juram

Rzadko się wypowiadam w tym wątku, lecz ujrzałem, że na Twojej M-31 czerwienią się i różowią pojedyncze mgławice. To przebija wszelkie oceny. Jestem pod wrażeniem.

Kilka minut temu ukazał się komunikat o dzisiejszym finalnym manewrze silnikowym, dzięki któremu orbita została ustabilizowana. Aktualnie orbita przebiega o wysokości - 40 x 65km. Jeżeli jej stabilność zostanie utrzymana, kolejne przeloty nad widoczną stroną Księżyca w ciągu nadchodzących dwóch tygodni powinny przebiegać na wysokości nieco powyżej 40km, co powinno zapewnić rozdzielczość zdjęć - 04-0.5m/piksel! http://twitter.com/LRO_NASA

Wykres zmian wysokości orbity od czasu podstawowego manewru z 15 Września, wygląda dość dziwacznie. Najbliższe ideału parametry LRO osiągnął 22 Września, potem było już tylko gorzej. Przyznam, że trochę mnie niepokoi brak oficjalnych informacji źródłowych na ten temat.

Mają zamiar coś z tym zrobić. http://twitter.com/LRO_NASA Przyznam, ze nie spodziewałem się, że od razu zasypią nas dziesiątkami zdjęć i tak właśnie jest. Dostęp do uzyskanych danych i zdjęć jest obwarowany w 5 stopniowej skali i jak łatwo się domyślić, pierwszeństwo mają projektanci i wykonawcy aparatury, autorzy programu obserwacyjnego, naukowcy natomiast odbiorcy medialni (my) są na końcu tej listy.

Chodzi o energię wybuchu tworzącą krater uderzeniowy, ta zaś jest iloczynem masy i prędkości. Dwa obiekty o podobnej masie utworzą kratery o różnej średnicy i głębokości, jeśli ich prędkości będą zasadniczo różne. Rozmiary krateru będzie też warunkować różna masa ciał, uderzających z tą samą prędkością. Nie bawiąc się w stosowne obliczenia, można z dużym prawdopodobieństwem założyć, że krater Millichus A utworzył obiekt zarówno o większej masie jak i prędkości. Wielkość skruszonych odłamków określonej frakcji może być podobna, jeśli kratery porównać w jednolitej skali, różna natomiast będzie ich ilość. Istotny wpływ na kruszenie skał ma wielkość ciśnienia fali uderzeniowej w punkcie zderzenia jak i gęstość podłoża.

Aktualnie - godzina 15:38 naszego czasu (13:38 GMT)orbita LRO ma postać: 45 x 57km z periselenium i aposelenium na ~60 stopniach szerokości południowej i północnej. Dane ze strony "Where is LRO" wskazują na permanentne "ukoławianie" orbity. Nie ma natomiast danych na ten temat z blogu ani z twittera..

Transformacja orbity LRO trwa nieustannie! Dziś rano periselenium wrosło do 42km nad 60 stopniem szerokości południowej (po "naszej" stronie)natomiast aposelenium obniżyło się do wys. 60km nad 60 stopniem półkuli północnej po odwrotnej stronie Księżyca. http://lroc.sese.asu.edu/whereislro/

Dzisiaj orbita wygląda inaczej, to znaczy, periselenium nad południową półkulą przebiega na wys. 40km, natomiast aposelenium na 63km. Po stronie widocznej z Ziemi LRO przecina równik na wysokości - 47km a po stronie przeciwnej na wysokości - 54km.Pokazuje to dzisiejszy skrin z godziny 17:13 (15:13 GMT). Dodatkowo, periselenium i aposelenium nie znajdują się nad biegunami, lecz są przemieszczone nad szerokości ok. 80 stopni. Tak to mniej więcej wygląda na ilustracji niżej.

Krater MILLICHUS A jest typowym młodym kraterem uderzeniowym, który uchwyciła kamera satelity LRO z wysokości 120km w dniu16 Lipca . Pierwsza ilustracja ukazuje lokalizację krateru MILLICHUS na obszarze MARE INSULARUM („Morze Wyspowe”), położonego między znanymi kraterami COPERNICUS i KEPLER. Na zbliżeniach widać interesujące ślady zalegania rozdrobnionego materiału skalnego, który utworzył różnorodne osady na zewnątrz i wewnątrz niecki krateru. W północnej części (ramka-A) wnętrza krateru strzałki wskazują liczne obszary osuwisk, gdzie materiał uległ naturalnej selekcji, gromadząc się w miejscach o łagodniejszym nachyleniu (większe bryły) oraz zatrzymany przez lokalne bariery (drobniejsze frakcje). Większe odłamki tworzą pokrywy usypiskowe, podobne do ziemskich piargów. Ich pozornie ciemniejsza barwa wynika z faktu, że pojedyncze bryły rzucają cienie. Znacznie drobniejsze frakcje widać w postaci jednolitej barwy gładkich, podłużnych usypisk, biegnących wzdłuż wąskich żlebów. Najbardziej rozdrobniony pył najsilniej odbija światło słoneczne, stąd jego śnieżno-biała barwa (ramka . Różnorodny materiał w znacznie większych ilościach zalega po zewnętrznej stronie wału, co widzimy na przykładzie zbliżenia południowej partii krateru (ramka C). Rozdrobniony eksplozją materiał skalny, opadając koncentrycznie wokół leja, utworzył okazały wał nasypowy, złożony większych brył, których zarysy wystają spod zwałów drobniejszego materiału. Widać też liczne rowy w miejscach, gdzie materiał opadał w postaci bardziej zagęszczonych strug. Doskonałej jakości zdjęcie wykonane kamerą NAC, daje możliwość lepszego zrozumienia mechanizmów formowania małych kraterów uderzeniowych.

