Radiowe obserwacje meteorów

[sn-rf]

Witajcie,

 

jestem w trakcie uruchamiania stacji do radiowych obserwacji meteorów. Jako że jestem krótkofalowcem, to temat do zgłębienia od strony sprzętowej nie był bardzo trudny, natomiast aktualnie walczę jeszcze od strony programowej. Zamysł jest taki, by wyniki obserwacji wraz z nagraniami dostępne były do odsłuchania na WWW.

 

Stacja rejestruje odbicia od zjonizowanej przelotem meteoru jonosfery. Odbita fala pochodzi z francuskiego radaru GRAVES monitorującego bliską przestrzeń kosmiczną nad Francją (choć okazuje się, że moc nadajnika jest na tyle duża, że można zarejestrować odbicia od Księżyca - należy wycelować po prostu antenę w Księżyc). Radar nadaje falę ciągłą o dużej mocy w paśmie 2m (143,05 MHz). Antena odbiorcza też jest oczywiście na to pasmo. Użyłem 8-elementowej anteny yagi LFA (o niskich szumach), do tego dobrej jakości filtr pasmowy i przedwzmacniacz (demobilowa aparatura). Odbiornikiem jest dongle rtl_sdr z rtl-sdr.com. Antena skierowana jest na około 260 stopni i podniesiona jest od poziomu na około 10 stopni. Od strony sprzętowej to raczej już prawie docelowa konfiguracja. Jakość sygnału poprawi się jeszcze nieco po przeniesieniu filtra z przedwzmacniaczem na maszt, ale to już dopieszczanie na późniejszy czas.

 

Zapraszam do odwiedzenia aktualnej transmisji na:

 

 

O ile sprzęt dopisze - nic już nie przeszkodzi w obserwacjach meteorów - ani Słońce, ani mgła, ani deszcz

 

Proszę o kontakt, jeśli chcesz dostawać powiadomienia o nadchodzących rojach.

 

Aktualizacje dot. stacji wrzucać będę tutaj na forum, oraz na https://so8oo.net/radiowe-obserwacje-meteorow/

 

pozdrawiam,
Piotr

Edytowane 11 Listopada 2021 przez sn-rf

[Rurykow]

To ciekawe,  poproszę o powiadamianie. 

Masz przykład nagrania z przelotem meteoru jak to brzmi i wyglada?

[sn-rf]

1 godzinę temu, Rurykow napisał:

To ciekawe,  poproszę o powiadamianie. 

Masz przykład nagrania z przelotem meteoru jak to brzmi i wyglada?

 

Przewiń transmisję od początku live. Przelot meteoru to charakterystyczne plumknięcia. Ich widmo uwidocznione jest po prawej stronie. Jak prześledzisz podgląd, to było tego już dziś trochę. Nie wszystkie plumknięcia to meteory. Rejestrowane są również odbicia od samolotów i satelitów. Kilka dni temu zarejestrowałem przelot ISS. Widać czasami też wyraźny ślad o zmieniającej się (rosnącej ewentualnie malejącej) częstotliwości - w zależności czy obiekt zbliża się czy oddala - na wykreśie po prawej widoczny jako ukośna linia od lewej do prawej (ewentualnie od prawej do lewej) - są to zazwyczaj odbicia od samolotu. Zmieniająca się częstotliwość to efekt Dopplera.

 

Na pierwszym zrzucie widać najprawdopodobniej meteory, druga natomiast wygląda na oddalający się samolot. Najpierw rejestrowana jest (bardzo delikatnie) wysoka częstotliwość, która systematycznie maleje. W pewnym momencie samolot "puszcza radiowego zajączka" i dalej się oddala. Piękne zobrazowanie efktu Dopplera. Coś podobnego można zauważyć przy flarach Iridium. Coś się pojawia, jaśnieje, puszcza zajączka i zaczyna ciemnieć.

 

P.

Edytowane 10 Listopada 2021 przez sn-rf

[Paweł 1]

Jakie masz ustawienia w programie na radar Graves - możesz podać ? Ja mam dolną wstęgę , szerokość pasma 1300 Hz i używam programu do wizualizacji Hrofft. Niestety nie mam anteny kierunkowej na to pasmo ale będę kombinował jak zbiorę trochę "aluminium" - plany mam   . Teraz używam Diamonda X50 i do południa dziś średnio 5-7 wpadało na 10 minut.

[sn-rf]

Cześć,

 

0.8k LSB w gqrx. Do aktualnego streamu dojdzie jeszcze wyjście z echoes z https://sourceforge.net/projects/echoes/

Hrofft niespecjalnie chce działać u mnie na wine. Nad czym muszę powalczyć jeszcze, to delikatne przycinki audio. Nie wiem skąd to wynika.

