Projekty obserwacyjne AAVSO na IYA2009 - zakrycie epsilon Aurigae

[E.Eri]

W ramach obchodów IYA2009, AAVSO zamierza przygotowywać projekty dotyczące gwiazd zmiennych, których obserwacje możliwe są nawet gołym okiem z terenów miejskich/podmiejskich.

 

Pierwszym z ogłoszonych celów jest niezwykle ciekawa zmienna epsilon Aurigae, której zakrycia mają miejsce co 27,1 lat i trwają blisko 2 lata.

 

Eps Aurige, znana też jako Al Anz lub Almaaz lub jako jedno z Koźląt znaleźć można w gwiazdozbiorze Woźnicy w pobliżu Capelli (alfa Aurigae) i obserwować od późnego lata do wiosny. Właśnie latem 2009 roku rozpocznie się kolejne zakrycie eps Aur i potrwa ok. 710 dni.

Gwiazda, która normalnie ma jasność ok. 3 mag pociemnieje prawie o połowę (do ok. 3,8 mag) i będzie dostępna praktycznie każdemu obserwatorowi, niezależnie od doświadczenia lub posiadanego sprzętu - epsilon Aurigae jest na tyle jasna, że swobodnie można dokonywać obserwacji okiem nieuzbrojonym.

 

Projekt jest bardzo ważny, ponieważ od blisko 200 lat (zmienność opisano pierwszy raz w 1821 roku; okres potwierdzono w 1903 r.) nie wiadomo, co tak naprawdę przez prawie dwa lata przesłania nadolbrzyma. Aktualna hipoteza mówi o olbrzymim dysku pyłu w centrum którego znajduje się jedna masywna lub układ dwu gwiazd; pyłowy dysk jest ustawiony niemal idealnie "krawędzią" do Ziemi. Na chwilę obecną najlepiej tłumaczy ona tak długi czas zakrycia, jego głębokość i nagłe pojaśnienie w samym środku zaćmienia.

 

Schemat systemu eps Aur: Schemat zaćmienia eps Aur:

 

Obserwacje amatorskie - w tym również CCD,prowadzone na bardzo szeroką skalę, pozwolą stworzyć dużą bazę danych które, być może, przyczynią się do wyjaśnienia sekretu epsilon Aurigae. Zbieranie danych przez zawodowych astronomów jest utrudnione ze względu na dużą jasność gwiazdy oraz czas trwania zaćmienia - stosowane detektory są zbyt czułe a czas pracy obserwatoriów jest zbyt cenny aby przez blisko dwa lata zajmować się jednym tylko projektem. W zasadzie niemożliwe jest, bez udziału społeczności amatorów, stworzenie dużej bazy danych obserwacyjnych.

 

Zachęcam do przyłączenia się do projektu tym bardziej że, jak wspomniałem wcześniej, do obserwacji nie jest potrzebna nawet lornetka! Oczywiście, specjalny ukłon do wszystkich rejestrujących nocne niebo za pomocą aparatów i CCD.

Szczegóły znaleźć można na stronach AAVSO lub na stronie Jeff'a Hopkins'a - tu również można przyłączyć się do kampanii obserwacyjnej.

Dla nieśmiałych lub niepewnych słowo zachęty - pozostało jeszcze pół roku, jest czas aby poćwiczyć ocenianie zmiennych (lub wykonywanie fotometrii).

 

A może, bazując na tym projekcie, spróbujemy stworzyć forumową bazę obserwacji zaćmienia eps Aur? W jakimś wątku w dziale Zmiennych można publikować wyniki naszych obserwacji... (szczegóły można ustalić tu ale decyzję pozostawiam oczywiście Yahowi ).