Robert Bodzoń

Cud to będzie wtedy jak Polacy wygrają z Włochami, ale w meczu o punkty turniejowe (ME, MŚ), a nie pietruszkę.

Popatrzyłem na zdjęcia krateru w atlasie i teraz wiem, że macie rację. "Żyły" w rzeczywistości są jaśniejsze od pozostałej powierzchni Księżyca. Dziwne to oświetlenie. W każdym razie zdjęcia hanysiaka są o wiele wyraźniejsze niż te prezentowane w Fotograficznym Atlasie Księżyca.

A ja mam wątpliwości. Owszem zdjęcia prezentowane przez hanysiaka mają jakieś zmienione odcienie szarości, ale wydaje mi się, że nie są odwrócone kolorami (czerń-biel). Patrząc na to ostatnie, niby poprawne zdjęcie wydaje mi się, że to nie krater, a wzgórze ze ściętym szczytem. Ale ja nie mam 100% pewności. I dobrze, że nie miałem 100% pewności o czym piszę poniżej.

Przy tak dużej fazie nie zauważysz momentu zakrycia przy jasnym brzegu. Trudna będzie także obserwacja odkrycia. Ale zawsze można popatrzeć jak gwiazda zbliża się do Księżyca, a po odkryciu oddala. Momenty zakrycia/odkrycia: Kraków - 22h41m14s/23h57m23s Lublin - 22h46m20s/00h02m53s Poznań - 22h40m46s/23h57m58s Warszawa - 22h45m27s/00h02m44s Wrocław - 22h38m53s/23h55h46s

Tu masz mapkę gwiazdozbioru Lutnia. Epsilony na lewo od Wegi najjaśniejszej gwiazdy konstelacji i letniego nieba. http://www.seds.org/messier/map/Lyr.html

Z tym zaćmieniem 4 maja 2004 roku nie będzie aż tak źle. Sprawdzałem w Guidzie widoczność dla centralnej Polski. Początek zaćmienia częściowego około 5 stopni nad południowo-wschodnim horyzontem. Faza całkowita już przy wysokości 12-17 stopni. Zakończenie 20 stopni nad południem. Zjawisko będzie widoczne około 1,5 stopnia na południe od alfy Wagi. Zakrywana będzie gwiazdka 6,5 mag.

Niestety Jarosław to nie Kraków. Jeżeli w moich okolicach pojawi się ktoś o zacięciu astronomicznym, to na ogół szybko opuszcza mój gród i przenosi się gdzieś daleko. Ale sprawdźmy dla pewności. Czy jest tu ktoś z Jarosławia lub okolic, kto dysponuje samochodem i lubi wycieczki astronomiczne? I teraz zapadnie cisza.

Ale, gdybym ja miał samochód i dwóch kumpli, to nie siedziałbym wczoraj przed komputerem, tylko w Bieszczadach. A tak co, wsiadać na rower, teleskop na bagażnik. Jakie paliwo musiałbym w siebie wlać, aby zdążyć na czas :?:

Intensywne zorze występują w okresach wzmożonej aktywności słonecznej, czyli co około 11 lat. Ale tym razem okres wzmożonej aktywności wyraźnie przedłuża się i obecne zorze są raczej niespodzianką. Kiedy w Polsce zobaczymy następną? Być może za 2-3 tygodnie, być może za 8 lat.

Najlepiej to mieć dobry duży teleskop w swoim prywatnym obserwatorium położonym na polanie leśnej, na południowym zboczu w sam raz wysokiej górki, oczywiście z dostępem do cywilizacji. O wyższości wiejskiego nieba nad miejskim nikt mnie nie musi przekonywać od czasu, kiedy to będąc na wypoczynku 2 km od najbliższych świateł w samym środku Lasów Sieniawskich, najadłem się za dużo owoców i co godzinę biegałem do drewnianej wygódki. Jaką wtedy widziałem Drogę Mleczną :shock:

Ha, dobrze jest mieć cztery kółka i zgraną ekipę. Ale ja sprzedałem nawet swoje dwa kółka, a ekipa którą mogę zwołać to dwóch zainteresowanych nastolatków. Gdyby jeszcze była pewność tej pogody w Bieszczadach. Zresztą co tu gdybać. Czekam na maj.

Adamie, ale astronomia amatorska to nie tylko obiekty mgławicowe. A zaćmienia Słońca i Księżyca, a zakrycia gwiazd i planet przez Księżyc, a obserwacje aktywności słonecznej, a gwiazdy zmienne, których setki możesz obserwować w mieście, a gwiazdy podwójne, a zjawiska w układzie satelitów Jowisza, a zakrycia gwiazd przez planetoidy ...

4 maja 2004 roku. Tym razem bez mgieł i najlepiej widoczne w płd-wsch Polsce. Niestety z tego co pamiętam widoczna będzie tylko część zjawiska.

