ASTRO-KALENDARZ 17-23.11.2003

[Robert Bodzoń]

Wszystkie czasy podane są w cse - jest to czas zimowy obecnie obowiązujący w Polsce.

 

Momenty zjawisk obliczone są dla centralnej Polski.

 

 

17.11.2003 0h00m = JD 2 452

23.11.2003 24h00m = JD 2 452

 

 

SŁOŃCE

 

Nasza dzienna gwiazda przemieszcza się na tle gwiazdozbioru Wagi, a następnie Skorpiona. Jej deklinacja systematycznie maleje (od -19 stopni 17 listopada do -20 stopni 23 listopada). W związku z tym dni stają się coraz krótsze , a noce coraz dłuższe .

W omawianym okresie czas trwania dnia skraca się o 17 minut.

17 listopada dzień trwa 8h44m.

23 listopada dzień trwa 8h27m.

 

17.11 - wschód 7h06m - zachód 15h50m - Waga

23.11 - wschód 7h16m - zachód 15h43m - Skorpion

 

22.11 - 18h44m - Słońce wstępuje w znak Strzelca

23.11 - 20h47m - Słońce wkracza do gwiazdozbioru Skorpiona

 

Strona Sekcji Obserwacji Słońca - tu znajdziesz bieżące wiadomości o Słońcu:

http://sosptma.astrowww.pl/spis.htm

 

 

KSIĘŻYC

 

Początkowo satelita Ziemi widoczny jest w drugiej połowie nocy, a pod koniec tygodnia już tylko o świcie. W omawianym okresie jego faza maleje z 52% do 0%. Tarcza Księżyca przemieszcza się od gwiazdozbioru Lwa do gwiazdozbioru Wagi.

 

17 listopada 5h15m - ostatnia kwadra Księżyca.

23 listopada 23h59m - nów Księżyca.

 

17.11 - wschód 23h11m - faza 42% - Lew

19.11 - wschód 00h32m - faza 31% - Lew

20.11 - wschód 01h55m - faza 20% - Panna

21.11 - wschód 03h21m - faza 11% - Panna

22.11 - wschód 04h51m - faza 5% - Panna

23.11 - wschód 06h25m - faza 1% - Waga

 

Zdjęcie Księżyca (mapka): http://www.penpal.ru/astro/

 

 

PLANETY

 

Merkury - przebywa na niebie w pobliżu Słońca. Jego elongacja wzrasta do 16 stopni, jednak niekorzystne położenie powoduje, że jest praktycznie niewidoczny.

17.11 - zachód 16h13m (23 minuty po Słońcu)

23.11 - zachód 16h16m (33 minuty po Słońcu)

 

Wenus - można ją odnaleźć około godzinę po zachodzie Słońca nisko nad południowo-zachodnim horyzontem. Warunki jej widoczności powoli, ale systematycznie ulegają poprawie. Pod koniec omawianego okresu planeta zachodzi 1h15m po Słońcu. Tarcza Wenus ma średnicę 11" i fazę 91%. Jasność planety pozostaje bez zmian i wynosi -3,9 mag.

17.11 - zachód 16h54m (64 minuty po Słońcu)

23.11 - zachód 16h58m (75 minut po Słońcu)

 

Mars - warunki widoczności planety są wciąż dobre. Niestety z upływem czasu maleje jej jasność (w omawianym okresie z -0,8 mag. do -0,6 mag.) oraz jej średnica, która obecnie wynosi około 12".

Mars przebywa w gwiazdozbiorze Wodnika. W obserwacjach może przeszkadzać niskie położenie planety nad horyzontem i związane z tym ruchy powietrza. Tarcza planety ma fazę około 87%, co powinno być zauważalne przez większe instrumenty.

17.11 - zachód 0h30m

23.11 - zachód 0h24m

 

Jowisz - planeta olbrzym przebywa w gwiazdozbiorze Lwa. Widoczna jest w drugiej połowie nocy, a warunki jej widoczności systematycznie się poprawiają. Jasność planety wynosi -2,0 mag., a średnica tarczy wzrasta do 35". Już przez małe instrumenty można obserwować cztery najjaśniejsze księżyce Jowisza, a przez większe teleskopy przejścia satelitów oraz ich cieni na tle tarczy planety.

