cellular.blank

Witam,

W związku z tym, iż mój teleskop jest już praktycznie ukończony chciałem Wam szerzej zaprezentować oraz opisać moje poczynania które doprowadziły do zwieńczenia niemałego trudu…budowy teleskopu.

Do budowy tego teleskopu zostałem poniekąd zmuszony. Kilka lat temu wpadł mi do głowy pomysł produkcji blanków jednakże ze względów finansowych a przede wszystkim technicznych nie byłem w stanie zrealizować swojej wizji a może bardziej marzenia. W 2010 roku małymi kroczkami przeprowadziłem pierwsze próbne eksperymenty, które pomogły mi w doborze odpowiednich materiałów. Niestety, testy w małej skali mają się nijak do wytopu elementów o większych gabarytach. Po drodze napotkałem na wielu problemów które starałem się wyeliminować lub ograniczyć. Oczywiście szkło okazało się trudnym przeciwnikiem, opornym na wszelkie prośby i rozkazy Były chwile zwątpienia ale w związku z tym że jestem uparty postanowiłem dążyć do celu….

Tak jak pisałem, budowa teleskopu nie była moim priorytetem. Najważniejsze był blanki. Blanki wytapiane są ze szkła boro-krzemowego 3.3 a następnie poddany procesowi odprężania. Końcowym etapem jest mechaniczna obróbka przy pomocy narzędzi diamentowych. Na dzień dzisiejszy z 3 etapów produkcji ( wytapianie, odprężanie , obróbka mechaniczna ) jedynym elementem nad którym muszę popracować to etap odprężania.

Odprężanie jest o tyle ważne że decyduje o jakości blanku. Idealny blank powinien być całkowicie pozbawiony naprężeń. Tylko co w sytuacji jeśli naprężenia nie zostały zlikwidowane???? Czy taki blank nadaję się na lustro??? Jak wewnętrzne naprężenia będą miały wpływ na jakość dawanego obrazu a szczególnie na jakość w zależności od temperatury otoczenia. Co się stanie z blankiem w tem. np. -15 stopni??? Niestety na to pytanie nie otrzymałem jednoznacznej odpowiedzi. Zauważyłem, że ilu by nie było speców tyle opinii – wszyscy twierdzili jednak że naprężenia mogą mieć zły wpływ na obraz ….. ale o tym to już dawno wiedziałem, zatem podjąłem decyzje - blank idzie do szlifowania – trzeba zbudować teleskop żeby określić przydatność lustra.

Wybór padł na Dall-Kirkhama. Czemu właśnie na ten system???? Newton należy do najbardziej popularnych teleskopów, pomyślałem sobie zatem że może warto zbudować coś innego J. Kolejny problem – światłosila. Dall-Kirkhamy są to typowe teleskopy planetarne, im większa światłosiła tym mniejsze lusterko a im mniejsza obstrukcja tym obraz bardziej kontrastowy. Dall-Kirkham z f20 wydawał mi się ciut za ciemny, zdecydowałem się więc na f 15( Mewlony mają f 11…….) Może nie będziemy wdawać się w dyskusję nt. światłosiły bo nie oto w tym chodzi… Mogło być f 20, 25 a może nawet 30…..Jest f 15...

Kilka zdjęć blanku

Widok blanku w świetle spolaryzowanym

Jak sami widzicie blank obarczony jest pewnym naprężeniem. Ze zdjęć łatwo można wnioskować , że występują one zarówno w ,,menisku” jak i użebrowaniu. O ile naprężenie w użebrowaniu można by pominąć o tyle w menisku nie koniecznie.…

Nie chcę być posądzony o jakieś teorie spiskowe ale jedna rzecz mnie dziwi. Skoro producenci z dumą piszą, że ich lustra wykonane są ‘’fine annealed blank” to ciekawe dlaczego nie pokażą kilku fotek w świetle spolaryzowanym….. Mogę się oczywiście mylić

W tym momencie musiałbym zrobić małe porównanie mojego blanku w stosunku do naprężeń występujących w lustrach wykonanych z Supremaxu33, Supraxu, pyrexy. Kiedyś na forum holenderskim znalazłem fajne zestawienie blanków ze szkła float, pyrexu, supremaxu 33 oraz boroflatu. O dziwo tylko szkło float ( 19 albo 25mm) oraz boroflat (25mm) były pozbawione jakichkolwiek naprężeń.

Dla przykładu pokazuję zdjęcia pierwszego większego blanku które udało mi się wyprodukować (20cm). Blank ten został odprężony na 2 różnych krzywych schładzania……..

