juram

W zbiorze "Apollo Image Atlas" znalazło się zdjęcie, którego chyba (?) wcześniej nie było a które koresponduje z ostatnim obrazem LROC terenu lądowania wyprawy Apollo 11. Chodzi o jasny obiekt położony nieco na wschód od odbłyśnika LLRR a który okazał się foliowa osłoną, leżącą tuż przy białym głazie zakopanym w regolicie. Gładka powierzchnia plastikowej osłony spowodowała powstanie refleksu świetlnego, który zbulwersował co bardziej dociekliwych. Tę osłonę dostrzegłem wcześniej na innym czarno-białym zdjęciu, lecz na tym widać ją znacznie lepiej.

Art69, dzięki za link do filmu z lądowania. Faktycznie, Księżycem jestem zauroczony od ponad pół wieku i jakoś mi to nie mija a wręcz przeciwnie. Mogę powiedzieć, że miałem i mam szczęście być świadkiem wielu historycznych wydarzeń, związanych z eksploracją Księżyca od samego początku "ery kosmicznej" i w jakiejś mierze staram się to odwzajemnić, poprzez dzielenie się z Wami tym, co mnie stale i autentycznie zajmuje. Niech nam "Łysy" zawsze świeci i odsłania swe tajemnice! Pozdrawiam wszystkich - Juram.

Zdjęcia z LROC są ciągłą inspiracją do poznawania szczegółów programu Apollo. W oparciu o fragment filmu z wyprawy Apollo 11, nakręconego z okna pilota LM (Buzz Aldrin), nakreśliłem rzut końcowego podejścia statku do lądowania na tle topografii terenu. Z filmu wykorzystałem 12 klatek, kadrowanych co 5 sekund. Na przekształconym zdjęciu "bazy Spokoju" równolegle wrysowałem profil wysokości podejścia (koniec fazy "Low Gate") w oparciu o dane przekazywane przez pilota LM do Cap-coma.

Jeszcze kilka zbliżeń miejsca upadku członu Centaur i sondy LCROSS na dnie krateru CABEUS. Materiał opracował nieoceniony Phil Stooke.

W NASA aż huczy o wieści o znalezieniu wody a raczej hydroksylu - HO. Jest sporo ciekawego materiału na ten temat, lecz chemiczna strona zagadnienia mnie raczej nie nęci. Pokazali za to fotkę (w paśmie bliskiej podczerwieni} krateru, powstałego po zderzeniu Centaura. Więcej konkretów można przeczytać na oficjalniej stronie. http://www.nasa.gov/mission_pages/LCROSS/main/LCROSS_results_images.html

Trzecie zdjęcie "Bazy Spokoju" pozwala już dostrzec usytuowanie podpór podstawy lądownika i centralne gniazdo silnika LMDE (ciemna plama w środku). W to miejsce wkleiłem bardziej szczegółowy zarys tej konstrukcji.Kamera i flaga powinny się znajdować wyżej na lewo od LM, na wydeptanych ciemniejszych śladach lecz nie sposób tych przedmiotów dostrzec. Widać za to pozycję odbłyśnika laserowego LLRR oraz pasywnego sejsmometru PSE. Dodatkowy element na zdjęciu to prawdopodobnie plastikowa osłona z folii, leżąca przy płaskim kamieniu.

Niech dają ile tylko się da. Każde kolejne zdjęcie w odmiennym oświetleniu przedstawia nowe szczegóły lądowisk Apollo i prowadzi do ciekawych spostrzeżeń. Na Łuny i Łunochody jeszcze przyjdzie czas.

Ktoś tam łaził na bosaka?

Jak wynika z mapy, Prostej Ściany jeszcze nie sfotografowano, natomiast animacja Kaguji potwierdza średnie nachylenie jej stoku na ok.30 stopni względem poziomu. Brzegi klifu są załamane i mają ubytki, co by świadczyło, że grunt w tych miejscach obsunął się i zalega u podnóża.

Kolejny przykład pokazujący powierzchnię osadów wyrzutowych z młodego krateru uderzeniowego - Galvani B. Leży on na zachodnim skraju tarczy Księżyca (wsp: 88.50W/49.54N). Dokładną lokalizację krateru i fotografowanego obszaru ukazują zdjęcia z sondy CLEMENTINE. Na mozaice 6 fragmentów zdjęcia z LROC widać różnorodne ślady powstałe po spadku materiału wyrzuconego z niecki krateru. Szczególna podłużna forma świadczy o niskim kącie spadku odłamków, które utworzyły promieniste smugi, płytkie, równoległe rowy oraz charakterystyczne klinowate zagłębienia, podobne kształtem do płetw. Te ostatnie formy są pospolite na terenach wokół dużych kraterów, np. Copernicus.

Rima Burg II jest już zaznaczona na mapie celów. Warto zobaczyć stronę z mapa celów, na której kolorem czerwonym zaznaczone są sfotografowane obszary. Interesująca ilustracja, dająca pojęcie o ilości już uzyskanego materiału zdjęciowego. Przed nami ponad 10 kolejnych miesięcy gromadzenia danych. http://target.lroc.asu.edu/output/lroc/lroc_page.html

Nadeszło potwierdzenie akceptacji celu, jaki wybrałem dla LROC.