17.11 - wschód 0h31m

23.11 - wschód 0h12m

 

Saturn - widoczny jest niemal przez całą noc, a po północy warunki do jego podziwiania są bardzo dobre. Planeta przebywa w gwiazdozbiorze Bliźniąt, ma jasność -0,2 mag. i średnicę tarczy 20".

17.11 - wschód 18h43m

23.11 - wschód 18h18m

 

Uran - widoczny jest w pierwszej części nocy i ma jasność 5,8 mag. przy średnicy tarczy 4". Planeta przebywa w gwiazdozbiorze Wodnika.

17.11 - zachód 23h00m

23.11 - zachód 22h37m

 

Neptun - planeta zachodzi prawie dwie godziny wcześniej od Urana i dobre warunki do jej obserwacji są tylko wieczorem. Jasność 7,9 mag. Średnica tarczy 2". Przebywa w gwiazdozbiorze Koziorożca.

17.11 - zachód 21h18m

23.11 - zachód 20h55m

 

Pluton - jest praktycznie niewidoczny, gdyż zachodzi bezpośrednio po zakończeniu zmierzchu. Jasność 13,9 mag. Przebywa w gwiazdozbiorze Wężownika.

17.11 - zachód 18h01m

23.11 - zachód 17h38m

 

 

PLANETOIDY

 

Dane dla nocy 22/23 listopada (sobota/niedziela)

 

Westa - 7,7 mag. - Wężownik - zachód 16h44m - przebywa w pobliżu Słońca, niemożliwa do obserwacji

Ceres - 7,9 mag. - Bliźnięta - wschód 18h58m - bardzo dobre warunki do obserwacji w drugiej części nocy

Pallas - 8,7 mag. - Wieloryb - zachód 0h53m - dobre warunki do obserwacji, przebywa nisko nad horyzontem

Amphitrite - 8,9 mag. - Perseusz - wschód 14h28m - bardzo dobre warunki obserwacji

Hebe - 9,4 mag. - Mały Pies - wschód 21h00m - dobre warunki do obserwacji w drugiej połowie nocy

Eunomia - 10,2 mag. - Lew - wschód 22h34m - dobre warunki do obserwacji w drugiej połowie nocy

Irene - 10,2 mag. - Byk - wschód 17h13m - dobre warunki do obserwacji przez całą noc

Iris - 10,4 mag. - Lew - wschód 0h43m - dobre warunki do obserwacji nad ranem

Egeria - 10,6 mag. - Ryby - zachód 4h09m - dobre warunki do obserwacji

1992 WR4- 10,6 mag. - Byk - wschód 16h48m - dobre warunki do obserwacji przez całą noc

Herculina - 10,8 mag. - Wieloryb - zachód 2h41m - dobre warunki obserwacji

Europa - 10,9 mag. - Wieloryb - zachód 3h56m - dobre warunki obserwacji

 

 

KOMETY

 

Przez większe instrumenty można poszukiwać trzech komet.

 

Pierwsza, najbardziej znana 2P/Encke o jasności około 8,5 mag. przemieszcza się przez gwiazdozbiór Liska:

http://cfa-www.harvard.edu/iau/Ephemerides...ts/0002P_1.html

17/18.11 - zachód 1h16m - jasność (wg efemerydy) 8,5 mag.

18/19.11 - zachód 0h45m - jasność (wg efemerydy) 8,4 mag.

19/20.11 - zachód 0h15m - jasność (wg efemerydy) 8,3 mag.

20/21.11 - zachód 23h47m - jasność (wg efemerydy) 8,2 mag.

21/22.11 - zachód 23h20m - jasność (wg efemerydy) 8,1 mag.

22/23.11 - zachód 22h55m - jasność (wg efemerydy) 8,0 mag.

23/24.11 - zachód 22h30m - jasność (wg efemerydy) 8,0 mag.