Wszystkie czasy podane są w cse - jest to czas zimowy obecnie obowiązujący w Polsce. Momenty zjawisk obliczone są dla centralnej Polski. 10.11.2003 0h00m = JD 2 452 16.11.2003 24h00m = JD 2 452 SŁOŃCE Nasza dzienna gwiazda przemieszcza się na tle gwiazdozbioru Wagi, a jej deklinacja systematycznie maleje (od -17 stopni 10 listopada do -19 stopni 16 listopada). W związku z tym dni stają się coraz krótsze , a noce coraz dłuższe . W omawianym okresie czas trwania dnia skraca się o 19 minut. 10 listopada dzień trwa 9h07m. 16 listopada dzień trwa 8h48m. 10.11 - wschód 6h54m - zachód 16h01m - Waga 16.11 - wschód 7h04m - zachód 15h52m - Waga Strona Sekcji Obserwacji Słońca - tu znajdziesz bieżące wiadomości o Słońcu: http://sosptma.astrowww.pl/spis.htm KSIĘŻYC Początkowo satelita Ziemi widoczny jest przez całą noc, a pod koniec tygodnia po godzinie 21. W omawianym okresie jego faza maleje z 99% do 52%. Tarcza Księżyca przemieszcza się od gwiazdozbioru Byka do gwiazdozbioru Lwa. 10 listopada o godzinie 13h07m Księżyc znajdzie się w apogeum w odległości 406 299 km od Ziemi. 16 listopada o godzinie 21h53m Księżyc osiągnie maksymalną szerokość ekliptyczną północną 5*18"N 10.11 - wschód 16h30m - faza 98% - Byk 11.11 - wschód 16h57m - faza 94% - Byk 12.11 - wschód 17h34m - faza 88% - Byk 13.11 - wschód 18h23m - faza 81% - Bliźnięta 14.11 - wschód 19h24m - faza 73% - Bliźnięta 15.11 - wschód 20h35m - faza 63% - Rak 16.11 - wschód 21h52m - faza 53% - Lew Zdjęcie Księżyca (mapka): http://www.penpal.ru/astro/ PLANETY Merkury - przebywa na niebie w pobliżu Słońca. Jego elongacja wzrasta do 13 stopni, jednak niekorzystne położenie powoduje, że jest praktycznie niewidoczny. 10.11 - zachód 16h14m (13 minut po Słońcu) 16.11 - zachód 16h12m (20 minut po Słońcu) Wenus - można ją odnaleźć około 40 minut po zachodzie Słońca nisko nad południowo-zachodnim horyzontem. Warunki jej widoczności powoli, ale systematycznie ulegają poprawie. Pod koniec omawianego okresu planeta zachodzi 1h02m po Słońcu. Tarcza Wenus ma średnicę 11" i fazę 92%. Jasność planety pozostaje bez zmian i wynosi -3,9 mag. 10.11 - zachód 16h54m (53 minuty po Słońcu) 16.11 - zachód 16h54m (62 minuty po Słońcu) Mars - warunki widoczności planety są wciąż dobre. Niestety z upływem czasu maleje jej jasność (w omawianym okresie z -0,9 mag. do -0,8 mag.) oraz jej średnica, która obecnie wynosi około 13". Mars przebywa w gwiazdozbiorze Wodnika. W obserwacjach może przeszkadzać niskie położenie planety nad horyzontem i związane z tym ruchy powietrza. Tarcza planety ma fazę około 88%, co powinno być zauważalne przez większe instrumenty. 10.11 - zachód 0h37m 16.11 - zachód 0h31m Jowisz - planeta olbrzym przebywa w gwiazdozbiorze Lwa. Widoczna jest w drugiej połowie nocy, a warunki jej widoczności systematycznie się poprawiają. Jasność planety wynosi -1,9 mag., a średnica tarczy wzrasta do 35". Już przez małe instrumenty można obserwować cztery najjaśniejsze księżyce Jowisza, a przez większe teleskopy przejścia satelitów oraz ich cieni na tle tarczy planety. 10.11 - wschód 0h53m 16.11 - wschód 0h34m Saturn - widoczny jest niemal przez całą noc, a po północy warunki do jego podziwiania są bardzo dobre. Planeta przebywa w gwiazdozbiorze Bliźniąt, ma jasność -0,1 mag. i średnicę tarczy 20". 10.11 - wschód 19h12m 16.11 - wschód 18h47m Uran - widoczny jest w pierwszej części nocy i ma jasność 5,8 mag. przy średnicy tarczy 4". Planeta przebywa w gwiazdozbiorze Wodnika. 10.11 - zachód 23h28m 16.11 - zachód 23h04m Neptun - planeta zachodzi prawie dwie godziny wcześniej od Urana i dobre warunki do jej obserwacji są tylko wieczorem. Jasność 7,9 mag. Średnica tarczy 2". Przebywa w gwiazdozbiorze Koziorożca. 10.11 - zachód 21h45m 16.11 - zachód 21h22m Pluton - jest praktycznie niewidoczny, gdyż zachodzi bezpośrednio po zakończeniu zmierzchu. Jasność 13,9 mag. Przebywa w gwiazdozbiorze Wężownika. 