Skocz do zawartości

midimariusz

Społeczność Astropolis
  • Postów

    745
  • Dołączył

  • Ostatnia wizyta

Treść opublikowana przez midimariusz

  1. Dzisiejsza niby sesja obserwacyjna wyglądała zupełnie inaczej niż zazwyczaj. Wyjechałem z teleskopem w pole za wioskę i dołączyły do mnie dwie gwiazdy: córka i jej koleżanka. Przez godzinę pokazywałem im różne ciekawe obiekty i opowiadałem o mitologii jesiennych gwiazdozbiorów. Obserwowaliśmy popularne obiekty jak M31, M42, M 38, M 45 i mniej popularne jak NGC 2024 (wszystkich nie pamiętam). Oglądaliśmy je we wszystkich możliwych sprzętach od szukacza zaczynając, a na noktowizorze kończąc. Porównywaliśmy obrazy przy różnych powiększeniach. Dziewczyny zabawiły się też w małe astro-foto robiąc komórkami zdjęcia popularnych obiektów. Wrzucam trzy takie zdjęcia. Ogólnie zabawa była przednia. Do domu wróciliśmy poi 1:00 cali zmarznięci.
  2. Sesja 10.10.2021 H400 vol II W imieniny miesiąca przyszło mi przeprowadzić kolejną sesję dotyczącą H400 vol 2. Podobnie jak wczoraj obserwowałem nisko wiszący Księżyc. Ponieważ obiekty dotyczyły mojego głównego celu, czyli Wieloryba, wybrałem się w pole dopiero o 0:00. Warunki były fantastyczne. Seeing rewelacja, zero chmur, niebo super, zasięg +6.5 mag. Jednym słowem tylko przez kilka dni w roku są takie warunki. Perseusz Ponieważ Wieloryb był jeszcze zbyt nisko zacząłem od konstelacji Perseusza. Obiekty zobaczyłem przy okazji. Dzisiaj zobaczyłem sześć nowych obiektów i teraz mam wszystkie z Perseusza zaliczone. NGC 1579 *** Mgławica o rozmiarach 12’ x 8’ W 12” -107x ma nieregularny kształt, trochę podłużna, widoczna na wprost. Średnio jasna, jaśniejsza w środku. Przecina ją ciemna przestrzeń. Znajduje się wewnątrz trapezu z gwiazd. Widoczna ładnie bez filtra. Filtr O UB nic nie wniósł, filtr OIII całkowicie ją zabił. W P8079HP – 60X + filtr H-Alfa lepiej widoczna, jaśniejsza, lepiej widoczna struktura. NGC 1491 (widziałem też 03.10.2021) *** Mgławica 9’ x 6’ W 12” -107x ładnie widoczna bez filtra. Nieco postrzępiona, takie nierównomierny owal. W 12” +P8079HP – 60x + H-Alfa lepiej widoczna, jakbym dostał teleskop o dwa razy większej średnicy, jaśniejsza, bardziej oczywista, lepiej widoczna struktura. NGC 1624 (widziałem też 03.10.2021) *** Gromada otwarta i mgławica o jasności 11,8 mag o rozmiarze 5’ x 5’ Słaba poświata widoczna bez filtra. Okrągła, zwarta. Filtr OUB nie pomógł. NGC 1175 ** Galaktyka o jasności 12.7 mag o rozmiarze 1.9’ x 0.6’ oddalona o 270 m.l.s. W 12” -107x mała, słaba, wydłużona, jaśniejszy rdzeń. U góry widoczny łańcuszek podwójnych gwiazd. NGC 1193 * Gromada otwarta 12.6 mag o średnicy 3’ odległą o 15 000 l.s. W 12” -107x bardzo słaba i mała. Kilkanaście nierozdzielonych gwiazd widoczne w formie wydłużonej mgławicy. Nierozbita. Może powinienem użyć większego powiększenia? NGC 1207 * Galaktyka spiralna o jasności 12.7 mag rozmiarze 2.3’ x 1.6’ oddalona o 220 m.l.s. W 12” -107x mała, ekstremalnie słaba, widoczna tylko czasami kątem oka. Owalna – trochę podłużna, jednolita. NGC 1348 *** Gromada otwarta o średnicy 5’ W 12” -107x z całej bardzo skąpej, słabej i małej gromady widoczne są tylko dwie gwiazdy. Reszta jest niewidoczna. NGC 1605 *** Gromada otwarta o jasności 10.7 mag średnicy 6’ oddalona o 8300 l.s. W 12” -107x duża, bardzo słaba, rozproszona poświata. Gromada nierozbita. Przypomina ekstremalnie słabą powierzchniowo, dużą galaktykę eliptyczną. Gromada tworzy nieregularny okrąg w formie mgiełki. Składają się na nią słabiutkie gwiazdy 13.5 + 14.5 mag. Wieloryb Zawiera cztery obiekty z czego trzy zobaczyłem dzisiaj. Jednego NGC 1985 nie dostrzegłem. NGC 1778 *** Gromada otwarta 7.7 mag o średnicy 8’ oddalona o 4800 l.s. W 12” -107x gromada bez skupienia, zawiera wiele gwiazd podwójnych, zawiera gwiazdy o różnej jasności, umiarkowanie jasne. NGC 1883 ** Gromada otwarta o jasności 12 mag średnicy 3’ oddalona o 16 000 l.s. W 12” -107x kilkanaście bardzo słabych nierozdzielonych gwiazdek widoczne w formie eliptycznej mgły. Nierozbita. Z jednej strony łuk gwiazd, a z drugiej łańcuszek. NGC 2192 ** Gromada otwarta o jasności 10.9 mag średnicy 5’ oddalona o 11 000 l.s. W 12” -107x słaba, owalna poświata. Nierozbite gwiazdy w postaci mgiełki. Wieloryb To mój główny cel na dzisiaj. Zawiera 15 obiektów i brakowało mi aż ośmiu. Wszystkie zobaczyłem. Lista galaktyk Wieloryba skompletowana. NGC 217 * Galaktyka spiralna o jasności 13.3 mag rozmiarze 3.2’ x 0.7’ oddalona o 180 m.l.s. W 12” -107x mała, ekstremalnie słaba, widoczna tylko czasami kątem oka. Taka owalna , podłużna poświata. NGC 991 *** Galaktyka spiralna o jasności 13 mag (wizualnie 11,7 mag) rozmiarze 1.5’ x 1.3’ oddalona o 66 m.l.s. W 12” -107x bardzo słaba, okrągła. Nieco jaśniejszy środek, rozproszona, dość spora. Widoczna obok trójkąta z gwiazd. NGC 1035 *** Galaktyka spiralna o jasności 12.9 mag (wizualnie 12.2 mag) rozmiarze 2.1’ x 0.7’ oddalona o 56 m.l.s. W 12” -107x mała, wydłużona, słaba. Znajduje się coś jakby pod niekształtną literą T. NGC 1045 * Galaktyka eliptyczna jasności 13.2 mag rozmiarze 1.7’ x 1.3’ oddalona o 210 m.l.s. W 12” -107x słaba, ledwo co widoczna, małe jaśniejsze gwiazdowe jądro. Znajduje się w takim trójkącie z gwiazd NGC 1070 ** Galaktyka spiralna o jasności 12.9 mag rozmiarze 2.3’ x 2.0’ oddalona o 190 m.l.s. W 12” – 107x dość spora, okrągła, jaśniejszy rdzeń. Widoczna od razu. Znajduje się w środku cyfry 7. NGC 1073 ** Galaktyka spiralna o jasności 11.1 mag rozmiarze 3.5’ x 2.2’ oddalona o 52 m.l.s. W 12” -107x dość spora, nawet powiedziałbym, że duża. Owalna i jednolita. Obok znajduje się trójkąt z gwiazd. NGC 1087 **** Galaktyka spiralna o jasności 10.9 mag rozmiarze 3.0’ x 1.8’ oddalona o 40 m.l.s. W 12” -107x dość duża, owalna, lekko wydłużona. Małe niezbyt jasne jądro. Sąsiadka NGC 1090 NGC 1090 *** Galaktyka spiralna o jasności 11.9 mag rozmiarze 3.3’ x 1.5’ oddalona o 91 m.l.s. W 12” -107x umiarkowanie duża, bardzo słaba, owalna, wydłużona. Słabsza od NGC 1087 Chwilowo zająłem się przy okazji obiektem, który co prawda nie należy do h400 vol 2, ale szukałem go od 2010 r czyli od 11 lat. Dzisiaj nadszedł sukces! Wypatrzyłem ją o 2:30 czyli dokładnie, gdy przechodziła nad moim południkiem. NGC 1097 (C67) **** Galaktyka spiralna o jasności 9.3 mag rozmiarze 10.6’ x 6.4’ oddalona o 40 m.l.s. Galaktyka znajduje się w egzotycznym dla nas gwiazdozbiorze Piec. Wznosi się zaledwie 8 stopni nad horyzontem i jest teoretycznie ostatnim obiektem z listy Caldwella widocznym w Polsce. Pozostałe słabe obiekty szorują tuż nad horyzontem lub pod nim. W 12” – 107x owalna, dość spora, jaśniejszy rdzeń. Jest oczywista i łatwa. Słabszej NGC 1097A 13.6 mag nie dostrzegłem. Ramion też nie widziałem. Dziś wielki sukces! Tuż przed 3.00 polatałem teleskopem po kilku galaktykach z konstelacji Erydana, ale żadnej nie dostrzegłem. Nad horyzontem zbierała się jakiś pas jakby kryształków lodu. Na koniec pozwoliłem sobie na coś łatwego i super oczywistego. 