Zbyt krótka samotność

[panasmaras]

Trzynaście lat obserwuję niebo i - przynajmniej przez większość tego czasu - to była moja love story. Trzynaście lat obserwuję niebo, z czego dziesięć krzywiąc się i wyginając we wszelkie strony pod statywem lornetkowym, wskutek czego nabawiłem się zniecierpliwienia każącego skakać od obiektu do obiektu, zaliczać coraz więcej i więcej, byle nie zastygać w żadnej pozycji, bo i żadna nie była na tyle wygodna, by chcieć w niej zastygnąć i podziwiać co na niebie, wskutek czego jestem wbrew własnej woli nieopatrzony z obiektami, które niby wszystkie znam, ale których zdaję się nie znać niemal wcale. Trzynaście lat obserwuję niebo, zapominając powoli, co tam jest do zobaczenia.
 

W czwartek miało się wyklarować i się wyklarowało, a ja, ku zdumieniu wszystkich domowników z samym sobą na czele, pojechałem do Blizin. Tak naprawdę miałem wpaść na działkę do Krzyśka dwie wioski obok, ale cóż, sentyment zwyciężył. Na miejscu z ulgą, ale i zadowoleniem stwierdziłem, że niebo jest tu wciąż zupełnie użyteczne, a kiepścizna okołohoryzontalna wynikała może nie tyle z zaśmietlenia, ile z unoszącej się mroźnej wilgoci duszącej wszystko, co nie wychynęło powyżej dwudziestu stopni na sferze niebieskiej. Tego wieczoru uzbrojony byłem w swój świeży nienabytek, lornetę kątową ze stajni APM, czyhającą tylko by łapać fotony swymi osiemdziesięciodwumilimetrowymi obiektywami i wypluwać je z drugiej strony przez jedną z pięciu par okularów, jakie miałem do dyspozycji (Plössle 26 mm, Hyperiony 24, APM Ultra Flat Field 18 mm i 15 mm oraz Morfeusze 9 mm). 

Zaczęło się od M 42, bo tak, jak kawiarnię najlepiej mi oceniać po espresso a pizzerię - po marghericie, tak nową dwururkę najlepiej sprawdzić na czymś znanym i prostym jednocześnie. Bogaty zestaw szkiełek podał na talerzu cały wachlarz tego, czym Wielka Mgławica Oriona uraczyć może lornecistę - od jasnej, ale zwiewnej, rozlanej plamki w Hyperionach (powiększenie 20x) po ciut ciemnawe impasty w powiększeniach 32 i 53x. Najprzyjemniej chyba jednak prezentowała się w APM-ach 18 mm (26x), dając lornetkową, akwarelową lekkość rysunku, ale z dobrym detalem i przede wszystkim - wyraziście świecącą Mgławicą de Mairana tuż powyżej. Leżącym nieco na północ gromadkom zbyt wiele czasu nie poświęciłem, w zasadzie wcale, odnotowując tylko, że pojaśnienie NGC 1977 jest widoczne, a potem z lenistwa zwykłego, bo tak wygodnie sobie już siedziałem naprzeciwko M42, skierowałem lornetę ciut niżej, łapiąc Dziurkę od Klucza (NGC 1999), która łatwa była we wszystkich powiększeniach, najpiękniej zaś prezentowała się w powiększeniu 32x, będąc już czymś więcej niż tylko lekko rozmytą gwiazdką, bo lekko rozciągniętą, rozmytą gwiazdką.

Dalej wpadły gromady wielkopsiańskie, wpierw Messier 41 ze swoim esowatym łańcuszkiem, potem dwa Collindery (132 i 140), choć to raczej taka nieudolna próba ich złapania była, próba zakończona wyłowieniem pojedynczych jasnych słońc na wypranym z wszystkiego tle, słońc, które swym wzajemnym położeniem ledwo sugerowały jakąś klastrowatość, ale równie dobrze sugerować jej nie musiały. Teraz sobie myślę, że szkoda, że nie poświęciłem temu regionowi więcej czasu, a najlepiej i całej czasoprzestrzeni, bo tak najbardziej to właściwie szkoda mi tego, że nie mieszkam nieco bardziej na południe, w okolicach zwrotnika najlepiej, bo tam, pod psią piętą kipi całkiem ładne gwiezdne poletko i chyba nawet jakieś ciemnoty dałoby się na jego tle wyłowić, nie wspominając o owych collinderach, które pewnie swoją klastrowatość musiałyby z tych szerokości wykrzykiwać na całe gardło.