10.11 - zachód 18h27m 16.11 - zachód 18h04m PLANETOIDY Dane dla nocy 15/16 listopada Westa - 7,8 mag. - Wężownik - zachód 17h00m - praktycznie niemożliwa do obserwacji Ceres - 8,0 mag. - Bliźnięta - wschód 19h28m - bardzo dobre warunki obserwacji w drugiej części nocy Pallas - 8,6 mag. - Wieloryb - zachód 1h27m - bardzo dobre warunki do obserwacji Amphitrite - 9,0 mag. - Perseusz - wschód 15h03m - bardzo dobre warunki obserwacji Hebe - 9,5 mag. - Mały Pies - wschód 21h26m - dobre warunki do obserwacji w drugiej połowie nocy Eunomia - 10,2 mag. - Lew - wschód 22h51m - dobre warunki obserwacji nad ranem Egeria - 10,4 mag. - Ryby - zachód 4h40m - dobre warunki do obserwacji Iris - 10,5 mag. - Lew - wschód 0h56m - widoczna nad ranem Herculina - 10,7 mag. - Wieloryb - zachód 3h13m - dobre warunki obserwacji Europa - 10,8 mag. - Wieloryb - zachód 4h29m - dobre warunki obserwacji 1992 WR4- 10,8 mag. - Byk - wschód 17h01m - dobre warunki obserwacji KOMETY Przez większe instrumenty można poszukiwać trzech komet. Pierwsza C/2002 T7 o jasności około 10 mag. przemieszcza się przez południową część gwiazdozbioru Perseusza: http://cfa-www.harvard.edu/iau/Ephemerides...ets/2002T7.html Druga, najbardziej znana 2P/Encke o jasności około 10 mag. przemieszcza się przez gwiazdozbiór Łabędzia: http://cfa-www.harvard.edu/iau/Ephemerides...ts/0002P_1.html Trzecia C/2001 HT50 o jasności około 12 mag. widoczna jest w gwiazdozbiorze Barana: http://cfa-www.harvard.edu/iau/Ephemerides...2001HT50_1.html Strona Sekcji Obserwatorów Komet - tu znajdziesz bieżące wiadomości ze świata komet: http://vistula.wis.pk.edu.pl/~ptma/SOK/index.html METEORY Od 1 października do 25 listopada promieniują meteory z kompleksu Taurydów, związane z kometą 2P/Encke. Maksimum Południowych Taurydów przypada 5 listopada, natomiast Północnych Taurydów 12 listopada. Meteory z obu rojów są jasne i powolne. Stosunkowo często pojawiają się jasne bolidy. Niestety w maksimum obserwacje będzie praktycznie uniemożliwiał Księżyc w pobliżu pełni. Możliwy jest wzrost aktywności związany z bliskością macierzystej komety. Od 14 do 21 listopada promieniują meteory z roju Leonidów, związanego z kometą 55P/Tempel-Tuttle. Maksimum roju przypada 18 listopada około 3h30m cse. W ostatnich latach aktywność roju była podwyższona w związku z powrotem macierzystej komety w 1998 r. Obliczenia wykonane na podstawie obserwacji wykazują, że okres ten zakończył się, ale roje meteorów potrafią zrobić niespodziankę. Od 15 do 25 listopada promieniują meteory z roju alfa-Monocerotydów. Maksimum aktywności przypada 22 listopada około 3h45m cse. Jest to rój o małej aktywności, ale okresowo co około 10 lat występuje wzmożenie aktywności. Kolejnego rozbłysku można spodziewać się za dwa lata. GWIAZDY ZMIENNE Zaćmieniowe 10.11 - 00h18m-5h06m - zaćmienie RZ Cas (6,2 - 7,7 mag.) 10.11 - 2h21m-12h54m - zaćmienie Z Vul (7,3 - 8,9 mag.) 11.11 - 3h01m-14h32m - zaćmienie U Sge (6,5 - 9,3 mag.) 12.11 - 2h11m-11h47m - zaćmienie U Cep (6,8 - 9,2 mag.) 12.11 - 3h28m-12h50m - zaćmienie RW Tau (8,0 - 11,6 mag.) 12.11 - 13h16m-23h49m - zaćmienie Z Vul (7,3 - 8,9 mag.) 12.11 - 23h38m-9h00m* - zaćmienie TX UMa (7,1 - 8,8 mag.) 13.11 - 14h21m-19h09m - zaćmienie RZ Cas (6,2 - 7,7 mag.) 14.11 - 12h09m-23h41m - zaćmienie U Sge (6,5 - 9,3 mag.) 14.11 - 14h01m-23h37m - zaćmienie U Cep (6,8 - 9,2 mag.) 14.11 - 19h03m-23h51m - zaćmienie RZ Cas (6,2 - 7,7 mag.) 14.11 - 21h52m-7h14m* - zaćmienie RW Tau (8,0 - 11,6 mag.) 15.11 - 00h11m-10h45m - zaćmienie Z Vul (7,3 - 8,9 mag.) 15.11 - 23h44m-4h32m* - zaćmienie RZ Cas (6,2 - 7,7 mag.) 16.11 - 1h10m-10h31m - zaćmienie TX UMa (7,1 - 8,8 mag.) W omawianym okresie brak nocnych zaćmień Algola - (2,1 - 3,4 mag.) Mirydy omikron Cet (2,0 - 10,2 mag.) - "Mira" - jasność ~8 mag. - zmniejsza blask http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl...ET/OMICET-A.GIF T Cep (5,2 - 11,3 mag.) - jasność ~7 mag. - zmniejsza blask http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._CEP/TCEP-A.GIF R Aql (5,5 - 12,0 mag.) - jasność ~8 mag. - zmniejsza blask http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._AQL/RAQL-B.GIF X Oph (5,9 - 9,2 mag.) - jasność ~8,5 mag. http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._OPH/XOPH-B.GIF R Tri http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._TRI/RTRI-B.GIF R Leo (4,4 - 11,3 mag.) - jasność ~ 7 mag. - zmniejsza blask http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._LEO/RLEO-A.GIF Strona Stanisława Świerczyńskiego - tu znajdziesz bieżące wiadomości ze świata gwiazd zmiennych: http://sswdob.republika.pl/glowna.htm GROMADY GWIAZD, MGŁAWICE, GALAKTYKI Poniżej przedstawiam momenty górowania najciekawszych obiektów obliczone dla nocy 15/16 listopada. 