12” + P8079HP + filtr H-Alfa M 42 + M 43 – ogromna, jasna, razi po oczach jak Księżyc w pełni, super widoczna struktura. NGC 1977, - jasna i duża mgławica, super widoczna NGC 2024 „Płomień” – pięknie widoczna struktura wraz z ciemnym wcięciem. IC 434 – piękna, jasna widoczna w całości B33 „Końska głowa” – bardzo ładnie widoczna głowa, łatwa i oczywista Moje przemyślenia n.t. OC Sporo dziś zaobserwowałem słabych, nierozbitych gromad otwartych. Nie mają one nic wspólnego z jasnymi, spektakularnymi OC z katalogu Messiera. Zastanawiam się po co takie obiekty dodano do katalog H400 vol2? Pierwszy raz je widziałem, a raczej ledwo dostrzegłem. Do dzisiaj nie widziałem i nie miałem pojęcie, ze jest taka grupa obiektów, jak gromady otwarte nierozbite. Z internetu przeczytałem, ze nawet teleskopy 17” nie dają rady ich rozdzielić. Mam pewien pomysł. Zapoluje na nie z noktowizorem P8079HP + barlow 3x dający powiększenie 180x i zasięg 18 mag. Dziś dostrzegłem 17 nowych obiektów. Wynik: 131/400
  3. Sesja 09.10.2021 H400 vol II Dzisiejsza sesja należy do najtrudniejszej relacji z obserwacji. Ilość opisanych obiektów okazała się przytłaczająca. Przygotowanie opisu zajęło mi trzy tygodnie. To była jedna w moich najlepszych sesji obserwacyjnych. To był jeden z tych wieczorów, gdzie niebo było „igła” a widoczność super. Jedna z kilku super nocy w roku. Dla mnie najlepsze warunki , jakie były w tym roku. Obserwacje zacząłem już wieczorem. Oto zdjęcie zachodzącego Księżyca. Sprzęt wystawiłem już o 20:00 i robiłem testy dobsona 12” + noktowizor P8079HP + kamera Svbony 305 + obiektyw szerokokątny + SharpCap. Przykładowy kadr Przykładowa M11 przez P8079HP Ciąg dalszy H400 vol 2 Ryby To mój główny cel na dzisiaj. Konstelacja Ryb oferuje 15 obiektów, z czego dwa widziałem wcześniej. Dzisiaj zobaczyłem kolejne 13. NGC 7541 **** Galaktyka spiralna 11.7 mag o rozmiarze 3.1’ x 1.0’ oddalona o 120 M.l.s. W 12” – 107x jest podłużna średniej wielkości, średniej jasności, jaśniejsza w środku. Na brzegu ramienia widoczna gwiazda 12 mag. Obok do pary widoczna jest słabsza NGC 7537 o jasności 13.1mag. NGC 7562 *** Galaktyka eliptyczna 11.5 mag o rozmiarze 2.2’ x 1.6’ oddalona o 170 M.l.s. W 12” – 107X ładna, takie nieregularne koło, łatwa, jasna,mała. Zdecydowanie jaśniejsza w środku, Otoczona słabym halo. Znajduje się na przedłużeniu dwóch gwiazd. NGC 7785 ** Galaktyka eliptyczna 11.6 mag o rozmiarze 1.9’ x 1.1’ oddalona o 180 M.l.s. W 12” – 107X mała, słaba, okrągła trochę podłużna, słabe mgławicowe jądro,. Znajduje się w środku trójkąta prostokątnego z gwiazd. NGC 125 ** Galaktyka spiralna 12.4 mag (wizualnie 12.1 mag) o rozmiarze 1.4’ x 1.2’ oddalona o 250 M.l.s. W 12” – 107x mała, okrągła, średnio jasna. Nieco jaśniejsza w środku, słabe halo wokół. Pod nią znajduje się trójkąt prostokątny. Jedna z trzech galaktyk w grupie NGC 128. NGC 499 ** Galaktyka eliptyczna 12.3 mag o rozmiarze 1.7’ x 1.1’ oddalona o 210 M.l.s. W 12” – 107x mała, słaba, okrągła, nieco podłużna. Stopniowo jaśniejsza w środku, jasny rdzeń. Słabsze halo. Jedna z trzech jaśniejszych galaktyk w grupie NGC 507. NGC 665 ** Galaktyka spiralna 12.1 mag o rozmiarze 1.6’ x 0.9’ oddalona o 260 M.l.s. W 12” -107x mala, bardzo słaba, owalna, wydłużona, nagle jaśniejsza w środku. Znajduje się obok litery L. NGC 660 *** Galaktyka spiralna 11.0 mag o rozmiarze 4.6’ x 1.7’ oddalona o 41 M.l.s. W 12” -10x mała, podłużna, słaba, mgławicowe halo. Widoczna na wprost, jaśniejsza w środku. NGC 706 ** Galaktyka spiralna 12.5 mag o rozmiarze 1.3’ x 1.1’ oddalona o 230 M.l.s. W 12” – 107x owalna, równomiernie jasna, bardzo słaba, mała. Obok znajduje się gwiazda 12 mag, a u góry łuk z gwiazd. NGC 718 *** Galaktyka spiralna 11.7 mag o rozmiarze 2.8’ x 2.5’ oddalona o 79 M.l.s. W 12” -107 nieregularnie owalna, mała, ekstremalnie dużo jaśniejszy środek, duże halo. Słabo widoczna na wprost. Obok znajduje się łańcuszek z gwiazd. NGC 741 ** Galaktyka eliptyczna 11.2 mag o rozmiarze 2.8’ x 2.3’ oddalona o 260 M.l.s. W 12” – 107x okrągła, mała, słaba, słaby rdzeń,niedaleko widoczna gwiazda 12 mag. NGC 514 ** Galaktyka spiralna 11.7 mag (wizualnie 11.2 mag) o rozmiarze 3.5’ x 2.5’ oddalona o 85 M.l.s. W 12” – 107x średnio duża, okrągła, lekko podłużna, bardzo słaba, bardzo słaba powierzchniowo, nieco jaśniejszy środek. Prawie równomierna jasność powierzchniowa. NGC 7832 * Galaktyka eliptyczna 13.64 mag o rozmiarze 1.7’ x 0.4’ oddalona o 290 M.l.s. W 12” -107x ekstremalnie słaba, bardzo mała, podłużna poświata na granicy percepcji wzroku. NGC 198 ** Galaktyka spiralna 12.4 mag (wizualnie 13.2 mag) o rozmiarze 1.3’ x 1.2’ oddalona o 250 M.l.s. W 12” -107x bardzo słaba, okrągła,mała, skoncentrowana. Obok widoczne NGC 200 i NGC 194. Tworzą grupę galaktyk. Wieloryb Zawiera 15 obiektów, z czego 5 widziałem 14.09.2021. Dzisiaj zobaczyłem dwa, więc brakuje mi jeszcze 8. Główny problem to dość niskie położenie tych słabych galaktyk. Musi poczekać na inny dzień. NGC 428 *** Galaktyka spiralna 11.5 mag o rozmiarze 2.8’ x 2.1’ oddalona o 48 M.l.s. W 12” -107x dość słaba, owalna, jednorodna, słabo skondensowana, trochę mgławicowa. Tworzy trójkąt równoramienny z dwiema gwiazdami. NGC 1032 *** Galaktyka spiralna 11.6 mag o rozmiarze 3.6’ x 0.9’ oddalona o 120 M.l.s. W 12” -107x bardzo słaba, mała, wydłużona. Trzy gwiazdy w kształcie łuku widoczne na dole. Trójkąt Zawiera 5 obiektów, z czego 3 widziałem wcześniej. Dzisiejsze dwa stanowią komplet. NGC 925 *** Galaktyka spiralna 10,1 mag o rozmiarze 10.7’ x 5.8’ oddalona o 30 M.l.s. W 12” -107x duża, słaba, słaba powierzchniowo, ledwo widoczne majaczące ramiona, wydłużona, słaby rdzeń. NGC 1060 ** Galaktyka eliptyczna 11.8 mag o rozmiarze 2.4’ x 1.8’ oddalona o 250 M.l.s. W 12” -107x słaba, lekko wydłużona, jaśniejsza w środku. Niska jasność powierzchniowa. Może być trudna do zobaczenia dla mniej doświadczonych. Baran zawiera trzy obiekty. NGC 821 *** Galaktyka eliptyczna 10.7 mag o rozmiarze 2.5’ x 2.1’ oddalona o 76 M.l.s. W 12” -107x średnio jasna, mała, owalna, wydłużona, zwarta. Jaśniejszy środek. Tuż obok