TMB, LOMO, WO Megrez 80/480

misiekc · 3 Lipca 2007

Wprowadzenie

Od pewnego czasu myślałem o zakupie niewielkiego refraktora. Po pierwsze miał on spełniać rolę ultramobilnego teleskopu, który wraz z całym niezbędnym osprzętem mógłby być zabrany np. na pieszą wycieczkę. Drugim zastosowaniem miała być astrofotografia gdyż, jak wiadomo, niemal każdy astroamator wcześniej lub później spróbuje zrobić jakieś zdjęcia. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że prawie idealnym rozwiązaniem byłby tutaj refraktor 80 ED Oriona lub Synthy, jednak chwila zastanowienia wyjaśnia obecność słowa „prawie”. Po pierwsze ogniskowa 600 mm sprawia, że światłosiła f/7.5 teleskopu nie jest zbyt imponująca. Ogniskowa ma również bezpośrednie przełożenie na rozmiary refraktora a co za tym idzie jego mobilność. Mechanika także nie stoi na najwyższym poziomie. Najprostsze przykłady to brak redukcji regulacji ostrości (microfocuser) w wyciągu okularowym czy choćby nie składany odrośnik. To wszystko sprawiało, że zamiast kupić wspomniany teleskop ciągle sobie spokojnie myślałem o czymś co mogłoby lepiej spełnić moje oczekiwania i powoli odkładałem pieniądze. I tak pewnego dnia gotówka, którą dysponowałem okazała się wystarczająca do nieco okazyjnego zakupu. Rodowód wybranego przeze mnie teleskopu jest dosyć ciekawy. Obiektyw – apochromatyczny triplet – o średnicy 80 mm i ogniskowej 480 mm został zaprojektowany przez TMB i wyprodukowany w rosyjskiej fabryce LOMO. Teleskopy oparte o ten obiektyw, w zależności od obudowy są sprzedawane pod marką TMB lub William Optics. W moim przypadku była to obudowa Megreza. Najczęściej ten zestaw sprzedawany jest pod nazwą: WO Megrez 80 mm triplet SUPER APO 480 mm: http://www.williamoptics.com/wo_shop/catal...products_id=192.

Podstawowe dane techniczne:

Obiektyw:

typ apochromatyczny triplet rozdzielony powietrzem

apertura 80 mm

ogniskowa 480 mm

Wymiary (zmierzone przeze mnie):

długość minimalna 415 mm

średnica (odrośnik/tuba) 111 / 91 mm

zakres pracy wyciągu 79 mm

zakres przesuwu odrośnika 53 mm

waga 3.35 kg

Wyposażenie dodatkowe:

walizka aluminiowa o rozmiarach 460 / 275 / 182 mm

obejmy 90 mm

mikrofocuser, bafle, ...

więcej: http://www.williamoptics.com/telescopes/me...po_features.htm

Optyka

Wraz z teleskopem otrzymujemy certyfikat potwierdzający dokładne parametry naszego obiektywu. W moim przypadku zmierzone wartości były następujące (w nawiasach podano wartości wymagane przez specyfikację):

średnica: 80 mm +/- 0.8 mm

ogniskowa: 477 mm (480 +/- 10)

aberracja chromatyczna w zakresie 430-700 nm: 0.06 mm (0.19)

RMS czoła fali: 0.023 (0.03)

PtV czoła fali: 0.15 (0.16)

ostatnie dwie wartości zmierzone dla fali 546 nm.

Jednak od wszelkich tego typu dokumentów ważniejsze jest to, co możemy zobaczyć. Zarówno w obserwacjach wizualnych jak i fotograficznych nie zauważyłem żadnych śladów aberracji chromatycznej. Aberracja sferyczna również znajduje się poniżej poziomu detekcji moich zmysłów. Na zdjęciach wykonanych lustrzanką cyfrową widać natomiast wyraźną krzywiznę pola. Aby ją zlikwidować należy zastosować odpowiedni korektor, który dodatkowo skraca ogniskową, tak że z systemu f/6 otrzymujemy f/4.8. Przy okazji polecam recenzję Dominika Wosia http://www.astrokrak.pl/forum/viewtopic.php?t=2477, w której znajduje się więcej informacji o testach tego obiektywu zarówno pod kątem obserwacji wizualnych jak również astrofotografii. Z tego też powodu w moim opisie skupię się na cechach charakterystycznych dla „opakowania” dostarczonego przez WO. Na zakończenie tej części dodam tylko, że po spojrzeniu przez ten teleskop na Księżyc można zrozumieć dlaczego refraktory apochromatyczne, pomimo stosunkowo wysokiej ceny, są tak chwalone przez użytkowników. Obraz jest po prostu wyśmienity.