20h36m - M 31 - "Wielka Mgławica Andromedy" - galaktyka spiralna - 4,3 mag. 21h36m - M 33 - galaktyka spiralna - 6,3 mag. 22h23m - NGC 869 i NGC 884 - "ha" i "chi" - gromady otwarte - 5,3 i 6,1 mag. 23h50m - M 45 - "Plejady" - gromada otwarta - 1,2 mag. 1h36m - M 1 - "Krab" - mgławica - 8,4 mag. 1h37m - M 42 - "Mgławica Oriona" - mgławica emisyjna - 4,0 mag. 2h11m - M 35 - gromada otwarta - 5,1 mag. 5h59m - M 81 - galaktyka spiralna - 6,9 mag. 12h49m - M13- gromada kulista - 5,9 mag. 14h35m - M 11 - "Dzika Kaczka" - gromada otwarta - 5,8 mag. 14h37m - M 57 - "Pierścień" - mgławica planetarna - 9,0 mag. Informacje o obiektach katalogu Messiera: http://www.seds.org/messier/objects.html DZIEŃ PO DNIU 10.11.2003 - poniedziałek 0h37m - zachód Marsa 0h53m - wschód Jowisza (widoczna WCP do ~4h40) 5h37m - początek świtu nawigacyjnego 6h54m - wschód Słońca 16h01m - zachód Słońca 16h30m - wschód Księżyca (98%) - Byk 16h54m - zachód Wenus 17h18m - koniec zmierzchu nawigacyjnego 18h27m - zachód Plutona 19h12m - wschód Saturna 21h45m - zachód Neptuna 23h28m - zachód Urana 11.11.2003 - wtorek 0h00m - odkrycie gwiazdy ypsilon Tauri (4,8 mag.) przez Księżyc (97%) 0h36m - zachód Marsa 0h50m - wschód Jowisza 6h24m - początek przejścia WCP na tle tarczy Jowisza 6h55m - wschód Słońca 15h59m - zachód Słońca 16h54m - zachód Wenus 16h57m - wschód Księżyca (94%) - Byk 19h08m - wschód Saturna 12.11.2003 - środa 0h35m - zachód Marsa 0h47m - wschód Jowisza 2h16m - początek przejścia WCP na tle tarczy Jowisza (widoczna do ~6h15m) 4h48m - wejście Io w cień Jowisza 6h57m - wschód Słońca 15h57m - zachód Słońca 16h54m - zachód Wenus 17h34m - wschód Księżyca (88%) - Byk 17h56m - odkrycie gwiazdy 139 Tauri (4,8 mag.) przez Księżyc (88%) 19h04m - wschód Saturna 13.11.2003 - czwartek 0h34m - zachód Marsa 0h44m - wschód Jowisza (WCP widoczna do ~2h05m) 2h08m - wejście cienia Io na tarczę Jowisza 3h17m - wejście Io na tarczę Jowisza 4h26m - zejście cienia Io z tarczy Jowisza 5h33m - zejście Io z tarczy Jowisza 5h39m - wejście cienia Ganimedesa na tarczę Jowisza 6h59m - wschód Słońca 15h56m - zachód Słońca 16h54m - zachód Wenus 18h23m - wschód Księżyca (81%) - Bliźnięta 19h00m - wschód Saturna 19h54m - zbliżenie Saturna z Księżycem w odległości 4 stopni 14.11.2003 - piątek 0h33m - zachód Marsa 0h40m - wschód Jowisza 1h - zakrycie gwiazdy SAO 78867 (8,4 mag.) przez Tytana 2h41m - wyjście Io zza tarczy Jowisza 3h52m - odkrycie gwiazdy SAO 79142 (6,7 mag.) przez Księżyc (79%) 3h54m - początek przejścia WCP na tle tarczy Jowisza 7h01m - wschód Słońca 15h54m - zachód Słońca 16h54m - zachód Wenus 18h56m - wschód Saturna 19h24m - wschód Księżyca (73%) - Bliźnięta 15.11.2003 - sobota 0h32m - zachód Marsa 0h37m - wschód Jowisza (widoczna WCP do ~3h40m) 1h24m - odkrycie gwiazdy omega2 Cancri (6,3 mag.) przez Księżyc (71%) 4h25m - maksymalna elongacja zachodnia Tytana od Saturna 6h06m - wejście cienia Kallisto na tarczę Jowisza 7h02m - wschód Słońca 15h53m - zachód Słońca 16h54m - zachód Wenus 18h51m - wschód Saturna 20h35m - wschód Księżyca (63%) - Rak 16.11.2003 - niedziela 0h31m - zachód Marsa 0h34m - wschód Jowisza 2h02m - wejście cienia Europy na tarczę Jowisza 4h21m - wejście Europy na tarczę Jowisza 4h53m - zejście cienia Io z tarczy Jowisza 5h33m - początek przejścia WCP na tle tarczy Jowisza 5h46m - początek świtu nawigacyjnego 7h04m - wschód Słońca 15h52m - zachód Słońca 16h54m - zachód Wenus 17h11m - koniec zmierzchu nawigacyjnego 18h04m - zachód Plutona 18h47m - wschód Saturna 21h22m - zachód Neptuna 21h52m - wschód Księżyca (53%) - Lew 23h04m - zachód Urana 23h57m - odkrycie gwiazdy SAO 98724 (6,5 mag.) przez Księżyc (52%) SATELITY Kończy się okres porannej widoczności Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Poniżej przedstawiono dane dotyczące ostatnich widocznych przelotów. 10.11 - przelot 4h28m-4h30m - jasność 1,1 mag. 11.11 - przelot 5h01m-5h04m - jasność 1,0 mag. Tu znajdziesz informacje o widoczności satelitów z obszaru centralnej Polski: http://www.heavens-above.com/main.asp?Lat=...c=Poland&TZ=CET Tu znajdziesz dane o widoczności satelitów Irydium z obszaru Warszawy: http://www.heavens-above.com/iridium.asp?l...wa&TZ=CET&Dur=7 W przypadku zauważenia błędów proszę o informację. Robert Bodzoń

