metody wyznaczania jasności

xpiox · 5 Lipca 2003

Temat związany z gwiazdami zmiennymi był już kilka razy poruszany ale nic nie było o technikach oceny jasności gwiazd. Jakich technik używacie do obliczania jasności danej gwiazdy?

oskar · 5 Lipca 2003

Metod jest kilka, żeby się zbyt nie rozpisywać polecam Ci zajrzeć na stronę Staszka Świerczyńskiego: sswdob.republika.pl/metodyka.htm

xpiox · 5 Lipca 2003

Nie chodziło mi o rodzaje metod (byłem na tej stronie i czytałem o metodach pare dni temu) tylko chodzi mi o to jakich Wy obserwatorzy z doświadczeniem używacie. Czytałem ,że NBA jest najbardziej sprawdzającą się ale jeszcze się pytam. Przecież ktoś może używać innej ,która mu bardziej przypadła do gustu i chodzi mi o to jaka metoda Wam przypadła do gustu.

oskar · 5 Lipca 2003

Ja używam metody NBA (chyba?) ale przy gwiazdach porównania o większej różnicy jasności korzystam z metody Pickeringa.

5 Lipca 2003

Jutro postaram się na ten temat napisać coś nieco szerzej.

6 Lipca 2003

Zgodnie z wczorajszą obietnicą podaję kilka uwag do metodyki wizulnnej oceny jasności gwiazdy zmiennej.

Już Argelander, opisując swoją stopniową metodę obserwacji gwiazd zmiennych, wskazał na niedokładność wyznaczenia dużych różnic jasności gwiazd. Uważał on, że ocena 4 stopnie już jest niedokładna, natomiast ocena 5 stopni faktycznie może odpowiadać ocenie 6, 7 a nawet 8 stopni.

Stopień Argelandera jest różny dla różnych obserwatorów, 0.2-0.15 mag dla początkujących do 0.07 mag dla doświadczonych. Dla przeciętnego obserwatora przyjmuje się, że stopień ten wynosi 0.1 mag.

W metodzie NBA, w stopniach Argelandera wyraża się mniejszą z różnic jasności gwiazdy zmiennej i jednej z pary gwiazd porównania i ocenia się ile razy różnica jasności gwiazdy zmiennej i drugiej z gwiazd porównania jest większa od tej mniejszej różnicy.

Gdy zatem różnica jasności gwiazd porównania jest większa od 0.8 mag (0.6 mag dla doświadczonego obserwatora) i jasność zmiennej jest mniej więcej w środku tego przedziału to trudno jest dokładnie ocenić w stopniach Argelandera mniejszą z różnic jasności i metody NBA nie należy stosować. Pozostaje wtedy do dyspozycji metoda Pickeringa. Pamiętać jednak należy, by różnica jasności gwiazd porównania nie przekraczała 1 mag, gdyż wówczas ocena jasności jest i tak mało dokładna.

Polecam też koniecznie do przeczytania artykuł R. Cnoty o systematycznych błędach w obserwacjach gwiazd zmiennych.

Ja, na podstawie wieloletniej praktyki obserwacyjnej, szacuję swój stopień Argelandera na poziomie 0.07-0.08 mag. Metodę NBA stosuję gdy różnica jasności gwiazd porównania nie przekracza 0.6 mag, gdy jest większa, stosuję metodę Pickeringa.

PS.

pod niebieskim tekstem są odnośniki do odpowiednich miejsc na mojej stronie.

xpiox · 6 Lipca 2003

Dziękuję za ten szerszy opis. Jeśli się kiedyś wypogodzi to sprawdzę jak mi idzie wyznaczanie jasności

xpiox · 8 Lipca 2003

Przed paroma minutami postanowiłem sprawdzić skutecznośc tych metod. Wyznaczałem jasność epsilona w Koronie Północnej. Po uśrednieniu otrzymałem wynik 4,1375!!! W CdC jasność jej wynosi 14 więc pomyliłem się o 0,0025!!! :)

Pierwsza próba z tymi metodami i od razu taaki fart ;D

9 Lipca 2003

Gratuluję pierwszego sukcesu w określeniu jasności wizualnej gwiazdy eps CrB i podzielam Twoją radość!

Prawdziwego badacza powinien jednak cechować daleko posunięty krytycyzm wobec otrzymanych wyników. Czy aby na pewno wyznaczona przeż Ciebie jasność eps CrB wynosiła 4.1375 mag?.

Zapewne posługiwałeś się gwiazdami porównania z CdC, dla których jasności są podane z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. Twój wynik powinien zawierać też co najwyżej dwa miejsca po przecinku czyli 4.14 mag. Powiedziałbyś wtedy, że uzyskałeś wynik bezbłędny bo identyczny z CdC?.

W samym CdC można odczytać różne jasności dla eps CrB, 4.14 w katalogu TYC2 (Tycho 2 Catalog) i 4.15 w katalogu BSC (Bright Star Catalog). Gdyby sprawdzić w innych katalogach, mogłoby okazać się, że jest jeszcze nieco inaczej. Jest tak dlatego, że nie ma bezbłędnych wyników pomiarów. Z którą więc wartością katalogową masz porównać swój wynik? Otóż z żadną!.

Piszesz, że końcowy wynik uzyskałeś z uśrednienia. Musiałeś zatem wykonać więcej niż jeden pomiar. Oblicz na podstawie tych pomiarów i wartości uśrednionej niepewność pomiarową, np. maksymalne lub średnie odchylenie od wartości uśrednionej, czy odchylenie standardowe (możesz użyć funkcji Excela). Dopiero wtedy, o ile wartości katalogowe mieszczą się w przedziale niepewności Twojego wyniku, możesz mieć pełną satysfakcję ze swoich pomiarów.

