencie maksymalnej jasności.

O, udało się odnaleźć na stronie https://remanzacco.blogspot.com/2020/07/bright-nova-reticuli-2020.html

According to Cbet 4812 "the following pre-discovery V magnitudes from all-sky video images taken by M. A. Phillips at the Edward Pigot Seismic Observatory, Coonabarabran, using a ZWO ASI178MC-COOL color CMOS camera and a 1.4-mm-f.l. f/1.8 fish-eye lens: July 6.81 [6.0], 7.79 [5.5], 8.78 [5.4], 11.76 [3.7], 12.8 [3.8], 13.83 [4.0], 14.8 [4.4], 15.8 [4.7]. No variability was seen on single nights. Further CCD magnitudes reported by McNaught from his images: June 30.727, [9.8; July 1.763, [9.9; 2.826, [8.8; 15.747, 5.1; 15.785, 5.1; 15.804, 5.1.

Jagho · 18 Lipca 2020

Widma z SALT nie mamy, ale są już amatorskie obserwacje spektroskopowe. Poniżej jedno z nich z wyraźnymi emisjami, choć może trudno się tu jeszcze dopatrzeć wyraźnego profilu P Cygni:

https://www.cloudynights.com/topic/717814-magnitude-5-nova-discovered-in-reticulum-aavso-alert/?p=10343663

Edytowane 18 Lipca 2020 przez Jagho

bajastro · 18 Lipca 2020

SA100 ma za małą rozdzielczość, by uzyskać profile P Cygni. Podejrzewam, że minimum to spektrograf szczelinowy z siatką dyfrakcyjną 600 l/mm.

Jagho · 18 Lipca 2020

Godzinę temu, bajastro napisał:

SA100 ma za małą rozdzielczość, by uzyskać profile P Cygni. Podejrzewam, że minimum to spektrograf szczelinowy z siatką dyfrakcyjną 600 l/mm.

No właśnie nie wiem (BTW to był SA200), dlatego chętnie zobaczyłbym to widmo z SALT, bo piszą o absorpcjach przy -2700 km/s.

To jest całkiem sporo jak na nową. Czyli różnica to aż 6500 x 2700 / 300000 = 58.5 [A] !!!

Chyba, że jakieś wyjątkowo wąziutkie lub słabe one są.

Mariusz, ty sam ze Star Analysera wyciągałeś fajną rozdzielczość:

Edytowane 18 Lipca 2020 przez Jagho

LibMar · 22 Września 2020

Nowa otrzymała oznaczenie GCVS "XZ Ret". To niesamowite, że przyjęte oznaczenie nie brzmi Vxxx, lecz jest dwuliterowe i dotyczy wczesnych oznaczeń (od R do Z)!

Dzisiaj mamy 67 dni od osiągniętego maksimum jasności, a MGAB-V207 nadal nieźle się trzyma. Ostatnie pomiary wskazują na 8.4 mag. Dla porównania, Nova Delphini 2013 tak samo osłabła już po 45 dniach, a 1-2 tygodnie później była już z trudem widoczna przez lornetkę 10x50 na wiejskim niebie.