ASTRO-KALENDARZ 20-26.10.2003

Robert Bodzoń · 18 Października 2003

Wszystkie czasy podane są w cwe - jest to czas obecnie obowiązujący w Polsce.

Zmiana czasu na zimowy nastąpi 26 października o 3h00m. Przesuniemy wtedy zegary na 2h00m cse. Można pospać o godzinę dłużej

Momenty zjawisk obliczone są dla centralnej Polski.

20.10.2003 0h00m = JD 2 452

26.10.2003 24h00m = JD 2 452

SŁOŃCE

Nasza dzienna gwiazda przemieszcza się na tle gwiazdozbioru Panny, a jej deklinacja systematycznie maleje (od -10 stopni 20 października do -13 stopni 26 października). W związku z tym dni stają się coraz krótsze , a noce coraz dłuższe .

W omawianym okresie czas trwania dnia skraca się o 23 minuty.

20 października dzień trwa 10h24m.

26 października dzień trwa 10h01m.

KSIĘŻYC

W pierwszych dniach omawianego okresu satelita Ziemi widoczny jest w drugiej połowie nocy. Pod koniec tygodnia zbliża się na niebie do Słońca i jest niewidoczny. W omawianym okresie jego faza maleje z 36% do 0% (nów), a następnie wzrasta do 3%. Tarcza Księżyca przemieszcza się od gwiazdozbioru Raka do Wagi.

W dniu 20 października o 15h satelita Ziemi osiągnie maksymalną szerokość ekliptyczną północną (ponad 5 stopni), co będzie sprzyjać obserwacjom "młodego" Księżyca na porannym niebie.

Nów - 25 października 14h50m.

W perygeum Księżyc znajdzie się 26 października o 12h34m (358 548 km od Ziemi).

Zdjęcie Księżyca (mapka): http://www.penpal.ru/astro/

PLANETY

Merkury - przebywa na niebie w pobliżu Słońca i jest praktycznie niewidoczny.

Wenus - można ją próbować odnaleźć zaraz po zachodzie Słońca, ale raczej przez lornetkę, gdyż mimo dużej jasności planety (-3,9 mag.) trudno ją odszukać na jasnym tle nieba. Pod koniec omawianego okresu planeta zachodzi 37 minut po Słońcu. Tarcza Wenus ma średnicę 10" i fazę 95%.

Mars - warunki widoczności planety są wciąż dobre. Niestety z upływem czasu maleje jej jasność (w omawianym okresie z -1,5 mag. do -1,3 mag.) oraz jej średnica, która obecnie wynosi około 17".

Mars przebywa w gwiazdozbiorze Wodnika. W obserwacjach może przeszkadzać niskie położenie planety nad horyzontem i związane z tym ruchy powietrza. Tarcza planety ma fazę około 90%.

Jowisz - planeta olbrzym przebywa w gwiazdozbiorze Lwa. Widoczna jest nad ranem, a warunki jej widoczności systematycznie się poprawiają. Jasność planety wynosi -1,8 mag., a średnica tarczy 32". Pod koniec omawianego okresu Jowisz wschodzi 4h49m przed Słońcem.

Saturn - w drugiej części nocy warunki do podziwiania Saturna są bardzo dobre. Planeta przebywa w gwiazdozbiorze Bliźniąt, ma jasność 0,0 mag. i średnicę tarczy 19".

Uran - widoczny jest w pierwszej części nocy i ma jasność 5,7 mag. przy średnicy tarczy 4". Planeta przebywa w gwiazdozbiorze Wodnika.

Neptun - planeta zachodzi prawie dwie godziny wcześniej od Urana i dobre warunki do jej obserwacji są tylko wieczorem. Jasność 7,9 mag. Średnica tarczy 2".

Pluton - zachodzi coraz wcześniej i okres kiedy można go obserwować praktycznie się kończy. Jasność 13,9 mag.

