PTMA -Oddział Warszawski, parę słów historii

[Grzędziel]

   Zostałem na PW zapytany przez naszego kolegę Tomka Zwolińskiego @Tayson, aktualnego prezesa Oddziału Warszawskiego PTMA, czy może pamiętam jakie były dawniejsze losy Oddziału w poprzednich lokalizacjach zanim „osiadł” w CAMK-u na Bartyckiej.

Ponieważ może to zainteresować też innych i mam nadzieję, że znajdą się też tacy, którzy mogą mnie poprawić i uzupełnić odpowiem Ci Tomku na ogólnym forum, co w mojej pamięci zostało. 

 

   Do PTMA zapisałem się w roku 1973. Siedziba zlokalizowana była wówczas w budynku Obserwatorium Astronomicznego UW w Al. Ujazdowskich. Mieliśmy tam do dyspozycji 3 x w tygodniu niedużą salę wykładową, lokal warsztatowy w piwnicy oraz pawilon obserwacyjny z odsuwanym dachem nazywany dostrzegalnią. Stał tam teleskop Newtona 250 mm z fantastyczna optyka i refraktor Zeissa 80 mm.

   Na dachu obserwatorium mieliśmy teleskop Cassegraina 150 mm (montaż EQ z mikroruchami, bez napędu) również z doskonałą optyką, oraz refraktor Zeissa 60 mm też na montażu paralaktycznym z napędem. Niestety dostęp do tych instrumentów był ograniczony. Chodziliśmy tam wyłącznie na obserwacje spektakularnych zjawisk jak zaćmienia Słońca, Księżyca czy zakrycia planet. Naszym naukowym opiekunem był doc. Maciej Bielicki i tylko za jego zgodą mogliśmy tam przebywać. Większość obserwacji jak i pokazy nieba były prowadzone z pawilonu - dostrzegalni.

 

   Niestety ówczesne władze Obserwatorium nie były nam przychylne. Wystarczy wspomnieć, że teren musieliśmy opuścić zawsze przed 23-cią, gdyż o tej porze zamykano bramę. Załatwienie zgody na dłuższy pobyt było niezwykle trudne i możliwe tylko w wyjątkowych wypadkach (np. zakrycie Saturna przez Księżyc).

  Z końcem roku 1974 władze Obserwatorium nakazały opuszczenie sali. Pozostało nam spotykać się w dostrzegalni. Zgromadziliśmy tam sporo drobnego sprzętu oraz książek. Pamiętam dobrze swoje dyżury i spotkania zimą na mrozie.

 

  Mniej więcej w tym czasie nasze instrumentarium powiększyło się o teleskop Newtona 350 mm. To na owe czasy naprawdę był to spory instrument. Prowadziliśmy nim obserwacje pozycyjne (planetoida Eros) obserwacje zakryciowe oraz pokazy nieba. Ja z @Agent Smith prowadziłem też obserwacje gwiazd zmiennych.

 

   Wiosną roku 1975 dla naszych spotkań udało się załatwić salę w Instytucie Radiochemii na Żwirki i Wigury, a (chyba) od końca roku 1975 przygarnął nas Klub Orion na Saskiej Kępie.

   W lecie 1975 kilku z nas uczestniczyło w obozie astronomicznym w Niepołomicach. Była to impreza organizowana przez Zarząd Główny PTMA. Zjechało się tam kilkudziesięciu miłośników astronomii z całej Polski –taki zlot, trochę jak nasz Astropolis, tylko 2-tygodniowy. Bardzo miło to wspominam.

 

Rok później sami zorganizowaliśmy nasz oddziałowy obóz astronomiczny Keledrub'76. Tutaj sporo na ten temat.

 

W klubie Orion spotykaliśmy się do roku 1978. Do tego czasu udało się załatwić docelową siedzibę z prawdziwego zdarzenia. Całkiem spory pokój (nr 130) w budynku nowo utworzonego Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika przy ul. Bartyckiej.

   W podobnym okresie (dokładnie nie pamiętam) musieliśmy opuścić warsztat w piwnicy Obserwatorium UW i zabrać wszystkie graty (sporo tego było). Czasowo były zgromadzone gdzieś prywatnie w piwnicach. Wreszcie dostaliśmy do dyspozycji przyzwoity lokal warsztatowy w podziemiach CAMK-u.

Musieliśmy też opuścić naszą dostrzegalnie (bez żalu, bo całkowicie zarosła tujami). Cześć teleskopów przenieśliśmy do CAMK-u, a największy Newton 350 mm został zainstalowany w kopule szkoły PAX-u w al. Niepodległości.