Przed przedwzmacniacz doszedł jeszcze notch filter wycinający pasmo FM - jakieś ~20km ode mnie mam wieżę RTCN i tam ładnych paręset kilowatów. Dopiero to co wyjdzie z notcha idzie do przedwzmacniacza i na końcu do filtra pasmowego na 2m. Stosunek sygnał/szum poprawił się. To już chyba docelowa konfiguracja (no może jeszcze filtry i przedwzmacniacz pójdą na maszt, ale to już pewnie wiosną/latem dopiero).

 

P.

[Paweł 1]

Geminidy .Wizualnie szału nie ma -  widziałem 2sztuki , natomiast radiowo zaczyna się dziać. Ciekaw jestem poranka- oj będzie się chyba działo. Mój zrzut z Hroffta:

 

Edytowane 13 Grudnia 2021 przez Paweł 1

[sn-rf]

Lecą, lecą ładne klocuszki od kilku dni. Nad ranem najlepiej, bo Bliźnięta zachodzą... na zachodzie i tam najlepsze odbicia:

 

 

[Paweł 1]

Jako ,że szczyt Geminidów już za nami to zrobiłem małe podsumowanie. Sorki sn-rf ,że w Twoim wątku ale to między innymi " przez Ciebie" założyłem i 96 godzin słuchałem meteorów. Niestety nie mogę zbudować (na razie) stałej stacji do nasłuchu, ale na Kwadrantydy się jeszcze pokuszę chyba zrobić prowizorkę jak teraz .

 

Jak widać na poniższym zrzucie z programu Colorgramme od soboty 11 grudnia 8:00 do środy 15 grudnia 9:00 był prowadzony stały nasłuch meteorów. Maksimum wystąpiło pomiędzy 13 grudnia godz 20:00 do 14 grudnia godz 10:00 z mniejszą aktywnością w godz 4 - 6 nad ranem a największy pik po 2:00 nad ranem - 282 meteory.

 

Na uwagę zasługuje meteor z godz 7:28 - to chyba jakiś niezły bolid musiał być :

 

Oczywiście przy obserwacji radiowej należy wziąść poprawkę na położenie radiantu nad ranem w kierunku zachodnim tak jak pisał sn-rf w poście wyżej, w tamtym kierunku jest ustawiona antena odbiorcza na radar Graves.

Pozdrawiam Paweł.

[sn-rf]

A czemu miał bym się obrażać :).

Ja muszę od strony softwarowej przysiąść nad echoes, oraz poczytać w jakichś pracach. Gdzieś widziałem stronę, gdzie dokładnie jest pokazane, że nawet różnego rodzaju samoloty dają różne odbicia i można je rozróżniać. Nie wszystko to, co się rejestruje to meteory. W echoes jest możliwość filtrowania tego.

A i taka ciekawostka, nie wiem czy celowo czy przez przypadek - ten screenshot, który podesłałeś dotyczy dokładnie tego samego okresu, który ja post wcześniej wkleiłem. U mnie na dole ekranu jest aktualny czas w UTC - mamy obaj ten sam meteor zarejestrowany między 6:28-6:29 UTC

 

P.

Edytowane 15 Grudnia 2021 przez sn-rf

[Paweł 1]

Ups faktycznie teraz zauważyłem  , że to ten sam meteor. Ja przeglądałem pliki .png z programu Hrofft i ten meteor rzucił mi się od razu w oczy - to musiała być mega peterda . To teraz czas na kwadrantydy ?!

[sn-rf]

W dniu 15.12.2021 o 20:00, Paweł 1 napisał:

Ups faktycznie teraz zauważyłem  , że to ten sam meteor. Ja przeglądałem pliki .png z programu Hrofft i ten meteor rzucił mi się od razu w oczy - to musiała być mega peterda . To teraz czas na kwadrantydy ?!

 

Od 1go mam uruchomiony stream i na razie jest spokojnie. Zobaczymy jak będzie dzisiaj

 

Już po maksimum. Było krótkie i dość intensywne. Faktycznie wyglądało to, jakby Ziemia wleciała w pole gruzu, aniżeli w obszar z "rozwleczonymi" śmieciami na dużej powierzchni. Niecałą dobę po maksimum - zupełnie bez planowania udało się zarejestrować "pociąg Starlink"

 

 

 

P.

Edytowane 5 Stycznia 2022 przez sn-rf

[pawelpm]

hej. Wreszcie ten temat na grupie ... 