 

Druga C/2002 T7 o jasności około 10 mag. przemieszcza się przez południową część gwiazdozbioru Perseusza:

http://cfa-www.harvard.edu/iau/Ephemerides...ets/2002T7.html

 

Trzecia C/2001 HT50 o jasności około 12 mag. widoczna jest w gwiazdozbiorze Barana:

http://cfa-www.harvard.edu/iau/Ephemerides...2001HT50_1.html

 

Strona Sekcji Obserwatorów Komet - tu znajdziesz bieżące wiadomości ze świata komet:

http://vistula.wis.pk.edu.pl/~ptma/SOK/index.html

 

 

METEORY

 

Od 1 października do 25 listopada promieniują meteory z kompleksu Taurydów, związane z kometą 2P/Encke.

Maksimum Południowych Taurydów przypada 5 listopada, natomiast Północnych Taurydów 12 listopada. Meteory z obu rojów są jasne i powolne. Stosunkowo często pojawiają się jasne bolidy.

Niestety w maksimum obserwacje będzie praktycznie uniemożliwiał Księżyc w pobliżu pełni.

Możliwy jest wzrost aktywności związany z bliskością macierzystej komety.

 

Od 14 do 21 listopada promieniują meteory z roju Leonidów, związanego z kometą 55P/Tempel-Tuttle. Maksimum roju przypada 18 listopada około 3h30m cse. W ostatnich latach aktywność roju była podwyższona w związku z powrotem macierzystej komety w 1998 r. Obliczenia wykonane na podstawie obserwacji wykazują, że okres ten zakończył się, ale roje meteorów potrafią zrobić niespodziankę.

Więcej informacji:

http://astro4u.net/yabbse/index.php?board=...y;threadid=1911

 

Od 15 do 25 listopada promieniują meteory z roju alfa-Monocerotydów. Maksimum aktywności przypada 22 listopada około 3h45m cse. Jest to rój o małej aktywności, ale okresowo co około 10 lat występuje wzmożenie aktywności. Kolejnego rozbłysku można spodziewać się za dwa lata.

 

 

GWIAZDY ZMIENNE

 

Zaćmieniowe

 

17.11 - 1h51m-11h27m - zaćmienie U Cep (6,8 - 9,2 mag.)

17.11 - 16h17m-1h38* - zaćmienie RW Tau(8,0 - 11,6 mag.)

17.11 - 16h44m-22h00m - zaćmienie AI Dra (7,1 - 8,1 mag.)

17.11 - 21h17m-8h49m* - zaćmienie U Sge (6,5 - 9,3 mag.)

18.11 - 2h38m-12h14m - zaćmienie Algola - (2,1 - 3,4 mag.)

18.11 - 21h30m-2h47m* - zaćmienie AI Dra (7,1 - 8,1 mag.)

19.11 - 2h41m-12h02m - zaćmienie TX UMa (7,1 - 8,8 mag.)

19.11 - 13h41m-23h17m - zaćmienie U Cep (6,8 - 9,2 mag.)

19.11 - 16h36m-2h26m* - zaćmienie IZ Per (7,8 - 9,0 mag.)

19.11 - 20h08m-6h42m* - zaćmienie S Equ (8,0 - 10,1 mag.)

19.11 - 22h01m-8h35m* - zaćmienie Z Vul (7,3 - 8,9 mag.)

20.11 - 2h16m-7h33m - zaćmienie AI Dra (7,1 - 8,1 mag.)

20.11 - 18h29m-23h17m - zaćmienie RZ Cas (6,2 - 7,7 mag.)

20.11 - 23h27m-9h03m* - zaćmienie Algola - (2,1 - 3,4 mag.)

21.11 - 23h10m-3h58m* - zaćmienie RZ Cas (6,2 - 7,7 mag.)

22.11 - 1h31m-11h07m - zaćmienie U Cep (6,8 - 9,2 mag.)

23.11 - 0h00m-10h05m - zaćmienie TW Dra (8,0 - 10,5 mag.)

23.11 - 3h51m-8h39m - zaćmienie RZ Cas (6,2 - 7,7 mag.)

23.11 - 16h35m-21h52m - zaćmienie AI Dra (7,1 - 8,1 mag.)

23.11 - 20h16-5h52m* - zaćmienie Algola - (2,1 - 3,4 mag.)