znajduje się gwiazda 9 mag. NGC 1012 ** Galaktyka spiralna 13 mag o rozmiarze 2.1’ x 1.1’ oddalona o 51 M.l.s. W 12” – 107x słaba, wydłużona, mała, jaśniejsza w środku. NGC 1156 *** Galaktyka nieregularna 11.5 mag o rozmiarze 3.0’ x 2.3’ oddalona o 25 M.l.s. W 12” -107x umiarkowanie duża, słaba, jaśniejsza w środku, wydłużona. Perseusz Z galaktyk w tej konstelacji dostrzegłem dzisiaj tylko jedną. Pozostałe są bardzo słabe. Na pewno nie na dzisiaj. NGC 1003 *** Galaktyka spiralna 11.5 mag o rozmiarze 3.5’ x 0.8’ oddalona o 36 M.l.s. W 12” -107x słaba, wydłużona, jaśniejsza w środku. Słaba koncentracja. Gwiazda 10 mag widoczna z boku galaktyki. Dodatkowo zrobiłem szkic C 55 NGC 7009 czyli mgławica planetarna Saturn. Gdy się pakowałem była już 3:00 i porządny mróz, który zmroził cały teleskop i walizkę z okularami. Ręce mi strasznie zmarzły i było mi już dość zimno. Pod koniec sesji padła mi też bateria od latarki i musiałem świecić komórką. Dziś dostrzegłem 21 nowych obiektów. Wynik: 114/400
  4. Sesja 03.10.2021 Czwarty wieczór z rzędu wychodzę z teleskopie, na dwór, ale dopiero dzisiaj pogoda okazała się łaskawa. W poprzednich dniach królowały na niebie cirrusy i, pomimo że gwiazdy wydawały się świecić, żadnych słabych obiektów nie dało się zobaczyć. Pogodne okno pogodowe było w godzinach 21:00 – 00:20 i myślę, że w pełni je wykorzystałem. Jeśli chodzi o jakość nieba, to też szału nie było. Zasięg 5mag DM słabo widoczna. Kontynuuję obserwację obiektów z listy H400 vol II. Trójkąt W konstelacji tej znajduje się pięć obiektów, z czego dzisiaj zobaczyłem trzy. NGC 604 *** Mgławica w galaktyce M33 o jasności 12 mag. O rozmiarze 1.9’ odległa o 2.8 M.l.s. W 12” – 107X wygląda jak gwiazda W 12” 214X + filtr OUB – dość jasna, mała, owalna. Taka mała mgiełka. Obok znajduje się na jednym z rogów rombu złożonego z 3 gwiazdek i NGC 604. NGC 672 *** Galaktyka spiralna 10.8 mag (wizualnie 10.9 mag) o rozmiarze 7’ x 2.7’ odległa o 24 M.l.s. W 12” -107X dość spora, podłużna, bardzo słabo widoczna. Ledwo co widoczna na wprost. Mgławicowa w środku bez jasnego rdzenia. Dość sporo wydłużona, Sąsiadka IC 1727 ledwo widoczna na granicy percepcji. NGC 890 *** W 12” – 107X galaktyka spiralna 11.8 mag (wizualnie 11.2 mag) o rozmiarze 1.1’ x 0.7’ odległa o 190 M.l.s. Słaba, niewielka, owalna. Słabo widoczna na wprost, dobrze kątem oka. Wydłużona, małe jądro. Ryby Tej konstelacji nie będę teraz omawiał. NGC 410 ** Galaktyka eliptyczna 11.4 mag (wizualnie 11.5 mag) o rozmiarze 2.4’ x 1.6’ odległa o 250 M.l.s. W 12” -107X mała, jaśniejszy rdzeń, okrągła – nieco wydłużona. Mocno skoncentrowane halo. Widoczna na wprost. NGC 315 ** Galaktyka eliptyczna 11.1 mag (wizualnie 11.2 mag) o rozmiarze 2.9’ x 2.1’ odległa o 240 M.l.s. W 12” – 107X mała, średnio jasna, nieco wydłużona. Jaśniejszy mały rdzeń. Owalna, nieco wydłużona. Najjaśniejsza z trzeb galaktyk w grupie. Widoczna pod jasną gwiazdą. Perseusz Gwiazdozbiór ten zawiera 13 obiektów, z czego dzisiaj zobaczyłem 7. Wiele z nich to słabe galaktyki niewyłowione z tła nieba. Przeczesałem teleskopem wszystkie obiekty. Sześć z nich czeka na lepsze warunki. NGC 1169 *** W 12” – 107X galaktyka spiralna 11.3 mag (wizualnie 11.2 mag) o rozmiarze 3.3’ x 1.9’ odległa o 120 M.l.s. Spora, owalna, podłużna, jaśniejszy rdzeń. Raczej słaba do wypatrzenia. Poniżej widoczna taka piramida. NGC 1161 *** Galaktyka spiralna 11.0 mag (wizualnie 11.0 mag) o rozmiarze 2.7’ x 1.8’ odległa o 98 M.l.s. W 12” – 107X średnio jasna, mała, owalna i podłużna. Widoczna na wprost. Obok znajdują się dwie jasne gwiazdy. Układ gwiazd kojarzy mi się z asteryzmem „kij hokejowy”. NGC 1491 *** Mgławica, brak podanej jasności, rozmiar 3’ x 3’ W 12X -107X + filtr Lumicon OIII bardzo ładnie i dobrze widoczna. Mgławicowa o nieregularnym kołowym kształcie. W środku jest gwiazda 10.5 mag. Widoczna także bez filtra jako trochę postrzępiona o nierównomiernej jasności. W noktowizorze P8079HP + filtr H-Alfa jest jaśniejsza, duża, lepiej widoczna, jaśniejsza, lepiej jest widoczny kształt. Jest łatwa i oczywista. NGC 1624 *** Mgławica, brak podanej jasności, rozmiar 5’ x 5’ W 12” + filtr OIII dość spora, owalna, jasny środek, zwarta poświata. Filtr OIII bardzo mocna przygasił gwiazdy i mgławicę. Lepiej działa filtr O UB. Bez filtra widoczna, jako słaba poświata. Najlepiej widoczna przez P8079HP + filtr H-Alfa. Jest jaśniejsza, łatwa, najlepiej widoczna. NGC 1003 *** Galaktyka spiralna 11.5 mag (wizualnie 11.2 mag) o rozmiarze 3.5’ x 0.8’ odległa o 36 M.l.s. W 12” – 107X bardzo słaba, słaba powierzchniowo, jednolita poświata, podłużna. Widoczna tylko kątem oka i tylko czasami. NGC 1058 *** Galaktyka spiralna 11.3 mag (wizualnie 11.2 mag) o rozmiarze 2.5’ x 1.4’ odległa o 35 M.l.s. W 12” – 107X owalna, podłużna, nawet dość spora. Nieco jaśniejsza w środku. Znajduje się w środku asteryzmu litery „U”. Posiada prawie równomierną jasność powierzchniową. Dość słaba. NGC 1582 *** Gromada otwarta o jasności 7 mag, rozmiarze 24’ odległa o 3600 l.s. W 12” -107X widocznych bardzo wiele rozproszonych gwiazd. Brak środka, czy jakieś kondensacji gwiazd. Widoczny charakterystyczny sznurek gwiazd ułożonych w łuk lub w kształt „ust”. Dzisiaj zobaczyłem 12 nowych obiektów. Wynik 93/400
  5. Sesja 30.09.2021 To była taka typowo jesienna sesja. Trochę wilgotno, trochę mgliście na niebie. Zasięg +5 mag. Warunki średnie. c.d. H400 vol 2 Cefeusz zawiera on siedem obiektów z listy. NGC 1184 ** Galaktyka spiralna o jasności 13.1 mag (wizualnie 12.4 mag) rozmiarze 3.5’ x 0.9’ odległa o 120 M.l.s. W 12” – 107X jest mały, słaby, dość mocno wydłużony. Słabo skondensowane jądro, prawie gwiazdowe. Widać ją na wprost obok takiego trójkąta z gwiazd, a z drugiej strony jest łańcuszek. NGC 7023 IRYS *** Mgławica 7.2 mag o rozmiarze 18’ x 18’ odległa o 1400 l.s. W 12” – 107X + filtr O UB, przysłabych warunkach i dużej wilgotności jest to słaba mgiełka otaczająca gwiazdę 7 mag.. Nie widać ciemnego wcięcia, bez wyraźnej granicy i kształtu. Taka bezkształtna mgiełka wokół gwiazdy. Noktowizor P8079HP + filtr H-Alfa całkowicie ją „zabił”. NGC 7129 ** Mgławica o jasności fotograficznej 11.5 mag, rozmiarze 2’ x 2’ W 12” + ES 14 (107X) – niewidoczna W 12” + ES 14 (107X) + filtr O UB – niewidoczna NT P8079HP + H-Alfa - – niewidoczna W 12” + ES 14 (107X) + filtr Lumicon OIII mała, bardzo słaba pojaśnienie okalające 4 gwiazdy, mglista, bez wyraźnych granic. NGC 7139 ** Mgławica planetarna 13.4 mag (wizualnie 13.3 mag) rozmiarze 1.4’ x 1.2’ odległa o 4500 l.s. 12” + ES 