Niestety to był tzw. zgniły wyż charakterystyczny dla okresu jesiennego. Ci, którzy znaleźli się powyżej mgieł i chmur wygrali.

Gratuluję! Czyli zgodnie z przewidywaniami należało jechać ponad mgły i chmury.

CDev, jak widzisz w mojej stopce ja mam teleskop o średnicy 200 mm, 90 % obserwacji wykonuję z miasta (to wynik braku własnych czterech kółek) i zbytnio nie narzekam.

Oj Adamie, strasznie mi podpadłeś tymi dwoma zdaniami. :wink: Ponad dwadzieścia lat obserwuję z miasta i wiele ciekawych rzeczy już zobaczyłem. Pamiętaj, że miasto miastu nierówne, a i w tym samym mieście znajdziesz miejsce, gdzie na nocnym niebie zobaczysz tylko Księżyc, a w innym M31 gołym okiem. Nie strasz więc młodszych kolegów, bo nas porzucą. Co tak w Pile świeci, że wyciągnąłeś takie wnioski? Dopiero teraz mnie oświeciło. Przecież to w Pile jest chyba największa w Polsce fabryka żarówek.

Ja przejżałem i widzę, że podobnie jak ICM zapowiadają u mnie wraz z rozpoczęciem zaćmienia początek opadów śniegu.

Może gdyby była ładna pogoda, to część osób częściej by tu zaglądała. Niestety listopad i grudzień to okres największego zachmurzenia. Na wiosnę, o ile dotrwam, powinno być lepiej. W każdym razie wystarczy mi jeden taki głos tygodniowo, aby nabrać chęci do dalszej pracy . Dzięki Zayzik.

Jeżeli już taka cena, to na pewno ze statywem i po przeglądzie instrumentu. Jedna i druga lornetka jak najbardziej nadaje się do obserwacji astronomicznych z tym, że 26x70 to większe możliwości i większa przyjemność z obserwacji.

Już było podobne pytanie. Niestety wśród forumowiczów nie ma (chyba) użytkowników Celestrona. Jest wielu użytkowników Kronosa, ale nie mogą odpowiedzieć Ci na pytanie, gdyż nie mieli w ręku Celestrona. Sam jestem ciekawy efektów takiego porównania.

Naproszkowanie luster :?:. Janusz jak to się robi? :wink:

