Zakrycie brzegowe gwiazdy ZC 422 (sigma Arietis)

burza · 18 Sierpnia 2003

Dziś zakryciowcy przygotowują się do ważnego zjawiska- brzegowego zakrycia gwiazdy ZC 422 = sigma Ari, które zajdzie w Polsce we wtorek o godzinie 2:40 - 3:00 CWE nad ranem.

Jest to ważna obserwacja ponieważ gwiazda jest bardzo jasna (5,5 mag), a do tego zetknie się z krawędzią tarczy Księzyca około 14 stopni po ciemnej stronie od terminatora, przez co zjawisko te bedzie już dobrze widoczne w lunetach o średnicach powyżej 5 cm.

Efemeryda podana jest na stronie Janusza Wilanda: http://astrojawil.pl/graze_2003_08_19.htm

Pokazana jest tam mapka przebiegu tzw "granicy zakrycia" na terenie Polski, oraz podana dokładne współrzędne geograficzne tej granicy i czas wystapienia zjawiska adekwatny do tych współrzędnych. Ponieważ gwiazda zniknie przy północnym biegunie ksieżyca, więc osoby stojące na południe od tej granicy zaobserwują wielokrotne zakrycia i odkrycia gwiazdy przez brzeg tarczy Ksieżyca. Dziać się to bedzie na kilku kilometrach na południe od wyznaczonej granicy. Potem im dalej na dół (prostopdale do granicy), tym bardziej centralne bedzie zjawisko- tylko 1 moment zakryciowy w tym przypadku.

Osoby stojące powyżej ( na północ) od tej linii, zobaczą jedynie jak Księżyc mija w bardzo bliskiej odległości gwiazdę, tam do zakrycia nie dojdzie, np w Gdańsku.

Uproszczona metodyka obserwacji - polega w skrócie na jak najdokładniejszym zanotowaniu momentów zakryć i odkryć tej gwiazdy przez nierówności brzegu księzyca. Obserwując grupowo należy ustawiać się praostopadle do wyznaczonej granicy w odległościach około 0,5 km do siebie - szukamy takiej drogi w terenie, która spełni ten warunek i ustawiamy sie wzdłuż niej. Obserwacje indywidualne są także cenne jednak jest to typ obserwacji grupowej i tylko tak pracując osiąga się wymierne efekty naukowe.

Zjawisko wygląda bardzo spektakularnie i w zależności od tego gdzie stoi dany obserwator na przestrzeni tych kilku kilometów w głąb granicy , może on widzieć od 2 kontaków( zakrycie + odkrycie, do kilkunastu - gwiazda wtedy znika i pojawia się w ciągu niekiedy ułamków sekund- kontakty następują błyskawicznie po sobie.

Kto znajdzie się więc blisko danej granicy, polecam do obserwacji te zjawisko. Organizowane są w kraju 3 grupy obserwacyjne- Białystok (rejon Augustowa), Warszawa (rejon Grójca) oraz Kraków (rejon Koniecpola).

Prognozy pogodowe niestety są niekorzystne - zbliża się do nas zachmurzenie, dynamicznie się rozwijające i szanse na wykonanie obserwacji kształtują się na około 50%. największe szanse pogodowe -NE Polska ;D

Przykłdaowa obserwacja: http://wburzynski.republika.pl/obserwold_p...697_zwierki.htm

Powodzenia !!

dRvECtoR · 18 Sierpnia 2003

zgodnie z tym co pokazuje mi starry night to u mnie nie bedzie tego widac :'(

HAMAL · 18 Sierpnia 2003

21-ego to dopiero będzie się działo.

burza · 18 Sierpnia 2003

Masz racje- jestes bowiem na polnoc od granicy zakrycia i bedziesz widzial tylko minięcie gwiazdy . Przejdzie ona nad księzycem u Ciebie (Kudowa Zdrój ) w odległości około 50" od polnocnego brzegu tarczy Księzyca.

Jaklbyś przesuwal sie ze swojego miesca obserwacji prostopdale do granicy ( w Twoim przypadku mniej więcej w kierunku Bystrzycy Kłodzkiej), na południe- wtedy i odległość gwiazdy do tarczy Księżyca zmniejszałaby się. Granica opuszcza jednak na południu Polskę w okolicach Cieszyna. Także najblizej do granicy zakrycia (w lini prostej) masz gdzies w Czechach.

burza · 18 Sierpnia 2003

21-ego to dopiero będzie się działo.