Wyciąg okularowy i szukacz

Wyciąg okularowy, przystosowany do obsługi okularów w standardzie 2” i 1.25”, posiada microfocuser oraz możliwość obrotu. Za pomocą klucza imbusowego można ustawić odpowiadającą nam siłę, potrzebną do obracania pokrętłami regulującymi ostrość. Ponadto do dyspozycji są dwie śruby pozwalające na blokadę ustawienia (obrotu i wysunięcia) wyciągu. Zakres pracy wyciągu jest wzorowy. Umożliwia ustawienie ostrości zarówno przy użyciu kątówki 2” jak i bez niej. Nie ma także problemów w przypadku korzystania lustrzanek cyfrowych (Canon 350D, Sony Alfa 100). Mikrofocuser sprawia, że ustawianie ostrości jest przyjemnością. Generalnie praca wyciągu musi być oceniona wysoko, choć w moim odczuciu jednostki Feather Touch, z którymi miałem do czynienia stoją mechanicznie na wyższym poziomie.

Do wyciągu możemy także przymocować bazę dla szukacza. Niestety, pomysł by była ona przytwierdzona za pomocą jednej śruby jest moim zdaniem chybiony, gdyż nie zapewnia wystarczającej sztywności połączenia. Na szczęście w przypadku tego teleskopu pole widzenia jest stosunkowo duże, więc precyzyjne ustawienie szukacza nie jest krytyczne. Sam szukacz (Red Dot Finder) jest standardowym rozwiązaniem dostępnym także w innych teleskopach. Posiada on możliwość zmiany jasności i kształtu celownika. Celowanie jest przyjemne i co najważniejsze skuteczne. Niestety, minimalny poziom jasności celownika jest moim zdaniem zbyt intensywny. Nie sprawia to problemów w mieście, ale pod ciemnym niebem, może być uciążliwe. Pozostałe sześć kolejnych stopni jasności może sie przydać chyba tylko podczas obserwacji dziennych.

Inne

Jak przystało na WO wykonanie pozostałych elementów mechanicznych jest na bardzo wysokim poziomie. Warto wspomnieć tutaj o ruchomej osłonie obiektywu. Dzięki temu, złożony teleskop jest rzeczywiście niewielki. Refraktor jest wyposażony w stopkę (tzw. L-bracket) umożliwiającą przymocowanie tuby do statywu i głowicy fotograficznej. Wraz z teleskopem otrzymałem także obejmy, dzięki którym możliwe jest także umieszczenie teleskopu na typowym montażu astronomicznym. Połączenie obejm z odpowiednim systemem mocowania (dovetailem) należy wykonać we własnym zakresie. Wraz z teleskopem dostaniemy także aluminiową walizkę służącą do przechowywania i przenoszenia refraktora wraz z podstawowymi akcesoriami (kątówka, okulary). Waga takiego „mobilnego” zestawu to ok. 6.5 kg. Doliczając do tego statyw fotograficzny z głowicą otrzymamy masę w zakresie 10-11 kg.

Podsumowanie

Refraktor apochromatyczny oparty na obiektywie TMB 80/480 jest w moim odczuciu bardzo dobrym i bezkompromisowym rozwiązaniem dla osób szukających niewielkiego, przenośnego teleskopu, który ze względu na wysoką jakość mógłby być także wykorzystany w astrofotografii. Pomimo, ze był on ponad dwukrotnie droższy od popularnych 80'tek ED uważam, że w tym zakresie zastosowań to wybór optymalny także pod względem ekonomicznym. Niestety ostatnio cena tego modelu wzrosła co znacznie zmniejsza jego atrakcyjność. Warto jednak zwrócić uwagę, ze high-end'owe rozwiązania oparte o ten sam obiektyw są znacznie droższe.

Zdjęcia

zestaw mobilny: walizeczka z refraktorem i statyw fotograficzny z głowicą

zawartość walizki

zestaw mobilny gotowy do obserwacji

wyciąg i szukacz

teleskop na montażu paralaktycznym (LXD-75)

Ori2711 · 3 Lipca 2007

Jak widzę nie tylko na północy nie będzie pogody (za sprawą Hanysiaka), teraz i na południu macie przechlapane :szczerbaty: (ewentualne skargi i zażalenia kierować do sobnika znanego jako misiekc). Sprzęt ma niesamowity potencjał, czekam na foty. :Beer:

pozdrawiam

Ori

Radek Grochowski · 3 Lipca 2007

Oooo gratulki! Też swego czasu doszedłem do wniosku, że podróżny refraktor APO, czy ED, jest czymś, co może-nie-trzeba, ale naprawdę warto mieć :Beer: