Rejestracja tranzytu egzoplanety

[lagata1]

Witam

 

W astronomia amatorska można znaleść artykuły na temat tranzytów egzoplanet - czy ktoś próbował rejestrować? Są tu posiadacze znacznie lepszego sprzętu od np. mojego, dosyć łatwym celem wydaję się być: hd189733b

[Tayson]

@LibMar zdecydowanie temat dla Gabriela.

[WielkiAtraktor]

5 godzin temu, lagata1 napisał:

czy ktoś próbował rejestrować? Są tu posiadacze znacznie lepszego sprzętu od np. mojego

Tak, poszukaj np. postów Gabriela (@LibMar). Co do sprzętu, można i czymś w miarę małym. Z jego wątku Zostałem współodkrywcą nowej planety pozasłonecznej:

 

Cytat

Obserwację prowadziłem od 23:00 do 05:30 przy pomocy obiektywu Canon FD 300mm f/2.8L, kamery ASI178MM-c i montażu EQ5

 

[lagata1]

Dzięki panowie, napisałem do tego kolegi

[Herbert West]

@Tomi Rejestruje tranzyty.

[Tomi]

Zajmuję się tym tematem na co dzień. Mogę doradzić w kwestiach sprzętowych, w procesie rejestracji tranzytu oraz w obróbce danych.

[lagata1]

to bardzo proszę, sprzęt jaki posiadam jest w opisie - czy tm zrobie hd 189733b?

[Tomi]

Myślę, że sprzętem z Twojej stopki powinno się udać. Ale prawdę mówiąc nie próbowałem rejestrować tranzytu detektorem z kolorową matrycą.

 

Warto zwrócić uwagę, że gwiazda HD 189733 jest dość jasna i będziesz musiał zastosować krótkie czasy naświetlania, aby jej nie przepalić. Może się też okazać, że pole widzenia Twojego zestawu jest zbyt małe, aby zmieściły się w nim odpowiednie gwiazdy porównania - podobnej jasności jak HD 189733 i nie będące zmiennymi. Dlatego do tak jasnych celów najlepszy jest jasny obiektyw o ogniskowej około 200 - 300 mm (większe pole widzenia z danym sensorem pozwala zarejestrować więcej okolicznych gwiazd o zbliżonej jasności do głównego celu). 

[lagata1]

Jak krótkie czasy masz na myśli? , niestety nie mam żadnego tele do aparatu czy też krótkiego refraktora - mogę jedynie z korektorem ogniskowej na 945 przy f6 wkręcić fuji , ale chyba kamerka lepiej się do tego celu nada?

[Tomi]

Spróbuj wykonać kilka klatek z różnymi czasami naświetlania i sprawdź przy jakim najkrótszym czasie HD 189733 będzie przepalona. Skróć wówczas ten czas o około połowę i wykonuj takie zdjęcia (w formacie RAW). Ja dysponując Twoim zestawem, wybrałbym nieco słabszy cel.

[lagata1]

ok - jaki zatem mi proponujesz pod mój zestaw?

[Tomi]

Może WASP-77 b albo HAT-P-1 b? Około 10 magnitudo i dość duże spadki jasności. Poszukaj na tej stronie: http://var2.astro.cz/ETD/predictions.php

 

Najlepszym rozwiązaniem byłby zakup monochromatycznej kamery, niekoniecznie chłodzonej. Liczba celów w Twoim zasięgu wzrosłaby wielokrotnie.

[lagata1]

Najpierw chcę posmakować tranzytu z tego zestawu co mam jak mi to pójdzie, jeśli wypali to będę myśleć nad kamerką mono bo i do guidingu by się takowa sprzydała - jakiego programu potem użyć do zarejestrowanych plików? 