PLANETOIDY

Dane dla nocy 23/24 października

Westa - 7,8 mag. - Waga - zachód 18h57m - praktycznie niemożliwa do obserwacji (15h50m -17*19')

Pallas - 8,3 mag. - Wieloryb - wschód 20h07m - bardzo dobre warunki do obserwacji (1h46m -19*37')

Ceres - 8,4 mag. - Bliźnięta - wschód 21h53m - bardzo dobre warunki obserwacji w drugiej części nocy (7h38m +23*41')

Amphitrite - 9,5 mag. - Woźnica - wschód 17h59m - bardzo dobre warunki obserwacji (4h43m +30*28')

Hebe - 9,8 mag. - Mały Pies - wschód 23h35m - dobre warunki do obserwacji, ale tylko nad ranem (7h42m +7*43')

Egeria - 10,1 mag. - Wieloryb - wschód 18h06m - dobre warunki do obserwacji (2h13m +7*44')

Ampella - 10,3 mag. - Ryby - wschód 15h13m - dobre warunki do obserwacji (1h07m +25*00')

Eunomia - 10,4 mag. - Lew - wschód 0h41m - dobre warunki obserwacji nad ranem (9h25m +14*22')

Iris - 10,5 mag. - Sekstans - wschód 2h34m - widoczna nad ranem, ale w słabych warunkach (10h29m +5*18')

KOMETY

Przez większe instrumenty można poszukiwać dwóch komet.

Pierwsza C/2002 T7 o jasności około 11 mag. widoczna jest w gwiazdozbiorze Woźnicy (23.10 - 5h13m +35*59')

http://cfa-www.harvard.edu/iau/Ephemerides...ets/2002T7.html

Druga C/2001 HT50 o jasności około 11,5 mag. widoczna jest w gwiazdozbiorze Byka (23.10 - 3h43m +17*17')

http://cfa-www.harvard.edu/iau/Ephemerides...2001HT50_1.html

METEORY

Od 2 października do 7 listopada promieniują szybkie białe meteory ze śladami z roju Orionidów, związanego z kometą 1P/Halley. Radiant meteorów leży na granicy gwiazdozbiorów Oriona i Bliźniąt. W bieżącym roku maksimum aktywności przypada 21 października o 21h, jednak odnotowywano już inne maksima, także w dniach 17-18 października.

Mapka radiantu: http://www.astronomia.3miasto.pl/asteroida...00_orionidy.gif

GWIAZDY ZMIENNE

Zaćmieniowe

20.10 - 11h29m-21h05m - zaćmienie Algola (2,1 - 3,4 mag.)

20.10 - 16h40m-2h16m* - zaćmienie U Cep (6,8 - 9,2 mag.)

20.10 - 17h38m-22h26m - zaćmienie RZ Cas (6,2 - 7,7 mag.)

21.10 - 12h00m-22h34m - zaćmienie Z Vul (7,3 - 8,9 mag.)

21.10 - 21h13m-8h44m* - zaćmienie U Sge (6,5 - 9,3 mag.)

21.10 - 22h19m-3h07m* - zaćmienie RZ Cas (6,2 - 7,7 mag.)

22.10 - 14h00m-23h22m - zaćmienie TX UMa (7,1 - 8,8 mag.)

23.10 - 3h00m-7h48m - zaćmienie RZ Cas (6,2 - 7,7 mag.)

23.10 - 22h55m-9h29m* - zaćmienie Z Vul (7,3 - 8,9 mag.)

25.10 - 15h31m-00h53m* - zaćmienie TX UMa (7,1 - 8,8 mag.)

25.10 - 16h20m-1h56m* - zaćmienie U Cep (6,8 - 9,2 mag.)

26.10 - 16h04m-20h52m - zaćmienie RZ Cas (6,2 - 7,7 mag.)

Cefeidy

22.10 - 23h - eta Aql- osiąga maksimum jasności (3,5 mag.)

24.10 - 01h - delta Cep - osiąga maksimum jasności (3,5 mag.)