Tak- 21 sierpnia jest piękne odkrycie (około 2 CWE) przez Księzyc jasnego układu kappy Tau (odległość kątowa 5,7'- jasności składników 4,2 oraz 5,3 mag). Pierwszy zostanie odkryty składnik jaśniejszy. faza ksiezyca = -40%

burza · 19 Sierpnia 2003

Oto relacje od uczestników wyprawy brzegówkowej :

Janusz Wiland (Warszawa):

" Dochodzi 6-ta rano. Właśnie wróciłem z brzegówki z Błędowa.Nieprawdopodobne, ale pomimo posuwających sie wolno cały prawie czas wysokich cirrusów (lisia czapa) i niższych grubszych chmurna 10 minut przed zjawiskiem niebo idalnie się wyczyściło i podczas zjawiska mieliśmy wspaniałą widoczność.Wszyscy obserwatorzy wykonali obserwacje na swoich stanowiskach.Wspólna brzegówka warszawsko-łódzka udała się.Niestety nie dojechali do nas koledzy z Gdańska,którzy natrafili na gigantyczne korki u siebie w mieście. Stracili tam wiele czasu i zrezygnowali z uwagi na czas.Koledzy z Krakowa mieli robić obserwację koło siebie, ale do tej pory jeszcze niczego o ich rezultatach nie wiem [akcje tam odwołano-przyp. Burza]"

dr Marek Zawilski (Łódż) :

"Dziś nad ranem udała nam się kolejna obserwacja brzegówki, tym razem gwiazdy sigma Arietis=ZC 422 (5.5 mag, CA 14.5 o) pod Grójcem.

Z pogoda co się wyprawiało to zakrawa na cud - wpierw nadciagnęły dość gęste chmury, potem wielka dziura z czystym niebem, Marsem i Drogą Mleczną, następnie znów ciężkie chmury, a na samo zjawisko - chmury odsunęły się akurat wtedy, gdy było to konieczne !

Ja byłem na najwyższym stanowisku na ok. 1 km poniżej granicy teoretycznej, tam gdzie kończył się efemerydalny profil północny. Kamera Watec łapłała gwiazdę nawet przez chmury, ale tych potem już nie było, tak, że udało mi się wykonać jedną z lepszych obserwacji brzegówki z 10 kontaktami zarejestrowanymi na video. Inni mieli 2-4 kontaktów.

Szkoda, że niektórzy obserwatorzy nie dojechali, gdyż warto było ! Trochę brakło stanowisk. W drodze powrotnej do Łodzi wjechaliśmy w burzę z opadami ...Wyniki zbiorcze będą w najbliższych "Materiałach SOPiZ", a także na ESOP-22 w Trebur.

Obserwatorów proszę o pilne nadesłanie swoich wyników. "

burza · 19 Sierpnia 2003

oto moja relacja (Białystok) :

Białystok (stanowiska w Osowym Grądzie/ Augustowa) niestety negatywnie.....

Obecnych 6 obserwatorów ( wg. odległości od granicy) :

1. 1,14 km Jacek Powichrowski, NEM 20-cm, dyktafon

2. 1,40 km Wojciech Burzyński, NEM 11-cm, stoper 100x, DCF

3. 1,65 km Franciszek Chodorowski, Rubinar 5.6/500 mm + 2x, rejestrator MRC

4. 2,06 km Mariusz Średziński, NEM 17-cm, dyktafon

5. 2,34 km Szymon Dykiert, RAM 7-cm, DCF, dyktafon

6. 3,00 km Maciej Jarmoc, 15-cm NEM, dyktafon

(poraz pierwszy na zakryciu brzegowym)

Z pogodą także działy się cuda, bezchmurne w miarę niebo bylo jeszcze w Czarnej B-ckiej o 23-ciej, na zachodzie gęsty wał ciemnych chmur, ale chwilę potem zaciągneło się całe niebo. Po drodze raczej marnie - około godziny poczekaliśmy "na bazie"- pod kościołem w Sztabinie (pamiątkowe zdjęcia). Wtedy to około godz 1, zaczęło sie wypoogadzać - duża "bezchmurna" dziura w powłoce chmur , szerokości około 60 stopni na NW niebie.

