Co i kiedy obserwować - gwiazdy zaćmieniowe.

Yah · 16 Września 2008

W przypadku gwiazd zaćmieniowych ważne jest, nie tyle określenie przebiegu krzywej blasku, ile wyznaczenie momentu minimum. Większość obserwacji gwiazd zaćmieniowych sprowadza się więc do obserwacji samego momentu zaćmienia - najczęściej głównego, rzadziej wtórnego. Poza nimi zakres zmienności blasku gwiazd zaćmieniowych jest minimalny i w związku z tym trzeba wiedzieć kiedy obserwować gwiazdy zaćmieniowe. Poniżej podaje źródła z których można zdobyć potrzebne nam informacje.

Zestawienie SSW zawiera fazy jasnych gwiazd zaćmieniowych o czasie trwania zaćmienia od kilku do kilkunastu godzin. Na stronie linki do informacji o poszczególnych gwiazdach z mapkami i przewidywanymi momentami najbliższych zaćmień.

aktualne fazy jasnych gwiazd zaćmieniowych ze strony SSW

Wybór gwiazd do obserwacji ułatwia projekt SSW "Gwiazda zaćmieniowa na dziś" prowadzony od początku 2008 roku.

Jeżeli chcemy samodzielnie wyznaczyć momenty najbliższych zaćmień możemy skorzystać z dosowego programu mebs oraz zestawienia wszystkich gwiazd zaćmieniowych w pliku cat opracowanego przez Obserwatorium Astronomiczne na Suchorze.

program mebs

zestawienie gwiazd zaćmieniowych w pliku cat dla programu mebs

Obserwatorium Astronomiczne na Suchorze prowadzi również projekt obserwacji gwiazd zmiennych zaćmieniowych GZZ. Poniżej link do zestawienia gwiazd polecanych do obserwacji.

Projekt GZZ

Gwiazdy zostały podzielone na trzy grupy:

- łatwe do obserwacji,

- polecane najciekawsze do obserwacji,

- wszystkie gwiazdy zaćmieniowe o znanych diagramach O-C.

Szczególnie ciekawe jest środkowe zestawienie z uwagi na linki do mapek z gwiazdami porównania. Z doświadczenia radzę jednak wydrukować mapki przy użyciu plotera AAVSO a następnie nanieść na nie gwiazdy porównania z Suchory.

Gdy mamy problemy z wyborem gwiazdy zmiennej do obserwacji skorzystajmy z propozycji Obserwatorium na Suchorze:

gwiazdy polecane do obserwacji wizualnych

gwiazdy polecane do obserwacji CCD

Szczególnie przydatnym narzędziem dla obserwatora są efemerydy gwiazd zmiennych zaćmieniowych pozwalające sprawdzić aktualna fazę oraz czas najbliższych zaćmień:

efemerydy gwiazd zaćmieniowych

Pamiętajmy, ze moment minimum musi być wyznaczony nie w dniach julianski (JD) tylko w heliocentrycznych dniach juliańskich (HJD). Do redukcji danych możemy wykorzystać:

HJD calculator

Po zredukowaniu danych moment minimum możemy wyznaczyć:

- metodą kalkową przy użyciu dosowego programu calca33

- metodą KW przy użyciu dosowego programu KW

Jeśli wykonujemy pomiary fotometryczne momentów minimów polecam program Munipack zamieszczony na stronie Obserwatorium Astronomicznego na Suchorze:

Munipack

instrukcja obslugi programu Munipack

Powodzenia w obserwacjach

2 Lipca 2010

Nie jestem pewna, czy w dobrym miejscu zadaję to pytanie, ale zaryzykuję. Mam gwiazdę zmienną zaćmieniową VW-cep. jej okres zmiennosci to 0,28 dnia. Znalazłam dzień z dobrymi warunkami do obserwacji. Jak długo należy prowadzić obserwację? Całą noc?

Radek P · 4 Lipca 2010

Jeśli zaczynasz swoją przygodę z zaćmieniowymi, to proponuję na początek jakąś gwiazdę o większej amplitudzie np. GT Cep. Żeby wyznaczyć moment minimum musisz mieć punkty przed i po nim. Najlepiej będzie jeśli zaobserwujesz całe minium tzn. od momentu gdy jasność gwiazdy zaczyna wyraźnie spadać do momentu, gdy przestaje szybko rosnąć. W przypadku ** o okresach rzędu 1/4 doby będzie to 10-20% całej krzywej.

Yah · 6 Lipca 2010

Zależy też czy zamierzasz gwiazdy zaćmieniowe obserwować wizualnie czy techniką ccd. Jeśli wizualnie to proponuję na początek jakieś gwiazdy zaćmieniowe z programu AAVSO. Pop prostu dla tych gwiazd są mapki z gwiazdami porównania co ułatwia pracę. A więc po kolei:

- sprawdzasz na stronie Rolling Hills Obserwatory jakie gwiazdy maja dziś zaćmienie;

-wybierasz, tak jak Radek radził, gwiazdę o stosunkowo głębokim minimum;

- na tej stronie nasz równiez podany czas trwania zaćmienia, ale warto obserwacje rozpocząć pół godziny wcześniej i zakończyć pół godziny później;

- upewniasz się na stronie Obserwatorium na Suchorzeczy rzeczywiście gwiazda ma zaćmienie - ephem generator na stronie RHO ma często nieaktualne efemerydy, więc warto sprawdzić;

- drukujesz mapki z gwiazdami porównania i przystępujesz do obserwacji.

Powodzenia