Co zatem można powiedzieć na temat naprężeń?? Chyba jedynie powtórzyć usłyszane tezy….

W blankach występują drobniutkie pęcherzyki powietrza - są one umiejscowione na różnych głębokościach nie mają jednak większej średnicy niż 1 mm. Czy da się pozbyć tego zjawiska??? Ja niestety nie potrafię – w końcu nie prowadzę huty szkła

Tyle w temacie blanków.

Teleskop składa się nie tylko z lustra, potrzebny jest tubus a że lubię majsterkować zdecydowałem się na pełny tubus z tkaniny szklanej. Czemu tkanina szklana a nie węglowa?? Koszta, koszta jeszcze raz koszta….. Po co mam wydawać kasę skoro nie mam pewności że teleskop będzie dawał dobre obrazy.

Tkanina szklana + żywica poliestrowa stworzyły sztywną tubę, dodatkowo wzmocniłem ją 6 wręgami. Teraz zastosowałbym najprawdopodobniej inne rozwiązanie – materiał sandwiczowy. Wręgi mają jednak duży plus-powodują że tuba jest bardzo sztywna. Rozwiązanie takie warto stosować w Newtonach w okolicy wyciągu. Tuba jest zatem wykonana praktycznie w 95% z tkaniny i żywicy. Z drewna(sklejki) wykonałem natomiast dwa elementy: mocowanie lustra oraz tuby. Mocowanie lustra wtórnego również zostało wykonane z tkaniny szklanej.

Dużym wyzwaniem była regulacja celi. Wyszło stosunkowo schludnie oraz estetycznie a dodatkowo wszystko działa jak należy. Z tego rozwiązania jestem zadowolony w 90%. W związku z tym że jeden komplet śrub składa się z kilku nakrętek czasami coś się odkręci chyba muszę kupić klej do gwintów. Poza tym kulka z brązu musi się dotrzeć bo czasami coś się zacina………

Z jednej rzeczy jestem niezadowolony – malowanie podstawy lustra. Lakiernik tym razem się nie spisał, element jest czarny ale posiada dużą ilość rys. Rysy zauważyłem w domu i jakoś nie chciało mi się awanturować o tak mały element. W czasie rozmowy telefonicznej usłyszałem że z małymi elementami tak to bywa – raz w jednym miejscu leża raz w drugim…. I po kilku dniach są porysowane. Zastanawiam się tylko czy części samochodowe traktują z jednakową dbałością. Jednym słowem żenada.

Krótkie podsumowanie:

1. Co bym zmienił/poprawił

• kształt samego blanku – zmieniłbym kształt użebrowania oraz zastosowałbym centralne mocowanie w jednym punkcie. Dodatkowo znacznie odchudziłbym masę samego blanku tak aby grubość ,,menisku” nie przekroczyła w każdym miejscu 8-10mm.
• cela oraz mocowanie lustra głównego – wykonana w technologii CNC
• mocowanie lustra wtórnego – zamiast tkaniny szklanej zastosowałbym tkaninę węglową – rozwiązanie takie zwiększa sztywność, ewentualnie wycięcie całego elementu z jednej formatki czy to w postaci 3 lub 4 ramiennego pająka.
• tuba - sama tuba mogła być z 5 - 10 cm dłuższa zamiast wręg materiał sandwiczowy, ewentualnie wykonana w wersji trussowej.

1. Koszty/cena

Budowa standardowego teleskopu Newtona o średnicy 30 cm mija się chyba z celem. Skoro za kompletny teleskop Sky-WAtchera zapłacimy ok. 3tyś a gotowe lustro komórkowe to wydatek rzędu 2500 – pytam się zatem gdzie tu logika i sens?? Może warto zastanowić się nad teleskopem 2-systemowym (Newton+Cassegrain w jednym) ……

Inaczej wygląda sytuacja w przypadku dużych teleskopów oraz nietypowych konstrukcji. Musimy jednak mieć na uwadze, że niektórych kosztów nie da się obejść a wówczas cena naszego teleskopu rośnie lawinowo….

Na zakończenie powiem tylko tyle, że budowa teleskopu sprawiła mi dużo radości. Jest to niestety zajęcie bardzo czasochłonne i momentami denerwujące.

Obecnie chcę się skupić na większych blankach ponieważ z budowy teleskopów na jakiś czas się wyleczyłem

Pozdrawiam

Kilka zdjęć teleskopu

Na zakończenie przykładowa wizualizacja blanków o innej strukturze komórkowej

Pozdrawiam