14 (107X) + filtr OUB – okrągła, jednolita z ostro zarysowanymi krawędziami. Gwiazda centralna 13.5 mag niewidoczna. Jest słabo widoczna wprost, ale wyskakuje jako jasna i oczywista kątem oka. Średnio duża. NGC 7354 *** Mgławica planetarna 12.2 mag (wizualnie 12.2 mag) rozmiarze 0.5’ x 0.3’ odległa o 8900 l.s. W 12” – 107X + filtr OIII oczywista, ładna, mala, okrągła, ładna. Najładniejszy obiekt na dzisiaj. NGC 7419 *** Gromada otwarta 13 mag, o rozmiarze 5’ odległa o 7500 l.s. W 12” – 107X grupa kilkunastu słabych gwiazd, rozbita. Na pierwszy rzut oka niewidoczna. Kątem oka wydaje się, że to mgławica, na wprost widać wiele pojedynczych słabych gwiazdek 13 mag. Najpierw szukamy takiego trójkąta z gwiazd, gromada znajduje się tuż obok. NGC 7762 ** Gromada otwarta o jasności wizualnej 10 mag rozmiarze 4’ odległa 2500 l.s. W 12” + ES 14 mm – niewidoczna W 12” + P8079HP + barlow X2 – kilkanaście bardzo słabych gwiazd. Bardzo trudna, obiekt do zaliczenia. Średniej wielkości, rozproszona. Jasność gwiazd oscyluje około 12 mag. NT pozwala zobaczyć do 17 mag. , a ta gromada jest ledwo co widoczna. Jaszczurka Zawiera tylko jeden obiekt NGC 7245 *** Gromada otwarta o jasności 9.2 mag o rozmiarze 3.5’ odległa o 11 000 l.s. W 12” – 107X ledwo widoczna, kilkanaście ekstremalnie słabych gwiazdek o jasności 13 mag. Tylko do zaliczenia. Obok jest charakterystyczny kształt z 4 gwiazd. Dzisiaj zobaczyłem 8 obiektów Wynik : 81/400
  6. Sesja 14.09.2021 H400 VOL2 To była moja najdłuższa sesja obserwacyjna od kilku lat. Jutro mam do pracy na 14:00 więc mogę sobie pozwolić na nieco dłuższą posiadówkę przy teleskopie. Wyjechałem w pole za wioskę. Pogoniła mnie dopiero mgła o 2:30. Więc w sumie obserwowałem przez 3,5 godziny. Mam świadomość, że dla wielu taki czas nie robi to żadnego wrażenia. Na tyle pozwoliła pogoda. Pogoda była nadzwyczaj łaskawa, bez wiatru, bez chmur, seeing w miarę dobry, zasięg 6 mag i to jedna z tych nocy, w których chce się stać przy teleskopie i patrzeć w kosmos…. Sprzęt: Dobson 12” ES 14mm P8079HP Kontynuuję listę H400 vol 2. Wodnik Wodnik zawiera siedem obiektów, z czego dwa już wcześniej widziałem. NGC 7218 ** Galaktyka spiralna 11,7 mag (wizualnie 12,0 mag) o rozmiarze 2.5’ x 1.1’ odległa o 82 M l.s. W 12” – 107x bardzo słaba poświata. Owalna, trochę wydłużona, jaśniejszy rdzeń. Widoczna tylko kątem oka. Umiarkowanie duża. NGC 7377 ** Galaktyka spiralna 11,1 mag (wizualnie 10,4 mag) o rozmiarze 3.9’ x 3.1’ odległa o 160 M l.s. W 12” – 107x słabo widoczna na wprost, lepiej kątem oka. Słaba, mała, okrągła, rozproszona. Obok znajduje się taki trójkąt z gwiazd. NGC 7392 * Galaktyka spiralna 11.7 mag (wizualnie 11,8 mag) o rozmiarze 2.2’ x 1.2’ odległa o 140 M l.s. W 12” – 107x ulotna poświata widoczna tylko czasami zerkaniem. Ekstremalnie słaba, lekko wydłużona. NGC 7600 ** Galaktyka spiralna 12 mag (wizualnie 11,9 mag) o rozmiarze 2.1’ x 1.0’ odległa o 160 M l.s. W 12” – 107x wyraźnie widoczna, podłużna, jaśniejszy środek, obok znajduje się asteryzm w kształcie litery V. Dość słaba i mała, lekko wydłużona. NGC 7492 ** Gromada kulista 11.3 mag (wizualnie 11.4 mag) o średnicy zaledwie 4’ odległa o 86 000 l.s. W 12” – 107x bardzo mała, słaba, brak rozbicia, widoczna, jak takie małe halo wokół gwiazdy. Taka mała okrągła mgiełka. Rzeźbiarz Konstelacja ta zawiera dwie ekstremalnie trudne galaktyki. Nie chodzi o ich jasność, tylko bardzo niskie położenie. NGC 7507 ** Galaktyka eliptyczna 10,4 mag (wizualnie 10,6 mag) o rozmiarze 2.1’ x 1.0’ odległa o 160 M l.s. Dla tej galaktyki kilka dni temu byłem na polu, ale jej nie zobaczyłem. Dzisiaj było inaczej. W 12” – 107x jest wyraźnie widoczna na wprost. Umiarkowanie duża, okrągła, bardzo jasny rdzeń. NGC 24 * (dla Polski) Galaktyka spiralna 11,4 mag (wizualnie 11,3 mag) o rozmiarze 6.2’ x 2.4’ odległa o 160 M l.s. W 12” – 107x ekstremalnie słaba na granicy percepcji wzroku. Tylko czasami widoczna kątem oka. Blada, podłużna bez jasnego rdzenia. Musiałem odczekać aż do 1:30, aż obiekt znajdzie się dokładnie nad południkiem (tylko 13 stopni nad horyzontem). Bardzo słaba powierzchniowo. Jej jasność raczej powiedziałbym około 13 mag. Przy okazji odwiedziłem NGC 253 ***** galaktyka Rzeźbiarza (Złota Moneta). Jest naprawdę duża, długa, ogromna. Wygląda ładnie w ES 14, jak i w noktowizorze P8079HP, gdzie podkreślił dodatkowo jej kształt. Ilekroć ją widzę, przychodzi mi do głowy jedno słowo MONUMENTALNA! Wieloryb Konstelacja zawiera 15 obiektów, z czego widziałem pięć. NGC 175 = 171 *** Galaktyka spiralna 12,1 mag (wizualnie 12,1 mag) o rozmiarze 2.1’ x 1.3’ odległa o 180 M l.s. W 12” – 107x bardzo słaba, mała, blada, ulotna, okrągła, mgławico NGC 151 = NGC 153 *** Galaktyka spiralna 11,4 mag (wizualnie 11,6 mag) o rozmiarze 3.7’ x 2.3’ odległa o 170 M l.s. W 12” – 107x średnio jasna, jasny rdzeń, trochę wydłużona, słaba gwiazda na krawędzi. NGC 337 *** Galaktyka spiralna 11,5 mag (wizualnie 11,6 mag) o rozmiarze 2.9’ x 1.9’ odległa o 59 M l.s. W 12” – 107x w miarę jasna, umiarkowanie duża, jajowata, niezbyt wydłużona, ma równomierną jasność powierzchniową, bez jasnego środka. Znajduje się obok asteryzmu Kasjopei lub jak kto woli u góry „W”. NGC 357 ** Galaktyka spiralna 12,0 mag (wizualnie 12,0 mag) o rozmiarze 2.1’ x 1.7’ odległa o 110 M l.s. W 12” – 107x umiarkowanie jasna, zwarta, mały jasny rdzeń. Obok znajduje się asteryzm siódemki „7”. NGC 636 *** Galaktyka spiralna 11,4 mag (wizualnie 11,5 mag) o rozmiarze 2.7’ x 2.3’ odległa o 96 M l.s. W 12” – 107x średnio jasna, okrągła, małe jasne jądro. Andromeda Zawiera cztery obiekty. Jeden z nich NGC 206 widziałem 10 września. NGC 214 ** Galaktyka spiralna 12,1 mag (wizualnie 12,2 mag) o rozmiarze 1.9’ x 1.3’ odległa o 190 M l.s. W 12” – 107x umiarkowanie jasna, umiarkowanie duża, lekko wydłużona, trochę jaśniejszy rdzeń. W miarę łatwa. NGC 513 ** Galaktyka spiralna 13.4 mag o rozmiarze 0.6’ x 0.3’ odległa o 280 M l.s. W 12” – 107x słaba, mała, wydłużona, słabo skondensowana. NGC 7640 **** Galaktyka spiralna 11,0 mag (wizualnie 11,3 mag) o rozmiarze 8.1’ x 1.7’ odległa o 28 M l.s. W 12” – 107x słaba, średnio duża, bardzo wydłużona, nieco jaśniejszy środek. Znajduje się w ciągu 5-ciu gwiazd. Ponadto obserwowałem NGC 6946, NGC 247, NGC 253, NGC 246. Hitem tego wieczoru była galaktyka Złota Moneta Rzeźbiarza. Dzisiaj zaobserwowałem 15 nowych obiektów. Wynik : 73/400
  7. Bardzo ciekawy projekt! Dobrze byłoby w przyszłości podzielić prezentację tematycznie i wrzucić różne części do obejrzenia na spokojnie.