 

Mirydy

RT Cyg

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._CYG/RCYG-B.GIF

T Cep (5,2 - 11,3 mag.) - jasność ~7 mag. - zmniejsza blask

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._CEP/TCEP-A.GIF

R Tri (5,4 - 12,6 mag.) - jasność ~7 mag. - zmniejsza blask

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._TRI/RTRI-B.GIF

R Leo (4,4 - 11,3 mag.) - jasność ~ 7,5 mag. - zmniejsza blask

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._LEO/RLEO-A.GIF

omikron Cet (2,0 - 10,2 mag.) - "Mira" - jasność ~8 mag. - zmniejsza blask http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl...ET/OMICET-A.GIF

R Aql (5,5 - 12,0 mag.) - jasność ~8 mag. - zmniejsza blask

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._AQL/RAQL-B.GIF

X Oph (5,9 - 9,2 mag.) - jasność ~8,5 mag.

http://www.aavso.org/cgi-bin/shrinkwrap.pl..._OPH/XOPH-B.GIF

 

Strona Stanisława Świerczyńskiego - tu znajdziesz bieżące wiadomości ze świata gwiazd zmiennych:

http://sswdob.republika.pl/glowna.htm

 

 

GROMADY GWIAZD, MGŁAWICE, GALAKTYKI

 

Poniżej przedstawiam momenty górowania najciekawszych obiektów obliczone dla nocy 22/23 listopada (sobota/niedziela).

 

20h08m - M 31 - "Wielka Mgławica Andromedy" - galaktyka spiralna - 4,3 mag.

21h08m - M 33 - galaktyka spiralna - 6,3 mag.

21h55m - NGC 869 i NGC 884 - "ha" i "chi" - gromady otwarte - 5,3 i 6,1 mag.

23h22m - M 45 - "Plejady" - gromada otwarta - 1,2 mag.

1h08m - M 1 - "Krab" - mgławica - 8,4 mag.

1h09m - M 42 - "Mgławica Oriona" - mgławica emisyjna - 4,0 mag.

1h43m - M 35 - gromada otwarta - 5,1 mag.

5h31m - M 81 - galaktyka spiralna - 6,9 mag.

12h21m - M13- gromada kulista - 5,9 mag.

14h07m - M 11 - "Dzika Kaczka" - gromada otwarta - 5,8 mag.

14h09m - M 57 - "Pierścień" - mgławica planetarna - 9,0 mag.

 

Informacje o obiektach katalogu Messiera: http://www.seds.org/messier/objects.html

 

 

 

DZIEŃ PO DNIU

 

17/18.11.2003 - poniedziałek/wtorek

 

15h50m - zachód Słońca

16h13m - zachód Merkurego

16h54m - zachód Wenus

17h10m - koniec zmierzchu nawigacyjnego

17h30m-23h16m - dobre warunki do obserwacji komety 2P/Encke (8,5 mag.)

18h01m - zachód Plutona

18h43m - wschód Saturna

21h18m - zachód Neptuna

23h00m - zachód Urana

23h11m - wschód Księżyca (42%) - Lew

0h28m - wschód Jowisza (widoczna WCP do ~1h10m)

0h29m - zachód Marsa

2h23m - wyjście Europy zza tarczy Jowisza

5h49m - początek świtu nawigacyjnego

7h08m - wschód Słońca

 

18/19.11.2003 - wtorek/środa

 

15h49m - zachód Słońca

16h55m - zachód Wenus

17h29m-22h45m - dobre warunki do obserwacji komety 2P/Encke (8,4 mag.)

18h39m - wschód Saturna

19h53m - Jowisz w koniunkcji z Księżycem w odległości 4*

0h25m - wschód Jowisza

0h28m - zachód Marsa

0h32m - wschód Księżyca (31%) - Lew

2h23m - odkrycie gwiazdy SAO 118892 (6,7 mag.) przez Księżyc (30%)

3h03m - początek przejścia WCP na tle tarczy Jowisza

7h09m - wschód Słońca

 

19/20.11.2003 - środa/czwartek

 

15h48m - zachód Słońca

16h55m - zachód Wenus

17h28m-22h15m - dobre warunki do obserwacji komety 2P/Encke (8,3 mag.)

