W niniejszym artykule opiszę wam, jak samemu zrobić książkę astronomiczną, czy atlas nieba.

 

Będzie ona zrobiona metodą klejoną w oprawie twardej. Każdy, kto dysponuje podstawowymi umiejętnościami, jak klejenie papieru, czy cięcie nożykiem do tapet jest w stanie ją wykonać. Poradnik jest przeznaczony dla osób, które nigdy wcześniej nie oprawiały w ten sposób książek, dlatego opiszę cały proces bardzo szczegółowo wraz ze zdjęciami. Poradnik podzieliłem na kilka logicznych punktów. Postaram się ująć temat całościowo. Proszę potraktować to, jako wyzwanie na pochmurne, deszczowe dni. Przyniesie nam to korzyść w postaci własnej książki do astronomii i to prawie za darmo. Wszystko będzie wykonane w domu metodą chałupniczą, bez specjalistycznego sprzętu jak np. prasa introligatorska itp. Czas potrzebny na wyprodukowanie książki to dwie doby, wliczając czas schnięcia kleju. Metoda ta zalecana jest raczej do grubszych i opasłych książek.

 

Spis treści:

1. Dlaczego forma drukowana?

2. Źródła książek

3. Narzędzia

4. Materiały.

5. Drukowanie.

6. Klejenie wkładu książki.

7. Klejenie okładki.

8. Sklejanie wszystkiego razem.

9. Wykończenie.

10. Podsumowanie.

11. Pominięte czynności.

1. Dlaczego forma drukowana?

Wiele książek i publikacji jest dostępnych za darmo w internecie w formacie pdf. Można je przeglądać w formie elektronicznej przez takie urządzenia jak: tablet, smartphone, laptop, czytnik e-booków itp. Sam przeczytałem wiele książek w formacie epub, czy txt przez telefon. Jednak poradniki i atlasy nieba poświęcone astronomii znacząco się różnią od pisanej prozy. Jest tam na ogół dużo różnych grafik jak np.: mapy nieba o szerokim widoku, szczegółowe mapy nieba, zdjęcia, szkice, tabele sumaryczne, który bardzo źle czyta się na małych ekranikach. Format A4 wydaje się tu idealny. Urządzenia elektroniczne nie nadają się za bardzo do studiowania tak przygotowanych publikacji, dlatego forma papierowa jest tutaj jak najbardziej uzasadniona. Wszystkie wymiary będę odnosił w dalszej części do formatu A4.

2. Źródła książek

Podam tutaj kilka ogólnie znanych i publicznych linków z publikacjami. Wiele jest darmowych, ale są też sklepy, w których można kupić książki w postaci elektronicznej. Można też zrobić sobie kopię swojej wartościowej książki i zabierać wykonaną przez siebie publikację na obserwacje, pozostawiając oryginał na ciepłym i suchym regale w domu.

Chomikuj.pl – znany dysk wirtualny
nopremium.pl – wyszukiwarka plików, do nazwy dodajmy końcówkę .pdf np.: astronomy*.pdf
http://www.faintfuzzies.com – bardzo wartościowa strona z darmowymi książkami do wydrukowania, często z niej korzystam
https://clearskies.eu/csog/downloads/ bardzo duża ilość przewodników po niebie wg różnych katalogów. Mają czarne tło, więc dobrze byłoby zmienić kolory na przeciwne przy wydruku.
https://www.astropoludnie.pl/viewtopic.php?f=38&t=912 polskie przewodniki po nocnym niebie, bardzo dobrze opracowane.
https://www.uv.es/jrtorres/triatlas.html – darmowy atlas nieba do wydruku


3. Narzędzia

Narzędzia będziemy musieli jednorazowo kupić lub się w nie zaopatrzyć w inny sposób. Będą potrzebne:
• dwie płyty nieco większe od formatu A4 o grubości co najmniej 2 cm. U mnie są to wymiary 50×43 cm, ale takie akurat miałem na strychu.

• jedna płyta większa od formatu A3. U mnie ma wymiar 60×36 cm. Posłuży do przyciskania sklejonej okładki na podłodze.

• podkładka introligatorska, metalowa linijka, ekierka, nożyk introligatorski lub do tapet, kostka introligatorska. Wszystko to możemy kpić w zestawie. Wpisz w Allegro
Tablica do bigowania i cięcia 45×30 Dwustronna A3, Koszt 49 zł.

• Automatyczne ściski (szybkościsk), koszt około 7 zł. Nie polecam ręcznie zakręcanych.

• pędzel malarski 30 mm
• pędzel szkolny szeroki
• klej Vikol do drewna, idzie dwie sztuki na jedną książkę, Koszt 2 zł. Można ewentualnie użyć kleju introligatorskiego, ale po nim trzeba wyrzucać pędzle do kosza, bo nie da ich się doczyścić. Klej szkolny się nie nadaje, jest za słaby.
• Ołówek

4. Materiały.

• Płótno introligatorskie – na okładkę, koszt 30 zł za 1 mb. Dostępne różne kolory. Od biedy można zastosować zwykłe płótno bawełniane, ale jakościowo jest ono dużo słabsze i może przebijać klej.
• Kapitałki – rodzaj tkaniny introligatorskiej w postaci tasiemki szerokości 13-15 mm z wyraźnie pogrubionym jednym z brzegów, zwanym lamówką o grubości ok. 2 mm.
Kapitałka jest naklejana na oba końce grzbietu wkładu (w główce i nóżkach). Służy do mechanicznego wzmocnienia oprawy ,stanowiąc jednocześnie element ozdobny – zakrywający widok na krawędź grzbietu. Koszt 19 zł za 5 mb.

• Merla – gaza introligatorska. Koszt 7,42 za 1 mb. Merlę i płótno kupowałem tutaj https://bookbindingmaterials.eu. Nie polecam stosowanie bandażu, czy gazy jałowej. Są za elastyczne i jest męka przy sklejeniu. Wszystko się marszczy.

• Na wyklejkę – twarda kartka np. brystol o gramaturze 160 – 180 g. Nie może być cieńsza, bo przebije się klej i się zmarszczy. Na jedną książkę jest to dwa arkusze o formacie nieco większym niż A3. Łączy ona okładkę z wkładem książki. Koszt około 3 zł. Może być biała lub kolorowa.

• Tektura o grubości 2 mm. Koszt 7 zł. W sklepie papierniczym można kupić format 100cm x 70cm.

• Papier do drukarki standardowo gramatura 80 g. Cena około 18 zł za 500 szt.

5. Drukowanie.

a) Są w zasadzie dwa rodzaju druku – atramentowy i laserowy. Do wydruku książki polecam drukarkę laserową z obustronnym wydrukiem. Druk atramentowy jest mniej czytelny i lubi się rozmazać przy kontakcie z klejem. Ja używam starej drukarki laserowej HP 1320 LaserJet. Od biedy można dać do wydruku do punktu usługowego.

b) Potem wyrównujemy stos kartek od boków, stukając wielokrotnie o stół lub stukając w boki linijką.

c) Kartki przeznaczone na okładki książki dobrze jak są drukowane w kolorze. Jak zlecam taki druk w punkcie usługowym. Następnie daję kartkę do za laminowania. Pierwsza i ostatnia strona jest narażona na uszkodzenia mechaniczne i ścieranie więc trzeba je wzmocnić. Można też w ten sposób przygotować część na grzbiet.

 

6. Klejenie wkładu książki.

a) Wycinamy wyklejki.
Wyklejka – jest to dwukartkowa składka przyklejona lub przyszywana grzbietem do pierwszego, lub ostatniego arkusza książki w twardej oprawie; jedna z jej kartek jest w całości przyklejona do wewnętrznej strony okładki. Zadaniem wyklejki jest ochrona przed zniszczeniem zewnętrznych arkuszy książki i związanie bloku książkowego z okładką.

Potrzebne są dwa arkusze wycięte z brystolu o gramaturze 160 – 180 g większy o 1 cm na długości i szerokości. Potem wyrównamy naddatek. Dla formatu A4 jest to wymiar 430×307 mm.