  8. Sesja 10.09.2021 To trzecia sesja pod rząd. Pogoda znacznie gorsza od wczorajszej. Jak zaczynałem obserwacje było 50% zachmurzenie, jak kończyłem ponad 90%. Ogólnie to było lawirowanie między chmurami i wybór był uzależniony od lokalnie pogodnego fragmentu nieba. Wolarz Nie będę teraz szczegółowo przedstawiał tego gwiazdozbioru. NGC 5899 ** Galaktyka spiralna 11.7 mag (wizualnie 11.7 mag) o rozmiarach 2.1’ x 0.8’ odległa o 140 M.L.s W 12″ – 107X widoczna na wprost, dość wydłużona, blada, nieco jaśniejszy rdzeń. Niezbyt jasna. NGC 5582 *** Galaktyka spiralna 11.6 mag (wizualnie 11.6 mag) o rozmiarach 2.2’ x 1.4’ odległa o 92 M.L.s W 12″ – 107X dość mała, całkiem jasna, widoczna od razu. Zdecydowanie jaśniejsza w środku. Mgliste, małe halo. Widoczna między dwoma gwiazdami. NGC 206 ** Gromada gwiazd w galaktyce Andromedy M31. W 12″ – 107X z ES 14mm widoczna, jako średnich rozmiarów pojaśnienie, z kaszowatymi gwiazdami. Nierozbite. Ogólnie to ładnie widoczna w samym ES 14mm, słaba, blada, wygląda, jak mgławica. Dziwnie się czują mając świadomość, że obserwuję gromadę gwiazd w innej galaktyce. Nie wiem czemu w Sky Safari pisze, że to mgławica więc niepotrzebnie użyłem filtra Orion UB, który całkowicie ją zabił. Także użycie noktowizora także z filtrem H-Alfa nic nie dało. Dziś zaobserwowałem 3 obiekty. Wynik 58/400
  9. SESJA 09.09.2021 H400 VOL 2 Już drugą noc z rzędu przeznaczam na obserwacje. Na początku dołączyła do mnie córka, która swoim smartphone porobiła trochę astro zdjęć przez noktowizor P8079HP + dobson 12”. Oto przykładowe zdjęcie Użyty okular podczas sesji to ES 14mm. Dzisiaj też dołączyła do mnie nowa książka w twardej oprawie - Observing the Herschel 400 Object Part II. Najlepsze jest to, że sam ją zrobiłem od zera. Jest mega wygodna do przeglądania. Pogoda podobna do wczorajszej. Pegaz Kontynuuję obserwację galaktyk w Pegazie. NGC 7042 ** Galaktyka spiralna 12.9 mag (wizualnie 12.8 mag) o rozmiarze 1.8’ x 1.6’ odległa o 250 M.L.s. W 12” – 107X jest mała, jasna, mały rdzeń, okrągła. Posiada dużą jasność powierzchniową. NGC 7619 *** Galaktyka spiralna 11.0 mag (wizualnie 11.1 mag) o rozmiarze 2.5’ x 2.0’ odległa o 170 M.L.s. W 12” – 107X słaba, umiarkowanie duża, okrągła, nieco jaśniejsza w środku. Najjaśniejsza z galaktyk w tej grupie galaktyk Pegasus I. Widoczna obok też NGC 7626. NGC 7626 *** Galaktyka spiralna 11.1 mag (wizualnie 11.1 mag) o rozmiarze 2.5’ x 2.1’ odległa o 140 M.L.s. W 12” – 107X dość słaba, słabsza od NGC 7619, ale niewiele. Wyglądają jak galaktyczne siostry. Widoczne w jednym polu widzenia. Okrągła, mała, nieco jaśniejszy rdzeń. Obie widoczne cały czas na wprost. U góry jest taki łuk z gwiazd. NGC 7623 ** Galaktyka spiralna 12.8 mag (wizualnie 12.8 mag) o rozmiarze 1.3’ x 0.9’ odległa o 180 M.L.s. W 12” – 107X najsłabsza z trójki galaktyk. Ekstremalnie słaba, bardzo mała, bardzo słaby rdzeń. Widoczna tylko czasami kątem oka, jako ulotny mały duszek. Na dolnej granicy percepcji wzroku. NGC 7156 * Galaktyka spiralna 12.6 mag (wizualnie 13.1 mag) o rozmiarze 1.4’ x 1.2’ odległa o 190 M.L.s. W 12” – 107X ekstremalnie słaba na granicy percepcji. Okrągłą, mgławicowa, bez jasnego jądra. Ekstremalnie trudna. Obok trójkąt z gwiazd. W sumie w Pegazie mam zobaczone 11 z 13 galaktyk. Zostały dwie. Ryby przy okazji po sąsiedzku odwiedziłem jedną galaktykę w Rybach NGC 7562 *** Galaktyka eliptyczna 11.5 mag (wizualnie 11.6 mag) o rozmiarze 2.2’ x 1.6’ odległa o 140 M.L.s. W 12” – 107X duża jasna, mały jasny rdzeń, nieco wydłużona. Znajduje się w połowie linii między dwiema gwiazdami. Kasjopeja W konstelacji Cas są tylko dwa obiekty z listy H400 vol 2 i oba ku mojemu zaskoczeniu to były mgławice wodorowe. NGC 896 ** Jasna mgławica o jasności 10 mag i rozmiarze 27’ x 13’ Sam ES 14 mm – niewidoczna W 12” – 107X + filtr Orion UB bardzo słaba, ledwo widoczna, nieregularny kształt, widać dwie słabe części. W 12” – 30X Noktowizor P8079HP + filtr H-Alfa 10um + reduktor X0.5 Widok jest spektakularny! Mgławica jest duża, jasna, rozległa, duża i ma nieregularny kształt. Widać nieregularności w strukturze, słabsze i jaśniejsze miejsca, jest też ciemniejsze wcięcie. Widok jak z teleskopu o 3 razy większej średnicy pod czarnym niebem. NGC 7635 * Mgławica Bańka Mgławica 11 mag o rozmiarze 15’ x 8’ odległa o 1400 L.s. W 12” – 107X (ES 14) – niewidoczna W 12” – 107X (ES 14) + filtr Orion UB – niewidoczna W 12” – 30X Noktowizor P8079HP + filtr H-Alfa 10um + reduktor X0.5 Bardzo ładnie widoczna, jasna. Widoczny charakterystyczny kształt łuku i małe kółko wokół jasnej gwiazdy, jak na zdjęciach. Widoczne różnorodności w strukturze mgławicy. Widoczne ciemne małe wcięcie w środku. Przy okazji polatałem noktowizorem po pobliskich mgławicach wodorowych. IC 1805 mgławica „Serce” i IC 1848 „Dusza” - ładnie widoczne. NGC 6888 – Crescent – bardzo ładna, łukowata z różnorodnościami. Na początku sesji zaliczyłem tez kilka letnich klasyków jak M 16, M 22, M25, M 17, M 20, M 8. Zwłaszcza Laguna I Omega robią olbrzymie wrażenie w NT. Są około trzy razy większe niż w okularze. Są ogromne ze słabszymi częściami widocznymi tylko na długoczasowych fotografiach. Coraz bardziej utwierdzam się w przekonaniu, ze użycie noktowizora z teleskopem daje nowe gigantyczne możliwości. Noktowizory są niedoceniane w obserwacjach astronomicznych. Prawie wszystkie filmiki na Youtube dotyczą poszukiwania UFO. Prawdziwych obserwacji NT w zasadzie nie ma. Coraz poważniej myślę też o stworzeniu listy obiektów dedykowanych do obserwacji przez noktowizor także z zastosowaniem filtra H-Alfa. Wzorowana by była na tabeli Wimmera. Mam już sporą liczbę kandydatów. Dzisiaj zaobserwowałem 8 nowych obiektów z H400 vol 2. Wynik 55/100