Robert, generalnie - takie były założenia programu LRO w oparciu o sprzeczne wyniki pomiarów satelity Lunar Prospector oraz misji Kaguya/Selene i Change-1. Te drugie nie potwierdzały obecności lodu wodnego w regolicie na obszarze południowego bieguna, dlatego zapewne - badania LRO ukierunkowano na ten szczególny obszar. popmart, legenda o podobieństwie zapachu księżycowego pyłu do zapachu wystrzelonego prochu strzelniczego ma swój początek w relacji Armstronga i Aldrina. Armstrong jak wiadomo - był cywilnym pilotem doświadczalnym, Aldrin zaś - zawodowym pilotem marynarki w stopniu pułkownika. Harrison Schmitt natomiast, był pierwszym profesjonalnym geologiem, który badał księżycowe skały na miejscu. Przyleganie i brudzenie pyłu księżycowego ma swą przyczynę przede wszystkim w złożonej strukturze niezwykle drobnych cząstek. Ich budowa jest zupełnie odmienna od ziemskiego piasku, który składa się głównie z dużych, zaokrąglonych ziaren kwarcu. Barwa regolitu jest zróżnicowana, choć głównie przeważają odcienie szarości. Wierzchni, kilkunastowarstwowy biały skafander z szytej tkaniny chronił astronautów przed promieniowaniem cieplnym (ochrona termiczna)i mikrometeorytami i jego przetarcie raczej nie wchodziło w grę. Tworzył on osłonę spodniego kombinezonu ciśnieniowego, który zapewniał główną ochronę w warunkach próżni. Kombinezon ciśnieniowy nie jest widoczny, stąd tak wiele mylnych opinii na temat ubioru astronautów.

Okazuje się, że opcje strony "where is LRO" pokazują aktualnie orbitę eliptyczną, której periselenium - 31km znajduje się nad biegunem południowym natomiast aposelenium na wysokości - 71km nad biegunem północnym. Nie wiem, czy będzie jakiś dodatkowy manewr "ukołowienia" orbity, czy tak już zostanie, lecz dzięki temu, obszary południowej półkuli będą niejako uprzywilejowane, gdyż ich obrazowanie sięgnie maksymalnej rozdzielczości aż 0.31m/piksel. Obszary równikowe będą fotografowane w rozdzielczości 0.4-0.6m/piksel, zaś północna półkula w rozdzielczości 0.6-0.71m/piksel. No to czekamy na nowe dane.

Zanim dotrą do nas dokładniejsze zdjęcia Księżyca ze śladami astronautycznych artefaktów, już można mówić o pierwszych odkryciach co do miejsc lądowania w ramach programu Apollo. Dokładnej analizie poddano ślady marszrut,pozostawione przez uczestników misji Apollo 12 i 14. Okazało się, że mapy stworzone na podstawie dokumentacji fotograficznej oraz relacji astronautów nie są zgodne w szczegółach. Rezultat tych porównań prezentują dwie ilustracje, na których skompilowano stare mapy z aktualnymi zdjęciami LRO. Rzeczywiste marszruty zaznaczono kolorem czerwonym. http://www.unmannedspaceflight.com/index.php?showtopic=6111&st=210

LRO okrąża Księżyc na roboczej orbicie kołowej 50km nad powierzchnią! Wczoraj o godzinie 3:32 pm ET (21:35 naszego czasu) po 3 minutowym działaniu silników sondy, LRO znalazła się na docelowej orbicie roboczej, na której będzie działać przez 1 rok.Na czwartek 17 Września zwołano specjalna konferencje prasową, gdzie m.innymi będą zaprezentowane najnowsze wyniki obserwacji strefy południowego bieguna Księżyca (zdjęcia o rozdzielczości 0.3m/piksel?). http://lroupdate.blogspot.com/ Tuz po wykonaniu manewru MOIsonda LRO przelatywała nad południowa strefą biegunową, jak to widać na skrinie z godziny 21:35.