18h35m - wschód Saturna

0h21m - wschód Jowisza (widoczna WCP do ~2h50m)

0h27m - zachód Marsa

1h55m - wschód Księżyca (20%) - Panna

4h02m - wejście cienia Io na tarczę Jowisza

5h13m - wejście Io na tarczę Jowisza

5h23m - odkrycie gwiazdy zmiennej SS Virginis (6,0 mag.) przez Księżyc (19%)

6h19m - zejście cienia Io z tarczy Jowisza

7h11m - wschód Słońca

 

20/21.11.2003 - czwartek/piątek

 

15h46m - zachód Słońca

16h56m - zachód Wenus

17h26m-21h47m - dobre warunki do obserwacji komety 2P/Encke (8,2 mag.)

18h31m - wschód Saturna

0h18m - wschód Jowisza

0h26m - zachód Marsa

1h10m - wejście Io w cień Jowisza

3h21m - wschód Księżyca (11%) - Panna

4h37m - wyjście Io zza tarczy Jowisza

4h41m - początek przejścia WCP na tle tarczy Jowisza

7h13m - wschód Słońca

 

21/22.11.2003 - piątek/sobota

 

15h45m - zachód Słońca

16h57m - zachód Wenus

17h25m-21h30m - dobre warunki do obserwacji komety 2P/Encke (8,1 mag.)

18h27m - wschód Saturna

0h15m - wschód Jowisza

0h25m - zachód Marsa

0h33m - początek przejścia WCP na tle tarczy Jowisza (widoczna do ~4h30m)

0h47m - zejście cienia Io z tarczy Jowisza

1h58m - zejście Io z tarczy Jowisza

3h54m - początek przejścia WCP na tle tarczy Jowisza

4h51m - wschód Księżyca (5%) - Panna

7h14m - wschód Słońca

 

22/23.11.2003 - sobota/niedziela

 

15h44m - zachód Słońca

16h15m - zachód Merkurego

16h57m - zachód Wenus

17h04m - koniec zmierzchu nawigacyjnego

17h24m-20h55m - dobre warunki do obserwacji komety 2P/Encke (8,0 mag.)

17h42m - zachód Plutona

18h22m - wschód Saturna

20h59m - zachód Neptuna

22h41m - zachód Urana

0h12m - wschód Jowisza (widoczna WCP do ~3h40m)

0h24m - zachód Marsa

4h36m - wejście cienia Europy na tarczę Jowisza

5h36m - maksymalna elongacja wschodnia Tytana od Saturna

5h57m - początek świtu nawigacyjnego

6h20m - początek przejścia WCP na tle tarczy Jowisza

6h25m - wschód Księżyca (1%) - Waga

7h16m - wschód Słońca

 

23/24.11.2003 - niedziela

 

15h43m - zachód Słońca

16h16m - zachód Merkurego

16h58m - zachód Wenus

17h03m - koniec zmierzchu nawigacyjnego

17h23m-20h30m - dobre warunki do obserwacji komety 2P/Encke (8,0 mag.)

17h38m - zachód Plutona

18h18m - wschód Saturna

20h55m - zachód Neptuna

22h37m - zachód Urana

0h09m - wschód Jowisza

0h23m - zachód Marsa

2h11m - początek przejścia WCP na tle tarczy Jowisza (widoczna do ~6h05m)

3h13m - wyjście Ganimedesa z cienia Jowisza

4h34m - wejście Ganimedesa za tarczę Jowisza

5h33m - początek przejścia WCP na tle tarczy Jowisza

5h59m - początek świtu nawigacyjnego

7h18m - wschód Słońca

 

 

 

SATELITY

 

Tu znajdziesz informacje o widoczności satelitów z obszaru centralnej Polski: http://www.heavens-above.com/main.asp?Lat=...c=Poland&TZ=CET

 

Tu znajdziesz dane o widoczności satelitów Irydium z obszaru Warszawy:

http://www.heavens-above.com/iridium.asp?l...wa&TZ=CET&Dur=7

 

 

 

W przypadku zauważenia błędów proszę o informację.

 

Robert Bodzoń