  10. Elektronik nie mial czasu do niego zobaczyć. Chyba pchne go za jakieś 200 zl. Jakoś nie mam motywacji go wystawić.
  11. Sesja 08.09.2021 H400 vol 2 Tym razem, wyjechałem samochodem w pola znajdujące się obok wioski. Widok nieba był bardzo ładny, niebo całe widoczne po horyzont. Głównym celem była galaktyka NGC 7507 w Rzeźbiarzu. Dzisiejszej noc dołączył do mnie nowy noktowizor P8079HP zabudowany w hermetycznej aluminiowej oprawie wykonanej przez firmę z UK. Całość dodatkowo sklejona silikonem. Obserwacje wizualne uzupełniałem podglądem przez ten NT. Pogoda była bardzo dobra. Seeing bardzo dobry, niebo pojaśnione niebo, zasięg około 5.5 mag. Sprzęt dobson 12” + ES 14mm Kontynuuję listę H400 vol 2. Stosuję system oznaczania gwiazdkami, taki sam jak w NSOG gdzie * oznacza obiekty najsłabsze, wymagane czyste niebo i ciemna miejscówka, sugerowany sprzęt 16” ** słabe, zalecany sprzęt o aperturze 12” *** średnio jasne obiekty, zalecane teleskopy 8-10” **** jasne i ciekawe obiekty, zalecane średnice 4”-6” ***** najbardziej jasne i spektakularne widoczne w małych lunetach Herkules Zacząłem od zobaczenia dwóch ostatnich obiektów z konstelacji Herkulesa. NGC 6181 *** Galaktyka spiralna 11,5 mag (wizualnie 11,9 mag) o rozmiarze 2.4’x1’ w odległości 110 M L.s. W ES 14mm widoczna od razu. Trochę wydłużona, jaśniejsze jądro, umiarkowanie jasna. NGC 6106 *** Galaktyka spiralna 12,1 mag (wizualnie 12,2 mag) o rozmiarze 2.2’x1.2’ w odległości 78 M L.s. ES 14 (107X). Dość spora, bardzo słabo ją widać, tylko zerkaniem. Słabe jądro, wygląd trochę mgławicowy, rozmyta na obrzeżach. Koziorożec W tym gwiazdozbiorze znajduje się tylko jeden obiekt z listy H 400 vol 2 NGC 6907 *** Galaktyka spiralna 11,2 mag (wizualnie 11,1 mag) o rozmiarze 3.3’x2.7’ w odległości 140 M L.s. ES 14mm (107X) Widoczna na wprost. Dość spora, słaba jasność, bardzo słaba powierzchniowo. Takie nieregularne koło, mgławicowa bez jasnego rdzenia. Znajduje się obok dwóch gwiazd. Wodnik Obok po sąsiedzku wyłuskałem jeszcze galaktyki w Wodniku. W Wodniku znajduje się siedem obiektów, z czego zobaczyłem dwa. NGC 7184 *** Galaktyka spiralna 10,8 mag (wizualnie 11,2 mag) o rozmiarze 6.0’x1.3’ w odległości 110 M L.s. W ES 14mm 107X) była bardzo słaba. Takie pojaśnienie ledwo widoczne na tle nieba. Trochę wydłużona, mgławicowa bez wyraźnych granic. Brak jasnego rdzenia. NGC 7171 ** Galaktyka spiralna 12,24 mag (wizualnie 12,2 mag) o rozmiarze 6.0’x1.3’ w odległości 110 M L.s. Bardzo słaba, wydłużona, bez jasnego jądra. Bardzo słaba powierzchniowo. Na granicy percepcji wzroku. Widoczna cały czas zerkaniem. Nawet dość spora. Obok znajduje się asteryzm haka. NGC 7218 i NGC 7392 – nie dostrzegłem. Pegaz To dość spory gwiazdozbiór. Znajduje się tutaj aż 13 obiektów, z których zobaczyłem dzisiaj 6. NGC 7177 *** Galaktyka spiralna 10,9 mag (wizualnie 11,2 mag) o rozmiarze 6.0’x1.3’ w odległości 110 M L.s. Umiarkowanie jasna, umiarkowanie duża, oczywista, jaśniejszy rdzeń. NGC 7332 **** Galaktyka spiralna 11,1 mag (wizualnie 11,1 mag) o rozmiarze 3.0’x0.7’ w odległości 74 M L.s. Dość jasna, małe jasne jądro, łukowata, podłużna. NGC 7457 *** Galaktyka spiralna 11,0 mag (wizualnie 12,1 mag) o rozmiarze 4.0’x2.2’ w odległości 46 M L.s. Średnio jasna, umiarkowanie duża, małe jasne jądro, wydłużona. NGC 7465 ** Galaktyka spiralna 12,6 mag (wizualnie 12,6 mag) o rozmiarze 1.1’x 0.6’ w odległości 98 M L.s. Bardzo mała, umiarkowanie jasna, łatwa, gwiazdowe jądro, wysoka jasność powierzchniowa. Jedna z trzech galaktyk w tym miejscu. NGC 7463 * Galaktyka spiralna 13,2 mag (wizualnie 13,2 mag) o rozmiarze 1.6’x0.4’ w odległości 74 M L.s. Trochę słabsza od sąsiadki NGC 7465. Dobrze widoczna, mała. Słaba, wydłużona. Widoczne obie galaktyki w jednym okularze. NGC 7814 – małe Sombrero **** Galaktyka spiralna 10,5 mag (wizualnie 10,6 mag) o rozmiarze 4.4’x1.9’ w odległości 47 M L.s. Galaktyka na zdjęciach bliźniaczo podobna jest do swojej starszej siostry M 104 w Pannie. Jasna, dość spora, duży jasny skondensowany rdzeń, mocno wydłużona. Nie widziałem tego pasa ciemnej materii przecinającego galaktykę. NGC 23 ** Galaktyka spiralna 12, mag (wizualnie 12,0 mag) o rozmiarze 1.6’ x1.2’ w odległości 170 M L.s. Dość słaba, mała, wydłużona, rozproszona. Na koniec przyszedł czas na mój główny cel NGC 7507 to galaktyka 10.4 mag w Rzeźbiarzu. Niestety pomimo wielu prób galaktyka pozostała niewidoczna. Pod koniec sesji poskakałem jeszcze noktowizorem P8079HP + barlow X2 po gromadach kulistych takich jak M13, M92, M71, M30, M72, M75, M2, M15, NGC7006, M56, NGC 7492 i wszystkie okazały się świetnie rozbite. Noktowizor to prawdziwy killer na kuliste. Widać je za każdym razem lepiej i są lepiej rozbite, nawet jak w okularze mają wygląd kaszowaty. Oto przykładowy widok M 13 przez P8079HP + 12″. Gołym okiem bezpośrednio przez NT widać dużo lepiej. Zdjęcie zrobione przez smartphone w ręki. Próbowałem też wyłapać Mayall II w M31, ale nie potrafię się tam odnaleźć. W sumie zobaczyłem dzisiaj 12 obiektów. Wynik to 47/400
  12. Bardzo ładnie ująłeś wszystko w jednym miejscu. Brakuje mi ewentualnie odnośników. Czy stare książki też można dopisać? Moja ulubiona Kalmancok Pittich - Niebo na dłoni
  13. W drukarni jak masz wszystko wydrukowane to od 200 zł wzyż. Jak drukarnia robi wszystko to jedna wyceniła mi to na 746 zł , oczywiście z fakturą. P.s. Do teczki ofertowej z linka nie wyobrażam sobie dać 250 kartek i potem z tego korzystać.
  14. W niniejszym artykule opiszę wam, jak samemu zrobić książkę astronomiczną, czy atlas nieba. Będzie ona zrobiona metodą klejoną w oprawie twardej. Każdy, kto dysponuje podstawowymi umiejętnościami, jak klejenie papieru, czy cięcie nożykiem do tapet jest w stanie ją wykonać. Poradnik jest przeznaczony dla osób, które nigdy wcześniej nie oprawiały w ten sposób książek, dlatego opiszę cały proces bardzo szczegółowo wraz ze zdjęciami. Poradnik podzieliłem na kilka logicznych punktów. Postaram się ująć temat całościowo. Proszę potraktować to, jako wyzwanie na pochmurne, deszczowe dni. Przyniesie nam to korzyść w postaci własnej książki do astronomii i to prawie za darmo. Wszystko będzie wykonane w domu metodą chałupniczą, bez specjalistycznego sprzętu jak np. prasa introligatorska itp. Czas potrzebny na wyprodukowanie książki to dwie doby, wliczając czas schnięcia kleju. Metoda ta zalecana jest raczej do grubszych i opasłych książek. Spis treści: 1. Dlaczego forma drukowana? 2. Źródła książek 3. Narzędzia 4. Materiały. 5. Drukowanie. 6. Klejenie wkładu książki. 7. Klejenie okładki. 8. Sklejanie wszystkiego razem. 9. Wykończenie. 10. Podsumowanie. 11. Pominięte czynności. 1. Dlaczego forma drukowana? Wiele książek i publikacji jest dostępnych za darmo w internecie w formacie pdf. Można je przeglądać w formie elektronicznej przez takie urządzenia jak: tablet, smartphone, laptop, czytnik e-booków itp. Sam przeczytałem wiele książek w formacie epub, czy txt przez telefon. Jednak poradniki i atlasy nieba poświęcone astronomii znacząco się różnią od pisanej prozy. Jest tam na ogół dużo różnych grafik jak np.: mapy nieba o szerokim widoku, szczegółowe mapy nieba, zdjęcia, szkice, tabele sumaryczne, który bardzo źle czyta się na małych ekranikach. Format A4 wydaje się tu idealny. Urządzenia elektroniczne nie nadają się za bardzo do studiowania tak przygotowanych publikacji, dlatego forma papierowa jest tutaj jak najbardziej uzasadniona. Wszystkie wymiary będę odnosił w dalszej części do formatu A4. 