Przy wyznaczaniu stanowiska przecierało się dalej . Mieliśmy dużą luke o 2:15 - 2:30 przez kilkanaście minut i widać było pięknie gwiazdę, potem jedynie o 2:46 i 2:50 była widoczna na kilka sekund. Od 22:50 do 3:10 nasunęła się duża i gęsta chmura - po zabawie....

Ponownie duża luka w chmurach o 3:15 i wytrzymała kilkanaście minut. Reszta to ciężkie gęste chmury, ale były w nich "okna" i rozrzedzenia". Ksieżyc widoczny prawie przez całą drogę powrotną (lekkie, kilkunastosekundowe opady na trasie). O 7 rano w Czarnej B-ckiej połowa nieba jest jeszcze błękitna.....

Tym razem nie mieliśmy szczęścia ( może dlatego, że była to 13 wspólna obserwacja zakrycia brzegowego w PTMA Białystok). Przy nastepnej brzegówce pójdzie lepiej Ale potwierdzamy - na brzegówki należy jeżdzić nawet na przekór takim beznadziejnym prognozom.

Pozdrawiam wszystkich moich obserwatorów, dziekuję za przybycie na obserwację, szczególnie Jackowi i Maćkowi za pomoc transportową. Pozdrowienia i gratulacje dla grup z Łodzi i Warszawy.

Do zobaczenia pod bardziej bezchmurnym niebem - 26.08.2003 - (420) Bertholda

Prawdopodobnie pojedziemy w pas zakrycia do Ełku !!

20 Sierpnia 2003

Ja mam z tej obserwacji 4 kontakty.

Tj 2 zakrycia i 2 odkrycia.

Moim zdaniem za malo byl obstawiony szczyt Ksiezyca przynajmniej u nas w Bledowie.

Okazuje sie ze najciekawiej bylo pomiedzy 0 a 2 km

a tam byly 3 stanowiska - dr Zawilskiego, dyr Borkowskiego,moje

Brakowalo stanowiska na granicy "0" tam chyba byl miss ale na 1 km bylo 9 zjawisk!

Na 0.5 juz pewnie byly zjawiska!

Ale i tak jest niezle!

To juz 3 udana dla mnie brzegowka w tym roku!

22 Sierpnia 2003

Oto wyniki ostatniego zakrycia brzegowego.

Wynik z odczytu taśmy video.

DD - 02:53:24,91 pocz.- 25, 04 kon.

RD - 02:53:26,36 pocz.- 26, 48 kon.

DD - 02:53:27,16 pocz.- 27, 52 kon.

RD - 02:55:47,31 pocz.- 47, 56 kon.

DD - 02:55:52,67 pocz. - 52, 77 kon.

RD - 02:55:54,70 pocz - 54, 93 kon.

Obserwacji Dokonali: P. Maksym i M. Borkowski (P. Maksym - obserwował tez wizualnie wyniki przedstawię w poniedziałek)

Sprzęt: Zeiss Reftaktor 100mm f/10 + CCD Video + JaWil Inserter + Panasonic VCR (50 klatek/sek.)

Jak widać z wyników gwiazda znikała na kilku klatkach. Nie wątpliwie wpływ na wynik mają scyntylacje mimo to nie raptowne znikanie gwiazdy jest bezdyskusyjne. Możliwość zapisu na magnetowidzie 50 klatek/sek daje możliwość odczytu czasu z dokładnością 0,02sek. I wlasnie przy takiej dokładności widać doskonale to jak gwiazda powoli znika. Doskonale jest to widoczne przy ostatnich 2 zjawiskach tj. zakrycie i odkrycie gdy powietrze jest nadzwyczaj spokojne. Po analizie informacji o zakrywanym obiekcie (katalogi HIP, FK5, TYC, SAO, PPM) rodzi się odpowiedź na to dlaczego takie a nie inne zachowanie gwiazdy. Otóż gwiazda ta ma jasność absolutną równą -0.32 czyli podobnie jak Aldebaran. Jak alfa Tau jest to obiekt ponad 100 razy większy od Słońca. Mamy więc kolejna gwiazdę, którą możemy włączyć do grona tych, których znikanie rządzi się tymi samymi prawami co w przypadku alfy Tau.

Bardziej śmiali powiedzieli by, że zaobserwowano tarczę gwiazdy...