Wszystkie czasy podane są w cse - jest to czas zimowy obecnie obowiązujący w Polsce. Momenty zjawisk obliczone są dla centralnej Polski. 3.11.2003 0h00m = JD 2 452 9.11.2003 24h00m = JD 2 452 SŁOŃCE Nasza dzienna gwiazda przemieszcza się na tle gwiazdozbioru Wagi, a jej deklinacja systematycznie maleje (od -15 stopni 3 listopada do -17 stopni 9 listopada). W związku z tym dni stają się coraz krótsze , a noce coraz dłuższe . W omawianym okresie czas trwania dnia skraca się o 21 minut. 3 listopada dzień trwa 9h31m. 9 listopada dzień trwa 9h10m. 3.11 - wschód 6h41m - zachód 16h12m - Waga 9.11 - wschód 6h52m - zachód 16h02m - Waga Uwaga! Na Słońcu widoczne są duże grupy plam słonecznych. Możliwe jest wystąpienie zorzy polarnej. Strona Sekcji Obserwacji Słońca - tu znajdziesz bieżące wiadomości o Słońcu: http://sosptma.astrowww.pl/spis.htm KSIĘŻYC Początkowo satelita Ziemi widoczny jest w pierwszej połowie nocy, a pod koniec tygodnia przez całą noc. W omawianym okresie jego faza wzrasta z 68% do 100%, a następnie maleje do 99%. Tarcza Księżyca przemieszcza się od gwiazdozbioru Wodnika do gwiazdozbioru Byka. Pełnia - 9.11 - 2h13m - całkowite zaćmienie Księżyca 4.11 - zachód 1h10m - faza 77% - Wodnik 5.11 - zachód 2h24m - faza 85% - Ryby 6.11 - zachód 3h35m - faza 92% - Ryby 7.11 - zachód 4h46m - faza 97% - Ryby 8.11 - zachód 5h58m - faza 99% - Baran 9.11 - wschód 16h10m - faza 100% - Byk UWAGA!!! CAŁKOWITE ZAĆMIENIE KSIĘŻYCA :!: - 8/9.11.2003 (sobota/niedziela) W drugiej połowie nocy 8/9 listopada będzie widoczne całkowite zaćmienie Księżyca. W Polsce będzie widoczne całe zjawisko. Księżyc w momencie maksimum będzie znajdował się około 40 stopni nad południowo-zachodnim horyzontem w gwiazdozbiorze Barana. Około 15 stopni od Księżyca będą znajdować się Plejady, a około 13 stopni najjaśniejsza gwiazda konstelacji Barana - Hamal. Ciekawostką jest fakt, że w momencie zaćmienia około 2 stopni od naszego satelity będzie kometa C/2001 HT50. Początek zaćmienia półcieniowego - 23h15m09s Początek zaćmienia częściowego - 00h32m30s Początek zaćmienia całkowitego - 2h06m16s Maksimum zaćmienia - 2h18h32s Koniec zaćmienia całkowitego - 2h30m48s Koniec zaćmienia częściowego - 4h04m34s Koniec zaćmienia półcieniowego - 5h21m57s Przebieg zaćmienia: http://sunearth.gsfc.nasa.gov/eclipse/LEpl...E2003Nov09T.gif Początek lekkiego pociemnienia tarczy powinien być widoczny około północy. Cień Ziemi pojawi się na tarczy Księżyca o 00h32,5m. Faza częściowa będzie trwała długo, ale samo zaćmienie całkowite krótko, tylko 24m32s. Zaćmienie ze względu na swoją niecentralność powinno być jasne. Podczas zaćmienia nie będzie zakrywana żadna jasna gwiazda. Najjaśniejsza zakrywana brzegowo będzie miała jasność 7,6 mag. Zdjęcie Księżyca (mapka): http://www.penpal.ru/astro/ PLANETY Merkury - przebywa na niebie w pobliżu Słońca i jest praktycznie niewidoczny. 3.11 - zachód 16h20m 9.11 - zachód 16h15m Wenus - można ją próbować odnaleźć około pół godziny po zachodzie Słońca, ale raczej przez lornetkę, gdyż mimo dużej jasności planety (-3,9 mag.) trudno ją odszukać na jasnym tle nieba. Pod koniec omawianego okresu planeta zachodzi 52 minuty po Słońcu. Tarcza Wenus ma średnicę 11" i fazę 93%. 3.11 - zachód 16h57m 9.11 - zachód 16h54m Mars - warunki widoczności planety są wciąż dobre. Niestety z upływem czasu maleje jej jasność (w omawianym okresie z -1,1 mag. do -0,9 mag.) oraz jej średnica, która obecnie wynosi około 14". Mars przebywa w gwiazdozbiorze Wodnika. W obserwacjach może przeszkadzać niskie położenie planety nad horyzontem i związane z tym ruchy powietrza. Tarcza planety ma fazę około 89%. 3.11 - zachód 0h47m 9.11 - zachód 0h39m Jowisz - planeta olbrzym przebywa w gwiazdozbiorze Lwa. Widoczna jest nad ranem, a warunki jej widoczności systematycznie się poprawiają. Jasność planety wynosi -1,8 mag., a średnica tarczy 34". Pod koniec omawianego okresu Jowisz wschodzi 5h56m przed Słońcem. 3.11 - wschód 1h14m 9.11 - wschód 0h56m Saturn - widoczny jest niemal przez całą noc, a po północy warunki do jego podziwiania są bardzo dobre. Planeta przebywa w gwiazdozbiorze Bliźniąt, ma jasność -0,1 mag. i średnicę tarczy 20". 3.11 - wschód 19h40m 9.11 - wschód 19h16m Uran - widoczny jest w pierwszej części nocy i ma jasność 5,8 mag. przy średnicy tarczy 4". Planeta przebywa w gwiazdozbiorze Wodnika. 3.11 - zachód 23h55m 9.11 - zachód 23h32m Neptun - planeta zachodzi prawie dwie godziny wcześniej od Urana i dobre warunki do jej obserwacji są tylko wieczorem. Jasność 7,9 mag. Średnica tarczy 2". Przebywa w gwiazdozbiorze Koziorożca. 