 

b) Obrysowujemy ołówkiem kontur cięcia.

c) Obcinamy nożykiem do tapet na podkładce do żądanego wymiaru. Nie używamy nożyczek. Konieczne jest tutaj cięcie po metalowej linijce.

d) Zginamy wyklejkę na pół. Zagniatamy w połowie zgięcie za pomocą kostki introligatorskiej. Ważne, żeby z jednej strony od dołu wyklejka była równa. Naddatek wyklejki na koniec obetniemy nożykiem.

e) Teraz sklejamy wyklejki z pierwszą i ostatnią stroną książki. Podkładamy kartki papierowe doklejenia np.: z gazety. Rozsmarowujemy klej Vikol około 5 mm od strony grzbietu i sklejamy z kartką książki. Potem wyrzucamy gazetę spod spodu i używamy nowej. Warto tego pilnować po każdej takiej operacji. Zaoszczędzi nam to niepotrzebnego problemu z klejem w różnych niechcianych miejscach.

e) Wszystko wygładzamy kostką.

f) W ten sposób sklejamy pierwszą i ostatnią stronę książki do wyklejek.

g) Umieszczamy wszystkie kartki wraz z wyklejkami między dwiema płytami. Równamy wszystko. Jest to bardzo trudne, bo kartki ciągle się delikatnie przemieszczają. Ja ostukuję kartki z różnych stron za pomocą dołączonej do zestawu dużej ekierki.

h) Wystawiamy grzbiet około 1 cm. Wszystko ściskamy ściskami. Tylko z czuciem i nie bardzo mocno.

i) Mierzymy szerokość grzbietu. U mnie było 23 mm. Dodajemy dodatkowo po 25 mm do wyklejenia z obu stron grzbietu 23 + 50 = 73 mm. Wysokość merli jest taka sama jak wysokość kartek, czyli 297 mm. Wycinamy merlę o wymiarach 73×297 mm, oczywiście nożykiem.

 

j) Nanosimy dość dużo kleju Vikol na grzbiet książki. Dajemy na to merlę i wszystko wygładzamy kostką. Klej z grzbietu musi przebić się przez merlę. Potem jeszcze dodatkowo nakładamy klej na samą merlę i wszystko wygładzamy kostką. Ściągamy reszkę kleju z brzegów grzbietu.

k) Odstawiamy do wyschnięcia na 8 godzin, najlepiej na całą noc.

l) Po wyschnięciu wkład książki gotowy jest do przeglądania.

m), Gdyby jakaś kartka była jednak niedoklejona, to smarujemy klejem wewnątrz od strony grzbietu i dajemy do wyschnięcia. Będzie elegancko trzymać.

n) Na koniec obcinamy obie wystające części wyklejek, zawsze nożykiem przykładając do metalowej linijki.

7. Klejenie okładki.

a) Wycinamy okładki z grubej tektury 2 mm. Są one o 5 mm większe od rozmiaru kartek. Dla formatu A4 jest to 215×302 mm. Grzbiet tektury jest szerszy o 2-3 mm od grzbietu książki, wysokość jest taka sama jak dużych tektur, czyli 302 mm. U mnie grzbiet miał 28 mm więc 28 + 3 = 31 mm. Grzbiet wycinamy na wymiar 31×302 mm oraz dwie duże tektury 215×302 mm. Duże okładki są zawsze tego samego wymiaru niezależnie od ilości stron. Różni się tylko szerokość grzbietu w zależności od ilości stron. Wycinamy nożykiem na tablicy do bigowania. Nie używamy nożyczek.

 

b) Rozkładamy płótno introligatorskie strona papierową. Rozkładamy na niej nasze okładki i grzbiet. Odległość między grzbietem, a okładką to 5-6 mm. Dodatkowo zostawiamy po 20 mm na zakładkę.

c) Obrysowujemy ołówkiem brzegi kartek na płótnie.

d) Wycinamy płótno nożykiem po namalowanym wcześniej obrysie.

e) Dajemy na spód podkładkę z papieru przed klejeniem, aby nie zabrudzić stołu.

f) Kleimy pierwszy karton na okładkę. Smarujemy zawsze karton, a nie płótno. Przyklejamy i rozprostowujemy kostką. Kartki z gazety znajdujące się na spodzie tektury wyrzucamy.

g) Przyklejamy grzbiet równo w poziomie, przykładając od dołu metalową linijkę. Podobnie przyklejamy drugą stronę okładki.

h) Rysujemy linie pomocnicze do odcięcia rogów. Zaznaczamy punkt 1 mm od rogu kartonu i rysujemy około 80 stopni w obie strony. Obcinamy rogi.

i) Dajemy gazetę pod spód i przyklejamy brzegi tkaniny. Najpierw dłuższe boki potem krótsze. Kleimy zawsze płótno od środka na zewnątrz. Klej rozprowadzamy na kartonie. Jakby jakiś róg nie złapał, można zawsze dokleić małym pędzelkiem.

 

Po złożeniu rogi powinny się dobrze zagiąć.

j) Wszystko dociskamy kostką i wyrównujemy. Kostką introligatorską wciskamy wszystkie krawędzie na płótnie. Wciskamy także sam grzbiet zarówno od wewnątrz, jak i zewnątrz.

k) Przykładamy papier od dołu i góry okładki i wszystko obciążamy pod ciężarem pod dużą płytą na podłodze na 8 godzin.

8. Sklejanie wszystkiego razem.

Jest to najważniejszy i najbardziej newralgiczny moment w całej produkcji książki. Tutaj sklejamy obie wcześniej przygotowane części – wkład książki i okładkę.

a) Zaczynamy od wklejenia kapitałek. Zabezpieczają one brzegi grzbietu, a dodatkowo mają walor estetyczny. Wycinamy dwie kapitałki o długości równej szerokości grzbietu. U mnie jest to 29 mm.

 

b) Wycinamy kapitałki na wymiar 29 mm i przyklejamy je do góry i do dołu grzbietu.

 

c) Przykładamy książkę do okładki. Wysuwamy nieco książkę za brzeg okładki (1-2 mm). Ustawiamy wstępnie równo po bokach bez sklejania.

 

d) Smarujemy klejem, używając grubszego pędzla 30 mm tekturę.

 

Zostawiamy jakieś 1 cm od brzegu. Smarujemy wyklejkę po brzegach około 1 cm wokoło. Szczególną uwagę zwracamy na nałożenie kleju nad spód i na wierz na Merlę – pełni ona funkcję zawiasów książki. Grzbietu nie kleimy.

 

 

e) Wszystko sklejamy razem, tak jak wcześniej przymierzaliśmy. Najpierw tył, potem przód książki. Wszystko wciskamy i modelujemy kostką introligatorską. Odklejające się brzegi można dokleić małym pędzelkiem. Klej dość szybko wysycha, więc trzeba się spieszyć.

f) Przyklejamy wcześniej przygotowane za laminowane kartki na okładki.

g) Bardzo ważne – umieszczamy około 6 czystych kartek w środek wyklejki. Pochłoną one klej. Jak nie damy kartek, to klej zostanie zaabsorbowany przez pierwsze i ostatnie kartki książki i będą one dość mocno pomarszczone od wilgoci.

h) Dajemy wszystko między płyty w ściski na 8 godzin.

Po wyschnięciu możemy cieszyć się własną, samemu wyprodukowaną książką!

 

9. Wykończenie.

 

W zasadzie moglibyśmy tutaj skończyć, ale jak chcemy dopracować dokładnie tworzenie książki można zrobić jeszcze dwie rzeczy.

a) Wyklejenie wkładki.

Czasami książka zawiera jakiś druk na wkładkach. Warto skopiować go i wkleić.

 

Wkład przed naklejeniem.

 

Wycinamy nadruk standardowo nożykiem.

 

Ja używam do klejenia papieru kleju Magic.

 

Smaruje całe kartki klejem i przyklejam je w odpowiednich miejscach. Wyrównujemy i prostujemy koniecznie kostką introligatorską.

 

Pomiędzy klejone kartki trzeba dać koniecznie dodatkowe kartki papieru, aby wklejki się nie skleiły.

b) Naklejamy grzbiet.

 

Można dodatkowo za laminować i wkleić grzbiet książki. Smarujemy klejem Vikol i wygładzamy grzbiet kostka introligatorską. Dajemy wszystko do wyschnięcia.

Biały klej Vikol po wyschnięciu staje się przezroczysty.

W podobny sposób proponuję przykleić na tył okładki przezroczystą folię ochronną. Jak zamierzamy korzystać z książki tylko w domu, to ten zabieg jest niepotrzebny, ale jak zamierzamy zabierać książkę na obserwację to warto zabezpieczyć dodatkowo tył i grzbiet książki.

10. Podsumowanie.

Książka tak przygotowana jest bardzo trwała, wygodna i co ważne bardzo wygodnie przegląda się kartki. Otwierają się one równo i dobrze w całej książce.

Mam nadzieję, że zainteresowałem was produkcją własnej książki metodą domową i spróbujecie samemu zrobić choć jedną sztukę.
Wrzućcie koniecznie zdjęcie własnej książki! Z chęcią zobaczę, jak wam wyszło!