Mamy oficjalne potwierdzenie, że dobiegła końca faza testowa misji LRO i jutro zostanie dokonany silnikowy manewr zmiany obecnej orbity eliptycznej sondy na kołową orbitę roboczą, na wysokości ok. 50km - Mission Orbit Insertion (MOI). Godzinę temu LRO zakończył 988 okrążenie Księżyca, zaś jutrzejszy manewr zbiegnie się z tysięczną orbitą sondy! http://twitter.com/LRO_NASA

Nie wykluczam, że antena mogła się przewrócić, lecz chcę zwrócić uwagę na fakt, że czasza anteny to ażurowa siatka i rzucany przez nią cień nie jest na tyle głęboki, co cień statku. Widać to na lepszej reprodukcji zdjęcia AS12-46-6750, gdzie astronauta jest za nią dobrze widoczny. Blady półcień przy znacznie wyższym Słońcu na zdjęciu z LRO raczej nie może być widoczny. Skłaniam się raczej do Twojej opinii, że sprawa wyjaśni się dopiero po obniżeniu orbity LRO do 50km, natomiast na te właściwe zdjęcia lądowisk chyba przyjdzie nam poczekać z bardzo prozaicznego powodu. Otóż, obecnie Księżyc zbliża się do nowiu i kolejna furtka do fotografowania "naszej strony" otworzy się w pierwszej połowie Października. W tym okresie Słońce będzie górowało nad tymi miejscami, co umożliwi szczególnie wyraźnie uchwycić wszelkie ślady wędrówek i jazdy LRV, które na jasnym tle gruntu powinny wyróżniać się ciemniejszą barwą. Jak wiemy, śladów takich nie dało się dostrzec przy niskim Słońcu (np. pierwsze zdjęcie lądowiska Apollo 11). Kolejne, bardziej korzystne okazje będziemy mieli na początku Listopada (wys. Słońca ok. 60 stopni) i na początku Grudnia (wysokość Słońca ok.30 stopni).Faza robocza będzie okresem niezwykle intensywnej pracy ekipy odpowiedzialnej za realizację odbioru i analizy danych, co również będzie miało wpływ na tempo publikacji interesujących nas zdjęć. Oby wszystko poszło zgodnie z planem.

Rzuca się w oczy, jak ta pełnia "pordzewiała". Na poważnie; Koloru wyszło chyba tyle ile potrzeba, bez zbytniej przesady. Podobnie zróżnicowane oliwkowo-brązowe odcienie czasem widać w realu. Fajna fota na ścianę - oczywista w dużym formacie.

LM "INTREPID" wylądował w południowo-wschodnim zakątku wielkiej równiny zwanej - Oceanem Burz (Oceanus Procellarum), około 180km na południe od krateru Reinhold. Oprócz możliwości zbadania obszaru oddalonego od miejsca pierwszej wyprawy o ponad 1300km, ważnym celem dodatkowym wyprawy Apollo 12 był stojący tam od dwóch lat nieczynny, bezzałogowy lądownik - SURVEYOR-3, którego stan postanowiono zbadać. Równinny obszar lądowiska pełen licznych płytkich zagłębień, stanowił łatwy cel i doskonale widać to na zdjęciu z sondy LRO. Oczywiście, zdjęcie o rozdzielczość bliskiej 1m/piksel to jedynie przedsmak tego, co zapewne zobaczymy na obrazach zyskanych z dwukrotnie niższej orbity, lecz i tak jest ono bogate w szczegóły. Uwaga skupia się na module lądownika, którego wielościenny zarys i cień są wyraźnie widoczne, zaś tuż obok widnieje niewielki punkt, którego położenie pasuje do pozycji anteny parabolicznej (S-band antena). Krater "Surveyor" - nazwany tak od znajdującego się w jego wnętrzu od 42 lat lądownika, został dość dobrze zmapowany, w oparciu o zdjęcia z poziomu gruntu jak i orbitalne obrazy uzyskane z satelity Lunar Orbiter-3 w 1967r. Dawna mapa poziomicowa dobrze się zgadza z najnowszym zdjęciem z sondy LRO. Najdłuższa wędrówka którą odbyli Pete Conrad i Allan Bean, prowadziła drogą okrężna do Surveyora-3, do którego astronauci dotarli od strony południowej. Zbliżając się, wykonali serię dokumentalnych zdjęć spoczywającego na wschodnim stoku trójnożnego lądownika, którego dość dziwaczne lądowanie omal nie skończyło się katastrofą. Surveyor-3 - jak może nie wszystkim wiadomo - w końcowym etapie zejścia "lądował w podskokach". Ślady tego skakania pokazały zdjęcia samej sondy, potwierdziły je również szczegółowe zdjęcia wykonane przez astronautów. Ogólny wygląd okolicy widać na wybranych czterech zdjęciach. Ostatnie zdjęcie sytuacyjne pokazuje, z jakich miejsc powyższe zdjęcia wykonano.