3.11 - zachód 22h12m 9.11 - zachód 21h49m Pluton - jest praktycznie niewidoczny, gdyż zachodzi bezpośrednio po zakończeniu zmierzchu. Jasność 13,9 mag. Przebywa w gwiazdozbiorze Wężownika. 3.11 - zachód 18h54m 9.11 - zachód 18h31m PLANETOIDY Dane dla nocy 5/6 listopada Westa - 7,8 mag. - Skorpion - zachód 17h24m - praktycznie niemożliwa do obserwacji Pallas - 8,4 mag. - Wieloryb - zachód 2h21m - bardzo dobre warunki do obserwacji Ceres - 8,2 mag. - Bliźnięta - wschód 20h07m - bardzo dobre warunki obserwacji w drugiej części nocy Amphitrite - 9,2 mag. - Perseusz - wschód 15h54m - bardzo dobre warunki obserwacji Hebe - 9,7 mag. - Mały Pies - wschód 21h58m - dobre warunki do obserwacji w drugiej połowie nocy Egeria - 10,2 mag. - Ryby - zachód 5h28m - dobre warunki do obserwacji Eunomia - 10,3 mag. - Lew - wschód 23h14m - dobre warunki obserwacji nad ranem Iris - 10,5 mag. - Sekstans - wschód 1h14m - widoczna nad ranem, ale w słabych warunkach Europa - 10,6 mag. - Wieloryb - zachód 5h18m - dobre warunki obserwacji Herculina - 10,6 mag. - Wieloryb - zachód 4h00m - dobre warunki obserwacji KOMETY Przez większe instrumenty można poszukiwać trzech komet. Pierwsza C/2002 T7 o jasności około 10,5 mag. przemieszcza się z gwiazdozbioru Woźnicy do Perseusza: http://cfa-www.harvard.edu/iau/Ephemerides...ets/2002T7.html Druga C/2001 HT50 o jasności około 12 mag. widoczna jest w gwiazdozbiorze Barana: http://cfa-www.harvard.edu/iau/Ephemerides...2001HT50_1.html Trzecia najbardziej znana 2P/Encke o jasności około 11 mag. przemieszcza się od Andromedy przez Jaszczurkę do gwiazdozbioru Łabędzia: http://cfa-www.harvard.edu/iau/Ephemerides...ts/0002P_1.html Strona Sekcji Obserwatorów Komet - tu znajdziesz bieżące wiadomości ze świata komet: http://vistula.wis.pk.edu.pl/~ptma/SOK/index.html METEORY Od 2 października do 7 listopada promieniują szybkie białe meteory ze śladami z roju Orionidów, związanego z kometą 1P/Halley. Radiant meteorów leży na granicy gwiazdozbiorów Oriona i Bliźniąt. W bieżącym roku maksimum aktywności przypada 21 października o 21h. Mapka radiantu: http://www.astronomia.3miasto.pl/asteroida...00_orionidy.gif Od 1 października do 25 listopada promieniują meteory z kompleksu Taurydów, związane z kometą 2P/Encke. Maksimum Południowych Taurydów przypada 5 listopada, natomiast Północnych Taurydów 12 listopada. Meteory z obu rojów są jasne i powolne. Stosunkowo często pojawiają się jasne bolidy. Niestety w maksimum obserwacje będzie praktycznie uniemożliwiał Księżyc w pobliżu pełni. Możliwy jest wzrost aktywności związany z bliskością macierzystej komety. GWIAZDY ZMIENNE Zaćmieniowe 3.11 - 18h33m-4h09m* - zaćmienie Algola (2,1 - 3,4 mag.) 3.11 - 19h05m-4h26m* - zaćmienie TX UMa (7,1 - 8,8 mag.) 3.11 - 20h15m-5h37m* - zaćmienie RW Tau (8,0 - 11,6 mag.) 4.11 - 00h52m-5h40m - zaćmienie RZ Cas (6,2 - 7,7 mag.) 4.11 - 14h41m-00h17m* - zaćmienie U Cep (6,8 - 9,2 mag.) 6.11 - 14h40-00h01m* - zaćmienie RW Tau (8,0 - 11,6 mag.) 6.11 - 15h22m-00h58m* - zaćmienie Algola (2,1 - 3,4 mag.) 6.11 - 20h36m-5h58m* - zaćmienie TX UMa (7,1 - 8,8 mag.) 7.11 - 2h31m-12h07m - zaćmienie U Cep (6,8 - 9,2 mag.) 7.11 - 14h56m-19h44m - zaćmienie RZ Cas (6,2 - 7,7 mag.) 7.11 - 17h53m-5h24m* - zaćmienie U Sge (6,5 - 9,3 mag.) 8.11 - 19h37m-00h25m* - zaćmienie RZ Cas (6,2 - 7,7 mag.) 9.11 - 12h11m-21h47m - zaćmienie Algola (2,1 - 3,4 mag.) 9.11 - 14h21m-23h57m - zaćmienie U Cep (6,8 - 9,2 mag.) 9.11 - 22h07m-7h29m* - zaćmienie TX UMa (7,1 - 8,8 mag.) Mirydy omikron Cet (2,0 - 10,2 mag.) - "Mira" - jasność ~7,5 mag. - zmniejsza blask http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl...ET/OMICET-A.GIF T Cep (5,2 - 11,3 mag.) - jasność ~7 mag. - zmniejsza blask http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._CEP/TCEP-A.GIF R Aql (5,5 - 12,0 mag.) - jasność ~7,5 mag. - zmniejsza blask http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._AQL/RAQL-B.GIF X Oph (5,9 - 9,2 mag.) - jasność ~8,5 mag. - zmniejsza blask http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._OPH/XOPH-B.GIF R Tri (5,4 - 12,6 mag.) - jasność ~ 6,5 mag. - zwiększa blask http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._TRI/RTRI-B.GIF R Leo (4,4 - 11,3 mag.) - jasność ~ 7 mag. - zmniejsza blask http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._LEO/RLEO-A.GIF Nowe W gwiazdozbiorze Tarczy widoczna jest gwiazda nowa (V475 Sct) o jasności ~ 12 mag. http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl...03/NSCT03-D.JPG Strona Stanisława Świerczyńskiego - tu znajdziesz bieżące wiadomości ze świata gwiazd zmiennych: http://sswdob.republika.pl/glowna.htm GROMADY GWIAZD, MGŁAWICE, GALAKTYKI Poniżej przedstawiam momenty górowania najciekawszych obiektów obliczone dla 6 listopada. 