Mirydy

omikron Cet (2,0 - 10,2 mag.) - "Mira" - jasność ~7 mag. - zmniejsza blask

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl...ET/OMICET-A.GIF

T Cep (5,2 - 11,3 mag.) - jasność ~6,5 mag. - zmniejsza blask

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._CEP/TCEP-A.GIF

R Aql (5,5 - 12,0 mag.) - jasność ~7 mag. - zmniejsza blask

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._AQL/RAQL-B.GIF

X Oph (5,9 - 9,2 mag.) - jasność ~8 mag. - zmniejsza blask

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._OPH/XOPH-B.GIF

R Tri (5,4 - 12,6 mag.) - jasność ~ 7 mag. - zwiększa blask

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._TRI/RTRI-B.GIF

R Leo (4,4 - 11,3 mag.) - jasność ~ 6 mag. - zmniejsza blask

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._LEO/RLEO-A.GIF

Nowe

W gwiazdozbiorze Tarczy widoczna jest gwiazda nowa (V475 Sct) o jasności ~ 10 mag.

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl...03/NSCT03-D.JPG

GROMADY GWIAZD, MGŁAWICE, GALAKTYKI

Poniżej przedstawiam momenty górowania najciekawszych obiektów obliczone dla 23 października.

0h12m - M 33 - galaktyka spiralna - 6,3 mag.

0h59m - NGC 869 i NGC 884 - "ha" i "chi" - gromady otwarte - 5,3 i 6,1 mag.

2h26m - M 45 - "Plejady" - gromada otwarta - 1,2 mag.

4h12m - M 1 - "Krab" - mgławica - 8,4 mag.

4h13m - M 42 - "Mgławica Oriona" - mgławica emisyjna - 4,0 mag.

4h47m - M 35 - gromada otwarta - 5,1 mag.

17h11m - M 11 - "Dzika Kaczka" - gromada otwarta - 5,8 mag.

17h13m - M 57 - "Pierścień" - mgławica planetarna - 9,0 mag.

23h12m - M 31 - "Wielka Mgławica Andromedy" - galaktyka spiralna - 4,3 mag.

Informacje o obiektach katalogu Messiera: http://www.seds.org/messier/objects.html

DZIEŃ PO DNIU

20.10.2003 - poniedziałek

0h11m - zachód Neptuna

1h55m - zachód Urana

2h11m - zachód Marsa

2h29m - brzegowe zakrycie gwiazdy o jasności 6,5 mag. przez Księżyc (34%) - granica przebiega w okolicach Bydgoszczy

2h56m - wschód Jowisza (WCP niewidoczna)

5h40m - wejście Io w cień Jowisza

6h03m - początek świtu nawigacyjnego

7h16m - wschód Słońca

14h - maksymalna libracja Księżyca (9,9*) w kierunku krateru Schickard (oświetlony)

17h40m - zachód Słońca

18h13m - zachód Wenus

18h54m - koniec zmierzchu nawigacyjnego

20h48m - zachód Plutona

21h36m - wschód Saturna

21.10.2003 - wtorek

1h13m - wschód Księżyca (25% - Lew)

2h09m - zachód Marsa

2h31m - zakrycie gwiazdy eta Leo (3,5 mag.) przy jasnym brzegu Księżyca (25%)

2h53m - wschód Jowisza (WCP niewidoczna)

2h59m - wejście cienia Io na tarczę Jowisza

3h23m - odkrycie gwiazdy eta Leo (3,5 mag.) przy ciemnym brzegu Księżyca (24%)

3h26m - wejście Callisto w cień Jowisza

3h54m - początek przejścia Io przez tarczę Jowisza

5h01m - początek przejścia WCP na tarczy Jowisza

5h17m - zejście cienia Io z tarczy Jowisza

6h11m - koniec przejścia Io przez tarczę Jowisza

7h18m - wschód Słońca

17h38m - zachód Słońca

18h12m - zachód Wenus

21h32m - wschód Saturna

22.10.2003 - środa

1h - złączenie Jowisza (-1,8 mag.) z Księżycem (16%) w odległości 4 stopni

2h07m - zachód Marsa

2h36m - wschód Księżyca (16% - Lew)

2h50m - wschód Jowisza (widoczna WCP)

3h20m - wyjście Io zza tarczy Jowisza

4h54m - koniec przejścia WCP na tarczy Jowisza

6h04m - wejście cienia Europy na tarczę Jowisza

7h20m - wschód Słońca

10h - maksymalna elongacja wschodnia Tytana od Saturna

17h36m - zachód Słońca

18h11m - zachód Wenus

21h28m - wschód Saturna

20h - Neptun nieruchomy w rektascensji

23.10.2003 - czwartek

2h05m - zachód Marsa

2h47m - wschód Jowisza (WCP niewidoczna)

4h01m - wschód Księżyca (8% - Panna)

6h40m - początek przejścia WCP na tarczy Jowisza

7h21m - wschód Słońca

17h34m - zachód Słońca

18h09m - zachód Wenus

21h24m - wschód Saturna

22h08m - Słońce wstępuje w znak Skorpiona

24.10.2003 - piątek

2h03m - zachód Marsa

2h44m - wschód Jowisza (widoczna WCP)

5h28m - wschód Księżyca (3% - Panna)

5h55m - wyjście Europy zza tarczy Jowisza

7h23m - wschód Słońca

17h32m - zachód Słońca

18h08m - zachód Wenus

21h20m - wschód Saturna

25.10.2003 - sobota

2h02m - zachód Marsa

2h41m - wschód Jowisza (WCP niewidoczna)

6h58m - wschód Księżyca (0% - Panna)

7h25m - wschód Słońca

10h - Merkury w koniunkcji górnej ze Słońcem

14h - złączenie Merkurego z Księżycem w odległości 1 stopnia

17h30m - zachód Słońca

17h36m - zachód Księżyca (0% - Panna)

18h07m - zachód Wenus

21h16m - wschód Saturna

24h - Saturn nieruchomy w rektascensji

26.10.2003 - niedziela

1h31m - zachód Urana

2h00m - zachód Marsa

2h38m - wschód Jowisza (WCP niewidoczna)

3h00m - zmiana czasu letniego (cwe) na zimowy (cse) - cofamy zegary o 1 godzinę

4h10m - początek przejścia WCP na tarczy Jowisza

6h27m - wschód Słońca

16h - minimalna libracja Księżyca (0,4*) w kierunku Mare Fecunditatis (oświetlone)

16h28m - zachód Słońca

16h55m - zachód Księżyca (2% - Waga)

17h05m - zachód Wenus

19h25m - zachód Plutona

20h12m - wschód Saturna

21h - złączenie Wenus z Księżycem w odległości 0,1 stopnia

22h44m - zachód Neptuna

ZAKRYCIA GWIAZD PRZEZ KSIĘŻYC - dodatkowe informacje

20 października po północy dojdzie do brzegowego zakrycia gwiazdy o jasności 6,5 mag. przez Księżyc (34%). Zjawisko będzie widoczne około 20 stopni nad wschodnim horyzontem. Informacje o zakryciu: http://astro4u.net/yabbse/index.php?board=...y;threadid=1813

W nocy z poniedziałku na wtorek (20/21.10.2003) widoczne będzie zakrycie i odkrycie gwiazdy eta Leonis (3,5 mag.) przez Księżyc.

http://astrojawil.pl/eta_leo_20031021.htm

Ze względu na niedużą fazę Księżyca (24%) i widoczne światło popielate będzie to atrakcyjne zjawisko, tym bardziej, że widoczne nawet przez małe instrumenty optyczne (np. przez lunetkę o średnicy 50 mm).

Zakrycie będzie przebiegać nisko nad wschodnim horyzontem (7-12 stopni) i przy jasnym brzegu Księżyca dlatego trudno go będzie zauważyć. Odkrycie nastąpi już znacznie wyżej nad horyzontem (15-20 stopni) i z jego zauważeniem nie powinno być kłopotu. Najlepsze warunki do obserwacji zjawiska będą w północno-wschodniej Polsce.

Momenty zakrycia/odkrycia gwiazdy:

Białystok - 2h32m01s/3h24m50s