tomchm

No to ja napiszę od siebie, i to będzie odpowiedź pod kątem prowadzenia obserwacji wizualnych.
Obowiązkowe elementy zestawu składającego się na amatorski teleskop astronomiczny:
I. Mapa nieba - czy to w formie papierowej, czy też w formie aplikacji na smartfona;
II. Montaż dla teleskopu; wyróżnia się montaże azymutalne oraz paralaktyczne. Generalnie do obserwacji wizualnych zaleca się montaże azymutalne, i takowe tutaj opiszę.
Typy montaży azymutalnych:
1) montaż Dobsona - tylko dla teleskopów Newtona;
2) montaż typu "statyw + głowica" składający się z dwóch elementów:
a) statywu;
b) głowicy, do której mocowany jest teleskop.
Do montażu typu "statyw + głowica" można zamontować każdy typ teleskopu, a mając odpowiednią głowicę i/lub adapter, także lornetkę.
III. Szukacz 
IV. Odrośnik do teleskopu - czy czysto fizyczny (przedłużenie rury) czy to w formie grzałek czy suszarki do włosów; wilgoć potrafi mocno utrudnić obserwacje.
V. Odrośnik do szukacza - j/w
VI. Nasadka kątowa - konieczna w przypadku teleskopów typu SCT, MAK oraz refraktorów. Ułatwiają prowadzenie obserwacji w taki sposób, że podczas obserwacji nie trzeba mocno zadzierać głowy w górę - głowa jest podczas obserwacji skierowana w dół.. Pomijając rozmiary, to wyróżnia się dwa typy nasadek kątowych:
1) nasadki lustrzane - elementem zmieniającym bieg światła jest lustro. Obraz z takiej nasadki jest lustrzanym odbiciem "lewo-prawo";
2) nasadki pryzmatyczne - elementem zmieniającym bieg światła jest zespół pryzmatów. Uzyskany obraz jest obrazem naturalnym, bez jakichkolwiek odbić. Nasadki pryzmatyczne są dużo droższe od nasadek lustrzanych.
VII. Okular(y) do teleskopu - bez niego (nich) jakiekolwiek obserwacje będą niemożliwe. Ilość oraz typy okularów do wyboru to temat rzeka i tutaj nie będę go poruszał.
 
Elementy, które ja uznaję za opcjonalne:
I. Odrośnik do okularu - jeśli nie chcesz zmieniać okularów co kilka minut z powodu wilgoci, to jest to element obowiązkowy; w przeciwnym wypadku nie jest to konieczne.
II. Filtr słoneczny - konieczny w przypadku obserwacji Słońca; zwykłym teleskopem jak najbardziej można obserwować Słońce, ale konieczne jest tutaj stosowanie filtra z folii ND5. Taki filtr zakłada się z przodu teleskopu, przed lustrem lub soczewką (refraktory). W najtańszej opcji można zrobić sobie taki filtr samemu, kupując folię ND5, przycinając ją na odpowiedni wymiar i samodzielnie robić oprawę do filtra - materiały oraz sposób wykonania zależą od Was. Droższą, ale wygodniejszą opcją jest zakup gotowego filtra dedykowanego pod dany typ i rozmiar teleskopu. 
III. Filtry zakładane na nasadki kątowe i/lub okulary teleskopowe - ich zadaniem jest poprawienie jakości obserwacji - obserwowane obiekty mają być lepiej widoczne pod określonym względem. Pomijając rozmiar, filtry dzielimy na (mój subiektywny podział):
1)  wąskopasmowe - przeznaczone do prowadzenia obserwacji w ściśle określonej długości fali świetlnej. Z reguły taki filtr przepuszcza jedynie światło określonego pierwiastka w określonej temperaturze, np. filtry Ha, OIII czy też światła o określonej barwie (światło niebieskie, żółte, zielone itp.). Używa się ich do obserwacji mgławic, które najwięcej światła emitują w ściśle określonej długości. Nie każdy tego typu filtr będzie dobrze sobie radził z każdą mgławicą - należy mieć to na uwadze.
2) UHC (Ultra High Contrast) - tzw. filtr kontrastowy - zakres długości fali świetlnej jest tutaj większy niż w przypadku filtrów wąskopasmowych, najczęściej obejmuje on zakres Ha oraz OIII. Filtry te używa się do obserwacji mgławic. Ich zakres zastosowania jest zdecydowanie większy ze względu na szersze spektrum przepuszczanego światła, ale jakość obserwacji w przypadku niektórych mgławic będzie gorsza niż w przypadku dedykowanego filtra wąskopasmowego;
3) szerokopasmowe (Light Pollution lub Light Suppression) - ich zadaniem jest zablokowanie zanieczyszczenia nieba sztucznym światłem. Zakres blokowanego światła znajduje się najczęściej w granicach oparów rtęci (lampy rtęciowe) oraz sodu (lampy sodowe). Reszta fali świetlnej jest przepuszczana - stąd nazwa "szerokopasmowe". 
 
Żaden z w/w typów filtrów nie zastąpi ciemnego nieba - jest to najważniejsza zasada, o której trzeba pamiętać decydując się na zakup któregoś z w/w typów filtrów. W/w filtry lepiej pracują pod ciemnym niebem aniżeli pod jasnym, zaś co do szczegółów obserwowanych obiektów, to kluczowa jest tutaj czynna średnica apertury teleskopu. Uwaga co do filtrów szerokopasmowych - w przypadku obserwacji gromad gwiazd oraz galaktyk będzie tłumione również światło od tych obiektów, dlatego lepiej jest pojechać w ciemne miejsce do obserwacji tychże obiektów aniżeli obserwowanie ich pod zanieczyszczonym niebem z filtrem.
 
Poza tym, w przypadku typów filtrów można jeszcze wyróżnić:
I. księżycowe - ich zadaniem jest przyciemnienie Księżyca podczas obserwacji - Księżyc jest bardzo jasnym obiektem i obserwacje bez filtra księżycowego są uciążliwe dla oka.
II. Solar Continuum - akurat jest to filtr od firmy Baader Planetarium przeznaczony do obserwacji Słońca w długości fali wynoszącej 540 nm - przy takiej długości fali ludzkie oko widzi najlepiej. UWAGA - stosowanie tego filtra jest dozwolone tylko wraz z wyżej opisanym filtrem słonecznym! Nie wolno obserwować Słońca przez teleskop tylko z filtrem Solar Continuum - inaczej dojdzie do trwałego uszkodzenia lub całkowitej utraty wzroku!
III. CA (chromatic aberration) - filtry redukujące aberrację chromatyczną. Aberracja chromatyczna jest najsilniejsza w refraktorach achromatycznych. Redukcja aberracji chromatycznej oznacza zmniejszenie niebieskiego/fioletowego "halo" wokół obserwowanych obiektów - najczęściej takie "halo" dają bardzo jasne obiekty, np. planety. Natomiast sama redukcja CA najczęściej degraduje również obraz, wprowadzając obce zabarwienie.
 
Uff, to tyle - jeśli czegoś brakuje lub coś jest nie tak, to proszę poprawcie mnie...