Skocz do zawartości

Sto tysięcy gwiazd: MGAB-V249 i zmienne okolice


LibMar

Rekomendowane odpowiedzi

Witam :)

 

Przyszła pora na kolejne obserwacje jednej z gwiazd zmiennych katalogu MGAB. Tym razem wycelowałem sprzęt w kierunku MGAB-V249, o którym pisałem także w innym wątku. Jest to pierwszy znany układ binarny składającego się z gorącego podkarła i białego karła z wytworzonym dyskiem akrecyjnym. W VSX widnieje jako egzotyczny typ "E/WD+IBWD". Co ciekawe, dopiero teraz przeprowadziłem pierwsze fotometryczne obserwacje tego obiektu. MGAB-V249 zgłosiłem na podstawie danych ZTF poszukując zmienne metodą "data mining". Właśnie teraz mam możliwość zajrzenia do swoich znalezisk bliżej, planując obserwacje coraz to kolejne ciekawsze cele z katalogu.

 

image.png

 

Okres orbitalny obiektów to zaledwie 39 minut. W tym czasie dochodzi do minimum głównego i wtórnego z dwoma maksimami jasności. Ponieważ cała rejestracja trwała około 6.5 godziny, zarejestrowałem 20 zaćmień podczas 10 pełnych obiegów w układzie binarnym! Krzywa blasku, przypominająca kształtem dużą literę M, jest zbliżona do tych widocznych w typie W Ursae Majoris (EW). Tam jednak, by uzyskać tak szeroką rozpiętość zmian, trzeba by obserwować przez kilka dni bez przerwy.

 

image.png

 

Ile najwięcej można złapać takich spadków? Najlepszy moment na taką obserwację wypada na przełomie września i października. Wówczas przez całą noc MGAB-V249 jest wystarczająco wysoko, kiedy jest ciągle ciemno. To około 9.5 godziny obserwacji, w ciągu których mamy 14.5 okresów/29 zaćmień. Wcześniej mamy zbyt krótkie noce, a w późniejszych miesiącach cel leży już zbyt nisko. Co prawda, MGAB-V249 jest obiektem okołobiegunowym (leży obok Deneba w Łabędziu mając podobną deklinację), ale dołowanie wypada na około 10 stopniach.

 

A tak wygląda stack kappa-sigma, który obejmuje 2 godziny. Stackując pełny materiał mam lekko rozmyte rogi. Wydaje się, że mamy tu pewnie kilka tysięcy gwiazdek.

 

image.png

 

Ale tak wygląda mały fragment po małym stretchingu stackując cały materiał :D

 

image.png

 

Trudno jest określić jaka jest dokładna ilość gwiazd w tym obszarze. W związku z tym, wyciąłem środkowy fragment 64x64 pikseli i ręcznie zliczyłem wszystkie obiekty gwiezdne, jakie udało mi się rozpoznać. Było ich 101. A ponieważ cały FOV obejmuje 1000 takich pól, łącznie spodziewam się około ~100.000 widocznych gwiazd w kadrze. A z pewnością byłoby ich dużo więcej, gdyby tylko jaśniejsze obiekty nie przykrywały ciemniejsze - zasięg gwiazdowy to 21.0-21.5 magnitudo. Prawdziwy (spodziewany) zasięg przy takiej ilości materiału to około 22 magnitudo, który jest osiągalny jedynie poza obszarem Drogi Mlecznej. Tam po prostu nie ma kawałka pustego nieba, aby coś tak ciemnego szukać :DFragment wyżej ma więc około ~2700 gwiazd.

 

A skoro obserwacja trwała 6.5 godziny, przy tak ogromnej ilości gwiazd musi być też wiele gwiazd zmiennych. Tak też było. Niestety, z powodu ograniczeń programu Muniwin, nie byłem w stanie przeanalizować słabsze obiekty niż 17.5 magnitudo (około 10000 najjaśniejszych gwiazd). Rozwiązaniem na to byłby inny soft (SIPS? do przetestowania) lub stosowanie wyciętych fragmentów i analizować odrębnie. Poniżej przedstawiam parę ciekawszych "smooth curves". Na razie zidentyfikowałem około 100 gwiazd, a z pewnością może być ich nawet tysiąc. Te trudniejsze to albo zbyt słabe zmienne (limity Muniwina) lub powolne wzrosty/spadki. Jest duże prawdopodobieństwo, że gdzieś rejestrowalny tranzyt egzoplanety :)

 

Ta obserwacja również wykazała, że Gaia wyczyściła niemal wszystkie zmienne. Na szczęście nie wszystkie. Najpierw kilka znanych "dokładnością od góry".