2. Źródła książek Podam tutaj kilka ogólnie znanych i publicznych linków z publikacjami. Wiele jest darmowych, ale są też sklepy, w których można kupić książki w postaci elektronicznej. Można też zrobić sobie kopię swojej wartościowej książki i zabierać wykonaną przez siebie publikację na obserwacje, pozostawiając oryginał na ciepłym i suchym regale w domu. Chomikuj.pl – znany dysk wirtualny nopremium.pl – wyszukiwarka plików, do nazwy dodajmy końcówkę .pdf np.: astronomy*.pdf http://www.faintfuzzies.com – bardzo wartościowa strona z darmowymi książkami do wydrukowania, często z niej korzystam https://clearskies.eu/csog/downloads/ bardzo duża ilość przewodników po niebie wg różnych katalogów. Mają czarne tło, więc dobrze byłoby zmienić kolory na przeciwne przy wydruku. https://www.astropoludnie.pl/viewtopic.php?f=38&t=912 polskie przewodniki po nocnym niebie, bardzo dobrze opracowane. https://www.uv.es/jrtorres/triatlas.html – darmowy atlas nieba do wydruku 3. Narzędzia Narzędzia będziemy musieli jednorazowo kupić lub się w nie zaopatrzyć w inny sposób. Będą potrzebne: • dwie płyty nieco większe od formatu A4 o grubości co najmniej 2 cm. U mnie są to wymiary 50×43 cm, ale takie akurat miałem na strychu. • jedna płyta większa od formatu A3. U mnie ma wymiar 60×36 cm. Posłuży do przyciskania sklejonej okładki na podłodze. • podkładka introligatorska, metalowa linijka, ekierka, nożyk introligatorski lub do tapet, kostka introligatorska. Wszystko to możemy kpić w zestawie. Wpisz w Allegro Tablica do bigowania i cięcia 45×30 Dwustronna A3, Koszt 49 zł. • Automatyczne ściski (szybkościsk), koszt około 7 zł. Nie polecam ręcznie zakręcanych. • pędzel malarski 30 mm • pędzel szkolny szeroki • klej Vikol do drewna, idzie dwie sztuki na jedną książkę, Koszt 2 zł. Można ewentualnie użyć kleju introligatorskiego, ale po nim trzeba wyrzucać pędzle do kosza, bo nie da ich się doczyścić. Klej szkolny się nie nadaje, jest za słaby. • Ołówek 4. Materiały. • Płótno introligatorskie – na okładkę, koszt 30 zł za 1 mb. Dostępne różne kolory. Od biedy można zastosować zwykłe płótno bawełniane, ale jakościowo jest ono dużo słabsze i może przebijać klej. • Kapitałki – rodzaj tkaniny introligatorskiej w postaci tasiemki szerokości 13-15 mm z wyraźnie pogrubionym jednym z brzegów, zwanym lamówką o grubości ok. 2 mm. Kapitałka jest naklejana na oba końce grzbietu wkładu (w główce i nóżkach). Służy do mechanicznego wzmocnienia oprawy ,stanowiąc jednocześnie element ozdobny – zakrywający widok na krawędź grzbietu. Koszt 19 zł za 5 mb. • Merla – gaza introligatorska. Koszt 7,42 za 1 mb. Merlę i płótno kupowałem tutaj https://bookbindingmaterials.eu. Nie polecam stosowanie bandażu, czy gazy jałowej. Są za elastyczne i jest męka przy sklejeniu. Wszystko się marszczy. • Na wyklejkę – twarda kartka np. brystol o gramaturze 160 – 180 g. Nie może być cieńsza, bo przebije się klej i się zmarszczy. Na jedną książkę jest to dwa arkusze o formacie nieco większym niż A3. Łączy ona okładkę z wkładem książki. Koszt około 3 zł. Może być biała lub kolorowa. • Tektura o grubości 2 mm. Koszt 7 zł. W sklepie papierniczym można kupić format 100cm x 70cm. • Papier do drukarki standardowo gramatura 80 g. Cena około 18 zł za 500 szt. 5. Drukowanie. a) Są w zasadzie dwa rodzaju druku – atramentowy i laserowy. Do wydruku książki polecam drukarkę laserową z obustronnym wydrukiem. Druk atramentowy jest mniej czytelny i lubi się rozmazać przy kontakcie z klejem. Ja używam starej drukarki laserowej HP 1320 LaserJet. Od biedy można dać do wydruku do punktu usługowego. b) Potem wyrównujemy stos kartek od boków, stukając wielokrotnie o stół lub stukając w boki linijką. c) Kartki przeznaczone na okładki książki dobrze jak są drukowane w kolorze. Jak zlecam taki druk w punkcie usługowym. Następnie daję kartkę do za laminowania. Pierwsza i ostatnia strona jest narażona na uszkodzenia mechaniczne i ścieranie więc trzeba je wzmocnić. Można też w ten sposób przygotować część na grzbiet. 6. Klejenie wkładu książki. a) Wycinamy wyklejki. Wyklejka – jest to dwukartkowa składka przyklejona lub przyszywana grzbietem do pierwszego, lub ostatniego arkusza książki w twardej oprawie; jedna z jej kartek jest w całości przyklejona do wewnętrznej strony okładki. Zadaniem wyklejki jest ochrona przed zniszczeniem zewnętrznych arkuszy książki i związanie bloku książkowego z okładką. Potrzebne są dwa arkusze wycięte z brystolu o gramaturze 160 – 180 g większy o 1 cm na długości i szerokości. Potem wyrównamy naddatek. Dla formatu A4 jest to wymiar 430×307 mm. b) Obrysowujemy ołówkiem kontur cięcia. c) Obcinamy nożykiem do tapet na podkładce do żądanego wymiaru. Nie używamy nożyczek. Konieczne jest tutaj cięcie po metalowej linijce. d) Zginamy wyklejkę na pół. Zagniatamy w połowie zgięcie za pomocą kostki introligatorskiej. Ważne, żeby z jednej strony od dołu wyklejka była równa. Naddatek wyklejki na koniec obetniemy nożykiem. e) Teraz sklejamy wyklejki z pierwszą i ostatnią stroną książki. Podkładamy kartki papierowe doklejenia np.: z gazety. Rozsmarowujemy klej Vikol około 5 mm od strony grzbietu i sklejamy z kartką książki. Potem wyrzucamy gazetę spod spodu i używamy nowej. Warto tego pilnować po każdej takiej operacji. Zaoszczędzi nam to niepotrzebnego problemu z klejem w różnych niechcianych miejscach. e) Wszystko wygładzamy kostką. f) W ten sposób sklejamy pierwszą i ostatnią stronę książki do wyklejek. g) Umieszczamy wszystkie kartki wraz z wyklejkami między dwiema płytami. Równamy wszystko. Jest to bardzo trudne, bo kartki ciągle się delikatnie przemieszczają. Ja ostukuję kartki z różnych stron za pomocą dołączonej do zestawu dużej ekierki. h) Wystawiamy grzbiet około 1 cm. Wszystko ściskamy ściskami. Tylko z czuciem i nie bardzo mocno. i) Mierzymy szerokość grzbietu. U mnie było 23 mm. Dodajemy dodatkowo po 25 mm do wyklejenia z obu stron grzbietu 23 + 50 = 73 mm. Wysokość merli jest taka sama jak wysokość kartek, czyli 297 mm. Wycinamy merlę o wymiarach 73×297 mm, oczywiście nożykiem. j) Nanosimy dość dużo kleju Vikol na grzbiet książki. Dajemy na to merlę i wszystko wygładzamy kostką. Klej z grzbietu musi przebić się przez merlę. Potem jeszcze dodatkowo nakładamy klej na samą merlę i wszystko wygładzamy kostką. Ściągamy reszkę kleju z brzegów grzbietu. k) Odstawiamy do wyschnięcia na 8 godzin, najlepiej na całą noc. l) Po wyschnięciu wkład książki gotowy jest do przeglądania. m), Gdyby jakaś kartka była jednak niedoklejona, to smarujemy klejem wewnątrz od strony grzbietu i dajemy do wyschnięcia. Będzie elegancko trzymać. n) Na koniec obcinamy obie wystające części wyklejek, zawsze nożykiem przykładając do metalowej linijki. 7. Klejenie okładki. a) Wycinamy okładki z grubej tektury 2 mm. Są one o 5 mm większe od rozmiaru kartek. Dla formatu A4 jest to 215×302 mm. Grzbiet tektury jest szerszy o 2-3 mm od grzbietu książki, wysokość jest taka sama jak dużych tektur, czyli 302 mm. U mnie grzbiet miał 28 mm więc 28 + 3 = 31 mm. Grzbiet wycinamy na wymiar 31×302 mm oraz dwie duże tektury 215×302 mm. Duże okładki są zawsze tego samego wymiaru niezależnie od ilości stron. Różni się tylko szerokość grzbietu w zależności od ilości stron. Wycinamy nożykiem na tablicy do bigowania. Nie używamy nożyczek. b) Rozkładamy płótno introligatorskie strona papierową. Rozkładamy na niej nasze okładki i grzbiet. Odległość między grzbietem, a okładką to 5-6 mm. Dodatkowo zostawiamy po 20 mm na zakładkę. c) Obrysowujemy ołówkiem brzegi kartek na płótnie. d) Wycinamy płótno nożykiem po namalowanym wcześniej obrysie. e) Dajemy na spód podkładkę z papieru przed klejeniem, aby nie zabrudzić stołu. f) Kleimy pierwszy karton na okładkę. Smarujemy zawsze karton, a nie płótno. Przyklejamy i rozprostowujemy kostką. Kartki z gazety znajdujące się na spodzie tektury wyrzucamy. g) Przyklejamy grzbiet równo w poziomie, przykładając od dołu metalową linijkę. Podobnie przyklejamy drugą stronę okładki. h) Rysujemy linie pomocnicze do odcięcia rogów. Zaznaczamy punkt 1 mm od rogu kartonu i rysujemy około 80 stopni w obie strony. Obcinamy rogi. i) Dajemy gazetę pod spód i przyklejamy brzegi tkaniny. Najpierw dłuższe boki potem krótsze. Kleimy zawsze płótno od środka na zewnątrz. Klej rozprowadzamy na kartonie. Jakby jakiś róg nie złapał, można zawsze dokleić małym pędzelkiem. Po złożeniu rogi powinny się dobrze zagiąć. j) Wszystko dociskamy kostką i wyrównujemy. Kostką introligatorską wciskamy wszystkie krawędzie na płótnie. Wciskamy także sam grzbiet zarówno od wewnątrz, jak i zewnątrz. k) Przykładamy papier od dołu i góry okładki i wszystko obciążamy pod ciężarem pod dużą płytą na podłodze na 8 godzin. 