 

źródło tego zdjęcia i każdego kolejnego: Aladin
 

Wróciłem do Kanikuły, a od niej odbiłem w lewo natrafiając na wyraźną tym razem gromadę gwiazd, zbyt wyraźną wręcz by jej nie kojarzyć, ale i zbyt rzadko chyba odwiedzaną, by jednak skojarzyć od razu, szczególnie jeśli wraca się pod niebo po wielomiesięcznej przerwie; zostawiłem chwilowo identyfikację na bok, pokręciłem się niecierpliwie szukając pary messierów 46-47, co w kątowej lornecie przychodzi znacznie trudniej niż w lornecie prostej, bo na tę wyraźnie złośliwą geometrię nakłada się przecież jeszcze demencja, skleroza i zwykła, pielęgnowana przez lata niecierpliwość. Ta ostatnia kazała mi szybko przeskoczyć zupełnie gdzie indziej, do Chichotek, które najciekawiej prezentowały się w źrenicach 3-4 mm i powiększeniach 20 i 26x, a gdzie para piętnastek (32x) zbytnio przygaszała tło i pobliskiego Barnarda 201. Za to przyciemnione tło było zupełnie w porządku przy misiowych messierach, pięknie wyodrębniając jądro i halo ramion M 81 i wyciągając bardziej niż zwykle Jej Cygarowatość M 82, nie okraszoną, niestety, pasmem pyłowym, które wychodzi przy większych aperturach, a może i przy tej samej aperturze, ale większej cierpliwości i/lub wyobraźni. Równie przyjemny widok ukazała nie-tak-zaraz-odległa para messierów 97-108, jeszcze wyraźniej kontrastując puchatość Sowy z drzazgowatością stoósemki, choć niestety, najwyraźniejsza w tym wszystkim znów okazała się moja niecierpliwość widzenia kolejnych i kolejnych obiektów; przeskoczyłem więc dalej, zupełnie dalej, do prawej ręki Oriona i mojej ulubionej NGC 2194, którą zawsze łapię namierzając wpierw moją zupełnie nieulubioną NGC 2169, od której idę po łańcuszku gwiazd w lewo w dół, dopóki miękka plamka światła nie zaświeci tam, gdzie powinna. Engiecka bardzo żywo zdawała się reagować na zmianę powiększeń, ukazując swe oblicze od miękkiego w okolicach 20x po ziarniste przy 32x. Najciekawiej jednak działo się pomiędzy, przy 26x, kiedy ziarnistość się zlewała tylko po to, by zaraz znów się rozziarnić w zależności od kąta zerkania, a cała gromada zdawała się przelewać z boku na bok, na przemian pokazując i ukrywając któreś ze swych rubieży.

 

Znów z lenistwa i znów nie idąc bardzo daleko, przeskoczyłem na Lambdę Orionis, od niej zaś w lewo ku parce 7-8-magowych gwiazd, które wskazywały położenie mgławicy planetarnej NGC 2022. Ta, choć ciemna i kapryśnie mrugająca, dała się zobaczyć dość wyraźnie w objęciach Morfeuszy (53x), nieco bardziej zwiewnie zerkaniem w powiększeniach 26 i 32x, przy czym zauważalnie łatwiejsza była w mocniejszym z powiększeń; na koniec zaś załadowałem do wyciągów Hyperiony, ale przy dwudziestu razach sam już nie wiedziałem czy mgławica bardziej wyskakuje zerkaniem czy może jednak raczej zmyślaniem. Nacieszywszy oczy (i wyobraźnię), powędrowałem na wschód do pięknej w każdym powiększeniu Choinki (NGC 2264), a dalej w dół, znów chcąc złapać messiery 46 i 47, a łapiąc w zamian tę znaną-nieznaną gromadę co wcześniej, potem spróbowałem raz jeszcze z Collinderami 132 i 140, i dałem sobie spokój z nimi raz jeszcze; następnie, wspinając się ku Bliźniętom, znów natrafiłem na tę gromadę znaną-nieznaną, którą przechrzciłem na Irytującą i Wszędobylską, i którą zaczynałem brzydko podejrzewać o bycie Messierem Pięćdziesiąt, choć jej położenie na niebie nie do końca mi pasowało.
 