 

WISE J213220.3+440452 (typ EW, okres orbitalny 0.535d).

image.png

 

ASASSN-V J213008.54+444801.7 (typ EW, okres orbitalny 0.411d).

image.png

 

WISE J213104.2+441306 (typ EW, okres orbitalny 0.705d).

image.png

 

ASASSN-V J213129.33+441616.8 (typ EW, okres orbitalny 0.891d).

image.png

 

ZTF J212843.13+444425.1 (typ EW, okres orbitalny 0.463d).

image.png

 

ZTF J212844.64+441226.2 (typ EA, okres orbitalny 1.491d).

image.png

 

ZTF J213058.99+443431.1 (typ EA, okres orbitalny 3.325d). Co ciekawe, w VSX widnieje jako typ rotacyjny RS, który jest niezgodny.

image.png

 

ZTF J213332.26+440818.4 (typ EA, okres orbitalny 0.976d).

image.png

 

Gaia DR3 1968026926397638912 (typ DSCT, okres pulsacji 0.074d). Tutaj wzięte coś hardcorowego, bowiem gwiazda ma 13.5 mag, a amplituda to zaledwie 0.03 mag. Niestety, ostatnio opublikowana w katalogu Gaia DR3, tak jak większość wcześniej nieznanych.

image.png

 

Ale z nowych gwiazd zmiennych gotowych do zgłoszenia coś jednak mamy. Zmienna pulsacyjna typu Delta Scuti. Obiekt otrzyma oznaczenie MGAB-V3816 :)

image.png

 

A druga zmienna zaćmieniowa (14.2 mag) wyjątkowo ciekawa. Zupełnie nie da się prosto odnaleźć dla niej okresu. Ostatecznie przypomniała mi się sytuacja z przeszłości, kiedy miałem podobny problem z nakładającymi się minimami głównymi i wtórnymi. I rozwiązanie było takie samo - wymnożyć okres przez kolejne liczby naturalne (zamiast x2, x4, x8), gdyż wyszedł tutaj ekscentryczny układ binarny.

image.png

 

Krzywa fazowa prezentuje się następująco. Przy wyznaczonym okresie 3.40521 dób ziemskich, dane ZTF podczas zaćmień wyraźnie nie pasują względem siebie, tworząc rozrzut lewo-prawo. Co więcej, dane między zaćmieniami wyraźnie mają różne skoki, sugerujące dodatkowe zmiany blasku. Sprawa z zaćmieniami jest pewna - mamy trzecie ciało, które zaburza grawitacyjnie (tak krótki okres orbitalny nie utrzymałby tak ekscentryczną orbitę, że nawet znacznie różne są długości trwania minimum głównego i wtórnego). Z dodatkowymi albo gra świateł (efekt refleksji), pulsacje (HB?) lub zmiany rotacyjne jednego ze składników. Ciekawy system.

image.png

 

Tak różnorodny jest świat zmiennych. Najtrudniejszy moment na analizę wypada, kiedy są ciągle pogodne noce. Kiedy usiądziesz do materiału i zaczniesz obrabiać, już zaraz musisz pakować laptopa na kolejną noc obserwacyjną :D

  • Lubię 6
  • Dziękuję 2
  • Kocham 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

12 minut temu, LibMar napisał:

Niestety, z powodu ograniczeń programu Muniwin, nie byłem w stanie przeanalizować słabsze obiekty niż 17.5 magnitudo (około 10000 najjaśniejszych gwiazd).

 

Widzę, że kod źródłowy jest dostępny. Siedzę teraz nad czym innym, ale chętnie bym na to zerknął w wolnej chwili, może coś da się zrobić. Nie usuwaj jeszcze tych problematycznych danych ;)

  • Dziękuję 1
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

8 minut temu, WielkiAtraktor napisał:

 

Widzę, że kod źródłowy jest dostępny. Siedzę teraz nad czym innym, ale chętnie bym na to zerknął w wolnej chwili, może coś da się zrobić. Nie usuwaj jeszcze tych problematycznych danych ;)

Muniwin jakby pozwoli, ale ograniczony jest czas na wyświetlenie wykresu. Mając 10000 obiektów czekam około 30 minut, dopóki pojawi się okno. Przy 30k nic się nie stało przez 4 godziny.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

12 minut temu, LibMar napisał:

Mając 10000 obiektów czekam około 30 minut, dopóki pojawi się okno. Przy 30k nic się nie stało przez 4 godziny

 

Oho, możliwe, że coś jest robione omyłkowo ze złożonością czasową O(n²) (tj. czas trwania jest proporcjonalny do kwadratu liczby elementów) lub podobną. Łatwe do przeoczenia, gdy testuje się tylko na małych zbiorach wejściowych.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić grafiki. Dodaj lub załącz grafiki z adresu URL.

×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.