[Tomi]

Na początek polecam program Muniwin z tego pakietu: https://sourceforge.net/projects/c-munipack/

[LibMar]

Hejka! Łapałem HD 189733 b wielokrotnie różnym sprzętem, także z kamerką IMX224. Jak najbardziej tranzyt jest do złapania. Do początków idealny jest zestaw, który pozwoli uzyskać czas ekspozycji 15-30s, gdzie mamy nieporuszone klatki oraz idealnie doświetloną gwiazdę. W przypadku Sky-Watchera ED80 (80mm średnicy) kamera ta wymagała zastosowania czasu naświetlania 3-4 sekund, a krzywa wyszła mniej więcej tak... Niestety nie mam już materiału, a została tylko krzywa blasku z "lustrzanym odbiciem drugiej połowy". Tranzyt ogólnie wyszedł bardzo dokładnie (po zastosowaniu uśredniania do 10-20 punktów), tylko właśnie - nie mam nic więcej poza tą krzywą z 2017.

 

3-4 sekundy to jednak dość krótko i to trochę utrudnianie sobie sprawy. Duża ilość klatek przy małej ilości gwiazd w kadrze przynosi nieco problemów podczas analizy takiego materiału. Rozwiązaniem na krótkie czasy jest także rozogniskowywanie gwiazd - z tym zalecam poczekać do wprawy. Najłatwiej jest zacząć od czegoś prostego. Jeśli wykorzystasz swój 6" na f/6.3, prawdopodobnie idealnymi celami będą gwiazdy o jasności właśnie około 10 magnitudo. Dobrymi celami będą XO-6 b, WASP-3 b, HAT-P-17 b oraz nieco słabsze (11.0-11.5 mag, lecz głębokie spadki) WASP-85 b i HAT-P-32 b. Szczególnie ten ostatni okazał się być świetnym celem dzięki sporej ilości gwiazd referencyjnych: link.

 

W czasopiśmie Astronomia wypisuję tylko te tranzyty, które rzeczywiście łatwo złapać mniejszym i nieco większym sprzętem. Tylko i wyłącznie te, gdzie tranzyt ma miejsce wysoko nad horyzontem, jest całkowity i przebiega przez całą noc z zapasem. Znajduje się tam także HAT-P-32 b.

 

Nie mam pojęcia na jakim etapie znajomości z fotometrią jesteś, ale kilka rad na początek, zanim pojawią się pytania

- Tranzyty to łatwy temat, jak już się ma za sobą pierwsze próby obserwacji. To pierwsze obserwacje pokazują co robiliśmy nie tak i uczymy się na błędach. Nawet po dwudziestu obserwacjach wciąż wyciągałem wnioski (i nadal wyciągam )

- Celuj tylko w noce z pewną pogodą. Krzywa blasku z obserwacji krótszej niż godzinę na nic się nie przyda.

- Dokładność prowadzenia ma szczególne znaczenie. Jeśli musisz korygować pozycję gwiazdy mniej więcej w centrum kadru co kilkanaście minut, najpierw opanuj sprawę z Polarną i ewentualnie ochronę przed wiatrem.

- To stabilność kadru wpływa na ocenę końcową. Jeśli wykonasz pierwszą klatkę i po godzinie Twój kadr wygląda dosłownie identycznie, będzie bardzo dobrze. W końcu cała sesja trwa kilka godzin.

- Ustawianie z kamerą CMOS wygląda tak: celujemy w gwiazdę z tranzytującą egzoplanetą. W SharpCapie (tym programem się posługuję do rejestracji) zaznaczamy opcję histogramu i wybieramy opcję "czerwonego prostokąta". Zaznaczamy tylko piksele dookoła naszej gwiazdy. Ostatni pik histogramu (czyli pojedynczy piksel) nie może przekraczać 70% (najlepiej ani razu) przy każdej testowej ekspozycji. Jak utrzyma się 50-70%, będzie okej. Jeśli jest za mało, wydłuż czas naświetlania. Za dużo? To skrócić.