Jakiego LNA używasz ?

pozdr

[Paweł 1]

Panie i Panowie jako , że szczyt Perseidów przed nami to odpalam tymczasowo swój sprzęt na 72 godziny (swój to za dużo powiedziane ? - mam pozwolenie od żony na laptop i może wspólnie wyciągniemy jakieś wnioski z obserwacji). Sprzęt to SDR + antena 9 elementowa 2m/70cm w azymucie 262 st i w  pionie ok. 30st , program HROFFT Ver. 1.0.0f . Pozdrawiam Paweł.   ( SQ9PBR)

[sn-rf]

I jak efekty? U mnie ostatnio z czasem słabo i nie miałem czasu na MS. Jeśli chodzi o LNA - na alle kupiłem kiedyś demobilowe chyba LNA (dwa stopnie, filtry pasmowe, dodatkowo zasilanie stabilizowane a z zewnątrz podawane przez kondensatory przepustowe a całość w aluminiowej frezowanej obudowie - także całkiem przyzwoicie). Kiedyś przy czasie wrzucę jego fotkę. Dokładniejszych parametrów nie znam.

 

pozdrawiam,

Piotrek SO8OO

[sn-rf]

Całkiem sporo kosmicznego gruzu wpadło dzisiejszej nocy w atmosferę. Poniżej pierwszy z brzegu (kilka sztuk jedna po drugiej). Było tego sporo więcej.

 

 

 

 

Edytowane 13 Sierpnia 2023 przez sn-rf

[Za(KS)t]

Wooo mega temat!
Ciekawe czy mając więcej stacji na terenie polski dałby się triangulować trajektorie gruzu i potem robić z tego na google earth mapki 3D z trajektoriami.
Jakby to tak działało to dałoby się i prędkość wyznaczać, może wielkość po intensywności sygnału? I na pewno kierunek więc pewnie dałoby się całkiem sprawie klasyfikować skąd się ten kamlot mógł przylecieć.

*EDIT
tak sobie szybko policzyłem olewając krzywiznę ziemi na przykładowym scenariuszu to wychodzi 0,0000433047819 sekundy (43.3048 µs) opóźnienia w sygnale między stacją A a stacją B. Nie znam się na radio ale coś mi mówi że dałoby się to zarejestrować

Edytowane 14 Sierpnia 2023 przez Za(KS)t

[sn-rf]

Są takie naukowe projkety. W skrócie polega to na tym, że jest stacja nadająca prosto w górę falę ciągłą o dokładnej częstotliwości stabilizowaną GPS. Stacje odbiorcze (wiele stacji rozmieszczonych na terenie UK czy NL - wiem o tych właśnie dwóch projektach) rejestrują te odbicia i później wchodzi matematyka. Znając dokładną lokalizację stacji odbiorczej, nadawczej oraz zmianę częstotliwości wynikającą z efektu dopplera wylicza się trajektorię meteoru

Radar GRAVES jest stosunkowo prosty do odebrania, bo tam Francuzi w anteny (cały zestaw sfazowanych anten) pakują kilowaty. Jest to na tyle silny sygnał, że da się zarejestrować jego odbicie od Księżyca (przy tej częstotliwości krzywizna Ziemi uniemożliwia bezpośredni odbiór). GRAVES działa w paśmie 2m (143,05 MHz). Te naukowe projekty to pasmo 6m - okolice 50 MHz i używają mocy w okolicach 100W. Także tutaj może być sporo trudniej, by to odebrać u nas. Spotkałem się jednak z informacją, że powinno dać się je odebrać w promieniu około 1200 km, także kto wie. Najlepsza częstotliwość do łączności przez MS (meteor scatter) to właśnie okolice 6m, także może te 100W będzie wystarczające przy odpowiednim systemie odbiorczym. Znajdę chwilę czasu, to sprawdzę

Na https://radiometeory.pl jest parę graficzek jak to wygląda w praktyce w przypadku łączności krótkofalarskich. Jakby ktoś chciał poczytać o MS i nie tylko, to polecam poszukać pdf książki Poradnik Ultrakrótkofalowca. Jest tam sporo na ten temat.

 

P.

[sn-rf]

I kolejny rok minął i odpalam kolejny stream na YT
W tym roku dodatkowo uruchomiłem nasłuch częstotliwości, na której robią łączności krótkofalowcy.

Łączności MS (meteor scatter) są o tyle fajne, że można robić dalekie - jak na to pasmo - łączności.

Problem z wyższymi pasmami jest taki, że pomijając anomalie (odbicia, dukty troposferyczne itp) zasięg łączności limitowany jest krzywizną Ziemi - anteny muszą się "widzieć". Chcąc robić "typowe" łączności musimy mieć dobrą lokalizację i wysokie maszty. W przypadku łączności MS (czy też z odbicia od zorzy polarnej) nie ma już takiej potrzeby, bo antenę kierujemy nad horyzont (w niebo) .

 

 

O i znowu przypadkiem udało się zarejestrować przelot ISS

 

Edytowane 17 Listopada 2023 przez sn-rf