Po krótkim zlustrowaniu Messierów 35-38, wróciłem do Irytującej i Wszędobylskiej, oczywiście wróciłem nie tak gładko, jak bym tego chciał, co wynikało z tej prostej przyczyny, że tym razem jej szukałem. Zapamiętałem okolicę i skorzystałem w końcu z atlasu, potwierdzając swoje wcześniejsze, brzydkie przypuszczenie, dziwiąc się tylko, że albo owa M 50 wygląda inaczej w powiększeniu 26x niż na mojej przetartej kliszy w głowie, albo po prostu w ogóle wygląda, bo przecież zamiast łamać sobie szyję i plecy mocując się z lornetą prostą, siedziałem sobie wygodnie, lekko pochylony nad lornetą kątową i w końcu przyglądałem się gromadzie na spokojnie, do znudzenia, które nie chciało przyjść, więc musiałem się jej przyglądać do upicia błogością i dopiero podpity mogłem pójść dalej, choć dużo dalej iść mi się nie chciało. Rozprostowałem kości, i pomyślałem, że skoro już wyjąłem atlas i zaświeciłem latarką, mogę poszukać czegoś pobliskiego, takiej NGC 2306 na przykład i tych dwóch pobliskich, 2302 i 2309. Po uzgodnieniu pozycji w atlasie z pozycją lornety nieco się zdziwiłem, bo o ile dwie mniejsze gromady pokazały się zerkaniem, a ta po prawej, czyli na zachodzie, czyli NGC 2302, w powiększeniu 32x pokazała nawet parkę najjaśniejszych swoich słońc na tle lekko ziarnistego pojaśnienia, tak niezmiennie NGC 2306 była dziurą pomiędzy dwiema gwiazdami, które miały ją flankować od północy i południa, flankowały zaś tylko puste nic, niezależnie od intensywności i kierunku zerkania.
 

 

Niemal zupełnie nie pamiętam, co działo się dalej, ale musiały wpadać jeszcze jakieś obiekty, choć to wcale nie o obiekty już chodziło, a raczej o ponowne odkrycie radości z siedzenia w zimnie i ciemnicy, radości z tego, że gwiazdy są na wyciągnięcie ręki a nie na złamanie karku i przykurcz łopatek, radości ze spokojnego wpatrywania się i spokojnego oddychania, z tego, że znów się bawię obserwacjami zmieniając okulary i żonglując powiększeniami, radości, że w pewnym sensie wracam do tego, co było naście lat temu, choć z zupełnie innej odsłonie. W którymś momencie coś blisko zaszurało w krzakach, zaskrzypiało na śniegu, zasapało w mroźnym powietrzu, lecz po chwili nastąpiła taka cisza, jak tylko pod gwiazdami wyciszyć się świat potrafi; nie wiedziałem więc, czy coś faktycznie przemknęło czy może to były tylko omamy słuchowe. Zrobiła się z tego taka trochę zbyt głośna blizińska samotność, samotność nieco nieprzyjemna i każąca zwijać się do domu, choć tak po prawdzie, to mróz zaczął mnie szczypać jeszcze wcześniej a teraz już nie szczypał, a całego przenikał i wprost wyganiał do auta, kończąc przed czasem mój wytęskniony trochę progressus ad originem i regressus ad futurum, które tak pięknie się przez te dwie godziny mieszały. Zacząłem zwijać sprzęt, początkowo w taki sposób, by móc jeszcze zerknąć ostatni raz na ten czy inny obiekt, a potem już zwijając w mroźnym pośpiechu, bo to zerkanie i tak raczej przypominało wyjadanie resztek, w dodatku wyjadanie spomiędzy nadciągających chmur koloru szaropomarańczowego, barwy niezawodnie przypominającej, że wcale daleko od domu i cywilizacji nie ujechałem i nigdzie nie wyrwałem się na dobre - nie licząc głowy.
 

Trzynaście lat obserwuję niebo i - być może wciąż - to jest moja love story.

[Grzędziel]

...a parę dni temu myślałem o Tobie, że dawno Cię tu nie było i taka miła niespodzianka.

Twoje opisy obserwacji są dla mnie niezwykle inspirujące.

[Mariusz Psut]

Aż mi się chce kupić lepszą lornetę.

[bartolini]

Kurczę - wszyscy te "kontówki" kupują i jeszcze tą 150tkę pomacałem 

[panasmaras]

Komfort obserwacyjny nieporównywalny. Dla mnie to jest obserwować albo nie obserwować. Za stary już jestem na podstatywową kamasutrę.

[Paether]

Niewielu jest autorów, których teksty potrafię przeczytać mając ich własny głos w głowie 

[Paweł Sz.]