 

Osoby, dzięki którym wszystko się nie rozpadło to nieodżałowany Romek Fangor  na Astropolis Hermes1937, Krzysiek Woźniak, Lucjan Newelski,  doc. Maciej Bielicki, dr Ludwik Zajdler (od 1966 do 1976 prezes Oddziału), kolejny prezes Zygmunt Grela (od 1976 do ?) oraz wielu innych, których nazwisk nie pamiętam.

 

Wiele zdarzeń z tego okresu w pamięci się zatarło, mogłem coś pomieszać, jeśli ktoś wie więcej bardzo proszę o poprawienie i uzupełnienie. Sam byłem wtedy dość aktywnym, ale szeregowym członkiem. Działałem aktywnie do roku 1981, nie wiem co było potem, może ktoś napisze.

Edytowane 25 Lipca 2022 przez Grzędziel

[Gość na chwilę]

Też gdzieś tam się krótko w dostrzegalni kręciłem. Muszę poszukać danych z obserwacji Plejad przez Księżyc.

[Grzędziel]

Ty, Maćku byłeś jeszcze przede mna.

[Gość na chwilę]

Tak, ja tam bywałem w latach 1971-73

[tomekL]

Fajna historia. Ja nie jestem z Warszawy więc tam nie bywałem, ale bywałem w kolejnej dekadzie , tzn. połowa lat 80tych w PTMA w Grudziądzu. I jak czytam Twoją opowieść to muszę powiedzieć, że miałem szczęście co do miejsca i wyposażenia. Biblioteka, planetarium, teleskop pod kopułą, teleskop na tarasie, sala kinowa. Wszystko było do naszej dyspozycji. No i niezapomniana Pani Małgosia. Dla miłośnika astronomii warunki były jak marzenie

[Vaud]

Oj, miło poczytać! Piękna historia. Byłem w CAMKu kilka razy, nawet chyba byłem członkiem Warszawskiego oddziału 18-20 lat temu. Jeśli dobrze pamietam to były organizowane nocne pokazy/obserwacje gdzies na dachu(?) na Bartyckiej. Alez pamięć juz nie ta…Pózniej miałem kilka lat przerwy od Astro, wyjechałem z Wawy(a nawet z PL), po paru latach zakupiłem wspaniały zestaw (eq6A+TSAPO 80) od Pav1007 (ostatnio częściowo przeszedł w kolejne ręce). 
Najlepiej pamietam Romana! Niesamowita postać! Pamietam jak w czasie prelekcji w planetarium w PKiN podśmiewywał sie, ze to jedyne miejsce gdzie Układ Słoneczny można nie tylko obserwować ale rownież usłyszeć. To za sprawa leciwej, wschodniej mechaniki, która w przypadku awarii trudno byłoby naprawić z braku części zamiennych, wszystko pewnie custom-made.

Piekne czasy! Mam nadzieje, ze pare osób pociągnie ten wątek! Bardzo chętnie poczytam!!!!!

[Tayson]

Super!

Dziękuję @Grzędziel Piotrze za tekst.

 

Z chęcią poczytalbym wspomnienia o ptma Twojego Taty. To chyba juz ostatnia zyjaca osoba pamiętająca prawie poczatki @PTMAWarszawa.

Edytowane 27 Lipca 2022 przez Tayson

[Grzędziel]

W dniu 27.07.2022 o 16:15, Tayson napisał:

Z chęcią poczytalbym wspomnienia o ptma Twojego Taty. To chyba juz ostatnia zyjaca osoba pamiętająca prawie poczatki @PTMAWarszawa.

Oczywiście pytałem tatę co z tamtych czasów pamięta. Niestety wiele się nie dowiedziałem.

 

Tata, Lwowiak z urodzenia w 1946 wyjechał z mamą do Krakowa i tam jako nastolatek aktywnie działał w Oddziale Krakowskim PTMA. W 1949 przenieśli się do Warszawy i będąc w tym czasie w klasie maturalnej bywał na wykładach z astronomii organizowanych przez Warszawskie PTMA. Pamięta, że chodziło sporo ludzi.

  Po maturze rozpoczął studia astronomiczne na Uniwersytecie Warszawskim i tam zaangażował się w działalność naukową (teoria) i obserwacyjną. Jak mówi, wyłącznie w ramach studiów. Obserwacje prowadził w tworzącym się wtedy obserwatorium w Ostrowiku.

  Pamięta tylko, że w Obserwatorium w Al. Ujazdowskich w gestii PTMA była jakaś "zielona buda" z niedużym (niedużymi) teleskopami. Sam jednak mając dostęp do ciut lepszego sprzętu (astrograf 140 mm, refraktor 250 mm, i reflektor (chyba Cassegrain 350 mm) w PTMA się nie pojawiał.

 

 

Edytowane 28 Lipca 2022 przez Grzędziel