W samo południe teren jest trudno rozpoznawalny, lecz przy okazji zlokalizowano silnik hamujący (descent motor) Surveyora-3, leżący nieopodal na północ. Przy okazji również warto zajrzeć na stronę Kagui, gdzie jest troche interesujących fotek a wśród nich ta:

Dobre pytanie i szczególnie na czasie. Wielkie teleskopy optyczne maja ograniczone możliwości w tym względzie i nadzieje należy pokładać w obrazowaniu radarowym, gdzie apertury są nieporównywalnie większe z możliwością bazowania (współdziałanie dwóch radioteleskopów, np. anten w Arecibo i Green Bank). Ostatnio pojawiły się nowe techniki obserwacyjne wsparte oprogramowaniem, umożliwiające radiowe obrazowanie powierzchni Księżyca z rozdzielczością aż 20 metrów! Próbkę nowych możliwości można obejrzeć pod wklejonym niżej linkiem. Jest tam do wglądu wygenerowana komputerowo mapa okolic południowego bieguna Księżyca podzielona na sektory, oznaczone literowo. Sektory powiększa się kliknięciem niebieskiej litery w rzędzie tuż nad mapą.Obrazy w maksymalnej rozdzielczości można znaleźć w dodatkowym załączniku w tekście nad mapą. Uwaga, pliki są w dużej pojemności. http://the-moon.wikispaces.com/Cornell-Smithsonian+Radar+Mosaic Niżej obrazek sektora H z kraterem Moretus. Szkoda, że nie ma w tej rozdzielczości innych obszarów Księżyca, może jednak się doczekamy? Ps. He, he, coś się porobiło? Proszę admina o skorygowanie wcześniejszego, dublującego wpisu.

Przed 7 laty przetestowano rozdzielczość optyki jednego z teleskopów VLT (Chile), kierując go na Księżyc. Wybór padł na okolicę krateru TARUNTIUS a dokładnie na leżący 72km bardziej na wschód mały krater ASADA z przyległym terenem. Przypominam tamto historyczne zdjęcie, na którym zlokalizowano 140 metrowe szczegóły. Krater ASADA jest widoczny do połowy u góry zdjęcia. Japońska sonda Kaguya/Selene sfotografowała ten zakątek z siedmiokrotnie wyższą dokładnością i dla porównania dodaję fragment obrazu z kamery TC.

'Art 69', na wklejonym przez Ciebie fragmencie te łukowate, koncentryczne spękania gruntu mogą być rezultatem jego osiadania i przemieszczania. Zgodnie ze skalą, szczeliny mają 2-3 metry szerokości i więcej. Pagórki to efekt lokalnych wypiętrzeń, wywołanych naporem osuwających się ku centrum krateru rozkruszonych mas gruntu. Na dnie zalegają przemielone do rozmaitych frakcji złoża skał - od kilkudziesięciometrowych odłamków, po drobny pył. Grubsze frakcje zalegają niżej, na wierzchu widać najdrobniejszą zbitą warstwę osadu, pokrywającą wszystko. Na tej gładzi bez problemu dało by się posadzić lądownik.

Zadziwiające skojarzenia podsuwa mi widok spękanego dna krateru Moore F. Pokryte bardzo miałkim osadem obszary wyglądają jak świeżo zaschnięte błotne laguny, z których wyparowały resztki wilgoci. Oczywiście, nie wszystko jest tym, czym na pierwszy rzut oka się wydaje, lecz staram się szukać jakichś podobieństw dla zrozumienia natury tego, co ukazują nam niesamowite obrazy LROC.

Kolejne porównanie zdjęć lądowiska LM-Challenger w dolinie Taurus-Littrow. Zestawiłem "first and second look" z kamery LROC. Pierwsze zdjęcie z 11 Lipca przy niskim oświetleniu (w odcieniu szarości i drugie ujęcie z 1 Października wykonane podczas górowania Słońca (zabarwione na kolor żółto-zielony). W efekcie powstał plastyczny obraz miejsca lądowania, uwypuklający istotne szczegóły.

Wystarczyło by wyszurać butami jakiś duży znak lub napis, który do dziś był by widoczny na tym zdjęciu, tak jak wyraźnie rysują się linie śladów jazdy LRV. Lemarc, dobra robota! Pamiętajmy, że dolina Taurus-Littrow jest jednym z ciemniejszych zakątków, pokrytych bazaltowymi osadami, być może dlatego odbicia światła od białego pojazdu uległy silnemu skontrastowaniu i widać go jako czarną plamę, która zlała się z cieniem?. Może też mamy tu jakieś elektroniczno-optyczne artefakty? Zwracam również uwagę na fakt, że cały obszar wokół podstawy LM Challenger jest jaśniejszy i widać to lepiej w małej skali. Jak wiadomo, podczas startu powrotnego z okna kabiny LM filmowano wznoszenie i na kilku ujęciach widać podstawę lądownika oraz wiele śladów wokół niego. Okazuje się, że uchwycone przed 37 laty szczegóły idealnie zgadzają się z tymi na najnowszym zdjęciu.

