Alfa-Monocerotydy

[Ewa Zegler]

Odkrycie alfa-Monocerotydów (skrót: AMO) przypisuje się Amerykaninowi F. T. Bradleyowi, który zaobserwował maksimum roju w nocy z 20 na 21 listopada 1925. W ciągu 13 minut zarejestrował aż 37 zjawisk, wybiegających z okolicy Oriona. Przybliżone wyznaczenie radiantu na RA=97.5, DEC=+8.5 (dane w stopniach) było możliwe dzięki obserwacjom Charlesa P. Oliviera, prowadzonym tej samej nocy. Olivier zanotował też, że meteory były jasne i pozostawiały ślady.

Kolejne doniesienie o aktywności roju pochodzi z 1935 roku. 21 listopada A. R. Khan z Indii zaobserwował ponad 100 meteorów w ciągu 20 minut obserwacji; w ciągu kolejnych 20 minut pojawiło się już ich tylko 11. Khan wyznaczył też położenie radiantu na RA=110, DEC=-5, czyli w pobliżu alfy Jednorożca.

W 1935 pojawiła się hipoteza o 10-letnim cyklu aktywności alfa-Monocerotydów. W roku 1945 było trudno ją zweryfikować ze względu na przypadającą na 19 listopada pełnię Księżyca. Kolejne 10 lat poźniej warunki były nieco lepsze, ale brak jest informacji o obserwacjach.

W 1958 L. Kresak przeanalizował wyniki obserwacji z lat 1925 i 1935. Stwierdził, że alfa-Monocerotydy ponad wszelką wątpliwość są rojem pochodzenia kometarnego. Krótki czas trwania maksimum świadczył natomiast o dużej koncentracji strumienia meteoroidów, co dowodziło, że jest on stosunkowo młody. Kresak obliczył też, że kometa van Gent-Peltier-Daimaca (1944 I) ma bardzo zbliżoną do alfa-Monocerotydów orbitę, możliwe jednak, że nie jest ona ciałem macierzystym roju.

Aktywność alfa-Monocerotydów od 1935 przez pół wieku była praktycznie niewykrywalna wizualnie; w ramach badań fotograficznych Harvard Meteor Project (1952-1954) oraz radiowych (1961-1965) zarejestrowano zaledwie 4 meteory z tego roju. Dopiero w 1985 roku K. Baker, asystent w Obserwatorium Licka zaobserwował nad ranem 21 listopada 18 meteorów w ciągu 7 minut. Inny obserwator, R. Ducoty zanotował tej samej nocy 27 zjawisk w ciągu 4 minut.

W roku 1995 alfa-Monocerotydy znowu dały o sobie znać. Tym razem wybuch trwał zaledwie pół godziny, a jego szczyt - tylko 5 minut. Wartość EZHR* wyniosła 420.

Obecnie przyjmuje się, że okres aktywności alfa-Monocerotydów trwa od 15 do 25 listopada z maksimum 21.11. Bieżący rok jest kolejnym, kiedy rój może wykazać zwiększoną aktywność. Najbardziej prawdopodobny moment wystąpienia maksimum to okolice 15:00 czasu uniwersalnego (UT), czyli niekorzystna pora dla obserwatorów w Polsce. Obserwacje utrudni też Księżyc kilka dni po pełni. Położenie radiantu roju przedstawia rysunek.

 

radiant_AMO.bmp

 

 

Zainteresowanym obserwacjami meteorów polecam strony:

 

Pracownia Komet i Meteorów http://pkim.org/

International Meteor Ogranization http://www.imo.net/

American Meteor Society http://www.amsmeteors.org/

 

Zachęcam również do kontaktu z Pracownią Komet i Metorów: pkim@pkim.org

 

*EZHR (Equivalent Zenithal Hourly Rate) - odpowiednik ZHR w przypadkach, gdy aktywność pozostaje na wysokim poziomie krócej niż godzinę

ZHR (Zenithal Hourly Rate) - liczba meteorów, jaką zobaczyłby obserwator w ciągu godziny w idealnych warunkach, gdyby radiant roju znajdował się w zenicie