8. Sklejanie wszystkiego razem. Jest to najważniejszy i najbardziej newralgiczny moment w całej produkcji książki. Tutaj sklejamy obie wcześniej przygotowane części – wkład książki i okładkę. a) Zaczynamy od wklejenia kapitałek. Zabezpieczają one brzegi grzbietu, a dodatkowo mają walor estetyczny. Wycinamy dwie kapitałki o długości równej szerokości grzbietu. U mnie jest to 29 mm. b) Wycinamy kapitałki na wymiar 29 mm i przyklejamy je do góry i do dołu grzbietu. c) Przykładamy książkę do okładki. Wysuwamy nieco książkę za brzeg okładki (1-2 mm). Ustawiamy wstępnie równo po bokach bez sklejania. d) Smarujemy klejem, używając grubszego pędzla 30 mm tekturę. Zostawiamy jakieś 1 cm od brzegu. Smarujemy wyklejkę po brzegach około 1 cm wokoło. Szczególną uwagę zwracamy na nałożenie kleju nad spód i na wierz na Merlę – pełni ona funkcję zawiasów książki. Grzbietu nie kleimy. e) Wszystko sklejamy razem, tak jak wcześniej przymierzaliśmy. Najpierw tył, potem przód książki. Wszystko wciskamy i modelujemy kostką introligatorską. Odklejające się brzegi można dokleić małym pędzelkiem. Klej dość szybko wysycha, więc trzeba się spieszyć. f) Przyklejamy wcześniej przygotowane za laminowane kartki na okładki. g) Bardzo ważne – umieszczamy około 6 czystych kartek w środek wyklejki. Pochłoną one klej. Jak nie damy kartek, to klej zostanie zaabsorbowany przez pierwsze i ostatnie kartki książki i będą one dość mocno pomarszczone od wilgoci. h) Dajemy wszystko między płyty w ściski na 8 godzin. Po wyschnięciu możemy cieszyć się własną, samemu wyprodukowaną książką! 9. Wykończenie. W zasadzie moglibyśmy tutaj skończyć, ale jak chcemy dopracować dokładnie tworzenie książki można zrobić jeszcze dwie rzeczy. a) Wyklejenie wkładki. Czasami książka zawiera jakiś druk na wkładkach. Warto skopiować go i wkleić. Wkład przed naklejeniem. Wycinamy nadruk standardowo nożykiem. Ja używam do klejenia papieru kleju Magic. Smaruje całe kartki klejem i przyklejam je w odpowiednich miejscach. Wyrównujemy i prostujemy koniecznie kostką introligatorską. Pomiędzy klejone kartki trzeba dać koniecznie dodatkowe kartki papieru, aby wklejki się nie skleiły. b) Naklejamy grzbiet. Można dodatkowo za laminować i wkleić grzbiet książki. Smarujemy klejem Vikol i wygładzamy grzbiet kostka introligatorską. Dajemy wszystko do wyschnięcia. Biały klej Vikol po wyschnięciu staje się przezroczysty. W podobny sposób proponuję przykleić na tył okładki przezroczystą folię ochronną. Jak zamierzamy korzystać z książki tylko w domu, to ten zabieg jest niepotrzebny, ale jak zamierzamy zabierać książkę na obserwację to warto zabezpieczyć dodatkowo tył i grzbiet książki. 10. Podsumowanie. Książka tak przygotowana jest bardzo trwała, wygodna i co ważne bardzo wygodnie przegląda się kartki. Otwierają się one równo i dobrze w całej książce. Mam nadzieję, że zainteresowałem was produkcją własnej książki metodą domową i spróbujecie samemu zrobić choć jedną sztukę. Wrzućcie koniecznie zdjęcie własnej książki! Z chęcią zobaczę, jak wam wyszło! 11. Pominięte czynności. Celowo pominąłem dwie rzeczy przy produkcji książki: Formowanie grzbiety książki w kształcie litery „U”. Nie udała mi sią ta sztuka. Polega to na wielokrotnym obstukiwaniu grzbietu młotkiem. Książka rozwalała się i karki wypadały ze środka. Nie ma to żadnego wpływu na funkcjonowanie książki. Jedyny cel takiego zabiegu to estetyka. Zrobienie worka z papieru na grzbiecie. Ma on zabezpieczać merlę. Nie widzę sensu jego tworzenia, zwłaszcza, że grzbiet nie jest sklejony z okładką. Orientowałem się w drukarni i koszt wyprodukowania takiej książki jak ze zdjęcia kosztowałoby 746 zł z wliczonym podatkiem vat. Informacja. Informuję, że nie czerpię żadnych korzyści materialnych z przedstawionych tutaj materiałów, narzędzi, linków oraz książek. Mają one jedynie charakter przykładowy. To od czytelnika zależy co i czym będzie robił.
  15. Sesja 14.08.2021 H400 vol II Podobnie, jak poprzednio cyknąłem zdjęcie Księżyca. Sesję zacząłem od uzupełnienia dwóch obiektów w Orle. NGC 6772 mgławica planetarna (PN) o jasności około 12,6 mag, rozmiarze 1,2’ x 0.9’ odległa o 4300 L.św. W okularze ES 14mm (107x) wraz z filtrem Orion UB widoczna jako dość spora, słaba, taki jajowaty pierścień. O góry widoczna gwiazda podwójna. Jednorodna. Pomógł bardzo tutaj filtr Orion UB. Mgławica widoczna bez problemu na wprost. NGC 6814 Galaktyka spiralna Seyferta o jasności około 11,1 mag, rozmiarze 3’ x 0.7’ odległa o 79 M L.św. Bardzo słaba, okrągła poświata. Widoczna tylko kątem oka po dłuższym wpatrywaniu się. Blada, niejednorodna bez szczegółów. Dość trudna w obserwacjach, rozproszona. Strzelec Gwiazdozbiór zawiera cztery obiekty. 6507 Gromada otwarta 9,6 mag o rozmiarze 13’ odległa o 4000 L.św. Widoczne około 20-30 dość luźno porozrzucanych gwiazd. Luźny wygląd, gwiazdy dość jednorodne. Gromada niezbyt bogata, gubiąca się na tle nieba. NGC 6526 – część M8 Mgławicę M8 dzielimy na dwie części: jaśniejszą NGC6523 i ciemniejszą właśnie NGC 6526. W obserwacje przez okular ES 14 bardzo pomógł mi tutaj filtr Orion UB. Mgławica jest duża, rozciągnięta, niezbyt jasna. Ma nieregularny kształt. P8079HP + reduktor 0.5X, + Filtr H Alfa 10nm. Widok poezja! Dokładnie widoczna struktura mgławicy wraz z ciemnym pasmem przecinającym mgławice, widoczne różnice w jasności i nasyceniu mgławicy. Widoczne także mgławice poboczne, których nigdy wcześniej nie widziałem. Sama mgławica jest około dwa razy większa niż z ES 14mm + filtr UB. Widać ją dużo lepiej niż przez różne filtry mgławicowe. Super widok! Przypomina obraz z teleskopu o 2-3 razy większej średnicy. To najlepszy obraz mgławicy, jaki w życiu widziałem. NGC 6596 Gromada otwarta o jasności około 10 mag, rozmiarze 10’ odległa o 3600 L.św. Małą grupka około 20 gwiazd, tworzy charakterystyczny prawie idealny owal, który jest prawie pusty w środku. Ogólnie gromada jest słaba i ginie na tle nieba. Jest mocno rozproszona. NGC 6717 (Palomar 9) Gromada kulista 9.3 mag o rozmiarze 5.4’ odległa o 23 000 L.św. Znajduje się przy trzech jasnych gwiazdach obok gwiazdy 35 Sgr. W ES 14 widoczna, jako szara, okrągła plamka, nierozbita, mała, dość mocno skupiona. Mglisty wygląd. Herkules Zawiera siedem obiektów, z czego zaobserwowałem pięć. Pozostałe dwa zasłaniały drzewa. NGC 6239 Galaktyka spiralna o jasności 12,4 mag , rozmiarze 2.3’ x 1.1’ odległa o 79 M L.św. W ES 14 (107x) widoczna jako wydłużona, bardzo słaba i owalna. Nieco jaśniejszy środek. NGC 6058 Mgławica planetarna 12.9 mag o rozmiarze 0.4’ x 0.3’ Trochę słaba, z filtrem Orion UB łatwa, mała, gwiazdowa. Wraz z dwoma gwiazdami obok tworzy trójkąt równoboczny. W ES 4,7 mm (320X) widoczna, jako szara, okrągła, spora z jaśniejszym jądrem. W większym powiększeniu wygląda lepiej. Widoczna gwiazda centralna 13 mag. NGC 6155 Galaktyka spiralna 12.2 mag o rozmiarze 1.2’ x 0.8’ odległa o 80 M L.św. Dość mała, słaba, nieco jaśniejsza w środku, nieco wydłużona. Wzdłuż niej ciągną się gwiazdy po niemal linii prostej. NGC 6160 Galaktyka eliptyczna, 13.2 mag o rozmiarze 1.8’ x 1.5’ odległa o 260 M l.św. Mała, bardzo słaba, nieco wydłużona. Na pierwszy rzut oka niewidoczna, Dostrzegłem ją dopiero po długim wpatrywaniu się, jako ulotną mgiełkę. Ekstremalnie trudny obiekt. Jest to najjaśniejszy obiekt z grupy AGC 2199 NGC 6548 Galaktyka spiralna 11.7 mag o rozmiarze 2.6’ x 2.4’ odległa o 74 M L.św. W ES 14 przy 107x jest niezbyt jasna, słaba i lekko wydłużona. Widoczne jaśniejsze mocno skondensowane jądro. Dzisiaj zaobserwowałem 11 obiektów. Wynik 35/400 P.S. Wybaczcie, że nie opisuję szczegółowo przebiegu samej sesji (temperatura, dźwięki, odczucia, zwierzęta, chmury itp.), ale przygotowanie tak szczegółowej relacji zajmuje mi bardzo dużo czasu i pracy. Samo skanowanie szkiców, ściąganie zdjęć, obróbka graficzna plus napisanie relacji to jakieś trzy dni. Więc opisywanie rzeczy pobocznych po prostu już mi się nie chce.
  16. Sprawdź sobie pocztę. Wyslalem tego samego dnia, w którym wystawiłeś teleskop.
  17. Wysłałem zapytanie prawie miesiąc temu i do dzisiaj Echo....
  18. Wszyscy biorą z Delty. Tak Delta ma podpisane umowy dilerskie.
  19. Ja z fotozakupy kupowałem mojego 12" dobdona i przyszedł na następny dzień . zero problemów.
  20. Nadal czekam u elektronika na swoją kolej. Ewentualnie kupie inny.
×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.