0h30m - M 45 - "Plejady" - gromada otwarta - 1,2 mag. 2h16m - M 1 - "Krab" - mgławica - 8,4 mag. 2h17m - M 42 - "Mgławica Oriona" - mgławica emisyjna - 4,0 mag. 2h51m - M 35 - gromada otwarta - 5,1 mag. 6h39m - M 81 - galaktyka spiralna - 6,9 mag. 15h15m - M 11 - "Dzika Kaczka" - gromada otwarta - 5,8 mag. 15h17m - M 57 - "Pierścień" - mgławica planetarna - 9,0 mag. 21h16m - M 31 - "Wielka Mgławica Andromedy" - galaktyka spiralna - 4,3 mag. 22h16m - M 33 - galaktyka spiralna - 6,3 mag. 23h03m - NGC 869 i NGC 884 - "ha" i "chi" - gromady otwarte - 5,3 i 6,1 mag. Informacje o obiektach katalogu Messiera: http://www.seds.org/messier/objects.html DZIEŃ PO DNIU 3.11.2003 - poniedziałek 0h47m - zachód Marsa 1h14m - wschód Jowisza (widoczna WCP do ~3h40) 5h26m - początek świtu nawigacyjnego 6h41m - wschód Słońca 12h21m - Mars w koniunkcji z Księżycem (73%) w odległości 3 stopni 16h12m - zachód Słońca 16h57m - zachód Wenus 17h29m - koniec zmierzchu nawigacyjnego 18h54m - zachód Plutona 19h40m - wschód Saturna 22h12m - zachód Neptuna 23h55m - zachód Urana 4.11.2003 - wtorek 0h45m - zachód Marsa 1h10m - zachód Księżyca (77%) - Wodnik 1h11m - wschód Jowisza 5h37m - początek przejścia WCP na tle tarczy Jowisza 5h47m - wejście cienia Io na tarczę Jowisza 6h43m - wschód Słońca 16h11m - zachód Słońca 16h57m - zachód Wenus 19h40m - wschód Saturna 5.11.2003 - środa 0h44m - zachód Marsa 1h08m - wschód Jowisza 1h28m - początek przejścia WCP na tle tarczy Jowisza (widoczna do ~5h20m) 2h24m - zachód Księżyca (85%) - Ryby 2h55m - wejście Io w cień Jowisza 6h15m - wyjście Io zza tarczy Jowisza 6h45m - wschód Słońca 16h09m - zachód Słońca 16h56m - zachód Wenus 19h32m - wschód Saturna 22h14m - zakrycie gwiazdy 14 Ceti (5,9 mag.) przez Księżyc (91%) 6.11.2003 - czwartek 0h43m - zachód Marsa 1h05m - wschód Jowisza 1h41m - wejście cienia Ganimedesa na tarczę Jowisza 2h32m - zejście cienia Io z tarczy Jowisza 3h35m - zachód Księżyca (92%) - Ryby 3h37m - zejście Io z tarczy Jowisza 5h15m - zejście cienia Ganimedesa z tarczy Jowisza 6h04m - wejście Ganimedesa na tarczę Jowisza 6h46m - wschód Słońca 16h07m - zachód Słońca 16h55m - zachód Wenus 19h28m - wschód Saturna 7.11.2003 - piątek 0h41m - zachód Marsa 1h02m - wschód Jowisza 3h07m - początek przejścia WCP na tle tarczy Jowisza 4h46m - zachód Księżyca (97%) - Ryby 5h18m - wejście Europy w cień Jowisza 6h48m - wschód Słońca 7h40m - maksymalna elongacja wschodnia Tytana od Saturna 16h05m - zachód Słońca 16h55m - zachód Wenus 19h24m - wschód Saturna 8.11.2003 - sobota 0h40m - zachód Marsa 0h59m - wschód Jowisza (widoczna WCP do ~2h40m) 5h58m - zachód Księżyca (99%) - Baran 6h50m - wschód Słońca 16h04m - zachód Słońca 16h55m - zachód Wenus 19h20m - wschód Saturna 9.11.2003 - niedziela 0h32m - początek zaćmienia Księżyca 0h39m - zachód Marsa 0h56m - wschód Jowisza 1h40m - wejście Europy na tarczę Jowisza 2h19m - zejście cienia Europy z tarczy Jowisza 2h23m - brzegowe zakrycie gwiazdy SAO 93170 (7,6 mag.) przez Księżyc 4h05m - koniec zaćmienia Księżyca 4h31m - zejście Europy z tarczy Jowisza 4h46m - początek przejścia WCP na tle tarczy Jowisza 5h35m - początek świtu nawigacyjnego 6h52m - wschód Słońca 16h02m - zachód Słońca 16h10m - wschód Księżyca (100%) - Byk 16h54m - zachód Wenus 17h20m - koniec zmierzchu nawigacyjnego 18h31m - zachód Plutona 19h16m - wschód Saturna 21h49m - zachód Neptuna 23h32m - zachód Urana SATELITY Kończy się okres porannej widoczności Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Poniżej przedstawiono dane dotyczące najjaśniejszych przelotów. 3.11 - przelot 5h10m-5h14m - jasność -0,7 mag. 4.11 - przelot 5h44m-5h49m - jasność -0,7 mag. 5.11 - przelot 4h45m-4h48m - jasność -0,8 mag. 6.11 - przelot 5h18m-5h23m - jasność -0,6 mag. 7.11 - przelot 5h52m-5h57m - jasność 0,2 mag. 8.11 - przelot 4h53m-4h56m - jasność -0,5 mag. 9.11 - przelot 5h26m-5h30m - jasność 0,5 mag. Tu znajdziesz informacje o widoczności satelitów z obszaru centralnej Polski: http://www.heavens-above.com/main.asp?Lat=...c=Poland&TZ=CET Tu znajdziesz dane o widoczności satelitów Irydium z obszaru Warszawy: http://www.heavens-above.com/iridium.asp?l...wa&TZ=CET&Dur=7 W przypadku zauważenia błędów proszę o informację. Robert Bodzoń

Zasięg 14,5-15 mag. :!: Teraz nie dziwię się, że kilka dni temu nie mogłem jej odnaleźć.