Pierwsze zdjęcie lądowiska wyprawy APOLLO 17 w dolinie TAURUS-LITTROW wykonane kamerą NAC z rekordową rozdzielczością -52cm/piksel. Zdjęcie pochodzi z 1.Października br. Więcej danych w linku: http://lroc.sese.asu.edu/news/?archives/137-Exploring-the-Apollo-17-Site.html

Coś się dzieje w tym temacie - mam na myśli "studnię" w obszarze MARIUS HILLS. Obserwacja nie zalicza się do przypadkowych, lecz jest wynikiem szeregu obserwacji, wykonanych przy zmiennym oświetleniu. Można sobie to obejrzeć na sekwencji zdjęć. Przyznam, że to interesujące ujęcia zaś wnioski mogą być "głębokie"!! ! link do strony: http://wms.selene.jaxa.jp/selene_viewer/jpn/observation_mission/tc/039/tc_039.jpg

Odszukałem zdjęcia z Lunar Orbitera 5 obejmujące obszar MARIUS HILLS i okazuje się, że jest na nich widoczne zagłębienie, odpowiadające lokalizacji "black hole" na zdjęciu KAGUYA/SELENE. Zdjęcia z 1967r wykonano przy niższym położeniu Słońca i mam wrażenie, że ów dołek niczym specjalnie się nie wyróżnia od podobnych okolicznych zagłębień. Wygląda na to, że 42 lata temu to zagłębienie mogło być płytsze niż obecnie, gdyż na japońskim zdjęciu przy znacznie wyższym oświetleniu kratery są niemal pozbawione cieni, natomiast to coś ma smoliście zaczernione wnętrze. LO-5 wykonał serię kolejnych ujęć o szerszym kącie widzenia oraz centralnie ujęte kadry o małym kącie widzenia. Przypadek sprawił, że brzeg jednego z nich (5214-h3)przebiega mniej więcej 100 metrów od interesującego nas obiektu, który zwyczajnie nie zmieścił się w kadrze. Dyskusyjna może być jakość zdjęć z LO-5 i niewystarczającą rozdzielczość zdjęć z satelity Kaguya, by zawczasu móc formułować jakieś decydujące wnioski. Pozostaje nam czekać na rozstrzygające obrazy z LRO.

Może to być liniowe zapadnięcie gruntu, podobnie jak okoliczne owalne zagłębienia, nie posiadające wałów narzutowych. Opadłe tuż po uformowaniu krateru osady, są przemieszane i luźne, dopiero w skutek drgań gruntu wypełniają się podpowierzchniowe luki i nisze i w tych miejscach teren osiada. Potwierdza to fakt, że te kratero-podobne doły nie mają wałów nasypowych.

Księżyc już nigdy nie będzie taki, jakim znaliśmy go do czasu uruchomienia kamer LROC! Najnowsze zdjęcia wykonane z pół metrową rozdzielczością ukazują rzeczywista naturę powierzchni Księżyca w skali, zbliżonej do tej, jaką oglądali astronauci przebywający na jego powierzchni. Obecnie mamy możliwość obserwować dowolny zakątek Księżyca, z rozdzielczością szczegółów jak na ziemskich zdjęciach lotniczych, przez co uzyskujemy czytelny obraz zachodzących tam zjawisk, mających wpływ na kształtowanie księżycowego krajobrazu. To co dawniej wydawało się jedynie zróżnicowaniem odcieni szarości na gładkiej powierzchni, obecnie ukazuje złożone struktury o zmiennej chropowatości rozdrobnionych na frakcje odłamków skał. Kolejne zdjęcie z LROC ukazuje zachodni fragment wnętrza młodego krateru EPIGENES-A, którego zbocza pokrywają ślady licznych osuwisk oraz zalegające piargi drobnych kamieni i pyłu. Najpierw widzimy je w szerszym ujęciu, następnie w powiększonym fragmencie. Na zewnętrznym stoku wału widać nagromadzone osady wyrzutowe, spękane poprzecznie do zbocza. Przypuszczalnie owe szczeliny mogły powstać w skutek zsuwania się materiału pod wpływem drgań podłoża. Położenie krateru Epigenes-A w szerszym kontekście (północna strefa podbiegunowa)uwidacznia zdjęcie z kolekcji sondy Clementine.

Zbliża się kolejna faza fotografowania widocznej z Ziemi półkuli Księżyca z pokładu satelity LRO. Dzisiejsze parametry orbity wskazują, że dokonano jej drobnej korekty. Obecnie periselenium LRO będzie przebiegać nad "nasza" stroną Księżyca na rekordowo niskiej wysokości 35-45km w obszarach równikowych, dzięki temu rozdzielczość zdjęć powinna wzrosnąć do 35-45cm/piksel!!! Wysokość Słońca nad horyzontem zmaleje do ok. 60 stopni.