27 minut temu, panasmaras napisał:

Komfort obserwacyjny nieporównywalny. Dla mnie to jest obserwować albo nie obserwować. Za stary już jestem na podstatywową kamasutrę.

Co to dokładnie za lorneta? APM 82 mm 90° ED-Apo? 

Edytowane 12 Stycznia 2022 przez Paweł Sz.

[panasmaras]

Godzinę temu, Mariusz Psut napisał:

Aż mi się chce kupić lepszą lornetę.

Tylko po co? To znaczy, zawsze jest po co, ale jeśli chodzi o widoczność wspomnianych w relacji obiektów, to wszystkie (oprócz NGC 2022) są do wyłapania w 10x50, z NGC 1999 włącznie (choć tu pewnie będzie potrzeba naprawdę dobrego nieba).
 

4 minuty temu, Paweł Sz. napisał:

Co to dokładnie za lorneta?

Tak naprawdę dokładnie, to TA.

[Paweł Sz.]

Teraz, panasmaras napisał:

Tylko po co? To znaczy, zawsze jest po co, ale jeśli chodzi o widoczność wspomnianych w relacji obiektów, to wszystkie (oprócz NGC 2022) są do wyłapania w 10x50, z NGC 1999 włącznie (choć tu pewnie będzie potrzeba naprawdę dobrego nieba).
 

Tak naprawdę dokładnie, to TA.

Tak podejrzewałem  Na czym ją wieszasz? Jaki montaż?  

[panasmaras]

29 minut temu, Paether napisał:

Niewielu jest autorów, których teksty potrafię przeczytać mając ich własny głos w głowie 

Jak sprawdzam swoje teksty, czytam je w głowie Krystyną Czubówną - zawsze wtedy wydają mi się znacznie bardziej merytoryczne  

[panasmaras]

Teraz, Paweł Sz. napisał:

Tak podejrzewałem  Na czym ją wieszasz? Jaki montaż?  

Slik 700 - albo na oryginalnej głowicy, albo na widełkach Sky-Watchera. Ale za jakiś czas będę musiał pomyśleć o statywie z korbą do wysuwania głowicy centralnej (pogoń za wygodą).

[Paweł Sz.]

5 minut temu, panasmaras napisał:

Slik 700 - albo na oryginalnej głowicy, albo na widełkach Sky-Watchera. Ale za jakiś czas będę musiał pomyśleć o statywie z korbą do wysuwania głowicy centralnej (pogoń za wygodą).

Dzięki, nigdy przez 82/90 nie spoglądałem, ciekaw jestem jak wyglądają obiekty w porównaniu z taką APM prostą 25x100 (pomijając wygodę), czy duża różnica w dawanych obrazach.

Edytowane 12 Stycznia 2022 przez Paweł Sz.

[panasmaras]

Obstawiam, że kątowa może wypaść słabiej, oczywiście nadrabiając możliwością przeładowania okularów. Z pewnością straci na rozległych słabiznach, gdzie 25x100 wygra aperturą i źrenicą.
Niemniej, przesiadka na kątówę jest świadomym wyborem. Bo jak to szło? Najlepszy sprzęt to ten używany  

[Paweł Sz.]

Dokładnie  Co do kątowej to muszę jeszcze chyba "dojrzeć", ale sprzęt na pewno zacny.

[suchyy]

     Dzięki @panasmaras za ten tekst! Przez moment czułem się jak za młodzieńczych lat, kiedy to jeszcze w PRL-owskich czasach tachałem mojego ATM-owego Newtona po zamiejskich wondołach i często samotnie, z gęsią skórką na karku, spoglądałem w rozgwieżdżone niebo, przytłoczony jego bezmiarem. Teraz, na stare lata, strzelam foty prawie wyłącznie z mojej balkonowej miejscówki. Być może, dlatego tekst Twój wywołał u mnie niespodziewany napad nostalgii za utraconym czasem młodości.

 

     Nie czytałem Twoich wcześniejszych tekstów (co nie omieszkam niebawem naprawić), ale chyba nie będę odosobniony, kiedy stwierdzę, że jesteś, bez dwóch zdań: czarodziejem słowa. Miło byłoby częściej spotykać takie wątki na Astropolis, gdzie autor ma nie tylko coś do pokazania, ale również potrafi ciekawie opowiedzieć/napisać o swoich obserwacjach/dokumentowaniu nocnego nieba.

 

 

Pozdrawiam: Jurek.

 

 

Edytowane 12 Stycznia 2022 przez suchyy

[Robson_g]

A gdzie szkice?

Twoje relacje są mega!