- Warunki zmieniają się przez te kilka godzin obserwacji. Zwróć uwagę na: czy nie przypadkiem po 3 godzinach 5-godzinnej sesji cel będzie zakryty przez budynek? Czy masz odpowiednią osłonę przed rosą? Czy po jakimś czasie zacznie akurat wpadać bokiem światło z pobliskiej latarni? Czy zasilanie jest pewne, że pociągnie tak długo? Czy rzeczywiście starczy miejsca na dysku? Na pewno ustawiony jest format FITS zamiast PNG? I czy na pewno nacisnąłeś "Start Capture" ? Czy nie przypadkiem podczas sesji może pojawić się aktualizacja komputera? Nie przypadkiem wyłącza się sam przy jakichś sytuacjach? Czy kabel USB nie rozłącza się przy lekkim poruszeniu z gniazda, co może nastąpić podczas przykrywania laptopa, aby nie był odsłonięty przez te kilka godzin? Czy na pewno w kadrze jest ustawiony właściwy cel? Czy na pewno nie pomyliłeś się i ten tranzyt ma być jutro, a nie dzisiaj? Po pierwszych sesjach zwykle któreś z tych problemów może być winą przedwczesnego przerwania akwizycji. Ale jak już coś nastąpi, to potem o tym lepiej pamiętamy  A to jest tylko zbiór niektórych moich pytań i wniosków do tej pory - jak widać, dużo może pójść nie tak, więc z pierwszą sesją trzeba podejść ostrożnie 

 

[lagata1]

etap bardzo początkujący jeśli chodzi o fotometrie:

4 godziny temu, LibMar napisał:

Jeśli musisz korygować pozycję gwiazdy mniej więcej w centrum kadru co kilkanaście minut, najpierw opanuj sprawę z Polarną

- co do polarnej to z centrum kadru umyka mi powiedzmy po godzinie czy dwóch, robię sesję dso od 2 do 4 godzin i jakaś obsuwa jest, ale nie jest zbyt duża

- nie wiem czym rejestrować, czy fuji czy 224 mc, ale biorąc pod uwage sharpcam to raczej asi

- z planowaniem sesji pod względem przeszkód naturalnych nie będzie problemu, odrośnik jest, latarni nie ma na końcu wsi, sprzęt podłanczany do auta przez gniazdo zapalniczki, jeśli będą to klatki a nie avi miejsca starczy

- jak dokładnie odnaleść cel? goto ma w pamięci egzoplanety lub pomniejsze konkretne gwiazdy?

 

nasunęło mi sie pytanie, czy blask księżyca będzie przeszkadzać jak w przypadku dso? i jakie czasy mi polecisz na asi pod obiekt 10 magnitudo?

Edytowane 19 Października 2021 przez lagata1

[Hans]

Jak Ci sie chce poczytac starsze przepisy na własną rejestracje to poukładałem to wszystko w jednym miejscu: https://astroamator.com/index.php/fotometria/egzoplanety-z-garazu Linki powinny ciągle działać. Konkretne poradniki step by step zlinkowane w koncowej czesci tej witryny.

 

Pozdrawiam.

[Behlur_Olderys]

Najlepiej jakby było jeszcze takie narzędzie:

- wybierz dzień a ja wylistuję Ci tranzyty z Twojej lokalizacji zaczynając od najjaśniejszych gwiazd.

- wybierz gwiazdę, a ja wylistuję Ci tranzyty w przeciągu najbliższych 30 nocy

A może już coś takiego jest?

 

 

 

[Hans]

Nie czytacie linków  

 

a jakby czytali, to by znaleźli:  http://var2.astro.cz/ETD/predictions.php

 

Pozdrawiam.

[Charon_X]

Znalazłem tranzyty HD 189733b (trzeba się naklikać troche było)

 

http://var2.astro.cz/ETD/predict_detail.php?STARNAME=HD189733&PLANET=b&PER=&M=

 

 

Wygląda na to, że jutro okazja - na nasze czasy to od północy do 2, więc akurat w te krótkie noce. 

 

Canon550D mod i APO60/360 powinny dać chyba radę ? Tylko jakie czasy i ISO ?

 

 

Edytowane 8 Sierpnia 2022 przez Charon_X

[LibMar]

7 godzin temu, Charon_X napisał:

Canon550D mod i APO60/360 powinny dać chyba radę ? Tylko jakie czasy i ISO ?

Z lustrzanką pod kątem fotometrii bawiłem się dawno temu, więc mogę z grubsza powiedzieć jak do tego się nastawić 

Sprzęt jak najbardziej powinien się sprawdzić. Nawet zestaw wręcz nadaje się najlepiej do obiektów o jasności ~8 mag.