 

11. Pominięte czynności.

 

Celowo pominąłem dwie rzeczy przy produkcji książki:

• Formowanie grzbiety książki w kształcie litery „U”. Nie udała mi sią ta sztuka. Polega to na wielokrotnym obstukiwaniu grzbietu młotkiem. Książka rozwalała się i karki wypadały ze środka. Nie ma to żadnego wpływu na funkcjonowanie książki. Jedyny cel takiego zabiegu to estetyka.
• Zrobienie worka z papieru na grzbiecie. Ma on zabezpieczać merlę. Nie widzę sensu jego tworzenia, zwłaszcza, że grzbiet nie jest sklejony z okładką.

Orientowałem się w drukarni i koszt wyprodukowania takiej książki jak ze zdjęcia kosztowałoby 746 zł z wliczonym podatkiem vat.

 

Informacja.

Informuję, że nie czerpię żadnych korzyści materialnych z przedstawionych tutaj materiałów, narzędzi, linków oraz książek. Mają one jedynie charakter przykładowy. To od czytelnika zależy co i czym będzie robił.

 

 

 

Sesja 11.08.2021

Kontynuuję obserwację z H400 część 2.

Zanim zacząłem właściwą sesję, wieczorem po zachodzie słońca wraz z córką obserwowaliśmy przez lornetę TS 25X100 oraz Wenus. Niebo było jeszcze dość jasne, ale i tak nasz satelita wyglądał imponująco.

Właściwa sesja zaczęła się o godz 22.00 i było jeszcze trochę jasno.
Za to seeing idealny 5/5, zero wiatru, przejrzystość żyleta, widoczność 5 mag, a około północy 5,5 mag.
 

Sprzęt: Dobson 12” ES 14mm ES 30mm, Filtry: Lumicon OIII, Orion UB

Orzeł.
Zawiera trzy obiekty z H400 vol, II , ale zobaczyłem tylko jeden z nich. NGC 6804. Pozostałe obiekty poczekają na inną okazję.

NGC 6804

Mgławica planetarna 12.2 mag. Rozmiar 1' x 0.8' odległa o 4800 l. Św.
Jajowata, nieregularna, pierścieniowata w ES 14mm. Po użyciu barlowa 2X – powiększenie 214X + filtr OIII stała się większa, środek mgławicowy, bez szczegółów struktury, owalna, tła stało się zdecydowanie ciemniejsze. Gwiazda centralna niewidoczna.

NGC 6772 – nie dostrzegłem
NGC 6814 – nie dostrzegłem.

Lisek

Zawiera dwa obiekty.

 

 

NGC 6800

Gromada otwarta o jasności około 10 Mag. Odległa o 3300 l. św.
Ładna, luźna, bogata w gwiazdy 10 mag, dość spora, bez centrum. Widoczne kilkadziesiąt gwiazd.

 

 

NGC 6793

Gromada otwarta o jasności około 10 mag.
Luźna, niewyraźna grupa około 20 gwiazd. Charakterystyczny kształt to czworobok i trójkąt.

 

 

Łabędź.

Zawiera 11 obiektów.

 

 

NGC 6824

Galaktyka spiralna 12.1 mag odległa o 180 mln l. Św.
Podłużna, niezbyt duża, z jaśniejszym gwiazdowym środkiem. Jasna gwiazda 9 mag. Obok. Umiarkowanie jasna. Widoczna od razu na wprost.

 

 

NGC 6857

Mgławica 11,4 mag. O rozmiarze 0,6’
W ES 14mm widoczne ogromne morze gwiazd – mgławica niewidoczna.
ES 14mm + filtr Lumicon OIII. Ten cudowny filtr sprawił, że mgławica od razu wyłoniła się z tła nieba, jako jasna i oczywista. Niezbyt duża, nieregularny kształt, nieregularnie długa. Wygląda jak plama wśród gwiazd.