Gorąco zachęcam do podjęcia obserwacji gwiazd zmiennych.

oskar · 9 Lipca 2003

SSW ładnie to opisał. Teraz popróbuj obserwować gwiazdy zmienne. A ja proponuję Ci uśredniać do 0,1 mag. Poobserwuj jaką gwiazdę przez kilka tygodni to zobaczysz jaka to satysfakcja. Teraz możesz np. oceniać g Herculis i X Herculis, które leżą blisko gwiazdy którą oceniałeś - epsilon CrB.

xpiox · 20 Lipca 2003

Czy zna może ktoś obecną jasność Z Ursae Majoris?(może ktoś ją niedawno oceniał?) Przed chwilą ją oceniałem , wyszło mi 8,4m i jestem ciekaw o ile się pomyliłem. Będę wdzięczny za odpowiedź.

21 Lipca 2003

Przepraszam, że z braku czasu dopiero teraz odpowiadam.

Z Ursae Maioris (Z UMa) jest bardzo interesującą gwiazdą zmienną półregularną typu SRb (do tego typu należą chłodne olbrzymy późnych typów widmowych M, C i S). Jej jasność w zakresie wizualnym zmienia się w przedziale od ok. 6.5 mag do ok 9 mag.

Powyższe wykresy przedstawiają krzywą jasności Z UMa otrzymaną na podstawie obserwacji wielu miłośników z różnych krajów, od 9.10.1995 do 31.03.2003, którzy wyniki swoich obserwacji przesłali do AFOEV (Francuskie Towarzystwo Obserwatorów Gwiazd Zmiennych).

Podstawowy okres zmian wynosi ok. 195 dni. Na zmiany z tym okresem nakładają o innych okresach (istotnieiszym jest okres ok. 100 dni), czego skutkiem jest bardzo ciekawa krzywa jasności. Na pierwszym wykresie widać pojedyncze (w zasadzie) maksima i minima, na środkowym podwójne maksima i pojedyncze minima, na trzecim odwrotnie, pojedyncze maksima i podwójne minima.

Aktualna krzywa jasności Z UMa z polskich obserwacji jest dostępna na mojej stronie. Ja ostatnią ocenę jasności tej gwiazdy wykonałem w nocy z 16/17.07.2003 i uzyskałem wynik (8.3 +- 0.1) mag. Obserwacje obserwatorów AAVSO z ostatnich 10 dni mieszczą się w przedziale 7.9 - 8.5 mag. dając średni wynik (8.2 +- 0.2) mag.

Twój wynik jest zatem bardzo dobry!

Z UMa w okresie najbliższych kilku tygodni powinna zwiększać swoją jasność i osiągnąć maksimum jasności pod koniec sierpnia gdzieś w przedziale 6.5 - 7 mag.

Po tak udanym debiucie zachęcam Cię do podjęcia systematycznych obserwacji tej (a także innych) gwiazd zmiennych i przesyłanie wyników do bazy danych polskich obserwatorów gwiazd zmiennych, którą prowadzę.

xpiox · 22 Lipca 2003

Dziękuję bardzo za tak wyczerpującą odpowiedź! Jednak jeszcze mam kilka pytań :-)

Jeśli już się wykona obserwacje danej gwiazdy to w jakiej formie należy wysyłać wyniki? Napisać w wordzie, exelu?

Jak często wysyłać wyniki?- (nie chodzi mi oto jak często obserwować tylko o to czy z całego miesiąca wysyłać wyniki obserwacji czy może z jeszcze dłuższego okresu czasu).

22 Lipca 2003

Najbardziej pożądaną formą raportu jest plik tekstowy z nazwiskiem i imieniem obserwatora oraz danymi zapisanymi w kolumnach: Gwiazda, dd-mm-rrrr, h:m[uT], mag, jasności gwiazd porównania, źródło gwiazd por. (mapa AAVSO, katalog Tycho itp).

Dane można przesyłać po każdej sesji obserwacyjnej lub z dowolnych przedziałów czasu, nie dłuższych jednak niż miesiąc.

xpiox · 24 Lipca 2003

Rozumiem ,że wyniki należy przesyłać pod pana e-mail (?)

24 Lipca 2003

Tak, pod mój e-mail.

oskar · 25 Lipca 2003

Ja przesyłam bezpośrednio do AAVSO za pomocą tzw. web-obs (zobacz na stronę www.aavso.org) a potem kopiuję ostatnie obserwacje do Worda i wysyłam do SSW.

xpiox · 6 Sierpnia 2003

Mam jeszcze jedno pytanko: na stronie www.ssw... w polskich obserwacjach np. eta Aql sa przedziałki czasowe 0.50 0.75 1.00 itd. tzn są takie oznaczenia wszędzie ale zabardzo nie wiem co to są za jednostki czasu. Ile godzin upływa od 0,50 do 0,75?

Będę wdzięczny za odpowiedź.

6 Sierpnia 2003

Takie wartości pachną ułamkiem doby w JD ale może niech się SSW wypowie w tej sprawie 8)

oskar · 6 Sierpnia 2003

Nie są to ułamki doby w JD, gdyż wykres obejmuje okres od lutego 2001 do sierpnia 2003 roku.

6 Sierpnia 2003

Wyniki obserwacji gwiazd krótkookresowych (cefeid i zaćmieniowych) prezentuję na tzw. krzywych fazowych, gdzie faza obliczana jest z elementów liniowych To i P. Proszę przeczytać na mojej stronie dział wprowadzenie.

Jeżeli to Cię nie usatysfakcjonuje to jutro wyjaśnię to szerzej bo dziś chciałbym jeszcze nieco poobserwować.