Najważniejszym zadaniem jest upewnienie się, że nie przesaturowaliśmy celu. Według tej grafiki liniowość jest zachowana do 13000 ADU (wartości wyższe dochodzą do około 15K), ale trudno mi określić jaki jest tam zakres. Potęga dwójki najbardziej zbliżona byłaby 14, czyli 16384 (2^14), co mogłoby potwierdzać z danych technicznych. Przyznam szczerze, jest to bardzo dobry wynik, bowiem z Canonem 60D utrzymywałem coś poniżej 7000 ADU... no i robi się problem z mojej strony, co może ktoś wyjaśni.

 

Bo dla mnie na nic te testy z Internetu, dopóki samemu się nie sprawdzi. W programie IRIS podawało mi ADU do 32768, jakby to było 15-bit, więc jakieś dziwne rozciągnięcie. Osobiście, jakbym miał ruszyć z tranzytem z lustrzanką, to bym samodzielnie wykonał test liniowości na tym samym programie, z którego bym korzystał później . Albo IRIS, albo AstroImageJ. Kilkanaście flatów o różnym czasie naświetlania, ale to, co bym pozostawił, to ISO 400. Także podczas obserwacji. Mając informację o konkretnym miejscu, gdzie liniowość się załamuje, będzie wiadomo jak bardzo naświetlić dany obiekt. Załóżmy, że liniowość wypada przy 10000 jakiegoś tam zakresu, bezpiecznie będzie utrzymać się w 70% tej wartości. Czyli te 7000. To dlatego, że musimy mieć 100% pewność, że podczas sesji nie naświetli się pojedynczy piksel za bardzo, co może być zmienne podczas seeingu/ruchu/zmian ostrości itp (osobiście w tranzytach kamerą trzymam się nawet 50-60%). Celujemy w HD 189733 na ISO 400 i czasie naświetlania 30 sekund. Wyjmuję kartę z aparatu, wsadzam do laptopa. I sprawdzam na tych trzech ujęciach ile ADU ma najjaśniejszy piksel na gwieździe. Załóżmy, że jeśli trzymamy się tych 7000, to wyniki to 5000, 5500, 4800. To trochę lekko mniej. Na oko potrzebujemy trzydzieści ileś procent więcej, czyli to jak 30s ekspozycji na 40s. Powrót karty do lustrzanki, robię trzy ujęcia po 40s. Jeśli jest faktycznie blisko tych 7 tysięcy, jest git. Taki czas naświetlania trzymamy przez całą obserwację, przy czym pamiętamy:

• przy rozjaśnionym niebie, od razu mamy parę procent do góry - jak później będzie ciemniej, to ADU lekko i tak spadnie (dlatego u siebie mam gotowe testy na wszystkich filtrach, że jaki jest poziom tła w histogramie przy Słońcu na -8, -10, -12 stopniach wysokości itd. do późniejszej korekcji)
• aby zwiększyć szanse i uzyskać pewny pełny tranzyt, zacznijmy godzinę przed tranzytem i skończmy godzinę po (dla powyższego przypadku, bo tranzyt nie jest długi)
• nie robimy przerw między klatkami, pamiętajmy o RAW
• upewnijmy się, że podczas przesuwania się po niebie, nie natrafimy na jakieś ziemskie przeszkody (drzewo/dom)
• bateria wytrzyma te 4h obserwacji, będzie coś zapasowego?
• jest ochrona na wilgoć, aby nie było przedwczesnego końca obserwacji?

Jakby się udało złapać godzinę przed i dojść przynajmniej do połowy tranzytu, to już będzie coś, co się nada. Oczywiście pełna obserwacja zwiększa szansę na detekcję kilkukrotnie, jeśli ma być to marginalne. HD 189733 jest prostym celem. Jeśli w przeszłości dawało radę mierzyć do setnych części magnitudo, to i tym razem się uda, jeśli po drodze nie będzie niespodzianek

 

Między innymi z powodu powyższych problemów skończyłem z fotometrią lustrzankową i przeszedłem na kamerę, gdzie nie trzeba się tym martwić