 

 

NGC 6888 Crescent / Półksiężyc

Mgławica 7,4 mag. O rozmiarze 20; x x10’ odległa o 5400 l.św.
Jrst to bardzo słaby powierzchniowo obiekt. Widoczna, jako nieregularny owal.
W ES 30mm (82 stopnie) + filtr OIII widoczna jako duża owalna poświata. Dużo pomaga patrzenie katem oka. Wydaje się wtedy zamykać pętle. Lewa strona wyraźnie jaśniejsza, mgławicowa. Wyraźnie odcięte granice zewnętrzne. Jednak najlepszy widok, jaki kiedykolwiek widziałem, był w Izerskim Parku Ciemnego Nieba w Pablitusie 22” + Ethos 17mm + Lumicon OIII. Widok powodował opad szczęki. Dokładnie widoczna struktura wewnątrz mglawicy. W noktowizorze P8079HP +12” + filtr H-Alfa bardzo dobrze widoczna i jasna, Widoczny ch-ny kształt półksiężyca. Niewidoczne subtelności i pofałdowania tak jak w Pablitusie 22”, ale lepiej widoczna niż przez sam teleskop 12” + ES 30mm + OIII.

 

 

NGC 6960 Miotła

Część zachodnia pętli Łabędzia.
Mgławica 5 mag o rozmiarze 70’ x x6’ odległa o 2600 l. św.
Bardzo duża i podłużna, jasna, trochę wrzecionowata. Stopniowo skompresowana. Śliczna! Szpic wyraźnie jaśniejszy niż szeroka część miotły. W ES 30mm + Lumicon OIII robi olbrzymie wrażenie.
W noktowizorze P079HP + H+Alfa + 12” miotła lepiej widoczna, wraz ze strukturą i charakterystycznymi postrzępieniami.

 

 

NGC 6992 jest to północna część mgławicy Welon w pętli Łabędzia.
Mgławica 5 mag o rozmiarze 60’ x x30’ odległa o 2600 l. św.
W ES 30 + OIII - duża, jasna, o wydłużonym kształcie. Ilość widocznych szczegółów zapiera dech w piersiach! Kosmos! Na szkicu nie udało mi się oddać szczegół i struktury mgławicy. 

 

 

Legenda głosi, że filtr Lumicon OIII został stworzony specjalnie do wyłuskania jak najlepszego widoku w Pętli Łabędzia. Widok przez ten filtr rzuca na kolana. Muszę tutaj sprostować to oszczerstwo. To nie jest legenda!

W noktowizorze P079HP + H+Alfa + 12” widoczna podbnie jak w miotle - Welon lepiej widoczny, wraz ze strukturą i charakterystycznymi postrzępieniami.

 

NGC 6894

Mgławica planetarna 12,5 mag. O rozmiarze 0.7 ‘ odległa o 5400 l.św.
W ES 14mm + filtr OIII jest umiarkowanie jasna, okrągła, pierścieniowata. Jest podobna do M57. Bardzo pomógł filtr OIII, gdzie widać wyraźnie czarniejszy środek. Pomaga zerkanie.

 

 

NGC 6997

Gromada otwarta o rozmiarze 8’ znajdująca się wewnątrz Mgławicy Ameryka Północna NGC 7000. odległość to 2400 l. sw.
W ES 14mm jest to bardzo ładna grupa kilkudziesięciu gwiazd ułożonych w owalny zarys. Dość bogata w gwiazdy. Słaba koncentracja. Rozproszona, Ładna.

 

 

NGC 6991

Gromada otwarta 9,1 mag. o rozmiarze 26’ odległa o 2300 l.św.
W ES 14mm dość duża i nieregularna owalna. U góry znajduje się dość jasna gwiazda V2140Cyg. Brak koncentracji.

 

 

NGC 7031

Gromada otwarta 9,1 mag. o rozmiarze 14’ odległa o 2900 l..św
Dwa razy mniejsza od NGC 6991. Mała, niezbyt bogata w gwiazdy. Widoczne około 20 gwiazd. Widoczny taki ch-ny sznureczek gwiazd.

 

 

NGC 7067

Gromada otwarta 9,7 mag. o rozmiarze 6’ odległa o 12 000 l.św.
Słaba, niezbyt duża, widoczne około 20 dość słabych gwiazd. Niespecjalnie się wyróżnia na tle nieba.

 

 

NGC 7082

Gromada otwarta 7,2 mag. o rozmiarze 25’ odległa o 4700 l.św.
Dość spora, dużo gwiazd o różnej jasności, rozproszona bez granic. Bogata w gwiazdy zarówno jasne, jak i słabsze.

Dzisiejsza sesja była bardzo udana. Niebo żyleta.

Zaobserwowałem 14 obiektów.

---------------------

Wynik: 24/400