Właśnie opublikowano fotografię lądowiska wyprawy APOLLO 12, która jest szczególnie interesująca, gdyż widać na niej zarówno podstawę lądownika LM INTREPID oraz automatyczną sondę SURVEYOR-3.Doskonale widać też ślady trasy, którą przeszli Charles Conrad i Allan Bean. http://lroc.sese.asu.edu/news/?archives/98-First-Look-Apollo-12-and-Surveyor-3-.html

Pstryknąłem serię fotek obiektywem Jupiter4/136 z 2X konwerterem i jedną z nich wklejam. ISO-200, exp. 1/30sek., godz.21:06.

Dla uzupełnienia dodaję zdjęcie z kamery metrycznej Apollo-15 CSM, ukazujące północny fragment krateru CIOŁKOWSKI z prostokątnym zaznaczeniem pasa terenu ujętego na zdjęciu LRO.

Kolejnym celem kamery NAC satelity LRO jest wnętrze krateru CIOŁKOWSKI (TSIOLKOVSKIY),a właściwie fragment wypiętrzonego w jego centrum masywu górskiego. Ten wyjątkowy pod względem geologicznym krater o średnicy 180km, znajduje się po niewidocznej z Ziemi stronie księżycowego globu. Charakterystyczne dla tego rodzaju tworów są skupiska olbrzymich głazów oraz liczne "rolling stones" na zboczach góry. Maksymalna rozdzielczość zdjęć wynosi 0.9m/piksel.

Jest to normalny efekt zjawiska perspektywy, spotęgowany użyciem obiektywu szerokokątnego o kącie widzenia -67 stopni(Biogon 5,6/60mm)dla formatu zdjęć 55mm x 55mm.

Pierwsze zdjęcie stereograficzne uzyskane kamerą NAC z pokładu satelity LRO podczas dwóch kolejnych przelotów na obszarem lądowania wyprawy APOLLO 16 (orbita nr. 218). Zdjęcie powstało z komputerowego złożenia dwóch obrazów wykonanych pod odmiennymi kątami z uwzględnieniem profilu terenu. Widzimy dwa świeże kratery - "SOUTH RAY" o średnicy 750m oraz znacznie mniejszy - "BABY RAY", otoczone aureolą jasnego materiału silnie odbijającego światło- prawdopodobnie szkliwa. Interesujące panoramiczne zbliżenie krateru "SOUTH RAY" od strony wschodniej (zbocze góry "STONE MOUNTAIN")wykonali astronauci wyprawy APOLLO 16 (J. YOUNG i Ch. Duke)z użyciem teleobiektywu f-500mm. Szerszą, barwną panoramę wykonaną z tego samego miejsca, można zobaczyć pod linkiem: http://www.honeysucklecreek.net/images/images_Apollo_16/South_Ray_to_Smoky.jpg

Pisałem kiedyś o kraterze NECHO, położonym po drugiej stronie Księżyca i oto mamy wyjątkową okazję zobaczyć interesujące szczegóły jego wnętrza. Kamera NAC satelity LRO uchwyciła wąski pas terenu, na którym widzimy różnorodne ślady, powstałe podczas formowania niecki krateru.Cztery interesujące obszary zaznaczyłem ramkami A,B,C i D. "Bąble" to interesujące twory, które znajdują się w innych kraterach typu uderzeniowego (TYCHO, COPERNICUS, ARISTARCHUS). Wydaje się, że są to wypiętrzone pagórki miałkiego materiału, pokryte cienką warstwą większych odłamków skalnych.Wokół tych pagórków widać liczne fałdy i spękania gruntu. Różnych rozmiarów odłamki pokruszonych skał zalegają wszędzie, lecz miejscami widać okazy wyjątkowej wielkości, jak ten 80 metrowy przełamany olbrzym, widoczny na zdjęciu - B, czy ponad 130 metrowej długości skała, wystająca z gleby. O różnorodności działających tu sił świadczą liczne obszary spękanego gruntu, ciągnące się setkami metrów układy wąskich szczelin. Wygląd tych tworów sprawia wrażenie niezwykle świeżych, jak gdyby powstały zupełnie niedawno.

Pojawiło się kolejne - pełne ujęcie trasy, jaką astronauci A. Shepard i E. Mitchell przebyli pieszo do krateru CONE i z powrotem. Wydeptany ślad marszuty i koleiny ciągniętego dwukołowego wózka odcisnęły się wyraźnie i po 38 latach nie uległy zatarciu. http://lroc.sese.asu.edu/